Thị trường kế toán, kiểm toán Việt Nam trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế

TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN
 THÒ TRÖÔØNG KEÁ TOAÙN, KIEÅM TOAÙN
 VIEÄT NAM TRONG BOÁI CAÛNH HOÄI NHAÄP 
 KINH TEÁ QUOÁC TEÁ
 PGS.TS. Nguyễn Quang Hùng*
 iệt Nam hội nhập kinh tế quốc tế là một thực tế khách quan. Bên cạnh đó, với tư cách là 
 thành viên của AEC, Việt Nam phải có nghĩa vụ thực hiện các thỏa thuận và nghĩa vụ của 
 mình. Hội nhập kinh tế quốc tế, kế toán, kiểm toán Việt Nam đang đứng trước cơ hội và 
 thách thức đòi hỏi chúng ta phải nắm bắt và có những định hướng phát triển. Bài viết đề 
 cậpV đến những thuận lợi cũng những khó khăn, thách thức, đồng thời đưa ra một số ý kiến nhằm góp phần 
 phát triển thị trường kế toán- kiểm toán Việt Nam trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế nói chung, với 
 tư cách là thành viên của AEC nói riêng.
 Từ khóa: thị trường kế toán kiểm toán
 Vietnam accounting and auditing market in the context of international economic integration
 Vietnam’s integration into the international economy is an objective reality; besides, as a member of 
 the AEC, Vietnam must be obliged to implement its agreements and obligations. International economic 
 integration has made Vietnam’s accounting and auditing professional face opportunities and challenges that 
 require us to grasp and have development orientations. The paper discusses the advantages and disadvantages 
 and challenges and gives some ideas to contribute to the development of the Vietnamese accounting and 
 auditing market in the context of international economic integration in general and as a member of the AEC 
 in particular.
 Key word: accounting and auditing market
 1. Một vài nét khái quát về bối cảnh hội nhập nâng cao minh bạch hóa, quản trị tốt cũng như bảo 
 kinh tế quốc tế của Việt Nam hộ lao động và bảo vệ môi trường. Việc kết thúc 
 đàm phán hiệp định TPP với các tiêu chuẩn mới 
 Ngày 05 tháng 10 năm 2015, Bộ trưởng của 12 
 và cao về thương mại và đầu tư tại khu vực châu Á 
 nước tham gia Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình 
 Thái Bình Dương được đánh giá là một bước quan 
 Dương (TPP) đã tuyên bố kết thúc đàm phán. Kết 
 trọng để tiến tới mục tiêu cao nhất về thương mại 
 quả đàm phán là một hiệp định chất lượng cao, 
 tự do và hội nhập trên toàn khu vực.
 tham vọng, toàn diện và cân bằng sẽ thúc đẩy tăng 
 trưởng kinh tế; hỗ trợ tạo ra và duy trì việc làm; Ngày 22/11/2015: Tại Hội nghị thượng đỉnh 
 thúc đẩy việc đổi mới, năng suất và tính cạnh tranh; ASEAN lần thứ 27, các nhà lãnh đạo ASEAN đã ký 
 nâng cao mức sống, giảm nghèo tại các nước và kết Tuyên bố Kuala Lumpur về việc thành lập Cộng 
 *Đại học Thương mại
 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 115 - tháng 5/2017 47
 TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN
 đồng Kinh tế ASEAN (AEC). Mục tiêu hướng tới đã có trao đổi song phương với các nước ASEAN 
 của AEC là một thị trường đơn nhất và cơ sở sản về Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương. “Rất 
 xuất chung, thông qua tự do lưu chuyển hàng hoá, mừng là các nước ASEAN có những nhận định và 
 tự do lưu chuyển dịch vụ, tự do lưu chuyển đầu tư, đánh giá tương đối giống nhau về hiệp định này”. 
 tự do lưu chuyển vốn, tự do lưu chuyển lao động Các nước trong nội khối Đông Nam Á đã thống 
 có tay nghề; một khu vực kinh tế cạnh tranh, thông nhất sẽ thảo luận, đánh giá tình hình kỹ hơn về 
 qua các chính sách về cạnh tranh, bảo hộ người TPP tại Hội nghị Bộ trưởng Thương mại APEC tại 
 tiêu dùng, quyền sở hữu trí tuệ, phát triển cơ sở Hà Nội vào tháng 5 tới.
 hạ tầng, thuế quan thương mại điện tử; phát triển 
 Trong khi đó, vào ngày 15/3/2017, đại diện Bộ 
 kinh tế cân bằng thông qua các kế hoạch phát triển 
 trưởng Ngoại giao, Thương mại các nước tham gia 
 doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME), sáng kiến hội 
 đàm phán TPP đã kết thúc cuộc họp tại Chile với 
 nhập nhằm thu hẹp khoảng cách phát triển trong 
 3 chủ đề là khả năng TPP không có Mỹ; việc xây 
 ASEAN; hội nhập vào nền kinh tế toàn cầu, thông 
 dựng một hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu 
 qua việc tham vấn chặt chẽ trong đàm phán đối tác 
 vực và khu vực thương mại tự do Châu Á - Thái 
 kinh tế, nâng cao năng lực tham gia vào mạng lưới 
 Bình Dương... Ông Heraldo Munoz - Ngoại trưởng 
 cung cấp toàn cầu. 
 Chile đánh giá đây là cơ hội gửi đi thông điệp mạnh 
 Ngày 23/1/2017 Tổng thống Mỹ Donald Trump mẽ về tự do thương mại, chống bảo hộ mậu dịch... 
 đã ký sắc lệnh rút Mỹ khỏi Hiệp định Đối tác xuyên 
 Theo Nikkei, tại cuộc họp diễn ra ở New York 
 Thái Bình Dương (TPP). Động thái này của lãnh 
 ngày 19/4/2017, ông Taro Aso - Phó Thủ tướng 
 đạo nền kinh tế lớn nhất TPP đồng nghĩa với việc 
 Nhật cho hay các nước thành viên còn lại của TPP 
 11 nước còn lại phải đàm phán lại hoặc “khai tử” 
 sẽ có cuộc đàm phán để “thoả thuận TPP có hiệu 
 hiệp định, bởi theo thoả thuận trước đó, TPP chỉ có 
 lực mà không có Mỹ tại Diễn đàn Hợp tác Kinh 
 hiệu lực được ít nhất 6 nước phê chuẩn trước tháng 
 tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) 2017”. Cuộc 
 2/2018 và các nước này phải đóng góp ít nhất 85% 
 đàm phán này được tiến hành cùng với cuộc họp 
 GDP trong khối (tức là không thể thiếu Mỹ hoặc 
 Bộ trưởng Thương mại APEC diễn ra tại Hà Nội 
 Nhật). Trước diễn biến đó các nước tham gia Hiệp 
 vào tháng 5 tới. Lãnh đạo Nhật Bản cho biết sẽ cố 
 định đã có những động thái.
 gắng thúc đẩy các nước thành viên đi tới một thoả 
 Chia sẻ sau loạt hội nghị của các Bộ trưởng Kinh thuận tại cuộc họp này. Ông Aso cũng nhấn mạnh 
 tế ASEAN vừa diễn ra ở Philippines, Bộ trưởng các cuộc đàm phán đa phương như TPP sẽ giúp 
 Công Thương - Trần Tuấn Anh cho biết Việt Nam Nhật nhận được nhiều lợi ích từ các nước khác, 
48 Số 115 - tháng 5/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN
 trong khi các thoả thuận song phương mà Mỹ như ủng hộ, tài trợ Việt Nam trong phát triển nghề 
 đang theo đuổi sẽ “không mang lại nhiều lợi ích nghiệp, hoàn thiện hệ thống luật pháp. Đồng thời, 
 cho các nước”. Chánh Văn phòng Nội các Nhật Việt Nam cũng từng bước th ... ghiệp kiểm toán, chi nhánh doanh 
 quan trọng trong việc hoàn thiện khuôn khổ pháp nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam và đơn 
 lý về kế toán, tăng cường tính minh bạch của thông vị được kiểm toán. 
 tin tài chính và tạo dựng môi trường kinh doanh 
 Dịch vụ kế toán kiểm toán hình thành và phát 
 phù hợp với khu vực và quốc tế, duy trì niềm tin 
 triển nhanh, các công ty kiểm toán lớn nhất thế 
 cho các nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam. Bộ 
 giới đã vào Việt Nam, bảo trợ cho các hoạt động 
 Tài chính tiếp tục ban hành mới và cập nhật, sửa 
 kiểm toán của Việt Nam.
 đổi, bổ sung các Chuẩn mực kế toán đã ban hành 
 nhằm tiếp tục hoàn thiện hệ thống khuôn khổ Trong khuôn khổ cam kết với WTO, Việt Nam 
 pháp lý về kế toán, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh đã mở cửa hoàn toàn cho các nhà đầu tư nước ngoài 
 tế – xã hội và hội nhập kinh tế quốc tế, tăng cường đối với lĩnh vực dịch vụ này. Có thể nói, dịch vụ 
 tính minh bạch của thông tin tài chính và đảm bảo kế toán, kiểm toán đã trở thành ngành nghề kinh 
 hệ thống kế toán Việt Nam luôn phù hợp với thông doanh có điều kiện, hoạt động độc lập và được xã 
 lệ mới nhất của kế toán quốc tế, tạo niềm tin cho hội hoá và chính thức được công nhận trong khuôn 
 các nhà đầu tư nước ngoài, góp phần thúc đẩy đầu khổ pháp luật của Nhà nước. Hoạt động của tổ 
 tư nước ngoài vào Việt Nam. chức nghề nghiệp về kế toán, kiểm toán được đổi 
 mới, phong phú và đa dạng. Thị trường kế toán, 
 Để Chuẩn mực kế toán đi vào cuộc sống, Bộ Tài 
 kiểm toán sôi động hơn và hệ thống pháp luật về 
 chính đã ban hành Chế độ kế toán doanh nghiệp 
 kế toán, kiểm toán trở nên phù hợp hơn với thông 
 theo Quyết định số 15/2006/QĐ-BTC. Trên cơ sở 
 lệ quốc tế. Điều này đặc biệt quan trọng khi Hiệp 
 Chế độ kế toán doanh nghiệp, Bộ Tài chính đã và 
 định khung về thừa nhận lẫn nhau (MRA) trong 
 đang tiếp tục hướng dẫn chế độ kế toán cho các 
 lĩnh vực kế toán, kiểm toán đã được ký kết giữa các 
 lĩnh vực đặc thù và phù hợp với từng loại hình 
 nước ASEAN.
 doanh nghiệp như chế độ kế toán áp dụng cho 
 doanh nghiệp bảo hiểm, công ty chứng khoán, các Các tổ chức nghề nghiệp hình thành và phát 
 quỹ đầu tư chứng khoán, các công ty quản lý quỹ triển các hoạt động có hiệu lực, hiệu quả. Việt Nam 
 đầu tư chứng khoán; chế độ kế toán cho các doanh đã nhận thức được tầm quan trọng của tổ chức nghề 
50 Số 115 - tháng 5/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN
 nghiệp, góp phần quản lý hoạt động kế toán, kiểm là tổ chức nghề nghiệp quản lý các kế toán viên công 
 toán và đang thúc đẩy sự phát triển của tổ chức nghề chứng tại Hoa Kỳ. Tiền thân của AICPA là Hiệp hội 
 nghiệp theo hướng chuyên nghiệp. Hội Kế toán kế toán viên công Hoa kỳ (AAPA) được thành lập 
 và Kiểm toán Việt Nam (VAA) được thành lập từ năm 1887. Vai trò ban đầu của tổ chức này là đáp ứng 
 năm 1994. Hội Kiểm toán viên hành nghề Việt Nam nhu cầu đào tạo các kế toán viên công chứng (CPA). 
 (VACPA) được thành lập năm 2005, là một Hội Đến nay, tổ chức này là cơ quan có ảnh hưởng quan 
 thành viên tích cực và quan trọng của VAA. trọng đến việc hoàn thiện các chuẩn mực kế toán và 
 thực tiễn kế toán. Nhiệm vụ của AICPA là đào tạo 
 Các tổ chức này thể hiện sự kết hợp giữa quản 
 và đem lại cho các thành viên những kiến thức và kỹ 
 lý nhà nước và với quản lý của các tổ chức nghề 
 năng quản lý để những dịch vụ họ cung cấp mang 
 nghiệp, tạo môi trường về pháp lý và nghề nghiệp, 
 đến nhiều lợi ích cho xã hội và thể hiện được tính 
 tạo điều kiện cho thị trường dịch vụ về kế toán, 
 chuyên nghiệp cao. 
 kiểm toán hoạt động và phát triển. Bên cạnh đó, 
 tổ chức nghề nghiệp về kiểm toán theo uỷ quyền Hội Kiểm toán viên nội bộ (Institute of 
 của Bộ Tài chính thực hiện kiểm tra tình hình tuân Internal Auditors - IIA) là tổ chức nghề nghiệp 
 thủ pháp luật và chất lượng dịch vụ kiểm toán của của những người hành nghề kiểm toán nội bộ, 
 các doanh nghiệp kiểm toán; khắc phục, sửa chữa quản trị rủi ro, kiểm toán hệ thống thông tin kế 
 nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ cung cấp, đảm toán  tại các tổ chức. IIA được thành lập năm 
 bảo sự tin cậy của các thông tin được kiểm toán. 1941 tại Hoa Kỳ và trụ sở chính tại đây. Tuy nhiên, 
 Các tổ chức này là chỗ dựa vững chắc cho hệ thống hiện nay IIA hướng đến sự phát triển quốc tế với 
 dịch vụ về kế toán, kiểm toán phát triển. khoảng 180.000 thành viên (gọi là CIA - Certified 
 Internal Auditor) ở 190 quốc gia trên thế giới.
 Một số công việc quản lý hành nghề kế toán, 
 kiểm toán do Bộ Tài chính Việt Nam thực hiện từ Hội Kế toán viên quản trị (Institute of 
 trước đến nay đã từng bước được chuyển giao cho management Accountants - IMA) là tổ chức nghề 
 hội nghề nghiệp như đăng ký và quản lý hành nghề nghiệp của những kế toán viên quản trị chuyên 
 kế toán, kiểm toán; bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp nghiệp, được thành lập năm 1919 tại Hoa Kỳ và 
 vụ và cập nhật kiến thức cho người hành nghề; hiện nay là một tổ chức hoạt động trên toàn cầu 
 nghiên cứu, cập nhật, soạn thảo để trình Bộ Tài (gọi là CMA - Certified Management Accountant).
 chính ban hành các chuẩn mực kiểm toán (VSA) 
 Hội Kế toán viên công chứng Anh quốc 
 (công việc này Bộ Tài chính đã giao cho VACPA 
 (Association of Chartered Certified Accountants 
 triển khai thực hiện). Hội nghề nghiệp kế toán, 
 - ACCA) thành lập năm 1904. ACCA là tổ chức 
 kiểm toán đã có nhiều hoạt động thiết thực góp 
 nghề nghiệp có tốc độ phát triển nhanh trên thế 
 phần nâng cao chất lượng dịch vụ kế toán, kiểm 
 giới với khoảng 188.000 hội viên tại 181 quốc gia 
 toán. VAA hiện là thành viên chính thức của Liên 
 trên toàn cầu và hơn 480.000 học viên đang theo 
 đoàn Kế toán quốc tế (IFAC), thành viên Liên đoàn 
 học các chương trình ACCA (trong đó hơn 72% là 
 Kế toán ASEAN (AFA).
 thành viên ngoài nước Anh). 
 Các tổ chức nghề nghiệp quốc tế thâm nhập vào 
 Hội Kế toán viên công chứng Australia (Certified 
 Việt Nam sớm, hoạt động mạnh, đã hỗ trợ, phối 
 Practising Accountants Australia - CPA Astralia) 
 hợp để truyển bá thông lệ quốc tế vào Việt Nam, 
 là một trong ba tổ chức nghề nghiệp lớn nhất châu 
 hỗ trợ phát triển dịch vụ kế toán, kiểm toán. Các 
 Úc được thành lập năm 1886. CPA Australia chủ yếu 
 tổ chức nghề nghiệp có ảnh hưởng rất lớn đến sự 
 phát triển các loại hình dịch vụ gồm giáo dục, đào tạo, 
 phát triển của nghề nghiệp kế toán - kiểm toán của 
 hỗ trợ và giúp đỡ kỹ thuật cho người học giúp phát 
 Việt Nam:
 triển các kỹ năng cần thiết trong nghề nghiệp. CPA 
 Hội Kế toán viên công chứng Hoa Kỳ (American Australia hiện có hơn 132.000 thành viên hoạt động 
 Institute of Certified Public Accountants - AICPA) trong những lĩnh vực kế toán, tài chính và kiểm toán. 
 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 115 - tháng 5/2017 51
 TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN
 Liên đoàn Kế toán Quốc tế (International 2000 kế toán, kiểm toán viên làm dịch vụ kế toán, 
 Federation of Accountants - IFAC) là tổ chức nghề kiểm toán. Trong các công ty kiểm toán có vốn đầu 
 nghiệp kế toán quốc tế, được thành lập năm 1977 tư nước ngoài thì lực lượng quản lý là người Việt 
 nhằm mục đích tăng cường sức mạnh của nghề Nam chiếm phần lớn và được quốc tế thừa nhận.
 nghiệp kế toán vì lợi ích xã hội, thông qua việc: Phát 
 2.2. Cơ hội đối với kế toán kiểm toán Việt Nam 
 triển các chuẩn mực quốc tế chất lượng cao; thúc 
 trong bối cảnh gia nhập kinh tế quốc tế
 đẩy sự phối hợp và hợp tác giữa các thành viên và 
 với các tổ chức quốc tế khác; đại diện phát ngôn cho Việc hội nhập kinh tế quốc tế trong đó có AEC 
 nghề nghiệp kế toán trên phạm vi quốc tế. tạo điều kiện thuận lợi cho người làm kế toán, kiểm 
 toán ở Việt Nam có nhiều cơ hội việc làm, cơ hội 
 IFAC ban hành các chuẩn mực quốc tế về kiểm 
 học tập kinh nghiệm từ những quốc gia có bề dày 
 toán về đạo đức nghề nghiệp, về đào tạo kế toán và 
 phát triển trong lĩnh vực kế toán, kiểm toán thông 
 về kế toán khu vực công. IFAC hiện nay nhận trách 
 qua các phương thức cung cấp dịch vụ mang tính 
 nhiệm tổ chức Diễn đàn kế toán quốc tế (World 
 thương mại quốc tế. Các công ty hành nghề kế toán, 
 Congress of Accountants –WCOA). WCOA được 
 tổ chức lần đầu năm 1904, từ năm 1977, được tổ kiểm toán ở Việt Nam có thể cung cấp dịch vụ ra 
 chức 5 năm một lần và từ năm 2002, được tổ chức 4 nước ngoài theo quy định của pháp luật Việt Nam; 
 năm một lần bởi IFAC. WCOA là nơi bàn bạc, chia các doanh nghiệp kế toán, kiểm toán nước ngoài 
 sẻ và tranh luận về những giải pháp toàn cầu của có thể mở công ty, chi nhánh ở Việt Nam để thực 
 nghề nghiệp vì lợi ích của công chúng, nhà đầu tư hiện việc kinh doanh; các hiệp hội nghề nghiệp 
 và doanh nghiệp trên thế giới. như Hội kế toán viên công chứng Anh ACCA, Hội 
 kế toán công chứng Australia đều mở văn phòng 
 Lực lượng chuyên nghiệp của Việt Nam có 
 đại diện ở Việt Nam. Bên cạnh đó, khi gia nhập 
 sự lớn mạnh không ngừng. Theo ông Đặng Thái 
 các doanh nghiệp kiểm toán quốc tế, các công ty 
 Hùng tại Hội thảo quốc tế “Gia nhập TPP & AEC 
 Việt Nam có thể cư nhân viên trao đổi, học tập, làm 
 - thời cơ và thách thức đối với kế toán kiểm toán 
 việc cũng như tham gia các khóa học các chứng chỉ 
 Việt Nam” do Hiệp hội Kế toán Công chứng Anh 
 kiểm toán quốc tế giúp nâng cao trình độ chuyên 
 (ACCA) phối hợp với Hội kế toán và kiểm toán 
 môn của nhân viên. 
 Việt Nam (VAA) tổ chức ngày 18/12 tại Hà Nội thì 
 hiện nay Việt Nam có khoảng 5000 kế toán, kiểm Kế toán, kiểm toán Việt Nam sẽ nhận được sự 
 toán viên được cấp chứng chỉ, trong đó có khoảng hỗ trợ của các chuyên gia nước ngoài trong quá 
52 Số 115 - tháng 5/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN
 trình soạn thảo các chuẩn mực kế toán và kiểm trường, xã hội theo thông lệ quốc tế. Trong khi 
 toán. Để việc hội nhập thuận lợi, dễ dàng hơn đòi đó, hệ thống luật pháp của Việt Nam hiện nay kém 
 hỏi hệ thống kế toán, kiểm toán phải phù hợp với phát triển hơn những đối tác khác trên thế giới. 
 thông lệ quốc tế. Quá trình soạn thảo các chuẩn Luật pháp của Việt Nam yếu từ khâu soạn thảo đến 
 mực kế toán, kiểm toán có sự tham gia của các ban hành, thực thi. Hiện tại Việt Nam vẫn tồn tại 
 chuyên gia từ các công ty kiểm toán, các trường đại tình trạng phải sử dụng nhiều văn bản dưới luật để 
 học trên cả nước và cả các chuyên gia nước ngoài sẽ triển khai một luật. Các bộ chỉ tiêu đánh giá chất 
 giúp cho việc soạn thảo tiến hành thuận lợi và đạt lượng sản phẩm, mức độ phát triển của các ngành 
 chất lượng cao. và cả nền kinh tế nói chung còn khác biệt lớn so với 
 thông lệ quốc tế cả về chất lượng lẫn phương thức 
 Việc hội nhập kinh tế quốc tế sẽ giúp các nhân 
 tính toán. Để thực thi cam kết trong các Hiệp định, 
 viên hành nghề kế toán, kiểm toán nâng cao kỹ 
 Việt Nam sẽ phải điều chỉnh, sửa đổi nhiều quy 
 năng nghề nghiệp, kỹ năng mềm và trình độ ngoại 
 định pháp luật cũng như các chỉ tiêu chất lượng về 
 ngữ. Bên cạnh đó, khi làm việc ở nhiều quốc gia 
 thương mại, đầu tư, đấu thầu, sở hữu trí tuệ
 khác nhau sẽ làm tăng tính linh hoạt, khả năng 
 thích ứng với môi trường làm việc đa văn hóa của Kinh tế thị trường ở Việt Nam định hướng XHCN 
 nhân viên hành nghề kế toán, kiểm toán Việt Nam. đang trong thời kỳ chuyển đổi, các quy luật của thị 
 trường về cung cầu-cạnh tranh-giá cả chưa thực sự 
 3. Thách thức, khó khăn với thị trường kế 
 được phát huy. Thị trường ở Việt Nam về cơ bản mới 
 toán, kiểm toán Việt Nam
 có thị trường sản phẩm; thị trường vốn, lao động, 
 3.1. Thách thức, khó khăn đối với nền kinh tế khoa học công nghệ còn ở mức khiêm tốn. 
 nói chung 
 Việt Nam đã có những bước tiến lớn trong công 
 Bên cạnh những thuận lợi, việc cam kết và thực cuộc tự do hoá nền kinh tế và đã trở thành thành 
 hiện các cam kết sâu rộng trong bối cảnh hội nhập viên của WTO. Tuy vậy, Việt Nam vẫn còn nhiều 
 kinh tế quốc tế sẽ đặt ra những thách thức không hạn chế trong các tiêu chuẩn lao động, sở hữu trí 
 nhỏ, đặc biệt là sức ép về mở cửa thị trường, cạnh tuệ và vấn đề tham nhũng. Vấn đề quyền sở hữu trí 
 tranh đối với các doanh nghiệp của Việt Nam vốn tuệ chưa được đảm bảo, sản phẩm lậu và nhái vẫn 
 còn yếu, khả năng quản lý còn nhiều bất cập. Các được tiêu thụ rộng rãi trên thị trường, vi phạm bản 
 ngành dịch vụ chịu sức ép cạnh tranh lớn là ngân quyền là vấn đề nhức nhối và chưa có biện pháp 
 hàng, thương mại bán lẻ, viễn thông, vận tải, bảo triệt để. 
 hiểm, tài chính với nước ngoài. 
 3.2. Thách thức, khó khăn đối với thị trường kế 
 Hội nhập kinh tế quốc tế tạo nhiều cơ hội cho toán- kiểm toán Việt Nam
 Việt Nam, song nó cũng đòi hỏi Việt Nam phải 
 Đối với lĩnh vực kế toán, kiểm toán Việt Nam 
 tăng cường cải thiện môi trường đầu tư, nâng cao 
 khi hội nhập kinh tế quốc tế gặp không ít thách 
 tính thị trường, đẩy mạnh công cuộc tái cơ cấu, đổi 
 thức, trước hết là thách thức liên quan đến việc thừa 
 mới mô hình tăng trưởng, đổi mới thể chế.
 nhận chứng chỉ nghề nghiệp giữa các nước tham gia, 
 Độ mở của nền kinh tế Việt Nam còn ở mức độ vì thế Việt Nam cần phải có sự đánh giá lại về tiêu 
 thấp, tính bảo hộ nhiều hơn các quốc gia. Trên thực chuẩn, điều kiện, nội dung tổ chức thi và cấp chứng 
 tế, ở Việt Nam các thị trường dịch vụ, thị trường chỉ kế toán viên hành nghề để đáp ứng được đòi hỏi 
 lao động, khoa học-công nghệ vẫn chưa phát của quốc tế.
 triển hoàn chỉnh hoặc mới chỉ manh nha. 
 Khả năng cạnh tranh của các công ty kiểm toán 
 Việc cam kết và thực hiện các cam kết sâu và Việt Nam hiện nay còn thấp so với các công ty có 
 rộng trong khuôn khổ các thỏa thuận sẽ đòi hỏi Việt vốn đầu tư nước ngoài. Phần lớn các công ty Việt 
 Nam trong việc phải nhanh chóng kiện toàn hệ thống Nam có quy mô nhỏ, năng lực tài chính giới hạn, 
 luật pháp; các chỉ tiêu về chất lượng sản phẩm, môi đội ngũ nhân viên thiếu về số lượng và yếu về chất 
 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 115 - tháng 5/2017 53