Dược lâm sàng tại bệnh viện Việt Nam: Khảo sát về những dịch vụ đang được triển khai của dược lâm sàng và cơ hội phát triển

 DƯỢC LÂM SÀNG TẠI BỆNH VIỆN VIỆT NAM:
KHẢO SÁT VỀ NHỮNG DỊCH VỤ ĐANG ĐƯỢC TRIỂN
KHAI CỦA DƯỢC LÂM SÀNG VÀ CƠ HỘI PHÁT TRIỂN
 LE Ba Hai
 Người hướng dẫn: Prof. Paul M. Tulkens (UCL)
 Prof. HOANG Thi Kim Huyen (UPH) 
 Prof. Anne Spinewine (UCL) 
 Dr. NGUYEN Thi Lien Huong (UPH)
 1
DƯỢC LÂM SÀNG TẠI VIỆT NAM: 1990s-2010s
 - 1990: chính thức được giới thiệu lần đầu tại trường Đại học Dược
 HN
 1. Giảng dạy – Nghiên cứu
 2000-2010:
 - Bộ môn DLS/7 Trường ĐH lớn khác
 - Đào tạo Thạc sĩ chuyên ngành Dược
 1998: Bộ lý- Dược lâm sàng
 môn DLS 
 đầu tiên -2005: Bắt đầu đào tạo Tiến sĩ chuyên
 ngành Dược Lý - Dược lâm sàng tại
 1993: Tổ môn ĐH Dược Hà Nội
 DLS đầu tiên 2
 - 2010: Xuất bản sách về Chăm sóc
 DLS: Dược lâm sàng Dược
 ĐH: Đại học LE Ba Hai - 17/3/2014
DƯỢC LÂM SÀNG TẠI VIỆT NAM: 1990s-2010s
 • Giai đoạn 1990s-2010s: 
 2. Trong thực hành Dược tại khu vực bệnh viện
 Văn bản pháp luật Trong thực hành
 •1997: Thông tư số 08/BYT-TT, 
 ngày 4/7/1997:’Chuyên gia về
 thuốc’, cung cấp thông tin đầy đủ •Bắt đầu triển khai ở mức độ hạn
 về thuốc cho bác sĩ kê đơn, tư vấn chế các hoạt động chung của DLS
 cho thầy thuốc để chọn thuốc thích 
 hợp nhất cho từng người bệnh, hỗ
 trợ nhân viên y tế khác
 •Các thông tư khác (2004,2009): • 2006: Bệnh viện Bạch Mai đã triển
 Liên quan đến thông tin thuốc, khai những hoạt động đầu tiên tại
 ngăn chặn các phản ứng có hại liên khoa lâm sàng
 3
 quan đến thuốc..
 3
 LE Ba Hai - 17/3/2014
DƯỢC LÂM SÀNG TẠI VIỆT NAM: 2010-2014
 Tình hình chung : 
 ● Nhiều dự án hợp tác quốc tế: VNM-240, B13, OMS
 ● Thông tư số 31-12/TT BYT (2012): lần đầu quy định chức năng, nhiệm vụ
 của một ‘Dược sĩ lâm sàng’
 ● Chiến lược phát triển ngành Dược quốc gia đến 2020, tầm nhìn 2030(QĐ 
 68-TTg): 50% BV tuyến tỉnh, trung ương; 30% nhân lực Dược là ‘Dược
 sĩ lâm sàng’
 ● Chương trình đào tạo “Dược sĩ” có nhiều cải tiến: Tăng cường các môn
 học về khía cạnh lâm sàng cho đối tượng Dược sĩ theo định hướng Dược
 lâm sàng
 ● Chương trình đào tạo liên tục: Được phát triển vào năm 2013 dành cho
 đối tượng Dược sĩ bệnh viện (Chương trình chính thức được thông báo
 vào năm 2014)
 4
 LE Ba Hai - 17/3/2014
DƯỢC LÂM SÀNG TẠI MỘT SỐ BV VIỆT NAM
 Những hoạt động hiện đang được triển khai: 27
 DSBV/ 17 BV 
•
 Tôi
 nghĩ
 Còn tôi
 thực hành
 5
BV: Bệnh viện
DSBV: Dược sĩ bệnh viện
 LE Ba Hai - 17/3/2014LE Ba Hai – HOPI20 MC
DƯỢC LÂM SÀNG TẠI MỘT SỐ BV VIỆT NAM
 Những hoạt động hiện đang được triển khai: 27
 DSBV/ 17 BV 
 • Khảo sát qua bộ câu hỏi trực
 tuyến/ Google platform
 • Khoảng thời gian: 2 tuần
 6
 LE Ba Hai - 17/3/2014
DƯỢC LÂM SÀNG TẠI MỘT SỐ BV VIỆT NAM
 • Những hoạt động hiện đang được triển khai: 27
 DSBV/ 17 BV
 Tình hình chung
 Có thành lập 1 bộ phận/tổ DLS trong khoa Dược 12/17 BV
 Số lượng Dược sĩ lâm sàng (DSLS)* trung bình 0,16** (0-0,27)/100 giường
 bệnh
 7
*: Theo quy định 31-12/TT BYT
**: Tính theo dược sĩ quy đổi toàn thời gian
 LE Ba Hai - 17/3/2014
DƯỢC LÂM SÀNG TẠI MỘT SỐ BV VIỆT NAM
• Những hoạt động hiện đang được triển khai: 23
 DSBV/ 17 BV
 Nhiệm vụ chung 23 DSBV 
 Tham gia vào hoạt động của Hội đồng Thuốc – Điều trị 91%
 Tham gia vào việc xây dựng và sửa đổi “Danh mục Thuốc 78%
 bệnh viện”
 Cung cấp những dịch vụ khác (Thông tin thuốc, báo cáo và >=90%
 ngăn chặn ADR, )
 27% 1/17BV 8
 Thử nghiệm TDM
 lâm sàng
 LE Ba Hai - 17/3/2014
DƯỢC LÂM SÀNG TẠI MỘT SỐ BV VIỆT NAM
 Nhiệm vụ triển khai
 23 DSBV 
 tại Khoa lâm sàng
 Chế độ liều từng thuốc (Chỉ định, liều, đường 
 4
 dùng)
 Hướng dẫn điều trị tại BV 6
 Giá thuốc 20
 Danh mục tên các thuốc 23
 0 5 10 15 20 25
 Thông tin trong Danh mục Thuốc Bệnh viện
 9
 LE Ba Hai - 17/3/2014
DƯỢC LÂM SÀNG TẠI BV VIỆT NAM: 2010-2014
 • Những hoạt động hiện đang được triển khai: 23 
 DSBV/ 17 BV 
 Nhiệm vụ triển khai
 23 DSBV 
 tại Khoa lâm sàng
 Tham gia triển khai các dịch vụ của DLS tại khoa lâm sàng 52%
 Thời gian trung bình hoạt động tại khoa lâm sàng/ tuần 10h (1-32h)
 Triển khai đầy đủ các dịch vụ theo quy trình hướng dẫn của TT 31-12/ ~ 90-100%
 Những bệnh nhân mục tiêu tại khoa lâm sàng
 Tham gia chuẩn bị đơn xuất viện (17 DSBV)
 23% 1/17 DSBV
 Hoạt động khác tại khoa lâm sàng cùng với các nhân viên y tế khác
 65% 10
 • Kháng sinh
 • Tim mạch - Tăng
 huyết áp
 LE Ba Hai - 17/3/2014 • Tiểu đường
DƯỢC LÂM SÀNG TẠI BV VIỆT NAM: 2010-2014
 • Những hoạt động hiện đang được triển khai: 23 
 DSBV/ 17 BV 
 Nhiệm vụ triển khai
 tại Khoa lâm sàng
 Ức chế miễn dịch 0 8 12
 Hóa chất 1 10 12
 Dinh dưỡng nhân tạo (đường tĩnh mạch) 0 7 13
 Thường gặp
 2 10 8
 Dinh dưỡng nhân tạo (đường tiêu hóa) Thi thoảng
 Hiếm gặp
 Đái Tháo Đường 9 11 3
 Tim mạch- Tăng Huyết áp 10 12 1
 Kháng sinh 23 0
 11
 0 5 10 15 20 25
 Nhóm Thuốc mà DSLS trao đổi, tư vấn
 LE Ba Hai - 17/3/2014
DƯỢC LÂM SÀNG TẠI BV VIỆT NAM: 2010-2014
 • Những hoạt động hiện đang được triển khai: 23 
 DSBV/ 17 BV 
 Nhiệm vụ triển khai
 tại Khoa lâm sàng
 Bắt đầu hoặc tạm dừng 1 thuốc điều trị 9 11 3
 Hiệu chỉnh phác đồ/Phát hiện tương tác thuốc 7 15 1
 Hiệu chỉnh phác đồ/Dị ứng 9 11 2
 Thường gặp
 Thi Thoảng
 Đường dùng: Tiêm - Uống 10 11 1 Hiếm gặp
 Hiệu chỉnh liều/chức năng gan 9 7 4
 Hiệu chỉnh liều/chức năng thận 18 1 3
 12
 0 5 10 15 20 25
 Loại can thiệp DSLS tiến hành
 LE Ba Hai - 17/3/2014
DƯỢC LÂM SÀNG TẠI BV VIỆT NAM: 2010-2014
 • Những hoạt động hiện đang được triển khai: 23
 DBV/ 17 BV 
 Đánh giá các hoạt động của
 Dược lâm sàng
 ● Nghiên cứu hoặc tổng kết chính thức của BV hoặc khoa Dược ..
 ● Tình hình có những tín hiệu khả quan:
 • Lưu trữ can thiệp bằng giấy : 52,1%, 56,5% et 21,7%
 • 47%: Các nghiên cứu với mục tiêu đánh giá các hoạt động của
 Dược lâm sàng đang được tiến hành
 13
 LELE Ba Ba HaiHai – -HOPI2017/3/2014 MC
Khả năng phát triển
 1. Thuận lợi - Cơ hội:
 • Nhu cầu của thực tế/ Động lực thay đổi trong thực hành Dược của
 DSBV 
 • Văn bản pháp quy : TT 31/2012/TT-BYT
 • Chiến lược phát triển ngành Dược quốc gia đến 2020, tầm nhìn
 2030(QĐ 68-TTg)
 • Vai trò của các chương trình hợp tác quốc tế
 14
 LE Ba Hai - 17/3/2014
Khả năng phát triển
 1.4 phar/100 lits
 2. Khó khăn
 • Thiếu nhân lực, thiếu thời gian và công cụ hỗ trợ
 • Chương trình mà các DSBV được đào tạo chưa đủ/ chưa phù
 hợp với nhu cầu của công việc
 • Không có quy trình làm việc chuẩn; Thiếu những hướng dẫn điều
 trị chuẩn ở quy mô toàn quốc, thậm chí ở tại bệnh viện
 • Mối quan hệ nghèo nàn giữa Dược sĩ với các nhân viên y tế khác
 • Tác động về kinh tế (tác động của các hãng dược, vấn đề lương + 
 chế độ đãi nghộ)
 15
 LE Ba Hai - 17/3/2014
MỘT SỐ ĐỀ XUẤT- THAM KHẢO MÔ HÌNH HOẠT ĐỘNG TẠI BỈ
 Trong thực hành bệnh viện
 Trong lĩnh vực Đào tạo
 Quản lý chung – Bộ y tế
 16
 LE Ba Hai - 17/3/2014
MỘT SỐ ĐỀ XUẤT- THAM KHẢO MÔ HÌNH HOẠT ĐỘNG TẠI BỈ
 Trong thực hành bệnh viện: Triển khai đồng bộ theo quy trình, 
 nhiều bước tuần tự
 1. Chuẩn bị tại Khoa Dược
 - Hình thành một nhóm/ bộ phận Dược lâm sàng : Xác định rõ mục tiêu
 hướng tới trong từng giai đoạn, chuẩn bị các công cụ hỗ trợ cho việc triển
 khai hoạt động
 - Tối ưu hóa việc quản lý, tổ chức và hệ thống cung ứng, cấp phát thuốc/ BV 
 cho phép giải phóng nhiều thời gian hơn/các nhiệm vụ lâm sàng;
 - Đảm bảo các bộ phận khác (cung ứng, cấp phát, pha chế) hoạt động dưới
 cùng mục tiêu của Dược lâm sàng: cải thiện dần khả năng cung ứng các
 dịch vụ tới từng bệnh nhân cụ thể, tham gia vào các hoạt động đảm bảo
 chất lượng và hạn chế lỗi liên quan đến sử dụng thuốc
 - Trang bị và chuẩn bị sẵn những nguồn lực, công cụ hỗ trợ cần thiết liên
 quan đến thông tin thuốc, sử dụng thuốc (Trang bị đầy đủ kỹ năng làm việc
 trên lâm sàng, kỹ năng tìm kiếm – phân tích thông tin thuốc, các tài liệu
 chuyên ngành )
 17
 - Xác định nhu cầu cần thiết phải cập nhật, đào tạo lại về mặt kiến thức, kỹ
 năng làm việc và đảm bảo xây dựng 1 chương trình đào tạo phù hợp
 LE Ba Hai - 17/3/2014
MỘT SỐ ĐỀ XUẤT- THAM KHẢO MÔ HÌNH HOẠT ĐỘNG TẠI BỈ
 2. Chuẩn bị ở quy mô bệnh viện - Ban giám đốc của Bệnh viện
 - Thuyết phục ban giám đốc bệnh viện đồng ý với chiến lược thay đổi dần mô
 hình hoạt động của Dược và đồng ý với những mục tiêu hướng tới cụ thể
 - Đạt được thỏa thuận về việc hình thành mô hình phối hợp giữa Bác sĩ –
 Dược sĩ ở quy mô bệnh viện theo từng bước cụ thể, với những mục tiêu cụ
 thể
 3. Triển khai hoạt động
 - Lựa chọn khoa phòng: Cần phải đánh giá nhu cầu, mong muốn của bệnh
 viện, cùng với những kinh nghiệm triển khai của các nước đã phát triển
 - Tập trung vào một nhóm đối tượng bệnh nhân hoặc 1 khoa lâm sàng cụ thể
 nơi cho phép DSLS có khả năng triển khai các dịch vụ dù hạn chế số
 lượng
 - Trang bị những công cụ hỗ trợ cần thiết cho công việc của DSLS tại khoa
 - Hình thành những quy trình làm việc chuẩn (SOP) trong công việc/DSLS
 18
 LE Ba Hai - 17/3/2014
MỘT SỐ ĐỀ XUẤT- THAM KHẢO MÔ HÌNH HOẠT ĐỘNG TẠI BỈ
 3. Triển khai hoạt động
 - Trong lần tiếp cận đầu tiên: Cần tìm hiểu cách thức, mô hình hoạt động tại
 khoa, vai trò và trách nhiễm của từng thành phần/khoa, xác lập 1 vai trò rõ
 ràng và thuyết minh chi tiết các hoạt động sẽ triển khai của DSLS
 - Khi triển khai hoạt động: Cần phải dành một lượng thời gian phù hợp để
 tham gia, hoàn thành các nhiệm vụ đã đề ra tại khoa lâm sàng một cách
 hiệu quả
 - Thường xuyên đánh giá hoạt động của DSLS cùng với các thành viên trong
 nhóm hoạt động đa ngành tại khoa lâm sàng
 4. Đánh giá và điều chỉnh hoạt động
 - Phân tích những kết quả thu được (căn cứ trên các can thiệp đã được thực
 hiện bởi DSLS) theo những mục tiêu đã định sẵn
 - Trình bày, báo cáo kết quả với ban giám đốc, đối tượng .
 - Xác định những mục tiêu và mô hình phát triển cho giai đoạn tiếp theo
 19
 LE Ba Hai - 17/3/2014
MỘT SỐ ĐỀ XUẤT- THAM KHẢO MÔ HÌNH HOẠT ĐỘNG TẠI BỈ
 ● Trong lĩnh vực Đào tạo:
 - Tiếp tục cập nhật, cải tiến chương trình đào tào Dược sĩ, Dược sĩ lâm
 sàng
 - Tiến hành đánh giá và điều chỉnh sao cho phù hợp với yêu cầu của
 những nhiệm vụ mới
 - Tiếp cận và tham gia cùng với DSBV triển khai các hoạt động DLS, phối
 hợp trong nghiên cứu tại bệnh viện
 - Chuẩn hóa chất lượng, trình độ của DSBV theo nhu cầu mới
 20
 LE Ba Hai - 17/3/2014
MỘT SỐ ĐỀ XUẤT- THAM KHẢO MÔ HÌNH HOẠT ĐỘNG TẠI BỈ
 ● Quản lý chung – Bộ y tế:
 ● Tiến hành đánh giá tác động và có chính sách thúc đẩy việc triển khai
 hoạt động Dược Lâm Sàng tại bệnh viện theo Thông tư 31
 ● Thúc đẩy hoàn thiện việc tổ chức biên soạn những hướng dẫn điều trị 
 chuẩn áp dụng trên quy mô quốc gia
 ● Có những chính sách, biện pháp: Cập nhật, chuẩn hóa trình độ 
 DSBV, DSLS (phù hợp với những nhiệm vụ mới) theo một chuẩn quy 
 định; Khuyến khích DSLS cống hiến nhiều thời gian hơn cho những 
 nhiệm vụ tại khoa điều trị
 ● Khác: Vai trò của hiệp hội Dược sĩ bệnh viện hoặc dược sĩ lâm sàng; 
 Nghiên cứu ứng dụng công nghệ thông tin vào trong lĩnh vực dược. 21
 LE Ba Hai - 17/3/2014
 CHÂN THÀNH CÁM ƠN!!!
MERCI POUR VOTRE ATTENTION!!!
 22
 LE Ba Hai - 17/3/2014