Vận dụng kỹ thuật dạy học tích cực nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy môn phân tích hoạt động kinh doanh tại trường đại học kinh tế Nghệ An

 VẬN DỤNG KỸ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC NHẰM NÂNG CAO CHẤT 
 LƯỢNG GIẢNG DẠY MÔN PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI 
 TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ NGHỆ AN 
Tác giả: ThS. Nguyễn Văn Điệp 
Đơn vị công tác: Bộ môn Thống kê phân tích – Khoa Kế toán phân tích 
Tóm tắt: Phân tích hoạt động kinh doanh là môn chuyên ngành cho những sinh viên chuyên 
ngành Kinh tế, trang bị cho sinh viên những kiến thức cần thiết để xử lý, phân tích thông tin 
thu thập được trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Từ quá trình phân tích 
đề xuất những giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của đơn vị mình. 
Với mục đích đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực của sinh viên, 
cũng như truyền tải nội dung trong từng bài học, tôi lựa chọn kỹ thuật động não để áp dụng 
vào giảng dạy môn học này. Qua một quá trình thực hiện đổi mới phương pháp dạy học bằng 
kỹ thuật này, tôi đã rút ra được những kinh nghiệm song vẫn mong muốn được tham gia các 
hội thảo, hội giảng, các lớp học chuyên đề, sinh hoạt chuyên môn để các giảng viên trau dồi 
kiến thức, nâng cao kỹ năng sư phạm, học hỏi, trao đổi kinh nghiệm lẫn nhau về phương pháp 
dạy học mới hiện nay. 
 I. ĐẶT VẤN ĐỀ 
 Hiện nay vấn đề chất lượng nguồn lực con người đang rất được quan tâm. Đổi mới 
phương pháp giảng dạy là một trong những yêu cầu cấp thiết đối với ngành giáo dục, 
đặc biệt là giáo dục Đại học, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo cho xã hội 
nguồn nhân lực lao động giỏi, tay nghề cao. Trong đó, các kỹ thuật dạy học là những 
đơn vị nhỏ nhất của phương pháp dạy học, là yếu tố quan trọng và ảnh hưởng rất lớn 
đến chất lượng đào tạo. Kỹ thuật dạy học là những biện pháp, cách thức hành động của 
của người dạy và người học trong các tình huống hành động nhỏ, nhằm thực hiện và 
điều khiển quá trình dạy học. Có rất nhiều kỹ thuật dạy học tích cực mà những nhà 
nghiên cứu giáo dục đã đưa ra nhằm dạy cho sinh viên không chỉ tiếp thu kiến thức tốt 
mà còn phát triển năng lực. Điều quan trọng là giảng viên linh hoạt tuỳ theo bài học, 
môn học để lựa chọn kỹ thuật phù hợp dựa trên cơ sở lý luận dạy học bộ môn. 
 Trường Đại học Kinh tế Nghệ An chuyên đào tạo ra những lao động có trình độ 
theo từng chuyên ngành. Phân tích hoạt động kinh doanh thuộc môn chuyên ngành cho 
những sinh viên chuyên ngành Kinh tế, giúp sinh viên hiểu và biết cách xử lý thông tin 
 61 
thu thập được trong các khâu, các mối quan hệ của quá trình kinh doanh, để làm rõ 
chất lượng của hoạt động kinh doanh, phục vụ cho việc soạn thảo các phương án và 
giải pháp quản lý tối ưu, giúp cho doanh nghiệp tạo ra nhiều lợi nhuận, nâng cao hiệu 
quả kinh doanh. Với mục đích đó cũng như nội dung trong từng bài học tôi lựa chọn 
kỹ thuật động não để áp dụng vào giảng dạy, là kỹ thuật dạy học tích cực giúp đổi mới 
phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực của sinh viên. Tuy nhiên trong 
thực tế, giảng viên còn gặp nhiều khó khăn trong việc tổ chức hoạt động dạy học trên 
lớp với việc thiết kế và sử dụng các kỹ thuật dạy học tích cực, cũng như chưa phát huy 
tối đa hiệu quả của tiết dạy. Kết quả sinh viên vẫn chỉ tiếp nhận kiến thức một cách thụ 
động và chưa tư duy. Hy vọng qua bài viết này sẽ được sự tiếp thu và góp ý của các 
đồng nghiệp để có những quan điểm tốt hơn trong việc thực hiện đổi mới phương pháp 
dạy học. 
 II. NỘI DUNG 
 1. Lý thuyết kỹ thuật dạy học tích cực 
 Kỹ thuật Động não: Là một kỹ thuật nhằm huy động những tư tưởng mới mẻ, 
độc đáo về một chủ đề của các thành viên trong thảo luận. Các em được cổ vũ tham 
gia một cách tích cực, không hạn chế các ý tưởng. 
 Ưu điểm: Dễ thực hiện, không tốn kém, sử dụng được hiệu ứng cộng hưởng, huy 
động tối đa trí tuệ của tập thể, huy động được nhiều ý kiến, tạo cơ hội cho tất cả thành 
viên tham gia. 
 Nhược điểm: Dễ bị lạc đề, tản mạn nếu chủ đề không rõ ràng, mất thời gian nhiều 
trong việc chọn các ý kiến thích hợp, có thể có một số sinh viên không tham gia. 
 2. Biện pháp tiến hành 
 Sử dụng kỹ thuật dạy học tích cực vào kiến thức mới giúp sinh viên học tập một 
cách chủ động, tích cực và huy động được tất cả sinh viên tham gia xây dựng bài sôi 
nổi, hiệu quả tiếp thu bài tốt. Trong tiết học tôi sử dụng kỹ thuật động não như sau: 
 Hoạt động 1: Giảng viên dẫn nhập vào chủ đề và xác định rõ một vấn đề. 
 Hoạt động 2: Các sinh viên đưa ra những ý kiến của mình: Trong khi thu thập ý 
kiến, không đánh giá, nhận xét. Mục đích là huy động nhiều ý kiến tiếp nối nhau. 
 Hoạt động 3: Đánh gíá. 
 Ví dụ minh hoạ 1: 
 62 
 Với ý nghĩa của phân tích chỉ tiêu chi phí sản xuất, việc tiết kiệm chi phí sẽ hạ 
thấp giá thành sản phẩm và tăng lợi nhuận, đồng thời đảm bảo tính cạnh tranh trên thị 
trường, doanh nghiệp sẽ mở rộng được quy mô sản xuất và phát triển bền vững. Vậy 
để chi phí bỏ ra ở mức thấp nhất mà chất lượng sản phẩm không thay đổi và vẫn được 
người tiêu dùng lựa chọn thì các nhà quản trị cũng như cán bộ quản lý doanh nghiệp 
phải biết cách điều hành và xử lý trong quá trình sản xuất của doanh nghiệp. 
 Bước 1: Giáo viên nêu câu hỏi: “Những yếu tố chi phí sản xuất ảnh hưởng đến 
việc hạ thấp giá thành sản phẩm? 
 Bước 2: Sinh viên được phép suy nghĩ trong 5 phút sau đó đưa ra ý kiến cá nhân. 
 Sinh viên 1: - Chất lượng nguyên vật liệu tốt 
 - Đơn giá nguyên vật liệu thấp 
 Sinh viên 2: - Máy móc thiết bị hiện đại 
 - Trình độ tay nghề của người công nhân cao 
 Sinh viên 3: - Công nhân có ý thức tiết kiệm điện, nước, ... 
 - Bảo trì, bảo dưỡng máy móc thường xuyên. 
 - Tìm kiếm, lựa chọn yếu tố đầu vào hợp lý. ` 
 Sinh viên 4: Tiết kiệm chi phí ở bộ phận quản lý, tinh giảm bớt bộ phận không cần 
thiết, bố trí công việc kiêm nhiệm. 
 ........ 
 Bước 3: Giảng viên đánh giá và tổng kết bao gồm các yếu tố sau cần được thực 
hiện tốt và tiết kiệm ở mức thấp nhất: 
 - Chi phí nguyên vật liệu thấp nhưng chất lượng vẫn đảm bảo. 
 - Chi phí tiền lương và các khoản trích theo lương cần đáp ứng thoả mãn với năng 
suất lao động của công nhân, tạo động lực cho công nhân có tinh thần trách nhiệm và ý 
thức cao đối với doanh nghiệp. 
 - Chi phí khấu hao Tài sản cố định. 
 - Chi phí dịch vụ mua ngoài như tiền điện, tiền nước, điện thoại, thuê ngoài sửa 
chữa máy móc thiết bị. 
 - Chi phí bằng tiền khác. 
 III. KẾT LUẬN 
 63 
 Đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng lấy người học làm trung tâm đang 
được hầu hết giảng viên thực hiện, áp dụng các kỹ thuật dạy học là sự kết hợp hài hoà 
nhuần nhuyễn giữa thuyết giảng và đối thoại với mục tiêu phát huy cao độ tính tích 
cực, năng động, độc lập, sáng tạo của người học. Vì vậy yêu cầu người giảng không 
chỉ nắm vững những vấn đề cần trình bày mà còn phải rất năng động, nhạy bén và 
sáng tạo ngay trong giờ giảng, chuẩn bị bài thật kỹ, lựa chọn kỹ thuật phù hợp, trên cơ 
sở đó người giảng có thể truyền thụ những vấn đề cần thiết cơ bản đến người học một 
cách tự nhiên, sinh động và hứng thú. Người giảng viên cần nâng cao chất lượng giảng 
dạy, cần sát sao, gần gũi tiếp cận với từng đối tượng sinh viên. 
 Qua một quá trình thực hiện đổi mới phương pháp dạy học bằng kỹ thuật này, tôi 
đã rút ra được những kinh nghiệm như sau: 
 + Đầu tiên giảng viên phải nghiên cứu kỹ chương trình và tài liệu chuẩn kiến thức 
kỹ năng để xác định mục tiêu theo từng bài, từ đó thiết kế giáo án và vận dụng các kỹ 
thuật dạy học sao cho phù hợp, nhằm đạt được những yêu cầu tối thiểu về kiến thức, 
kỹ năng. 
 + Nắm vững nguyên tắc đổi mới phương pháp dạy học, cách thức hướng dẫn học 
sinh lựa chọn phương pháp học tập, coi trọng tự học và biết xây dựng các tài liệu 
chuyên môn phục vụ đổi mới phương pháp dạy học. 
 + Nghiên cứu các kỹ thuật dạy học tích cực để vận dụng một cách thành thạo và có 
hiệu quả vào quá trình dạy học. 
 + Giảng viên cần đa dạng hóa các hình thức tổ chức dạy học nhằm tạo sự hứng thú 
cho sinh viên. 
 + Biết cách khơi gợi tư duy để sinh viên tăng tính chủ động, sáng tạo và phát triển 
tư duy theo chiều hướng tích cực. 
 + Thường xuyên sinh hoạt tổ chuyên môn, giảng viên cần tập trung thảo luận, trao 
đổi những vướng mắc khi sử dụng những kỹ thuật dạy học tích cực. 
 + Tìm những giáo viên dạy giỏi có phương pháp dạy học tiên tiến cùng môn để 
học hỏi kinh nghiệm ở trong trường và trường bạn. 
 + Tuỳ vào điều kiện của trường để có thể khai thác giúp bản thân đổi mới phương 
pháp dạy học (cơ sở vật chất, phương tiện, thiết bị dạy học, tài liệu tham khảo...) 
 64 
 + Biết cách tiếp nhận những thông tin phản hồi từ sự đánh giá nhận xét xây dựng 
của học sinh về phương pháp dạy học và giáo dục của mình, kiên trì phát huy mặt tốt, 
khắc phục mặt yếu, tự tin, không chủ quan thỏa mãn. 
 Từ những thực tế trên tôi mong muốn được tham gia các hội thảo, hội giảng, các 
lớp học chuyên đề, sinh hoạt chuyên môn để các giảng viên trao dồi kiến thức, nâng 
cao kỹ năng sư phạm, học hỏi, trao đổi kinh nghiệm lẫn nhau về phương pháp dạy học 
mới hiện nay. 
 Tài liệu tham khảo: 
 1. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2016), tài liệu Phương pháp và kĩ thuật tổ chức hoạt 
động học theo nhóm và hướng dẫn học sinh tự học (Vụ Giáo dục Trung học) 
 2. Trần Bá Hoành (2003), Dạy học lấy người học làm trung tâm, Thông tin khoa 
học giáo dục số 96 
 3. Cầm Thị Hồng Thanh (2011) “Một số kỹ thuật dạy học tích cực” https://thcs-
nguyentatthanh-sonla.violet.vn/present/mot-so-ky-thuat-day-hoc-tich-cuc-tai-lieu-tap-
huan-6284614.html 
 65