Nguyên tắc xác định và vận dụng trọng yếu trong hoạt động kiểm toán của kiểm toán nhà nước

 NGHIEÂN CÖÙU TRAO ÑOÅI
 NGUYEÂN TAÉC XAÙC ÑÒNH VAØ VAÄN DUÏNG
 TROÏNG YEÁU TRONG HOAÏT ÑOÄNG KIEÅM TOAÙN
 CUÛA KIEÅM TOAÙN NHAØ NÖÔÙC
 TS. Đặng Anh Tuấn*
 rọng yếu được đề cập lần đầu tiên trong kế toán ở Anh vào năm 1867 và sau đó được quy 
 định trong các đạo luật cũng như ứng dụng trong kiểm toán. Ngày 15/07/2016, KTNN Việt 
 Nam đã ban hành Hệ thống chuẩn mực kiểm toán nhà nước (CMKTNN) tại Quyết định số 
 02/2016/QĐ-KTNN. Hệ thống CMKTNN này đã tiệm cận với thông lệ quốc tế và kế thừa 
 gầnT như toàn bộ Chuẩn mực quốc tế của Tổ chức quốc tế các cơ quan Kiểm toán tối cao (INTOSAI). Trong 
 lĩnh vực kiểm toán tài chính, CMKTNN 1320 - xác định và vận dụng trọng yếu kiểm toán và CMKTNN 
 1450 đánh giá sai sót phát hiện trong quá trình kiểm toán là hai chuẩn mực cấp độ chi tiết (cấp độ 4) 
 hướng dẫn cụ thể việc xác định, vận dụng trọng yếu và đánh giá sai sót trong mối tương quan với trọng yếu 
 kiểm toán. Mặc dù vậy, các chuẩn mực kiểm toán chỉ mang tính nguyên tắc. Trong khi đó, giữa chính sách 
 và thực tiễn luôn tồn tại khoảng cách nhất định. Do đó, xác định các nguyên tắc nền tảng nhằm xây dựng 
 các hướng dẫn chi tiết về trọng yếu kiểm toán là yêu cầu thiết thực đối với KTNN Việt Nam.
 Từ khóa: Trọng yếu
 Principle of Materiality in Planning and Performing an Audit of State Audit Office of Vietnam
 Materiality was first mentioned in accounting in the UK in 1867 and then covered by statutes as well as 
 application in auditing. On July 15, 2016, State Audit Office of Vietnam issued its State Audit Standards System 
 by Decision No. 02/2016/QD-KTNN. This system is as close to international practice and inherits almost 
 all international standards of the International Organization of Supreme Audit Institutions (INTOSAI). 
 In financial auditing, Standard 1320- Materiality in Planning and Performing and Audit1450-Evaluation 
 of Misstatements Identified during the Audit are two level 4 standards which explain how materiality is 
 applied in evaluating the effect of identified misstatements on the audit and of uncorrected misstatements. 
 However, auditing standards are only a principle, whereas there is always a certain distance between policy 
 and practice. Therefore, defining the ground rules for the development of detailed guidelines on audit 
 materiality is a practical requirement for the State Audit of Vietnam.
 Key word: material
 Bài viết thực hiện phân tích và thảo luận nội Phương pháp phân tích nội dung văn bản được 
 dung và nguyên tắc xác định và vận dụng trọng yếu áp dụng nhằm so sánh các nguyên tắc áp dụng giữa 
 kiểm toán báo cáo tài chính (BCTC) trong khu vực ISA 320 - Mức trọng yếu trong lập kế hoạch và 
 tư và khu vực công (đơn vị công) nhằm mục đích thực hiện kiểm toán và CMKTNN 1320 - Xác định 
 trả lời câu hỏi: và vận dụng trọng yếu kiểm toán trong kiểm toán 
 tài chính áp dụng cho kiểm toán các đơn vị công 
 Liệu có thể vận dụng những nguyên tắc xác để đánh giá mức độ phù hợp trong việc kế thừa 
 định và đánh giá trọng yếu kiểm toán trong Chuẩn nguyên tắc xác định và vận dụng trọng yếu kiểm 
 mực kiểm toán quốc tế (ISA) 320 áp dụng trong toán từ khu vực tư sang khu vực công trên cơ sở 
 kiểm toán BCTC doanh nghiệp thuộc khu vực tư thảo luận với các nghiên cứu trước cũng như kinh 
 cho BCTC của các đơn vị công? nghiệm thực tiễn của một số quốc gia trên thế giới.
 *Kiểm toán nhà nước Khu vực IV
26 Số 114 - tháng 4/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
 1. Giới thiệu xuyên. CMKTNN 1320 đã định nghĩa trọng yếu, 
 Trong khu vực công, các chuẩn mực kế toán mức trọng yếu, loại trọng yếu cần xác định trong 
quốc tế do Ủy ban Chuẩn mực quốc tế về kế toán từng giai đoạn kiểm toán và các tiêu chí cần xem 
Khu vực công ban hành (IPSASB) được gọi là các xét khi xác định trọng yếu trong kiểm toán BCTC. 
IPSAS, Chuẩn mực quốc tế của INTOSAI ban Tuy nhiên, CMKTNN chưa cung cấp hướng dẫn 
hành được gọi là các ISSAI. Đặc điểm chung của mang tính chất nguyên tắc giúp KTV có thể xây 
hai hệ thống chuẩn mực này đều tiếp cận dựa trên dựng được quy trình xác định và đánh giá trọng 
nguyên tắc thay vì quy tắc và kế thừa toàn bộ hoặc yếu cũng như các thủ tục kiểm toán cần thực hiện. 
một phần các chuẩn mực kế toán quốc tế (IAS) và Vì vậy, nghiên cứu nguyên tắc xác định và vận 
kiểm toán quốc tế (ISA) thuộc khu vực tư. Chẳng dụng trọng yếu kiểm toán BCTC trong khu vực tư 
hạn, các ISSAI về kiểm toán BCTC do INTOSAI để áp dụng sang khu vực công sẽ giúp định hình 
ban hành đều sử dụng lại các chuẩn mực kiểm toán chính sách hướng dẫn xác định và vận dụng trọng 
quốc tế (ISA), chỉ bổ sung những lưu ý cần thiết yếu trong kiểm toán BCTC khu vực công.
khi thực hiện kiểm toán trong các đơn vị công. 
 2. Khái niệm trọng yếu
Mặc dù kế thừa gần như toàn bộ nội dung ISSAI 
khi xây dựng và ban hành các CMKTNN, nhưng Khái niệm trọng yếu được đề cập lần đầu tiên 
CMKTNN không cấu trúc như ISSAI đã thực hiện trong lĩnh vực kế toán ở Anh vào năm 1867 trong 
mà biên soạn lại toàn bộ. Nghĩa là, CMKTNN một báo cáo “không được phép che đậy sự tồn 
không tham chiếu tới các chuẩn mực kiểm toán tại hoặc có bất cứ sai sót tài chính trọng yếu nào” 
BCTC tương ứng do Bộ Tài chính ban hành như (Holmes, 1972, theo Yining Zhou 2012). Đạo luật 
cách tiếp cận của INTOSAI. Phương pháp tiếp cận công ty Anh năm 1985, định nghĩa “mỗi giao dịch 
xây dựng các chuẩn mực này của KTNN nhằm tăng hoặc sự kiện được xem là trọng yếu nếu chúng ảnh 
tính nhất quán, dễ tham chiếu và vận dụng nhưng hưởng đến đánh giá thận trọng của nhà đầu tư 
cũng đòi hỏi các chuẩn mực phải có thêm những trong việc quyết định nên đặt mua hay chào bán các 
hướng dẫn chi tiết và phải được cập nhật thường cổ phiếu, giấy nợ được thể hiện trong các “bản cáo 
 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 114 - tháng 4/2017 27
 NGHIEÂN CÖÙU TRAO ÑOÅI
 bạch”. Ủy ban Chuẩn mực kế toán tài chính (FASB) có rất ít các nghiên cứu thực nghiệm về trọng yếu 
 Hoa Kỳ định nghĩa trọng yếu hướng trọng tâm tới kiể ...  quy mô của đơn vị được kiểm toán ảnh hưởng trọng yếu và (6) thuyết minh mức trọng yếu. Mặc 
 tới việc xác định trọng yếu của KTV “KTV thường dù, ISA 320 tiếp cận dựa trên nguyên tắc, trong khi 
 thiết lập mức trọng yếu cao hơn đối với các công ty CMKTNN 1320 tiếp cận dựa trên quy tắc nhưng 
 có quy mô lớn do chất lượng của hệ thống KSNB nội dung của hai chuẩn mực đều yêu cầu KTV 
 của các công ty này tốt hơn”. Tương tự, xét đoán của phải xem xét trọng yếu trên hai phương diện định 
 KTV khi xác định mức trọng yếu cũng phụ thuộc tính và định lượng trong từng hoàn cảnh cụ thể 
 vào loại hình đơn vị được kiểm toán, ngành nghề dựa trên xét đoán chuyên môn của mình để thiết 
 kinh doanh (Iskandar and Iselin 2000). Tuy nhiên, lập mức trọng yếu tổng thể và mức trọng yếu thực 
28 Số 114 - tháng 4/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
hiện. Điểm khác biệt căn bản giữa hai chuẩn mực tượng chính) đóng vai trò quan trọng khi xác định 
là (i) CMKTNN 1320 quy định thêm KTV phải có và thiết lập trọng yếu kiểm toán. Trọng yếu kiểm 
trách nhiệm xây dựng khung chính sách hướng toán được xác định trên cơ sở đánh giá mong đợi và 
dẫn xác định và vận dụng trọng yếu trong từng lĩnh nhu cầu của người sử dụng BCTC nhưng sẽ không 
vực, hoạt động kiểm toán cụ thể, trong khi đó (ii) khả thi trên thực tế khi KTV phải cân nhắc mong 
ISA 320, cung cấp một số ví dụ minh họa cách xác đợi của tất cả các đối tượng sử dụng thông tin trên 
định mức trọng yếu. Trên cơ sở tổng kết các nghiên BCTC. ISA 320 (Đoạn A2) quy định rằng “đối với 
cứu trước có liên quan, kinh nghiệm thực tiễn của các đơn vị công, cơ quan lập pháp và hành pháp 
một số quốc gia trên thế giới cùng với phân tích hai thường là người sử dụng BCTC đầu tiên”, VSA 320 
chuẩn mực về trọng yếu trong hai khu vực có thể khẳng định rằng cơ quan nhà nước là đối tượng chủ 
rút ra sáu nguyên tắc xác định và vận dụng trọng yếu sử dụng BCTC. Tương tự, INTOSAI cho rằng 
yếu trong khu vực tư có thể được kế thừa có điều “Đối với khu vực công, cơ quan lập pháp cho ý kiến 
chỉnh sang khu vực công (Bảng 2), cụ thể: và quyết định phân bổ ngân sách và cơ quan hành 
 pháp thường đánh giá và quyết định việc quản lý 
 (1) Mục tiêu kiểm toán: Icerman & Hillison 
 và sử dụng ngân sách”. Do đó, BCTC đáp ứng nhu 
(1989) đã từng tranh luận rằng, khác biệt lớn nhất 
 cầu của cơ quan lập pháp và hành pháp cũng sẽ đáp 
khi vận dụng trọng yếu trong kiểm toán giữa khu 
 ứng được hầu hết nhu cầu của người sử dụng khác 
vực tư và khu vực công xuất phát từ khác biệt về 
 bởi vì đây là nhóm đối tượng quyết định việc phân 
mục tiêu và phạm vi kiểm toán. Do mục tiêu kiểm 
 bổ ngân sách và sử dụng ngân sách.
toán BCKT đơn vị công thường rộng hơn bao gồm 
cả việc đưa ra ý kiến liệu rằng các đơn vị được kiểm (4) Ai là người xác định mức trọng yếu: ISA 320 
toán có tuân thủ luật và các quy định (kiểm toán (Đoạn 10) quy định rằng KTV sẽ xác định mức 
tuân thủ), liệu rằng các đơn vị được kiểm toán có trọng yếu. ISSAI 1320 (Đoạn 6) bổ sung rằng “khi 
quản lý các nguồn lực theo cách kinh tế, hiệu quả xác định mức trọng yếu đối với hệ thống kiểm soát 
và hiệu lực (kiểm toán hoạt động). và việc không tuân thủ pháp luật, KTV khu vực 
 công phải xem xét kỳ vọng của cơ quan lập pháp 
 (2) Định nghĩa trọng yếu: ISA 320 và CMKTNN 
 và hành pháp”. Trong khi đó, CMKTNN 1320, 
1320 sử dụng định nghĩa trọng yếu trong kế toán 
 quy định KTV dựa trên xét đoán chuyên môn để 
do đó không có nhiều khác biệt. Điểm khác biệt 
 xác định mức trọng yếu. Tùy thuộc phạm vi kiểm 
là ISA 320 xác định trọng yếu liên quan đến việc 
 toán, đối tượng, lĩnh vực kiểm toán, KTV có trách 
thay đổi quyết định kinh tế của người sử dụng đối 
 nhiệm xây dựng các chính sách hướng dẫn việc xác 
với kiểm toán BCTC doanh nghiệp trong khu vực 
 định trọng yếu. Trên thực tế, một số cơ quan nhà 
tư và sử dụng khái niệm quyết định khác trong 
 nước đã tự xác định mức trọng yếu, quy định trước 
kiểm toán BCTC đơn vị công. Quyết định kinh tế 
 các tiêu chí và mức tỷ lệ % trọng yếu trên cơ sở 
nhìn chung được coi như là sự lựa chọn giữa các 
 đó, KTV phải áp dụng khi kiểm toán BCTC đơn vị 
phương án sử dụng các nguồn lực khan hiếm nhằm 
 công. Chẳng hạn, Bộ Nội vụ Hà Lan và Bộ Ngoại 
đạt được một số mục tiêu dự kiến nào đó. Vì vậy, 
 giao Vương quốc Anh đã quy định ủy thác cho 
người sử dụng BCTC đơn vị công có thể đưa ra 
 KTV khu vực tư (doanh nghiệp kiểm toán thuộc 
các quyết định khác hơn là các quyết định kinh tế. 
 Big 4) áp dụng mức trọng yếu 1% đối với tổng chi 
Ví dụ, quyết định phân bổ nguồn lực là các quyết 
 phí cho việc đánh giá sai sót BCTC và 3% tổng chi 
định kinh tế, tuy nhiên, quyết định thay thế hoặc sa 
 phí đối với các giao dịch lớn, không chắc chắn. Bộ 
thải người đứng đầu trong đơn vị công và các quyết 
 Tài chính Hà Lan đã quy định tiêu chí và mức tỷ 
sách chính trị và xã hội không phải là các quyết 
 lệ % chi tiết trong kiểm toán BCTC đơn vị công 
định kinh tế. 
 được hướng dẫn trong cuốn sách Kiểm toán Chính 
 (3) Đối tượng chính sử dụng BCTC: Xác định quyền trung ương. Tỷ lệ % tương tự cũng được áp 
người sử dụng BCTC đầu tiên và chủ yếu (đối dụng đối với kiểm toán tuân thủ (Bảng 1):
 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 114 - tháng 4/2017 29
 NGHIEÂN CÖÙU TRAO ÑOÅI
 Bảng 1: Các loại ý kiến kiểm toán
 Loại ý kiến Ý kiến chấp Ý kiến chấp 
 Từ chối đưa ra Ý kiến trái 
 nhận toàn nhận từng 
 ý kiến ngược
 Tỷ lệ % tổng chi tiêu phần phần
 Sai sót trên BCTC (tỷ lệ % >1%
 =3%
 tổng chi tiêu) <3%
 Các sự kiện không chắc chắn >3%
 =10%
 (tỷ lệ % tổng chi tiêu) <10%
 Nguồn: Sách Hướng dẫn Kiểm toán chính phủ của Bộ Tài chính Hà Lan
 (5) Phương pháp xác định mức trọng yếu Van Daniker (1994), cho rằng hướng dẫn xác định 
 tỷ lệ mức trọng yếu nên theo khoảng biến thiên, 
 - Tiêu chí xác định mức trọng yếu: ISA 320 
 giúp cho KTV có thể sử dụng để đánh giá các xét 
 (Đoạn A3-A7) đã xem xét việc mở rộng các tiêu 
 đoán chuyên môn của họ. Tương tự, INTOSAI 
 chí phù hợp như là bước đầu tiên để xác định mức 
 cũng khẳng định, ví dụ minh họa về tỷ lệ % trong 
 trọng yếu. Các yếu tố có thể ảnh hưởng đến việc 
 chuẩn mực cũng mang đến những lo ngại, bởi 
 xác định các tiêu chí phù hợp đã được liệt kê kèm 
 chúng làm tăng khả năng tỷ lệ % này sẽ trở thành 
 theo các ví dụ hướng dẫn áp dụng như lợi nhuận 
 một tỷ số mặc định được KTV sử dụng đơn thuần 
 trước thuế, tổng doanh thu, lợi nhuận gộp, tổng chi 
 như là công thức. Với lý do như vậy, INTOSAI tin 
 phí, tổng vốn chủ hoặc tài sản thuần được áp dụng 
 rằng, tỷ lệ % cụ thể không được và không nên quy 
 trong khu vực tư và chỉ lưu ý trong khu vực công 
 định trong ISA và thay vào đó, chuẩn mực nên thảo 
 “Khi kiểm toán các đơn vị trong khu vực công, tổng 
 luận các tỷ lệ % tiềm năng phù hợp. 
 chi phí hoặc chi phí thuần (chi phí - doanh thu 
 hoặc số chi- số thu) có thể là tiêu chí phù hợp đối - Phương diện định tính: ISA 320 không sử dụng 
 với hoạt động của các chương trình” (Đoạn A9). thuật ngữ định tính và định lượng nhưng sử dụng 
 ISSAI 1320 (Đoạn 11) bổ sung: “Đối với các đơn hai thuật ngữ thay thế là quy mô và bản chất của 
 vị sự nghiệp công lập tự chủ được tài chính, chi các sai sót. Nhiều ý kiến cho rằng cần phải hướng 
 phí thuần không phải là tiêu chí phù hợp”. Trong dẫn bổ sung thêm về phương diện định tính. Xét 
 đoán trọng yếu phải được thực hiện trong từng 
 trường hợp này doanh thu hoặc chi phí gộp có thể 
 hoàn cảnh cụ thể và nó chịu ảnh hưởng bởi quy 
 là các tiêu chí phù hợp hơn. 
 mô và bản chất của các sai sót hoặc cả hai (Đoạn 2) 
 - Tỷ lệ phần trăm (%) xác định mức trọng yếu: và “Hoàn cảnh liên quan tới một số sai sót có thể là 
 ISA 320 đưa ra một số ví dụ về tỷ lệ % phù hợp nguyên nhân dẫn tới việc KTV đánh giá chúng là 
 khi xác định mức trọng yếu, mặc dù không hướng trọng yếu thậm chí nếu sai sót thấp hơn mức trọng 
 dẫn áp dụng trong khu vực công. Ví dụ, KTV có yếu”. ISA 450 (Đoạn 16) hướng dẫn đánh giá trọng 
 thể xem xét tỷ lệ 5% lợi nhuận trước thuế của một yếu trên phương diện định tính thông qua liệt kê 
 đơn vị trong lĩnh vực sản xuất đang có hoạt động các sai sót được coi là trọng yếu, ngay cả khi chúng 
 liên tục, trong khi đó, KTV có thể lựa chọn tỷ lệ 1% thấp hơn cả mức trọng yếu tổng thể. Trong kết luận 
 đối với tổng doanh thu hoặc tổng chi phí phù hợp của mình IAASB thừa nhận rằng, KTV cũng phải 
 đối với các đơn vị hoạt động phi lợi nhuận. Tuy sử dụng xét đoán chuyên môn trên khía cạnh định 
 nhiên, tỷ lệ % cao hơn hoặc thấp hơn còn tùy thuộc tính đối với sai sót nhỏ thấp hơn ngưỡng trọng yếu 
 vào từng hoàn cảnh cụ thể (Đoạn A7). Một số nhà nhất là đối với các vấn đề nhạy cảm về mặt chính 
 nghiên cứu tranh luận rằng, hướng dẫn có thể chỉ trị. Ví dụ như tiền thù lao cho các cán bộ quản lý 
 là bước khởi đầu, thậm chí nó không thể thay thế trong các doanh nghiệp công ích có giá trị không 
 được xét đoán chuyên môn của KTV. Raman & lớn có thể không ảnh hưởng đến tổng thể báo cáo 
30 Số 114 - tháng 4/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
tài chính nhưng nó là các vấn đề nhạy cảm về mặt từng loại giao dịch, vì vậy, một số nhà nghiên cứu 
chính trị. Do đó, cần phải xem xét trọng yếu về muốn KTV phải thuyết minh mức trọng yếu cụ thể 
mặt định tính bởi chúng có thể và thường xuyên trên BCTC. Điều này phù hợp đối với trường hợp 
ảnh hưởng tới phạm vi và nội dung kiểm toán. Tuy kiểm toán trong khu vực công, bởi vì nó liên quan 
nhiên, cũng theo IAASB không khả thi khi thiết kế đến tính minh bạch và cung cấp thông tin rõ ràng 
các thủ tục kiểm toán chỉ để phát hiện một sai sót hơn cho người sử dụng BCTC có thể suy luận được 
duy nhất bởi vì bản chất của chúng. mức trọng yếu được thiết lập cho từng giao dịch. 
 (6) Thuyết minh về trọng yếu: ISA 320 không Roberts and Dwyer (1998) khẳng định rằng, KTV 
quy định nhiệm vụ hoặc ngăn cấm việc công bố các nên thuyết minh việc lựa chọn mức trọng yếu, bởi 
giao dịch trọng yếu. ISA 450 (Đoạn 8) yêu cầu KTV vì nhiều nghiên cứu thực nghiệm đã từng phát hiện 
phải trao đổi với nhà quản lý các sai sót BCTC phát và chỉ ra rằng, nhiều nhóm KTV đánh giá mức 
hiện được trong suốt quá trình kiểm toán. KTV trọng yếu khác nhau đối với các tình huống kiểm 
luôn hiểu thấu được mức trọng yếu cụ thể đối với toán tương tự nhau. 
 Bảng 2: Tổng hợp kết quả so sánh và đánh giá
 Nguyên tắc Kiểm toán tài chính CMKTNN
 Đánh giá
 liên quan (ISA 320) 1320
 1. Mục tiêu Xác định mức độ tin cậy Nhiều mục tiêu hơn như Cần phải có nhiều hướng 
 kiểm toán của thông tin trên BCTC mục tiêu tuân thủ pháp dẫn cụ thể hơn phù hợp 
 luật, mục tiêu đánh giá với từng loại mục tiêu 
 tính hiệu lực của Hệ thống kiểm toán.
 KSNB (Đoạn 37)
 2. Định - Trong khu vực tư sử dụng Chỉ sử dụng thuật ngữ CMKTNN 1320 chưa có 
 nghĩa trọng thuật ngữ quyết định kinh tế chung quyết định của người hướng dẫn cụ thể quyết 
 yếu của người sử dụng thông tin; sử dụng BCTC. định của người sử dụng 
 BCTC là ai.
 - Trong khu vực công sử 
 dụng thuật ngữ các quyết 
 định khác hơn là quyết 
 định kinh tế.
 3. Đối tượng Nhà đầu tư là đối tượng chủ Sử dụng thuật ngữ chung CMKTNN 1320 không 
 chủ yếu sử yếu sử dụng thông tin trong là đối tượng sử dụng thông định nghĩa và xác định 
 dụng thông kiểm toán BCTC của doanh tin, BCTC cụ thể đối tượng chính sử 
 tin nghiệp và cơ quan nhà nước dụng BCTC của các đơn 
 là đối tượng sử dụng thông vị công là ai
 tin trong kiểm toán BCTC 
 của các đơn vị công
 4. Đối tượng KTV thiết lập mức trọng KTV có trách nhiệm xây CMKTNN 1320 không 
 thiết lập yếu dựa trên xét đoán dựng và ban hành chính đề cập đến việc thiết lập 
 mức trọng chuyên môn xuất phát từ sách xác định trọng yếu trọng yếu cần phải xem 
 yếu mong đợi và yêu cầu của kiểm toán (Đoạn 11) xét đến mong đợi, mức 
 nhà đầu tư độ quan tâm của đối 
 tượng chính sử dụng 
 BCTC;
 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 114 - tháng 4/2017 31
 NGHIEÂN CÖÙU TRAO ÑOÅI
 5. Phương pháp xác định mức trọng yếu
 Tiêu chí lựa Diễn giải các tiêu chí lựa Không có ví dụ hoặc hướng Một số quốc gia, nhà 
 chọn chọn thông qua một số ví dẫn xác định tiêu chí lựa nghiên cứu cho rằng, cần 
 dụ cụ thể: chọn và xác định mức trọng phải có những hướng 
 yếu trong kiểm toán BCTC dẫn cụ thể việc lựa chọn 
 - BCTC của doanh nghiệp: 
 của các đơn vị công tiêu chí để xác định trọng 
 Lợi nhuận trước thuế, tổng 
 yếu nhằm đảm bảo tính 
 doanh thu, tổng vốn chủ sở 
 nhất quán
 hữu, tài sản thuần;
 - BCTC của đơn vị công: 
 Tổng chi phí, chi phí thuần
 Tiêu chí định Cung cấp ví dụ minh họa Không cung cấp ví dụ minh Một số quốc gia đã 
 lượng: Tỷ lệ họa cũng như hướng dẫn hướng dẫn khung tỷ lệ% 
 % cụ thể có thể áp dụng (các quốc 
 gia Châu Âu).
 Tiêu chí định ISA 320 không hướng dẫn Bản chất, mức độ phức tạp, Chưa có hướng dẫn liên 
 tính cụ thể nhưng ISA 450 có nhu cầu và kỳ vọng của đối quan đến các vấn đề 
 hướng dẫn tượng sử dụng thông tin chính trị, trách nhiệm 
 (Đoạn 41) giải trình theo kết quả 
 nghiên cứu của Yining 
 Zhou (2012)
 6. Thuyết Không quy định cũng Không có quy định Cần bổ sung thêm các 
 minh việc không cấm việc thuyết hướng dẫn đảm bảo tính 
 xác định minh minh bạch.
 mức trọng 
 yếu
 5. Các nguyên tắc xây dựng chính sách muốn của KTNN Việt Nam là xây dựng Hệ thống 
 hướng dẫn xác định trọng yếu kiểm toán CMKTNN có tính bắt buộc áp dụng (quy tắc). Vì 
 BCTC đơn vị công vậy, để thu hẹp khoảng cách này, cần phải vận dụng 
 các nguyên tắc trọng yếu trong kiểm toán BCTC 
 Từ phân tích trên có thể nhận thấy nội dung 
 doanh nghiệp trong khu vực tư đồng thời lưu ý một 
 trọng yếu trong ISA 320 không có khác biệt đáng 
 số vấn đề cần phải điều chỉnh sau:
 kể nào giữa khu vực tư và khu vực công. Việc kế 
 thừa ISSAI do INTOSAI ban hành lựa chọn tiếp Thứ nhất, đối với mục tiêu kiểm toán BCTC 
 cận dựa trên nguyên tắc, trong khi đó, mong nhằm xác nhận thông tin trên BCTC, có thể vận 
32 Số 114 - tháng 4/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN