Tác động của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đến công tác kế toán trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam

 TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN
 Taùc ñoäng cuûa cuoäc caùch maïng coâng nghieäp 4.0 
 ñeán coâng taùc keá toaùn trong caùc doanh nghieäp 
 vöøa vaø nhoû Vieät Nam
 Ths. Nguyễn Thị Phương Mai*
 uộc cách mạng công nghiệp (CMCN) 4.0 đang diễn ra một cách nhanh chóng và tạo ra 
 nhiều thay đổi to lớn trong mọi mặt của đời sống xã hội. Bằng những công nghệ mới, hiện 
 đại, được kết nối với nhau một cách thông minh qua mạng Internet, CMCN 4.0 đã và đang 
 tạo ra những chuyển biến nhanh chóng đến mọi ngành nghề trên toàn thế giới, trong đó có 
 ngànhC kế toán. Nghiên cứu này tập trung đánh giá những tác động của cuộc CMCN 4.0 đến hoạt động kế 
 toán doanh nghiệp. Bằng phương pháp điều tra khảo sát các kế toán viên trong những doanh nghiệp vừa 
 và nhỏ, nghiên cứu dự đoán những tác động sẽ diễn ra đối với hoạt động kế toán trong các doanh nghiệp 
 này, từ đó đưa ra khuyến nghị cho doanh nghiệp cũng như kế toán viên để chủ động đón làn sóng khoa 
 học công nghệ mới.
 Từ khóa: Cách mạng công nghiệp 4.0, kế toán, doanh nghiệp vừa và nhỏ, blockchain, trí tuệ 
 nhân tạo.
 The impact of the 4.0 industrial revolution on accounting in small and medium enterprises in 
 Vietnam
 The industrial revolution (CMCN) 4.0 is taking place quickly and creating enormous changes in all 
 aspects of social life. With new and modern technologies linked intelligently through the Internet, The 
 Revolution 4.0 has been making rapid changes to all industries in the world, including accounting. This 
 study focuses on the impact of The Revolution 4.0 on business accounting. By surveying accountants in 
 small and medium enterprises, the study predicts the impact which will occur on accounting practices in 
 these enterprises, thereby recommending the enterprises as well as accountants to actively welcome new 
 wave of science and technology.
 Key words: Industrial Revolution 4.0, Accountant, Small and medium enterprises, Blockchain, 
 Artificial intelligence.
 Đặt vấn đề bước vào cuộc CMCN lần thứ 4 hay còn gọi là 
 CMCN 4.0 dựa trên nền tảng công nghệ số và tích 
 Trong lịch sử phát triển của nhân loại, tiến bộ 
 hợp tất cả các công nghệ thông minh nhằm mục 
 khoa học kỹ thuật có ảnh hưởng tới tất cả các lĩnh 
 tiêu tối ưu hóa quy trình, phương thức sản xuất. 
 vực kinh tế, chính trị, xã hội. Đặc biệt, các cuộc 
 Điều này, tất yếu dẫn đến sự thay đổi lớn của hoạt 
 CMCN đánh dấu những bước tiến vượt bậc của động kế toán doanh nghiệp với tư cách là một công 
 khoa học kỹ thuật đã làm thay đổi cơ bản phương cụ quản lý tài chính nhằm đáp ứng, thích nghi 
 thức sản xuất, phân phối, tiêu dùng, từ đó tác động được với các mô hình kinh tế mới trong thời đại 
 mạnh mẽ đến nền kinh tế. Hiện nay, thế giới đang công nghiệp mới. 
 *Đại học Ngoại thương Hà Nội
32 Số 128 - tháng 6/2018 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
 Tại Việt Nam, theo công bố của Tổng cục Thống tiến hệ thống kế toán của mình.
kê, hơn 97% số lượng doanh nghiệp là doanh 1. CMCN và tác động đến hoạt động kế toán 
nghiệp vừa và nhỏ, trong đó hơn 60% là doanh trong những năm qua
nghiệp có quy mô rất nhỏ, vốn cũng như điều kiện 
 Nói đến CMCN là nói đến sự thay đổi lớn lao 
kỹ thuật rất lạc hậu làm giảm hiệu quả kinh doanh1. 
 mà nó mang lại trong các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, 
Như vậy, đối với đa số các doanh nghiệp Việt Nam 
 và xã hội. Mỗi cuộc cách mạng đều đặc trưng bằng 
thì CMCN 4.0 với nền tảng công nghệ cực kỳ hiện 
 sự thay đổi về bản chất của sản xuất và sự thay đổi 
đại dường như là một khái niệm xa vời. Trong khi 
 này được tạo ra bởi các đột phá của khoa học và 
đó, một bộ phận các doanh nghiệp vừa và nhỏ ra 
 công nghệ. Trong lịch sử phát triển, thế giới đã 
đời trong phong trào khởi nghiệp những năm gần 
 chứng kiến 3 cuộc CMCN lớn. Cuộc CMCN lần 
đây lại cực kỳ nhanh nhạy với khoa học công nghệ 
 thứ nhất – Cơ khí hóa - bắt đầu từ khoảng năm 
đã tìm cách ứng dụng những xu thế mới nhất của 
 1784 tại Vương quốc Anh bằng việc sử dụng năng 
CMCN 4.0 như điện toán đám mây, dữ liệu lớn, trí 
 lượng nước và hơi nước để cơ giới hoá sản xuất. 
tuệ nhân tạo trong hoạt động của mình. Vậy với Cuộc CMCN đầu tiên đã mở ra một kỷ nguyên mới 
tư cách là công cụ để quản lý doanh nghiệp, kế toán trong lịch sử nhân loại - kỷ nguyên sản xuất cơ khí, 
trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ có bị tác động tác động trực tiếp đến các ngành nghề như dệt may, 
bởi CMCN 4.0 hay không? Các kế toán viên trong chế tạo cơ khí và giao thông vận tải. CMCN lần thứ 
những doanh nghiệp này - lực lượng chiếm phần hai - Điện khí hóa - diễn ra từ khoảng năm 1870 
lớn trong đội ngũ nhân lực kế toán có nhận thức đến khi Thế Chiến I nổ ra, ở khu vực châu Âu và 
và chuẩn bị như thế nào trước làn sóng CMCN Bắc Mỹ khi năng lượng điện được sử dụng để sản 
4.0? Để trả lời các câu hỏi trên, tác giả đã tiến hành xuất hàng loạt với quy mô lớn. Cuộc CMCN này 
nghiên cứu này. Thông qua đó, nghiên cứu đánh diễn ra khi có sự phát triển của ngành điện, vận tải, 
giá tác động của cuộc CMCN lần thứ 4 đến công hóa học, sản xuất thép đã mang lại cuộc sống văn 
tác kế toán trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt minh và năng suất lao động tăng gấp nhiều lần so 
Nam nhằm đề ra giải pháp giúp các doanh nghiệp với giai đoạn sử dụng động cơ hơi nước. Đặc trưng 
này tận dụng cơ hội mà CMCN 4.0 mang lại để cải của nền kinh tế trong giai đoạn này là sản xuất và 
1https://baomoi.com/thuc-trang-nen-kinh-te-viet-nam-tren-97-la-doanh-nghiep-vua-va-nho/c/21992945.epi
 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 128 - tháng 6/2018 33
 TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN
 tiêu dùng hàng loạt. Cuộc CMCN lần thứ 2 đã tạo Trong thời đại công nghiệp 1.0 và 2.0, kế toán tập 
 nên những tiền đề mới và cơ sở vững chắc để phát trung nhiều vào mảng sản xuất với các phương 
 triển nền công nghiệp ở mức cao hơn nữa. pháp để quản lý hàng tồn kho, tính giá thành, dự 
 toán nhằm phục vụ cho hoạt động sản xuất và 
 CMCN lần thứ ba - Tự động hóa – diễn ra vào 
 tiêu dùng hàng loạt ... ổi chức năng và vị trí của con người trong sản 
 mới trong lịch sử kế toán- thời đại của kế toán máy.
 xuất trên cơ sở dịch chuyển từ nền tảng điện - cơ 
 khí sang nền tảng cơ - điện tử và cơ - vi điện tử; Hai 2. CMCN 4.0 và tác động đến hoạt động kế 
 là chuyển sang sản xuất trên cơ sở các ngành công toán trong doanh nghiệp
 nghệ cao - như công nghệ thông tin, công nghệ 2.1. Khái niệm và bản chất cua cuôc CMCN 4.0
 nano, công nghệ vật liệu, công nghệ sinh học, công 
 Tới ngày nay, Cuộc CMCN lần thứ 4 (The 
 nghệ năng lượng mới, công nghệ vũ trụ... 
 Fourth Industrial Revolution) đang được hình 
 Có thể thấy mỗi cuộc CMCN đã diễn ra đều là thành trên nền tảng của CMCN lần thứ 3 từ đầu 
 sự thay đổi đột phá trong phương thức sản xuất những năm 2010. Theo GS. Klaus Schwab, Chủ 
 trong nền kinh tế, khiến cho hoạt động sản xuất, tịch Diễn đàn Kinh tế Thế giới, cuộc CMCN lần 
 phân phối và tiêu thụ trong các doanh nghiệp đều thứ 4 là “một cuộc cách mạng công nghệ toàn 
 thay đổi. Là công cụ ghi chép, phản ánh và giám sát diện, kết hợp thế giới kỹ thuật số, sinh học, vật lý, 
 hoạt động trong doanh nghiệp, kế toán đã có nhiều làm thay đổi cách thức con người sống, làm việc 
 thay đổi để thực hiện tốt nhất chức năng của mình. và liên hệ với nhau”.
 Hình 1: Quá trình hình thành của cuộc CMCN 4.0
34 Số 128 - tháng 6/2018 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
 Cuộc cách mạng này có đặc trưng là sự kết hợp kế toán; Tác động đến cơ cấu nhân viên kế toán; 
các công nghệ giúp xóa nhòa ranh giới giữa các Tác động đến yêu cầu về kỹ năng đối với nhân viên 
lĩnh vực vật lý, số hóa và sinh học, là xu hướng kế toán.
hiện tại của tự động hóa và trao đổi dữ liệu trong 
 • Tác động tới cách thức ghi nhận và phản ánh 
công nghệ sản xuất. Nó bao gồm các hệ thống 
 của kế toán
mạng vật lý, mạng Internet kết nối vạn vật và 
điện toán đám mây. Công nghiệp 4.0 còn tạo điều Cuộc cách mạng kỹ thuật số đã tạo ra cách tiếp 
kiện thuận lợi cho việc tạo ra các “nhà máy thông cận hoàn toàn mới, làm cách mạng hóa cách thức 
minh” hay “nhà máy số”. Trong các nhà máy thông mà các cá nhân và tổ chức kế toán hoạt động, đặc 
minh này, các hệ thống vật lý không gian ảo sẽ biệt là 5 khía cạnh sau:
giám sát các quá trình vật lý, tạo ra một bản sao - Phân tích dữ liệu: Bên cạnh Excel thường được 
ảo của thế giới vật lý. Với Internet kết nối vạn vật, sử dụng trước đây, sự phát triển của công nghệ sẽ 
các hệ thống vật lý không gian ảo này tương tác cung cấp nhiều công cụ, phần mềm hiện đại hơn.
với nhau và với con người theo thời gian thực, và 
 - Công nghệ đám mây: Lưu trữ thông tin một 
thông qua Internet kết nối dịch vụ thì người dùng 
 cách nhanh nhất ngay khi phát sinh, khối lượng 
sẽ được tham gia vào chuỗi giá trị thông qua việc 
 lớn và không bị giới hạn nhiều về bộ nhớ như 
sử dụng các dịch vụ này.
 trước đây. 
 Thế giới đang chứng kiến hàng loạt những đột 
 - Quy trình tự động hóa: Đa phần công việc của 
phá khoa học và tiến bộ công nghệ, đây là những xu 
 kế toán là những ghi chép đã chuẩn hóa, do vậy 
hướng và động lực dẫn dắt cuộc CMCN lần thứ 4. 
 công nghệ tự động hóa có thể thay thế bộ phận tài 
Tất cả những phát triển mới và các công nghệ mới 
 chính - kế toán nhiều trong các công việc này.
đều có đặc điểm chung là tận dụng sức mạnh lan tỏa 
của số hóa và công nghệ thông tin. Các xu thế lớn - Trí thông minh nhân tạo: Bên cạnh công tác 
của công nghệ có thể được chia thành 3 nhóm: vật ghi chép kế toán đơn giản, trí thông minh nhân tạo 
lý/hữu hình (xe tự lái, vật liệu mới, công nghệ in 3D, có thể thay thế con người cả với những nghiệp vụ 
khoa học robot cao cấp với trí tuệ nhân tạo), kỹ kế toán phức tạp như định giá, lập dự phòng. 
thuật số (kết nối Internet vạn vật, dữ liệu lớn, điện 
 - Công nghệ Blockchain: Liên kết tất cả các 
toán đám mây) và sinh học (công nghệ chỉnh sửa, 
 dữ liệu của bộ phận tài chính – kế toán lại với 
giải mã gen người, công nghệ sinh học tổng hợp). 
 nhau. Đặc biệt, công nghệ đầu mối phân phối 
Cả ba đều liên quan chặt chẽ với nhau và với các 
 (Blockchain), thường được miêu tả như một “sổ 
công nghệ khác để đem lại lợi ích cho nhau dựa vào 
 cái phân phối”, là một giao thức an toàn mà tại đó, 
những khám phá và tiến bộ của từng nhóm.
 mạng lưới các máy tính cùng kiểm chứng một giao 
 2.2. Tác động đến hoạt động kế toán trong dịch trước khi nó được ghi chép và chấp nhận. 
doanh nghiệp Tiềm năng của Blockchain nằm trong khả năng tạo 
 Từ những nghiên cứu trước đây về CMCN 4.0 ra một sổ kế toán ghi lại mọi giao dịch, trong đó 
cũng như tác động của nó tới lĩnh vực kế toán như tất cả những người tham gia có một bản sao giống 
Charles Hoffman (2016), ACCA (2016); ACCA hệt nhau, có thể truy cập và xem trong thời gian 
(2017); Nguyễn Thị Thanh Tâm (2018) kết hợp thực. Thay vì các công ty tự lưu trữ và quản lý hồ sơ 
với các ý kiến phỏng vấn sâu các kế toán trưởng dữ liệu độc lập, Blockchain sẽ tự động ghi lại đồng 
doanh nghiệp, tác giả phân loại các tác động của thời thông tin giao dịch của cả hai bên trong một 
CMCN 4.0 đến hoạt động kế toán thành các nhóm: cuốn sổ cái công khai. Bằng khả năng ghi chép lại 
Tác động đến cách thức ghi nhận và phản ánh của các giao dịch theo thời gian thực, Blockchain đang 
kế toán; Tác động đến hình thức vận hành phòng sẵn sàng kết thúc các phương pháp kế toán truyền 
 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 128 - tháng 6/2018 35
 TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN
 thống bao gồm lập hóa đơn, cung cấp tài liệu, xây Sự xuất hiện của cuộc CMCN 4.0 đã có những 
 dựng hợp đồng, ghi chép thanh toán đối với các ảnh hưởng đáng kể đến cơ cấu nhân sự trong ngành 
 doanh nghiệp lớn và nhỏ. kế toán, đặc biệt là những nhân sự đảm nhiệm công 
 việc ghi sổ kế toán cơ bản, lập báo cáo đánh giá 
 • Tác động tới hình thức vận hành phòng kế toán
 tuân thủ, kế toán quản trị truyền thống... khi mà 
 Cũng như các ngành khác, kế toán sẽ sử dụng 
 các công việc này đã và đang được tin học hóa bởi 
 những công nghệ ngày càng thông minh và tinh 
 máy tính. Theo kết quả điều tra năm 2016 của Hiệp 
 vi để nâng cao năng suất và hiệu quả so với cách 
 hội Kế toán Công chứng Anh quốc (ACCA) về kế 
 làm việc truyền thống. Các chuyên viên kế toán có 
 toán chuyên nghiệp tương lai diễn ra trên 22 quốc 
 thể sẽ không phải làm việc trong văn phòng nữa, 
 gia trên toàn cầu (trong đó có Việt Nam): Về các 
 thay vào đó là những văn phòng ảo. Mô hình văn 
 xu hướng dự kiến có tác động cao nhất trong 3 đến 
 phòng kế toán mới này có lợi không chỉ cho người 
 10 năm tới, có tới 55% số người trả lời cho rằng, sự 
 lao động mà còn cho người sử dụng lao động do 
 phát triển của hệ thống kế toán tự động được đánh 
 không cần phải thuê văn phòng, mua sắm đồ nội 
 giá tác động cao nhất trong các xu hướng, bên cạnh 
 thất, máy tính, điện thoại và các thiết bị khác. Hệ 
 xu hướng như hài hòa chuẩn mực kế toán (42%), 
 thống phần mềm thông minh (bao gồm điện toán 
 sự xâm nhập của điện toán đám mây trong kinh 
 đám mây) sẽ hỗ trợ xu hướng sử dụng dịch vụ thuê 
 doanh (41%), sự biến động kinh tế (42%)... Kế toán 
 ngoài (bao gồm dịch vụ của nước ngoài) giúp giảm 
 bao gồm các giai đoạn như thu thập, xử lý, phân 
 thiểu chi phí. Các chương trình đặc biệt và dịch vụ 
 tích và cung cấp thông tin. Tất cả các giai đoạn 
 có thể theo dõi hiệu suất của các nhân viên làm việc 
 này đều có thể được máy móc thay thế. Trong một 
 từ xa một cách hiệu quả. Có thể khẳng định làm 
 nghiên cứu tại Hà Lan, Hãng kiểm toán Deloitte đã 
 việc từ xa là xu thế tất yếu trong tương lai.
 dự đoán công tác kế toán tại nước này sẽ được tự 
 • Tác động tới cơ cấu nhân viên kế toán động hóa hoàn toàn trong vòng từ 10 đến 20 năm 
36 Số 128 - tháng 6/2018 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
tới. Đây là những con số rất đáng lo ngại đối với ứng dụng công nghệ thông tin và tiến bộ khoa học 
tương lai các kế toán viên bởi khi đó lực lượng lao kỹ thuật hiện đại là kết quả của cuộc CMCN 4.0. 
động trong lĩnh vực kế toán sẽ bị cắt giảm tối đa, Vậy có hay không sự tác động của CMCN 4.0 đến 
chỉ giữ lại những vị trí lập trình, cài đặt và vận hành hoạt động kế toán trong các doanh nghiệp này? 
thiết bị hoặc các chuyên gia tư vấn cấp cao để xử lý Thông qua cuộc khảo sát các kế toán viên bằng 
các tình huống đặc biệt hoặc chưa từng xảy ra. phiếu điều tra được gửi trực tiếp cũng như online 
 đến các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn Hà 
 • Tác động tới yêu cầu kỹ năng, nghiệp vụ đối 
 Nội, nghiên cứu muốn đánh giá mức độ nhận thức 
với nhân viên ngành kế toán
 về CMCN 4.0 và tác động của cuộc CMCN 4.0 tới 
 Để phù hợp với thời kỳ CMCN, các kế toán viên công việc kế toán trong doanh nghiệp vừa và nhỏ 
tương lai sẽ được tăng cường đào tạo về công nghệ cũng như những kỹ năng cần thiết của kế toán viên 
kỹ thuật số (bao gồm điện toán đám mây và sử dụng trong điều kiện CMCN mới. Kết quả khảo sát thu 
“big data”), toàn cầu hóa (cung cấp dịch vụ kế toán) được từ 86 phiếu trên 100 phiếu phát ra được tác 
và các quy định mới (về thuế, báo cáo tài chính, báo giả tổng hợp như sau:
cáo tích hợp). Kế toán viên chuyên nghiệp cần 
 3.1. Nhận thức chung của kế toán viên đối với 
các kỹ năng để lập các báo cáo không chỉ giới hạn ở 
 CMCN 4.0
những con số tài chính mà còn đề cập đến các vấn 
đề khác của công ty như trách nhiệm xã hội, tác Theo thống kê tổng hợp 86 phiếu khảo sát có 
động của doanh nghiệp đến môi trường... Việc tin đến hơn 73,3% các kế toán viên, kiểm toán viên 
học hóa các công việc kế toán sẽ dẫn đến yêu cầu vê bày tỏ ý kiến rất quan tâm đến cuộc cách mạng 4.0 
kỹ năng mới như: kỹ năng máy tính, kỹ năng giao này, 16,3% quan tâm, 7% có thái độ bình thường 
 và 3,4% không quan tâm đến CMCN 4.0. Khi được 
tiếp, quản trị rủi ro, dự báo dòng tiền... Theo Báo 
 hỏi về dự đoán mức độ tác động của CMCN 4.0 
cáo nghiên cứu kế toán viên chuyên nghiệp trong 
 đến ngành kế toán, 69,8% cho rằng CMCN 4.0 sẽ 
tương lai - Những nhân tố dẫn đến sự thay đổi và 
 có tác động lớn đến hoạt động này, 26,7% cho rằng 
kỹ năng tương lai của ACCA công bố năm 2016 
 tác động bình thường và 3.5% cho rằng không có 
cũng chỉ ra rằng, trong kỷ nguyên số, mỗi kế toán 
 tác động. Điều này cho thấy hầu hết các kế toán 
chuyên nghiệp sẽ được phản ánh năng lực và kỹ 
 viên trong doanh nghiệp Việt Nam đều có hiểu biết 
năng trên 7 lĩnh vực: Kỹ năng nghiệp vụ và đạo đức 
 và nhận thức về sự xuất hiện cũng như ảnh hưởng 
nghề nghiệp, kinh nghiệm, trí thông minh, kỹ năng 
 ngày một rõ ràng của thời kỳ CMCN 4.0. Đây sẽ là 
kỹ thuật số, khả năng sáng tạo, chỉ số cảm xúc và 
 một trong những yếu tố tiền đề để các kế toán viên 
tầm nhìn.
 chuẩn bị cho những bước thay đổi sắp tới.
 3. Đánh giá tác động của cuộc CMCN 4.0 
 Biểu đồ 1: Mức độ quan tâm của kế toán viên 
đến kế toán trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ 
 tới CMCN 4.0
Việt Nam
 Như đã đề cập, doanh nghiệp vừa và nhỏ là loại 
hình doanh nghiệp chiếm số lượng lớn nhất trong 
nền kinh tế nhưng lại bị hạn chế bởi quy mô vốn, 
kỹ thuật và trình độ nhân sự. Tuy nhiên, đây cũng 
là loại hình doanh nghiệp có khả năng thích nghi 
cao nhất, dễ thay đổi mô hình kinh doanh và quản 
trị để phù hợp với sự phát triển kinh tế. Hơn thế 
nữa, từ làn sóng khởi nghiệp đã ra đời ngày càng 
nhiều doanh nghiệp có quy mô vừa và nhỏ nhưng 
 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 128 - tháng 6/2018 37
 TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN
 3.2. Đánh giá tác động của cuộc CMCN 4.0 đến nhất đến quá trình tự động hóa và 10% cho rằng 
 cách thức ghi nhận và phản ánh của kế toán tác động lớn nhất đến việc lưu trữ và truy cập dữ 
 liệu thông qua công nghệ điện toán đám mây. Có 
 Trong các khía cạnh: phân tích dữ liệu, công 
 thể thấy kết quả trên tương đồng với mức độ phổ 
 nghệ điện toán đám mây, quá trình tự động hóa, 
 biến của các công nghệ trên đối với các kế toán viên 
 trí thông minh nhân tạo và công nghệ Blockchain của doanh nghiệp vừa và nhỏ. Cũng dễ thấy được 
 thì 73.3% những người được khảo sát đều đồng ý trí tuệ nhân tạo và công nghệ Blockchain dường 
 rằng cuộc CMCN 4.0 có tác động lớn nhất trong như khá xa lạ đối với các kế toán viên trong các 
 việc phân tích dữ liệu; 16.7% cho rằng tác động lớn doanh nghiệp này.
 Biểu đồ 2: Mức độ tác động của CMCN 4.0 đến việc ghi nhận và phản ánh của kế toán
 3.3. Đánh giá tác động của CMCN 4.0 đến hình hóa công việc kế toán ngày càng cao, vì vậy họ cũng 
 thức vận hành phòng kế toán nhận thức được nguy cơ cắt giảm nhân sự phòng 
 81.4% số người được khảo sát đều đồng ý rằng kế toán trong tương lai. Tuy nhiên, khi được hỏi về 
 sự thay đổi về công nghệ của cuộc CMCN 4.0 sẽ mức độ cần thiết và không thể thay thế của từng 
 dẫn đến sự ra đời của các văn phòng ảo và quản chức danh kế toán trong thời đại công nghiệp 4.0 
 lý công việc từ xa. Điều đó chứng tỏ xu thế là tất thì kết quả lại có sự khác biệt.
 yếu và được các kế toán viên thừa nhận ngay từ Biều đồ 3: Mức độ cần thiết của các vị trí trong 
 bây giờ. Tuy nhiên, trong số người đồng ý, có hơn phòng kế toán
 65% số người được khảo sát nói rằng doanh nghiệp 
 của họ không cho phép làm việc 
 từ xa với lý do thiếu vốn để triển 
 khai, chưa đáp ứng được điều kiện 
 công nghệ hoặc nghi ngại của chủ 
 doanh nghiệp đối với khả năng 
 quản lý từ xa. Từ đó, có thể thấy 
 dù đã có nhận thức rõ ràng, nhưng 
 hiện tại các doanh nghiệp vừa và 
 nhỏ vẫn chưa sẵn sàng hoặc còn 
 gặp khó khăn trong việc triển khai 
 100% người được hỏi cho rằng kế toán trưởng là 
 văn phòng ảo. 
 công việc không thể thay thế kể cả trong bối cảnh 
 3.4. Đánh giá tác động của CMCN 4.0 đến cơ tự động hóa công tác kế toán và có sự tham gia của 
 cấu nhân viên kế toán trí thông minh nhân tạo. Chiếm tỷ lệ lớn thứ 2 và 
 Như đã đề cập ở trên, các kế toán viên đều nhận thứ 3 là chức danh kế toán thuế (gần 90%) và kế 
 thức được việc CMCN 4.0 sẽ làm mức độ tự động toán tổng hợp (52%). Các chức vị trí còn lại như 
38 Số 128 - tháng 6/2018 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN