Đổi mới sáng tạo trong kiểm toán

TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN
 Ñoåi môùi saùng taïo trong 
 kieåm toaùn
 TS. Nguyễn Tố Tâm*
 ài viết tìm hiểu về đổi mới sáng tạo trong các doanh nghiệp kiểm toán và yêu cầu trong đào 
 tạo cử nhân kiểm toán. Trong kiểm toán, đổi mới sáng tạo là một quá trình giúp tạo ra giá 
 trị và thay đổi cách thức kiểm toán. Những thay đổi về cách tiếp cận kiểm toán, công nghệ 
 thực hiện kiểm toán đòi hỏi công tác đào tạo cử nhân kiểm toán thay đổi. Bài viết thực hiện 
 tìmB hiểu việc áp dụng đổi mới sáng tạo trong kiểm toán (kiểm toán báo cáo tài chính) của các công ty kiểm 
 toán Big 4 và đưa ra những đánh giá về xu hướng mới về công nghệ. Những yêu cầu về học tập liên tục, 
 cải tiến cách thức làm việc, sử dụng công nghệ tiên tiến và tạo ra nhiều hơn giá trị cho kiểm toán, đáp ứng 
 được kỳ vọng của xã hội đòi hỏi những ý tưởng đào tạo nguồn nhân lực cho ngành này. 
 Từ khóa: Đổi mới sáng tạo, kiểm toán, kiểm toán báo cáo tài chính, đào tạo cử nhân kiểm toán.
 Innovation in auditing 
 The article explores the innovations in auditing firms and requirements in auditing bachelor training. 
 In auditing professional, innovation is a process that helps create value and change the way audits are 
 performed. Changes in auditing approach, auditing technology requires the training of auditing bachelors 
 to change. The article examines the application of innovations in audit (audit of financial statements) of Big 
 Fours and gives an assessment of new trends in technology. The demand for continuous learning, improving 
 the way of work, using advanced technology and creating more value for auditing, meeting the expectations 
 of society requires the idea of training human resources for this industry. 
 Key words: Innovation, audit, audit financial reports, training auditing bachelors.
 Giới thiệu Đổi mới sáng tạo trong kiểm toán bằng sự thúc 
 đẩy các công nghệ tiên tiến, phân tích dữ liệu và 
 Đổi mới sáng tạo (innovation) là một xu hướng 
 các mô hình dịch chuyển trong cung cấp dịch vụ. 
 mới trong sự phát triển hiện nay. Lĩnh vực kiểm 
 Đổi mới sáng tạo có nghĩa là cung cấp các cuộc 
 toán luôn là lĩnh vực đi đầu trong tiếp nhận những 
 kiểm toán có chất lượng cao - cùng với đó là sự 
 xu hướng mới, đôi khi là những nhà tiên phong hiểu biết sâu sắc và có giá trị cao đối với khách 
 cho những xu hướng này. Bản thân các công ty hàng (Deloitte, 2016). Các nhà lãnh đạo các công 
 kiểm toán lớn thuộc nhóm Big 4 (Deloitte, KPMG, ty kiểm toán Big 4 nói riêng, các công ty kiểm toán 
 PwC, Ernst & Young) đã bàn luận về đổi mới trong khác đều nhận định ảnh hưởng của đổi mới sáng 
 cung cấp dịch vụ kiểm toán. Toàn bộ sự đổi mới tạo làm công việc của kiểm toán viên sẽ bớt phức 
 sáng tạo đều hướng đến nâng cao chất lượng dịch tạp, gia tăng giá trị. 
 vụ cho khách hàng và đáp ứng sự kỳ vọng của xã Sự phát triển nghề nghiệp kiểm toán ngày nay 
 hội đối với kiểm toán độc lập. đang tạo ra những thay đổi thú vị và chưa từng có 
 *Khoa Quản trị Kinh doanh - Đại học Điện lực
 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 122 - tháng 12/2017 33
 TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN
 về cơ bản trong vai trò của kiểm toán viên và cách trong tương lai không xa. Các hội nghề nghiệp đều 
 thức thực hiện các cuộc kiểm toán. Những đổi mới đánh giá cần tăng cường phát triển kiểm toán độc 
 sáng tạo trong các lĩnh vực công nghệ thông tin đã lập, nhân sự cho ngành kiểm toán được đánh giá có 
 giúp cho quá trình làm việc được tự động hoá, việc khả quan. Tuy nhiên, việc đào tạo ngành kiểm toán 
 phân tích dữ liệu lớn được thực hiện dễ dàng đối cần theo hướng thay đổi của xu thế toàn cầu, công 
 với kiểm toán viên. nghệ áp dụng của ngành kiểm toán, những yêu cầu 
 Theo số liệu của VAA (2016), hiện đến tháng đổi mới sáng tạo trong kiểm toán để áp dụng các 
 10/2016, ở Việt Nam có 142 công ty đủ điều kiện phần mềm tiên tiến, giúp giảm thiểu thời gian thực 
 cung cấp dịch vụ kiểm toán độc lập với 3.837 nhân hiện kiểm toán.
 sự có Chứng chỉ Kiểm toán viên Việt Nam và nhân Bài viết tập trung một số nội dung lý thuyết 
 sự có Chứng chỉ kế toán, kiểm toán quốc tế ngày về đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực kiểm toán và 
 càng tăng, ví dụ như ACCA là 900 người, cung cấp 
 những áp dụng cụ thể của đổi mới sáng tạo trong 
 dịch vụ cho khoảng 36.000 doanh nghiệp, tổ chức 
 kiểm toán (cụ thể kiểm toán báo cáo tài chính) và 
 thuộc các loại hình cũng như các thành phần kinh 
 từ đó đưa ra một số đề xuất trong giảng dạy kết hợp 
 tế khác nhau. Những con số này có xu hướng tăng 
 với thực hành về các phần mềm tiên tiến tại các 
 qua các năm và chắc chắn sẽ vẫn còn tiếp tục tăng 
 công ty kiểm toán.
 lên để đáp ứng nhu cầu dịch vụ của thị trường và 
 của nền kinh tế. 1. Đổi mới sáng tạo trong kiểm toán
 Trong bối cảnh hội nhập và toàn cầu hóa đã và Đôi mơi sáng tao trong doanh nghiệp được xác 
 đang diễn ra mạnh mẽ như hiện nay thì nhu cầu sử định là một quá trình. Đổi mới sáng tạo là một 
 dụng dịch vụ tư vấn kế toán và kiểm toán còn tăng quá trình bao gồm phát minh (xuất hiện ý tưởng), 
 cao hơn nữa và chắc chắn điều đó sẽ mở ra nhiều phát triển (xây dựng ý tưởng) và thực hiện ý tưởng 
 cơ hội thành lập các doanh nghiệp kiểm toán và đó (chấp nhận rộng rãi sự đổi mới sáng tạo) (Raghu 
 cũng là cơ hội việc làm cho các sinh viên ngành này Garud và cộng sự, 2013). 
34 Số 122 - tháng 12/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
 Đây là quá trình doanh nghiẹp phát triên các doanh nghiệp lớn và công cụ tương ứng để đánh 
san phâm, dich vu, quy trình hay hẹ thông quan lý giá năng lực đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp. 
mơi đê đáp ưng các yêu câu do sư thay đôi cua môi Đối với lĩnh vực kiểm toán, đổi mới sáng tạo về 
trưng kinh doanh, công nghẹ hay mô hình canh quy trình được coi là nội dung quan trọng nhằm 
tranh. Đôi mơi sáng tao gôm nhiêu công đoan, tư nâng cao chất lượng kiểm toán, đáp ứng yêu cầu 
nghiên cưu, lạp kê hoach đên tìm kiêm các giai của người quan tâm. Việc cung cấp dịch vụ đảm 
pháp ky thuạ ... ên quy trình thực hiện 
thức nhằm đạt được sự hiểu biết sâu sắc hơn về kiểm toán. 
trạng thái một công ty đối với sáng tạo đổi mới và Helena Karlsson (2015) cho rằng hầu hết các 
thiết lập sự thay đổi nhanh chóng năng lực của một cuộc kiểm toán chỉ giải quyết một một phần nhỏ 
công ty. Nghiên cứu đã đưa ra cái nhìn tổng quan công việc của quá trình kiểm toán, thường là công 
về năng lực và kinh nghiệm của một tổ chức nhằm việc đánh giá. Các nghiên cứu về đổi mới sáng tạo 
đạt đến sự đổi mới sáng tạo. Nghiên cứu cũng đánh trong kiểm toán thường được thực hiện cả sau và 
giá năng lực phù hợp về đổi mới sáng tạo trong một trước khi đánh giá, điều này đem lại nhiều lợi ích 
 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 122 - tháng 12/2017 35
 TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN
 cho kiểm toán. Các nhiệm vụ sau khi đánh giá như tưởng, nguồn lực công nghệ. Và từ đó, đổi mới sáng 
 diễn giải kết quả kiểm toán, xây dựng kế hoạch tạo giúp thực hiện kiểm toán dễ dàng, bắt kịp xu 
 hành động, thực hiện phát triển các hoạt động và hướng công nghệ thời đại và tìm được tài năng phù 
 giám sát thường được đề cập nhưng không xem hợp cho công việc kiểm toán. 
 xét đến quan điểm thực hiện. Việc thực hiện đổi 
 Như vậy, đổi mới sáng tạo trong kiểm toán có 
 mới sáng tạo theo quy trình kiểm toán theo ba giai 
 thể tiếp cận theo quy trình, các công cụ thực hiện 
 đoạn, bao gồm ba giai đoạn: Giai đoạn tiền đánh 
 một cuộc kiểm toán dưới bằng việc sử dụng những 
 giá, giai đoạn đánh giá và giai đoạn sau khi đánh 
 ứng dụng công nghệ tiên tiến.
 giá. Việc hiểu biết quá trình kiểm toán và những 
 2. Áp dụng đổi mới sáng tạo trong kiểm toán
 yêu cầu của quá trình kiểm toán để làm rõ cách 
 thức hỗ trợ quy trình kiểm toán. Theo Jon Raphael (2017), sự đổi mới sáng tạo 
 giúp các kiểm toán viên có thể cung cấp những 
 David Y. Chan and Miklos A. Vasarhelyi (2011) 
 hiểu biết sâu sắc cho những nghiệp vụ kiểm toán 
 cho rằng cách thức kiểm toán truyền thống đã lỗi 
 mà trước đây cách thức kiểm toán truyền thống 
 thời. Đổi mới sáng tạo của quá trình kiểm toán 
 khó thực hiện được một cách thấu đáo. Những 
 truyền thống là cần thiết để hỗ trợ đảm bảo thời 
 thay đổi này có thể nâng cao chất lượng kiểm toán 
 gian thực hiện kiểm toán. Các kiểm toán viên và 
 và mang lại giá trị cao hơn cho các bên sử dụng kết 
 các nhà nghiên cứu đang tìm hiểu quá trình kiểm 
 quả kiểm toán.
 toán liên tục như là một sự kế thừa tiềm năng cho 
 cách thức kiểm toán truyền thống. Việc sử dụng 2.1. Đổi mới sáng tạo nâng cao chất lượng 
 công nghệ và tự động hóa, phương pháp kiểm toán kiểm toán
 liên tục nâng cao hiệu quả và hiệu lực của quá trình 
 Theo Jon Raphael (2017), tự động hoá và sự 
 kiểm toán để hỗ trợ đảm bảo thời gian thực hiện 
 đổi mới sáng tạo tiên tiến làm giảm khối lượng 
 kiểm toán. 
 thu thập dữ liệu thủ công và giảm thời gian thực 
 Theo Ken Tysiac (2017), đổi mới sáng tạo trong hiện cuộc kiểm toán. Lợi ích lớn hơn của đổi mới 
 một công ty kiểm toán nên: Bắt đầu với một ý sáng tạo trong kiểm toán là khả năng tạo ra các loại 
36 Số 122 - tháng 12/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
thông tin chi tiết mới làm tăng giá trị của kiểm toán hóa, các công nghệ này, kết hợp với tự động hóa 
và mang chất lượng kiểm toán đến một cấp độ mới. quy trình làm việc, cho phép kiểm toán viên phân 
Được hỗ trợ bởi các công nghệ đổi mới sáng tạo và tích nhiều hơn trong thời gian ít hơn. Điều này có 
được hỗ trợ bởi phương pháp dựa trên rủi ro, kiểm thể cho phép kiểm toán viên dành nhiều thời gian 
toán viên hiện có nhiều nguồn lực, công cụ và thời hơn cho các nhiệm vụ làm tăng thêm giá trị cho 
gian hơn để áp dụng một cách chiến lược các kỹ cuộc kiểm toán. 
năng quan trọng nhất của họ - đó là sự hoài nghi 
 (ii) Tự động hoá quá trình làm việc: Các công việc 
nghề nghiệp và phán đoán chuyên nghiệp - đối với 
 của kiểm toán trước đây làm thủ công có thể được 
các vấn đề kinh doanh, kiểm soát và rủi ro. Hơn 
 tự động hoá và điều này làm giảm sự buồn tẻ, sự 
nữa, kiểm toán viên được trang bị các công cụ phân 
 máy móc trong một cuộc kiểm toán. Với sự tự động 
tích tiên tiến để cung cấp những hiểu biết sâu sắc 
 hoá, công việc thực hiện của kiểm toán viên với dữ 
hơn, bao gồm các lĩnh vực trước đây vượt giới hạn 
 liệu tài chính lớn được giảm thiểu và ứng dụng một 
của một cuộc kiểm toán truyền thống.
 cách rộng rãi. Thay vì mất nhiều thời gian làm việc 
 Ví dụ, sử dụng các công nghệ mới nhất, kiểm trên các giấy tờ kiểm toán thủ công, các kiểm toán 
toán viên có thể phân tích bộ dữ liệu hoàn chỉnh viên sử dụng công nghệ mới để thực hiện công việc 
hơn là chỉ sử dụng mẫu cho việc phân tích. Các của mình nhanh chóng. Do đó, phần thời gian tiết 
công cụ nâng cao có thể được áp dụng cho tất cả kiệm họ có thể sử dụng để nâng cao các hoạt động 
các hợp đồng trong lĩnh vực kiểm toán. Điều này của họ, hướng tới hoạt động kiểm toán cấp cao và 
có thể làm giảm rủi ro kiểm toán bằng cách làm nâng cao chất lượng công việc kiểm toán.
giảm rủi ro từ các giao dịch bất thường ảnh hưởng 
 Ví dụ, Công ty kiểm toán Deloitte đã sử dụng 
đến kết quả kiểm toán. Ngoài ra, với tính chất 
 phần mềm Argus để phân tích và đánh giá giá trị 
chuyển đổi thông tin của công nghệ và phân tích 
 các công cụ tài chính, các hoá đơn, chứng từ khác 
tiên tiến, các công cụ đổi mới sáng tạo trong kiểm 
 trong quá trình thực hiện kiểm toán (Argus, 2014). 
toán có thể dễ dàng phát hiện những hiểu biết có 
 Các kiểm toán viên đã đánh giá đây là phần mềm 
giá trị về kinh doanh cho khách hàng, ví dụ như sự 
 giúp giảm thời gian phân tích, đánh giá một khu 
thiếu hiệu quả trong hoạt động và các lĩnh vực phát 
 vực có nhiều rủi ro trong doanh nghiệp. Bên cạnh 
triển tiềm năng.
 đó, sự phân tích cho cả mẫu lớn các nghiệp vụ, các 
 2.2. Đổi mới sáng tạo thay đổi cách thức thực đối tượng kiểm toán làm giảm thiểu rủi ro kiểm 
hiện kiểm toán (công cụ thực hiện kiểm toán) toán (rủi ro chọn mẫu).
 Công nghệ và sự đổi mới sáng tạo đang tiến (iii) Sự phân tích và hình ảnh hoá: Sự phân tích 
triển với tốc độ chóng mặt với sức mạnh tính toán và sự hiển thị dữ liệu giúp kiểm toán viên phát hiện 
chưa từng có để chuyển đổi kiểm toán. Những những thông tin chi tiết trong bộ dữ liệu tài chính 
công nghệ tiên tiến này, đôi khi được gọi là “số của doanh nghiệp và tốt hơn cho quá trình đánh 
mũ”, đại diện cho các bước đột phá về công nghệ giá rủi ro trong kiểm toán. Với một đối tượng kiểm 
ở giao lộ của công nghệ thông tin và khoa học, và toán thông thường, kiểm toán viên thực hiện các 
chúng ngày càng trở thành động lực thúc đẩy đổi thử nghiệm trên tổng thể các bút toán để xác định 
mới sáng tạo kiểm toán( Jon Raphael, 2017). Có thể rủi ro và các khoản mục cho mục đích của cuộc 
kể thể những bước đột phá trên như: kiểm toán. Kiểm toán viên sử dụng những thông 
 (i) Trí tuệ nhân tạo: Phù hợp với kiểm toán để tin này có ảnh hưởng lớn đến chức năng kế toán, 
giúp một hệ thống có thể đọc và hiểu được các nghiệp vụ kinh doanh và quy trình kiểm soát nội 
khái niệm cơ bản trong các chứng từ điện tử. Khi bộ, ví dụ như nhiều nghiệp vụ được ghi chép thủ 
bằng chứng về kiểm toán ngày càng trở nên số công với số tiền nhỏ. Được hỗ trợ bởi công nghệ 
 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 122 - tháng 12/2017 37
 TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN
 - kiểm toán. Bởi đây chính là 
 nguồn lực đông đảo và mạnh 
 mẽ góp phần thúc đẩy sự phát 
 triển của nghề kiểm toán trong 
 tương lai.
 Như vậy, để đào tạo cử nhân 
 kiểm toán đáp ứng yêu cầu đổi 
 mới sáng tạo, các trường đại 
 học cần quan tâm:
 (i) Chương trình đào tạo: 
 Để bắt kịp xu hướng thời đại 
 tiên tiến, kiểm toán viên không chỉ kiểm tra hàng cần điều chỉnh chương trình 
 triệu bút toán được phản ánh trên phần mềm kế đào tạo kiểm toán đáp ứng những yêu cầu của thực 
 toán mà còn hình ảnh hoá tổng thể các bút toán tiễn. Trong thực tế, việc đầu tư phần mềm kiểm 
 thông qua một cú nhấp chuột và chia sẻ sự đầy đủ toán chuyên nghiệp, sử dụng nguồn lực lớn là điều 
 các bút toán phản ánh số liệu nhỏ, thông qua phân khó thực hiện vì chi phí lớn tại các trường đại học 
 tích Benford nhằm phát hiện các gian lận trên báo đào tạo chuyên ngành kiểm toán. Do đó, chương 
 cáo tài chính (Derryck Coleman, 2014). trình đào tạo cần thay đổi theo hướng tăng cường 
 (iv) Thiết bị di động: Sử dụng các thiết bị di động kỹ năng công nghệ, vận dụng phần mềm kiểm 
 ảnh hưởng lớn đến công tác kiểm toán, như công toán. Đào tạo cử nhân kiểm toán tăng cường thực 
 tác chứng kiến kiểm kê hàng tồn kho, xác nhận số hành và có những cam kết với công ty kiểm toán 
 dư khách hàng. Sự chính xác và kịp thời của các cung cấp những công nghệ tiên tiến, cách thức 
 bằng chứng kiểm toán từ việc sử dụng công nghệ kiểm toán tiên tiến cho sinh viên kiểm toán.
 tiên tiến được đánh giá tiến bộ hơn.
 (ii) Kết hợp giữa Nhà trường và công ty kiểm 
 (v) Công nghệ chuỗi khối (blockchain): Kiểm toán: Bên cạnh đó, đổi mới sáng tạo tại Big 4 và tại 
 toán viên phải đáp ứng những xu hướng mới đặc các doanh nghiệp kiểm toán khác có những đầu tư 
 biệt trong lĩnh vực tài chính (như giao dịch Bitcoin) khác nhau. Sự kết hợp chặt chẽ giữa trường đại học 
 để thực hiện kiểm toán các giao dịch tài chính lớn. với doanh nghiệp kiểm toán sẽ đem lại lợi ích cho 
 2.3. Đào tạo cử nhân kiểm toán đáp ứng yêu cả hai. Chúng ta có thể tham khảo mô hình 2U2I 
 cầu đổi mới sáng tạo hoặc 3U1I của Malaysia để hoà nhập chương trình 
 học thuật và thực hành tại doanh nghiệp. Chương 
 Việt Nam thì chỉ trong vài năm gần đây, giáo 
 trình học tập tại doanh nghiệp vẫn dựa trên sự đề 
 dục mới thực sự quan tâm đến ngành kiểm toán, 
 xuất của các trường đại học. 
 tại các trường đại học đã có sự chú trọng phát triển 
 đào tạo nhân lực kiểm toán với việc tách riêng (iii) Giảng viên: Giảng viên giảng dạy kiểm toán 
 chuyên ngành kiểm toán. Số lượng kiểm toán viên cần phải được đào tạo, có thể có kiến thức, kinh 
 được cấp chứng chỉ hành nghề hiện nay còn quá ít, nghiệm thực tế trong kiểm toán. Việc giao lưu, 
 đồng thời tuổi nghề của họ cũng chưa nhiều. Điều kết nối giữa công ty kiểm toán và giảng viên, nhà 
 này đòi hỏi cần có những định hướng nghề nghiệp trường và sinh viên cần được tiến hành sâu hơn để 
 đúng đắn cho thế hệ trẻ hiện nay, đặc biệt đối với đảm bảo những yêu cầu về đổi mới sáng tạo được 
 các sinh viên được đào tạo chuyên ngành kế toán thực hiện.
38 Số 122 - tháng 12/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
 Kết luận 5. Deloitte (2016) https://www2.deloitte.com/
 us/en/pages/audit/articles/audit-innova-
 Đối với kiểm toán, đổi mới sáng tạo giúp tạo 
 tion-helps-private-companies-improve-per-
ra giá trị và thay đổi cách thức kiểm toán, cung formance.html;
cấp công cụ kiểm toán tiên tiến. Việc xác định xu 6. Derryck Coleman, 2014, Benford’ s Law 
hướng mới tác động tới kiểm toán viên, công ty and financial Statements, 
kiểm toán và đào tạo kiểm toán, như: Kiểm toán auditanalytics.com/blog/benfords-law-and-
viên liên tục học tập, cải tiến cách thức làm việc, financial-statements/;
áp dụng công nghệ tiên tiến, nâng cao trình độ tin 7. Helena Karlsson (2015), Innovation 
 auditing the audit and the auditor, 
học hoá, ứng dụng phần mềm tiên tiến trong phân 
 Arkitektkopia,Västerås, Sweden; 
tích, kiểm toán các nghiệp vụ phức tạp hoặc tổng 
 8. Jon Raphael (2017), Rethinking the 
thể lớn. Công ty kiểm toán đầu tư nguồn lực, thay audit - Innovation is transforming how 
đổi môi trường tiếp cận cuộc kiểm toán, sử dụng audits are conducted-and even what 
công cụ tiên tiến hỗ trợ cuộc kiểm toán; Đào tạo cử it means to be an auditor, 
nhân kiểm toán thay đổi tiếp thu những công nghệ journalofaccountancy.com/issues/2017/
 apr/rethinking-the-audit.html;
tiên tiến, cách thức kiểm toán tiên tiến cho sinh 
viên kiểm toán. Việc tăng cường giao lưu, kết nối 9. Ken Tysiac (2017), How to enable audit 
 innovation- Ideas, strategic alliances, and 
giữa công ty kiểm toán và giảng viên, nhà trường 
 user-friendly tools help Deloitte make 
và sinh viên cần được tiến hành sâu. technological improvements, 
 Từ đó, đổi mới sáng tạo đem đến nhiều giá journalofaccountancy.com/issues/2017/apr/
 audit-innovation.html;
trị cho kiểm toán, đáp ứng được kỳ vọng của xã 
 10. Lundvall, B.-Å., Johnson, B., Andersen, 
hội, giảm thiểu rủi ro kiểm toán.Việc vận dụng 
 E., Dalum, B. (2002), “National 
đổi mới sáng tạo trong kiểm toán cần triển khai Systems of Production, Innovation and 
liên tục nhưng phải gắn với nguồn lực của công Competence-building”, Research Policy 
ty kiểm toán, nguồn nhân lực đào tạo trong quá 31 (2). 
trình thực hiện. 11. PwC (2016) 
 press-releases/2016/pwc-audit-through-in-
 novation-press-release.html;
 TÀI LIỆU THAM KHẢO
 12. Phùng Xuân Nhạ và Lê Quân (2013), Đổi 
 1. Adams, R.,Bessant,J.& Phelps, R. (2006), mới sáng tạo của doanh nghiệp Việt Nam, 
 Innovation management measurement: Tap chí Khoa hoc ĐHQGHN, Kinh tê và 
 A review, International Journal of Kinh doanh, Tạp 29, Sô 4 (2013) 1-11;
 Management Reviews 8, 21-47. 13. Raghu Garud, Philipp Tuertscher and 
 2. Argus (2014), Argussoftware - Valuation Andrew H.Van de Ven (2013), Prospectives 
 and Cash Flow Analysis,  on Innovation Processes, The Academy 
 argussoftware.com/argus-enterprise/valua- of Management Annals
, Vol. 7, No. 1, 
 tion-and-cash-flow-analysis. 773–817, 
 3. Björkdahl and Börjesson (2012), Assessing 20.2013.791066;
 firm capabilities for innovation, Int.J. 14. Richard, J. G (2006). “Competition 
 Knowlegement Studies 5. and Innovation”, Journal of Industrial 
 4. David Y. Chan and Miklos A. Vasarhelyi Organization Education. 
 (2011), Innovation and practice of 15. VAA (2016), 
 continuous auditing, International Journal Tin-chi-tiet/newsid/4090/Moi-truong-
 of Accounting Information Systems, Volume phap-ly-ve-Dich-vu-Kiem-toan-Doc-lap-o-
 12, Issue 2, June 2011, Pages 152-160 Viet-Nam.
 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 122 - tháng 12/2017 39