Kế toán, kiểm toán - Phân hệ kế toán tài sản cố định

Thị trường chứng khoán
 PHÂN HỆ KẾ TOÁN TSCĐ
 Nguyễn Hoàng Hưng 
 0909462818
 1
 TÀI LIỆU HỌC TẬP & THAM KHẢO
 1. Sách, giáo trình chính
 [1] Bài giảng Thực hành kế toán P1, Trường ĐHCN Đồng Nai
 2. Tài liệu tham khảo
 • [TL1] Chế độ kế toán doanh nghiệp theo thông tư 200/2014/TT-BTC, 
 quyển 1/2
 • [TL2] Ebook Ketoan2015
 3. Tài liệu khác
 [1]  [4] 
 [2]  [5] 
 [3]  [6] 
 2
 1
Thị trường chứng khoán
 MỤC TIÊU
 Khi nghiên cứu xong bài này, người học sẽ:
 - Hiểu được các chức năng chính của phân hệ kế toán TSCĐ
 1.Theo dõi TSCĐ về nguyên giá, khấu hao, giá trị còn lại, nguồn vốn, bộ phận 
 sử dụng, mục đích sử dụng, nước sản xuất, ngày đưa vào sử dụng,
 2.Theo dõi tăng giảm và lý do tăng giảm TSCĐ, tăng giảm nguyên giá tài sản
 3.Theo dõi bộ phận sử dụng, điều chuyển bộ phận sử dụng
 4.Tính khấu hao và lên bảng phân bổ khấu hao
 - Thực hiện các báo cáo liên quan đến TSCĐ
 1.Thẻ tài sản
 2.Bảng tính khấu hao
 3.Bảng phân bổ khấu hao
 4.Báo cáo tăng giảm tài sản
 - Xử lý các nghiệp vụ về TSCĐ trên chứng từ, tài khoản và sổ sách
 3
 NỘI DUNG
 Bài học này trình bày các nội dung sau đây: 
 Tổng quan về TSCĐ
  Chứng từ kế toán sử dụng
  Trình tự lập và luân chuyển chứng từ kế toán
  Phương pháp hạch toán
  Sổ sách kế toán áp dụng
  Đối chiếu số liệu cuối kỳ
 4
 2
Thị trường chứng khoán
  TỔNG QUAN VỀ TSCĐ
 • TSCĐ là gì?
 • Cần phân biệt rõ các loại TSCĐ:
 – TSCĐ hữu hình
 – TSCĐ vô hình
 – TSCĐ đi thuê (tài chính và hoạt động)
 • Các chuẩn mực kế toán (VAS) liên quan 
 đến TSCĐ: 
 – VAS 01, VAS 03, VAS 06
 5
  TỔNG QUAN VỀ TSCĐ
 • Tiêu chuẩn ghi nhận TSCĐ
 – Chắc chắn thu được lợi ích kinh tế trong tương lai khi 
 sử dụng tài sản 
 – Nguyên giá của tài sản phải được xác định một cách 
 đáng tin cậy 
 – Thời gian sử dụng trên 1 năm
 – Có đủ tiêu chuẩn giá trị theo quy định hiện hành về 
 TSCĐ
 6
 3
Thị trường chứng khoán
  TỔNG QUAN VỀ TSCĐ
 • Xác định nguyên giá TSCĐ
 Nguyên giá là toàn bộ chi phí mà doanh nghiệp bỏ ra 
 để có được TSCĐ tính đến thời điểm đưa tài sản đó vào 
 trạng thái sẵn sàng sử dụng gồm:
 • Giá mua (đã trừ chiết khấu, giảm giá, lãi do trả chậm)
 • Các khoản thuế không được hoàn lại
 • Chi phí liên quan trực tiếp đến việc đưa tài sản vào trạng thái 
 sẵn sàng sử dụng
 7
  TỔNG QUAN VỀ TSCĐ
 • Chi phí liên quan trực tiếp
 8
 4
Thị trường chứng khoán
  TỔNG QUAN VỀ TSCĐ
 • Nguyên giá TSCĐ trong t/hợp đặc biệt:
 – TSCĐ tự chế, tự xây dựng: giá mua chính là giá 
 thành tự chế
 – Mua nhà xưởng gồm quyền sử dụng đất thì tách riêng 
 phần giá trị quyền sử dụng đất (TSCĐ vô hình)
 – TSCĐ được biếu tặng: giá mua là giá trị hợp lý (giá trị 
 danh nghĩa nếu không có giá trị hợp lý)
 – Điều chuyển nội bộ vẫn giữ nguyên giá gốc, chi phí 
 vận chuyển tính vào chi phí SXKD trong kỳ
 9
  TỔNG QUAN VỀ TSCĐ
 • Nguyên giá TSCĐ trao đổi tương tự:
 – Nguyên giá của tài sản nhận về sẽ bằng giá trị còn lại
 của tài sản đem đi trao đổi
 – Không có khoản lãi/lỗ nào được ghi nhận trong quá
 trình trao đổi
 Lưu ý:
 Tài sản tương tự là tài sản có công dụng tương tự trong
 cùng lĩnh vực kinh doanh và có giá trị tương đương
 10
 5
Thị trường chứng khoán
  TỔNG QUAN VỀ TSCĐ
 • Nguyên giá TSCĐ trao đổi không tương tự:
 – Nguyên giá được xác định theo giá trị hợp lý của TS 
 nhận về hoặc của TS đem trao đổi sau khi điều chỉnh 
 khoản CL trả thêm hoặc thu về
 – Ví dụ: Ngày 31/03/20XX Công ty ABC đổi 1 máy cắt 
 lấy 1 máy sấy và trả thêm 10trđ. Máy cắt nguyên giá 
 220trđ, khấu hao 60trđ. Giá hợp lý của máy sấy là 
 80trđ, chi phí vận chuyển lắp đặt 10trđ trả bằng tiền 
 mặt. Nguyên giá của TSCĐ nhận về là bao nhiêu?
 11
  TỔNG QUAN VỀ TSCĐ
 • Chi phí sau ghi nhận ban đầu:
 – Sau ngày ghi nhận thường phát sinh những khoản chi 
 tiêu liên quan đến tài sản như: sửa chữa, bảo trì, 
 nâng cấp, 
 – Tùy thuộc vào bản chất chi phí mà kế toán có cách 
 xử lý khác nhau. Cụ thê:
 • Hạch toán vào chi phí SXKD trong kỳ, hoặc
 • Vốn hóa và ghi tăng nguyên giá của tài sản
 12
 6
Thị trường chứng khoán
  TỔNG QUAN VỀ TSCĐ
 • Hãy xử lý tình huống sau đây:
 – Công ty chi 20trđ để tân trang lại thùng xe và sửa 
 thắng, xe này dùng để chuyên chờ hàng hóa 
 – Công ty sửa chữa lớn 1 xe tải dùng để bán hàng. 
 Công ty đã thay mới các phụ tùng của xe có giá 90trđ. 
 Việc nâng cấp này làm tăng thời gian sử dụng của xe 
 lên 3 năm.
 – Theo bạn, trường hợp nào được ghi tăng nguyên 
 giá của TSCĐ?
 13
  CHỨNG TỪ KẾ TOÁN SỬ DỤNG
 Mẫu số 01 - TSCĐ : B.B GIAO NHẬN TSCĐ
 Mẫu số 02 - TSCĐ : B.B THANH LÝ TSCĐ
 Mẫu số 03 – TSCĐ : B.B BÀN GIAO TSCĐ SỬA CHỮA LỚN HOÀN THÀNH
 Mẫu số 04 – TSCĐ : BIÊN BẢN ĐÁNH GIÁ LẠI TSCĐ
 Mẫu số 05 – TSCĐ : BIÊN BẢN KIỂM KÊ TSCĐ
 Mẫu số 06 – TSCĐ : BẢNG TÍNH VÀ PHÂN BỔ KHẤU HAO TSCĐ
 14
 7
Thị trường chứng khoán
 CHỨNG TỪ LIÊN QUAN ĐẾN TSCĐ HÌNH THÀNH TỪ 
 VIỆC MUA SẮM, XÂY DỰNG
 1. Thủ tục chứng minh tính hợp pháp của TSCĐ :
 - Hợp đồng mua bán
 - Chứng nhận nguồn gốc (TK hải quan hàng NKhẩu nếu là TSCĐ nhập khẩu)
 - Hóa đơn
 - Biên bản giao nhận, biên bản nghiệm thu (XD, xây lắp)
 - Phí trước bạ (nếu là TSCĐ cần phải đăng ký quyền sở hữu)
 - Giấy chứng nhận đăng ký (như trường hợp TSCĐ là ô tô chẳng hạn)
 - Chứng từ thanh toán (PHIẾU CHI, ỦY NHIỆM CHI, GIẤY BÁO NỢ)
 2. Xác định đúng nguyên giá TSCĐ (mở sổ chi tiết mua sắm TSCĐ để tập hợp chi phí 
 mua TSCĐ nếu cần)
 + Lập thẻ TSCĐ
 + Ghi nhận TS vào bảng tính khấu hao (theo dõi TSCĐ)
 Đối với bộ chứng từ phản ánh TSCĐ (nhất là những loại có giá trị lớn), ngoài việc 
 đóng chung chứng từ gốc với toàn bộ chứng từ phát sinh trong kỳ còn phải lưu riêng 
 một bộ chứng từ (bản sao) nguồn gốc TSCĐ .
 15
 CHỨNG TỪ LIÊN QUAN ĐẾN VIỆC THANH LÝ, 
 NHƯỢNG BÁN TSCĐ
 - Biên bản giao nhận
 - Thanh lý TSCĐ
 - Hợp đồng bán
 - Hóa đơn bán
 - Chứng từ thanh toán (PHIẾU THU, GIẤY BÁO CÓ)
 Các thủ tục này cũng được lưu chung với bộ 
 chứng từ chứng minh nguồn gốc TSCĐ
 16
 8
Thị trường chứng khoán
 17
 18
 9
Thị trường chứng khoán
 19
 20
 10
Thị trường chứng khoán
 21
 22
 11
Thị trường chứng khoán
 23
  TRÌNH TỰ LẬP VÀ LUÂN CHUYỂN 
 CHỨNG TỪ TĂNG TSCĐ
 24
 12
Thị trường chứng khoán
  TRÌNH TỰ LẬP VÀ LUÂN CHUYỂN 
 CHỨNG TỪ TĂNG TSCĐ
 A – Bắt đầu
 (1) BP dự án đầu tư (Bộ phận giao TSCĐ) dựa vào chứng từ 
 gốc có liên quan tiến hành lập biên bản giao nhận TSCĐ
 (2) Đại diện bộ phận sử dụng (Bộ phận nhận TSCĐ) ký xác 
 nhận vào biên bản giao nhận TSCĐ
 (3) Thủ trương đơn vị và kế toán trưởng cùng ký xác nhận vào 
 biên bản giao nhận TSCĐ
 (4) Khi biên bản giao nhận TSCĐ đã được đầy đủ chữ ký xác 
 nhận của cấp thẩm quyền thì bộ phận sử dụng TSCĐ nhận 1 
 bản của biên bản giao nhận TSCĐ
 (5) BP kế toán phụ trách TSCĐ nhận được chứng từ phát sinh 
 tăng TSCĐ (Biên bản giao nhận TSCĐ, hóa đơn, hồ sở kỹ 
 thuật, ...)
 25
  TRÌNH TỰ LẬP VÀ LUÂN CHUYỂN 
 CHỨNG TỪ TĂNG TSCĐ
 (6) BP kế toán phụ trách TSCĐ tiến hành ghi chép số liệu phát sinh 
 vào sổ TSCĐ
 (7) BP kế toán nguồn vốn nhận chứng từ tăng TSCĐ (Biên bản giao 
 nhận TSCĐ, hóa đơn, hồ sơ kỹ thuật, ...)
 (8) BP kế toán nguồn vốn sẽ thực hiện việc xác định nguồn vốn hình 
 thành nên TSCĐ để hạch toán vào sổ sách kế toán của nguồn vốn 
 liên quan
 (9) BP kế toán liên quan (Kế toán tiền, Kế toán thanh toán,...) nhận 
 chứng từ tăng TSCĐ
 (10) Nhận được bộ chứng từ liên quan đến tăng TSCĐ, kế toán liên 
 quan tiến hành ghi chép số liệu vào sổ sách kế toán của phân hệ
 (11) Chứng từ liên quan đến nghiệp vụ tăng TSCĐ cuối cùng sẽ 
 được đưa vào khâu lưu trữ
 B – Kết thúc: Quy trình xử lý nghiệp vụ hoàn tất
 26
 13
Thị trường chứng khoán
  TRÌNH TỰ LẬP VÀ LUÂN CHUYỂN 
 CHỨNG TỪ GIẢM TSCĐ
 27
  TRÌNH TỰ LẬP VÀ LUÂN CHUYỂN 
 CHỨNG TỪ GIẢM TSCĐ
 A – Bắt đầu
 (1) Dựa vào biên bản đánh giá lại TSCĐ, bộ phận liên quan lập chứng từ về 
 giảm TSCĐ
 (2) Căn cứ vào tờ trình góp vốn vào liên doanh, bộ phận liên quan lập hợp 
 đồng liên doanh
 (3) Trên cơ sở kết quả kiểm kê, bộ phận liên quan lập biên bản kiểm kê TSCĐ 
 (4) Biên bản đánh giá TSCĐ chuyển đến cho kế toán trưởng và thủ trưởng 
 đơn vị ký duyệt
 (5, 6) Nhận được hợp đồng liên doanh và biên bản kiểm kê, kế toán TSCĐ 
 lập chứng từ về giảm TSCĐ, trình ký lãnh đạo đơn vị
 (7) Căn cứ vào chứng từ nhận được, kế toán TSCĐ ghi nhận vào các sổ sách 
 kế toán
 (8) Hợp đồng liên doanh và biên bản kiểm kê chuyển đến kế toán liên quan 
 để ghi sổ sách
 (9) Sau đó chứng từ được đưa vào khâu lưu trữ
 B – Kế thúc: Quy trình xử lý nghiệp vụ hoàn tất 28
 14
Thị trường chứng khoán
  PHƯƠNG PHÁP HẠCH TOÁN TĂNG, GIẢM 
 TÀI SẢN CỐ ĐỊNH
 29
  PHƯƠNG PHÁP HẠCH TOÁN TĂNG, GIẢM 
 TÀI SẢN CỐ ĐỊNH
 30
 15
Thị trường chứng khoán
  PHƯƠNG PHÁP HẠCH TOÁN TĂNG, GIẢM 
 TÀI SẢN CỐ ĐỊNH
 31
  PHƯƠNG PHÁP HẠCH TOÁN TĂNG, GIẢM 
 TÀI SẢN CỐ ĐỊNH
 32
 16
Thị trường chứng khoán
  PHƯƠNG PHÁP HẠCH TOÁN TĂNG, 
 GIẢM TSCĐ
 33
  PHƯƠNG PHÁP HẠCH TOÁN THANH LÝ,
 NHƯỢNG BÁN TSCĐ
 34
 17
Thị trường chứng khoán
  PHƯƠNG PHÁP HẠCH TOÁN KHẤU HAO
 TÀI SẢN CỐ ĐỊNH
 35
  PHƯƠNG PHÁP HẠCH TOÁN SỮA CHỮA
 NHỎ TSCĐ
 36
 18
Thị trường chứng khoán
  PHƯƠNG PHÁP HẠCH TOÁN SỬA CHỮA
 LỚN TSCĐ
 37
  PHƯƠNG PHÁP HẠCH TOÁN TRÍCH TRƯỚC
 CHI PHÍ SCL TSCĐ
 38
 19
Thị trường chứng khoán
  SỔ SÁCH KẾ TOÁN ÁP DỤNG
 Các loại sổ sách kế toán áp dụng trong việc phản 
 ánh các nghiệp vụ liên quan đến TSCĐ, gồm:
 1. Sổ nhật ký chung
 2. Sổ cái
 3. Sổ chi tiết TSCĐ
 4. Sổ theo dõi TSCĐ và CCDC tại nơi sử dụng
 5. Bảng tính và phân bổ khấu hao TSCĐ
 39
 SỔ NHẬT KÝ CHUNG
 40
 20
Thị trường chứng khoán
 SỔ CÁI TÀI KHOẢN
 41
 Mẫu số S10- DNN 
 SỔ CHI TIẾT TÀI SẢN CỐ(Ban hành ĐỊNHtheo QĐ số 48/2006/QĐ-BTC 
 SỔ CHI TIẾT TÀI SẢN CỐ ĐỊNH
 Năm :
 Ghi tăng TSCĐ Khấu hao TSCĐ Ghi giảm TSCĐ
 Chứng từ Khấu hao Chứng từ
 Tên, đặc Tháng, Khấu hao đã 
 Số Nước Nguyên Lý do
 điểm, năm đưa Số hiệu tính đến khi
 TT sản giá giảm 
 Số Ngày ký hiệu vào sử TSCĐ Tỷ lệ (%) Mức khấu ghi giảm Số Ngày
 xuất TSCĐ TSCĐ
 hiệu tháng TSCĐ dụng khấu hao hao TSCĐ hiệu tháng
 A B C D E G H 1 2 3 4 I K L
 Cộng x x x - - - - x x x
 TP. HCM, ngày 26 tháng 01 năm 2015
 Người ghi sổ Kế toán trưởng Giám đốc 
 (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) (Ký, họ tên, đóng dấu) 42
 21
Thị trường chứng khoán
 SỔ THEO DÕI TSCĐ VÀ CCDC TẠI NƠI 
 SỬ DỤNG 
 43
 SỔ THEO DÕI TSCĐ VÀ CCDC TẠI NƠI 
 SỬ DỤNG 
 44
 22
Thị trường chứng khoán
  ĐỐI CHIẾU SỐ LIỆU CUỐI KỲ
 1. Kế toán chi tiết TSCĐ tại các nơi sử dụng, bảo quản 
 TSCĐ
 • Việc theo dõi TSCĐ theo nơi sử dụng nhằm gắn trách 
 nhiệm bảo quản, sử dụng tài sản với từng bộ phận, từ 
 đó nâng trách nhiệm và hiệu quả trong bảo quản sử 
 dụng TSCĐ của DN.
 • Tại các nơi sử dụng TSCĐ (phòng, ban, đội sản xuất, 
 phân xưởng sản xuất...) sử dụng "Sổ TSCĐ theo đơn vị 
 sử dụng" để theo dõi tình hình tăng, giảm TSCĐ do từng 
 đơn vị quản lý, sử dụng. Mỗi đơn vị sử dụng phải mở 
 một sổ riêng, trong đó ghi TSCĐ tăng, giảm của đơn vị 
 mình theo từng chứng từ tăng, giảm TSCĐ, theo thứ tự 
 thời gian phát sinh nghiệp vụ tăng, giảm TSCĐ.
 45
  ĐỐI CHIẾU SỐ LIỆU CUỐI KỲ
 2. Kế toán chi tiết ở bộ phận kế toán doanh nghiệp
 • Tại bộ phận kế toán DN, kế toán chi tiết TSCĐ sử dụng thẻ TSCĐ, 
 sổ đăng ký thẻ TSCĐ, sổ TSCĐ toàn doanh nghiệp để theo dõi tình 
 hình tăng, giảm, hao mòn TSCĐ.
 • Thẻ TSCĐ do kế toán TSCĐ lập cho từng đối tượng ghi TSCĐ của 
 doanh nghiệp. Thẻ gồm bốn phần:
  Phần 1: Ghi các chỉ tiêu chung về TSCĐ như tên, ký, mã hiệu, qui 
 cách (cấp hàng), số liệu TSCĐ, nước sản xuất...
  Phần 2: Ghi các chỉ tiêu nguyên giá từ khi bắt đầu hình thành 
 TSCĐ và nguyên giá thay đổi theo các thời kỳ do đánh giá lại, xây 
 dựng, trang bị thêm hoặc tháo bớt bộ phận... và giá trị hao mòn đã 
 trích qua các năm.
  Phần 3: Ghi số phụ tùng, dụng cụ, đồ nghề kèm theo TSCĐ.
  Phần 4: Ghi giảm TSCĐ, phản ánh số, ngày tháng của chứng từ 
 giảm TSCĐ và lý do giảm TSCĐ.
 46
 23