Nghiên cứu đánh giá hiệu quả ứng dụng công nghệ đất ngập nước kiến tạo xử lý nguồn nước mặt ô nhiễm

VNU Journal of Science: Earth and Environmental Sciences, Vol. 35, No. 2 (2019) 11-22 
11 
Original Article 
A Study to Assess the Effectiveness of Constructed Wetland 
Technology for Polluted Surface Water Treatment 
Nguyen Cong Manh1, Phan Van Minh1, 
Nguyen Tri Quang Hung2, Phan Thai Son3, Nguyen Minh Ky2,* 
1Research Center for Environmental Technology and Natural Resource Management, 
Nong Lam University, Hamlet 6, Linh Trung Ward, Thu Duc District, Ho Chi Minh City, Vietnam 
2Faculty of Environment and Natural Resources, Nong Lam University, 
Hamlet 6, Linh Trung Ward, Thu Duc District, Ho Chi Minh City, Vietnam 
3Institute for Environment and Resources, Vietnam National University, 
142 To Hien Thanh Street, Ward 14, District 10, Ho Chi Minh City, Vietnam 
Received 13 March 2019 
Revised 06 April 2019; Accepted 06 June 2019 
Abstract: The study aims to assess the applying effectiveness of constructed wetland technology 
for polluted surface water treatment. The experimental models were operated with 2 hydraulic 
loadings of 500mL/min/m2 (T1) and 1500mL/min/m2 (T2). The reed grass (Phragmites australis) 
was selected for the studying process. The surface water resource was removed from the pollutant 
components (TSS, BOD5, COD) and harmful microorganisms (fecal coliform) which aim to protect 
the water quality and aquatic ecosystems. The results showed the treatment effectiveness of loading 
of 500mL/min/m2 is higher than the loading of 1500mL/min/m2, especially in the reed planting trial. 
In particular, the treatment efficiency of pollutants such as TSS, BOD5, COD reached a high rate of 
85%, 90%, and 87%, respectively. In addition, ANOVA statistical analysis showed the effectiveness 
of water quality parameters belong to two loadings were statistically significant (P<0.05). Thus, the 
surface water pollutant removal by subsurface vertical flow constructed wetland technology could 
be contributed to promoting the sustainable agricultural development. 
Keywords: Constructed wetland, removal, surface water, Phragmites australis, pollution. 
*
________ 
* Corresponding author. 
 E-mail address: nmky@hcmuaf.edu.vn 
 https://doi.org/10.25073/2588-1094/vnuees.4372 
VNU Journal of Science: Earth and Environmental Sciences, Vol. 35, No. 2 (2019) 11-22 
 12 
Nghiên cứu đánh giá hiệu quả ứng dụng công nghệ 
đất ngập nước kiến tạo xử lý nguồn nước mặt ô nhiễm 
Nguyễn Công Mạnh1, Phan Văn Minh1, 
Nguyễn Tri Quang Hưng2, Phan Thái Sơn3, Nguyễn Minh Kỳ2,* 
1Trung tâm Nghiên cứu Công nghệ môi trường và Quản lý Tài nguyên thiên nhiên, Đại học Nông Lâm 
TP. Hồ Chí Minh, KP6, Phường Linh Trung, Quận Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh, Việt Nam 
2Khoa Môi trường và Tài nguyên, Đại học Nông Lâm TP. Hồ Chí Minh, 
KP6, Phường Linh Trung, Quận Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh, Việt Nam 
3Viện Môi trường và Tài nguyên, Đại học Quốc gia Tp. Hồ Chí Minh, 142 Tô Hiến Thành, 
Phường 14, Quận 10, TP. Hồ Chí Minh, Việt Nam 
Nhận ngày 13 tháng 3 năm 2019 
Chỉnh sửa ngày 06 tháng 4 năm 2019; Chấp nhận đăng ngày 06 tháng 6 năm 2019 
Tóm tắt: Mục đích nghiên cứu nhằm đánh giá hiệu quả ứng dụng công nghệ đất ngập nước kiến tạo 
xử lý nguồn nước mặt ô nhiễm. Mô hình thí nghiệm được vận hành với 2 tải trọng thủy lực 
500mL/phút/m2 (T1) và 1500mL/phút/m2 (T2). Loài cỏ sậy phổ biến (Phragmites australis) đã được 
chọn lựa phục vụ cho nghiên cứu. Nước mặt sau khi được xử lý đã được loại bỏ các thành phần ô 
nhiễm (TSS, BOD5, COD) và vi sinh vật có hại (fecal coliform), bảo vệ nguồn nước sông rạch và 
hệ sinh thái thủy sinh. Kết quả xử lý cho thấy tải trọng 500mL/phút/m2 cho kết quả tốt hơn tải trọng 
1500mL/phút/m2, đặc biệt ở thí nghiệm có trồng sậy. Trong đó, hiệu quả xử lý các chất ô nhiễm như 
TSS, BOD5, COD đạt mức cao lần lượt với tỷ lệ 85%, 90% và 87%. Ngoài ra, phân tích thống kê 
ANOVA cho thấy hiệu quả xử lý hầu hết các chỉ tiêu chất lượng nước hai tải trọng có khác biệt có 
ý nghĩa về mặt thống kê (P<0,05). Mô hình nghiên cứu xử lý nước mặt bị ô nhiễm bằng đất ngập 
nước kiến tạo dòng chảy đứng sẽ góp phần thúc đẩy nhu cầu canh tác nông nghiệp bền vững. 
Từ khóa: Đất ngập nước kiến tạo, xử lý nước mặt, cỏ sậy, Phragmites australis, ô nhiễm. 
1. Mở đầu 
Công nghệ sinh thái (ecological technology) 
nói chung và công nghệ đất ngập nước kiến tạo 
________ 
 Tác giả liên hệ. 
 Địa chỉ email: nmky@hcmuaf.edu.vn 
 https://doi.org/10.25073/2588-1094/vnuees.4372 
(constructed wetland) nói riêng được biết đến 
như một giải pháp công nghệ xử lý nước thải có 
hiệu quả [1]. Đây là công nghệ có nhiều ưu điểm 
như chi phí xây dựng, duy tu, bảo dưỡng thấp, 
 Địa chỉ email: nmky@hcmuaf.edu.vn 
 https://doi.org/10.25073/2588-1094/vnuees.4372 
N.C. Manh et al. / VNU Journal of Science: Earth and Environmental Sciences, Vol. 35, No. 2 (2019) 11-22 
13 
phương pháp xử lý thân thiện với môi trường 
(không tạo ra chất thải thứ cấp), góp phần gia 
tăng giá trị đa dạng sinh học, cải tạo cảnh quan 
môi trường của địa phương và đặc biệt, sinh khối 
thực vật sau xử lý của công nghệ đất ngập nước 
có thể tái sử dụng (Kadlec & Wallace, 2009) [2]. 
Trong công nghệ đất ngập nước kiến tạo, thường 
có các loại dòng chảy được áp dụng như dòng 
chảy mặt tự do (free surface flow), dòng chảy 
chìm theo phương ngang (subsurface horizontal 
flow) và dòng chảy chìm theo phương đứng 
(subsurface vertical flow) [3]. Các công nghệ 
phổ biến hiện nay thường áp dụng quá trình xử 
lý là tổ hợp các quá trình vật lý, hóa học, sinh 
học và được tối ưu hóa. Đối với công nghệ đất 
ngập nước kiến tạo áp dụng quá trình xử lý dựa 
trên các nguyên lý tương tác sinh thái giữa các 
cấu phần đã được sắp xếp trong cùng một hệ sinh 
thái thủy vực. Năng lượng cung cấp cho quá trình 
này là năng lượng Mặt trời. Quá trình trên vừa 
xử lý ô nhiễm môi trường bằng biện pháp thân 
thiện với môi trường, không phát sinh thêm ô 
nhiễm thứ cấp, vừa có thể mang lại hiệu quả kinh 
tế do thu hoạch  ... ậy 
là 83±2% đối với TSS; 90±8% đối với BOD5 và 
87±5% đối với COD.
N.C. Manh et al. / VNU Journal of Science: Earth and Environmental Sciences, Vol. 35, No. 2 (2019) 11-22 
18 
Hình 5. Hàm lượng TSS, BOD5, COD trước và sau xử lý trong thí nghiệm T1. 
Chú thích: C: Đối chứng không trồng cây; S: Nghiệm thức trồng sậy; H: Hiệu suất. 
Hình 6. Hàm lượng Fecal coliform trước và sau xử lý trong thí nghiệm T1. 
Chú thích: C: Đối chứng không trồng cây; S: Nghiệm thức trồng sậy. 
Bên cạnh đó, kết quả xử lý vi khuẩn cho thấy 
hàm lượng fecal coliform trước xử lý (tại đầu 
vào) của Tải trọng 1 đạt đến 1,13x104±1,81x104 
MPN/100mL. Tuy nhiên, hàm lượng của chúng 
sau quá trình xử lý đã giảm đáng kể. Trong lô đối 
chứng chỉ còn 1,28x10±1,91x10 MPN/100mL 
và trong lô thí nghiệm là 3,69±6,39 
MPN/100mL. Như vậy, hiệu quả xử lý fecal 
coliform trong cả đối chứng và thí nghiệm đều 
đạt trên 99,99% (giảm 3 số mũ). 
3.2. Hiệu quả xử lý của dòng chảy thẳng đứng 
với tải trọng 1500mL/phút/m2 (T2) 
Hình 7 cho thấy sự thay đổi hàm lượng TSS, 
BOD5 và COD ở đầu vào và đầu ra ở thí nghiệm 
với Tải trọng 2. Hàm lượng TSS, BOD5 và COD 
ở đầu vào tuần tự là 136±31mg/L, 146±39mg/L 
và 276±54 mg/L. Các giá trị này vượt hơn nhiều 
lần quy chuẩn QCVN 08-MT:2015/BTNMT quy 
định hàm lượng của TSS, BOD5 và COD cho 
nước tưới tiêu nông nghiệp. Từ đó, kết quả đã có 
sự suy giảm rõ rệt các hàm lượng TSS, BOD5 và 
COD ở đầu ra. Các giá trị cuả TSS, BOD5 và 
COD tuần tự là 37±6mg/L, 62±15 mg/L, 89±6 
mg/L ở lô đối chứng không trồng cây; và cho 
nghiệm thức có trồng sậy tuần tự là 33±2mg/L, 
47±7 mg/L, 76±4 mg/L.
N.C. Manh et al. / VNU Journal of Science: Earth and Environmental Sciences, Vol. 35, No. 2 (2019) 11-22 
19 
Hình 7. Hàm lượng TSS, BOD5, COD trước và sau xử lý trong thí nghiệm T2. 
Chú thích: C: Đối chứng không trồng cây; S: Nghiệm thức trồng sậy; H: Hiệu suất. 
Ngoài ra, hiệu quả xử lý TSS, BOD5 và COD 
được tổng hợp trình bày trong Hình 7. Hiệu suất 
xử lý TSS, BOD5 và COD trong lô đối chứng 
tuần tự là 71±12%, 57±11% và 68±2%; trong khi 
ở nghiệm thức trồng sậy tuần tự là 75±6%, 
67,5±4% và 73±2%. Đối với kết quả xử lý vi 
khuẩn, hàm lượng fecal coliform trước xử lý (tại 
đầu vào) của Tải trọng 2 đạt đến 3,64 x104 ± 
3,78x104 MPN/100mL. Tuy nhiên, hàm lượng 
của chúng sau khi xử lý đã có sự suy giảm đáng 
kể. Kết quả lô đối chứng là 3,95x102±6,44x102 
MPN/100mL và giảm mạnh trong lô thí nghiệm 
chỉ còn 4,21x10±3,29x10 MPN/100mL. Như 
vậy, hiệu quả xử lý fecal coliform trong thí 
nghiệm đạt trên 99,99% (giảm 3 số mũ).
Hình 8. Hàm lượng Fecal coliform trước và sau xử lý trong thí nghiệm T2. 
Chú thích: C: Đối chứng không trồng cây; S: Nghiệm thức trồng sậy. 
N.C. Manh et al. / VNU Journal of Science: Earth and Environmental Sciences, Vol. 35, No. 2 (2019) 11-22 
20 
Hiệu quả xử lý của Tải trọng 1 đạt khá cao 
đối với chất hữu cơ BOD5, COD và TSS trong cả 
đối chứng và thí nghiệm. Điều này được thể hiện 
bởi hiệu quả xử lý đạt mức 90% cho BOD5, lớn 
hơn 80% cho COD và TSS. Các kết quả xử lý có 
sự tương đồng với các tác giả đã nghiên cứu về 
hiệu quả xử lý các chất ô nhiễm. Brix & Arias 
(2005) [16] đã tổng kết hiệu quả xử lý nước thải 
sinh họat cũng bằng hệ thống wetland có dòng 
chảy thẳng đứng và sậy (Phragmites australis) tại 
Đan Mạch, theo đó, hiệu quả xử lý BOD5 là 92% 
và 91% đối với TSS. Tương tự, Puigagut et al. 
(2007) tổng kết hiệu quả xử lý nước thải sinh 
hoạt bằng hệ thống wetland có dòng chảy đứng 
tại Tây Ban Nha cũng cho thấy rằng hiệu quả xử 
lý BOD5 từ 80-95%; COD từ 80-95%; TSS từ 
70-95% [17]. Ngoài sự hấp thu của cây thủy 
sinh, hiệu quả xử lý ở hệ thống wetland còn được 
xem là kết quả chủ yếu của hoạt động của vi sinh 
vật (Kadlec & Knight, 1996) [18]. Việc xử lý các 
chất ô nhiễm còn do sự hấp phụ và lắng tủa khi 
chúng tiếp xúc với các vật liệu lọc [18,19]. 
3.3. So sánh hiệu quả xử lý của các Tải trọng 1 
(T1) và Tải trọng 2 (T2) 
Bảng 3 trình bày kết quả so sánh hiệu quả xử 
lý các chất ô nhiễm ở các tải trọng khác nhau. 
Trong các thí nghiệm, trong cùng một tải trọng 
(T1 hoặc T2), nhìn chung, hiệu quả xử lý cùng 
một chỉ tiêu về chất lượng nước là không có sự 
khác biệt có ý nghĩa về thống kê giữa đối chứng 
không trồng cây và thí nghiệm có trồng sậy 
(ANOVA, P>0,05) (Bảng 3). Sự không khác biệt 
về hiệu quả xử lý BOD5, COD là do vai trò xử lý 
chất hữu cơ (đại diện bởi BOD5 và phần lớn của 
COD) chủ yếu là do vi sinh vật hiếu khí và kỵ 
khí thực hiện (Steer et al., 2002; Vymazal, 2002) 
mà số lượng cần thiết tối thiểu của chúng có thể 
là như nhau trong cả đối chứng và thí nghiệm 
[20,21]. Tương tự, Akratos & Tsihrintzis (2007), 
trong nghiên cứu về hệ thống wetland xử lý nước 
thải, cũng đã không nhận thấy sự khác biệt về 
hiệu quả xử lý BOD5 và COD giữa đối chứng 
không trồng cây và trồng sậy [22]. 
Bảng 3. So sánh hiệu quả xử lý nguồn nước mặt bị ô nhiễm giữa hai tải trọng thủy lực 
Hiệu quả (%) 
Thông số chất lượng nước 
BOD5 COD TSS 
Tải trọng 1 C1 91,1±4,4 a 80,6±12 cd 79,2±1,3 f 
S1 89,9±7,8 a 86,9±5,3 c 83±1,7 f 
Tải trọng 2 
C2 56,6±11 b 67,7±1,7 de 70,9±12 f 
S2 67,5±3,6 b 72,7±1,8 e 74,7±5,8 f 
Chú thích: C: đối chứng không trồng cây; S: nghiệm thức trồng sậy. Các giá trị trong cùng cột chỉ cần có 
một 1 mẫu tự giống nhau sẽ không khác nhau có ý nghĩa về thống kê (P>0,05) 
Tuy nhiên, Bảng 3 cho thấy kết quả phân tích 
thống kê ANOVA và LSD chỉ ra hiệu quả xử lý 
hầu hết các chỉ tiêu chất lượng nước của các tải 
trọng có khác biệt có ý nghĩa về mặt thống kê. 
Cụ thể, đối với BOD5, hiệu quả xử lý của hai tải 
trọng là khác biệt có ý nghĩa về mặt thống kê 
(P<0,05). Tuy vậy, trong cùng tải trọng, không 
có sự khác biệt có ý nghĩa về thống kê giữa đối 
chứng và thí nghiệm. Đối với COD, có sự khác 
biệt về thống kê giữa hai nghiệm thức thí nghiệm 
có trồng sậy (P<0,05) của 2 tải trọng. Đối với 
TSS, không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê 
giữa hai tải trọng. Về hiệu quả xử lý fecal 
coliform (vi sinh chỉ thị gây bệnh), có sự khác 
biệt có ý nghĩa thống kê giữa hai tải trọng 
(ANOVA, P<0,05). Ở Tải trọng 2 có sự khác biệt 
có ý nghĩa thống kê giữa nghiệm thức và đối 
chứng (LSD, P<0,05). Trái lại, không có sự khác 
biệt có ý nghĩa giữa đối chứng và thí nghiệm ở 
Tải trọng 1 (LSD, P>0,05). 
Kết quả so sánh hiệu quả xử lý của hai Tải 
trọng 1 và 2 (Bảng 3) đã nêu bật dẫn liệu đáng 
chú ý trong nghiên cứu. Như đã đề cập, khi tải 
trọng được được tăng cao (Tải trọng 2), nghĩa là 
N.C. Manh et al. / VNU Journal of Science: Earth and Environmental Sciences, Vol. 35, No. 2 (2019) 11-22 
21 
lưu tốc của dòng thẳng đứng nhanh hơn và thời 
gian để nước thải tiếp xúc với tác nhân xử lý như 
màng sinh học (đại diện cho vật liệu lọc – tạo 
phân hủy), hệ thống rễ (đại diện cho cây – tạo 
hấp thụ), khoáng liệu (đại diện cho vật liệu lọc – 
tạo hấp phụ và kết tủa) sẽ ngắn hơn. Từ đó có thể 
dẫn đến các hiệu quả xử lý các chất gây ô nhiễm 
thấp hơn. Kết quả tác động của độ lớn về tác 
nhân cũng như thời gian tiếp xúc được thấy rõ 
hơn khi so sánh hiệu quả xử lý các chất gây ô 
nhiễm của các nghiệm thức (Tải trọng 1+S1) và 
(Tải trọng 2+C2). Có thể nói, nghiệm thức (Tải 
trọng 1+S1) là đại diện sự lớn hơn về lượng tác 
nhân (màng sinh học + hệ thống rễ cây) lẫn thời 
gian tiếp xúc (Tải trọng 1), trong khi nghiệm 
thức (Tải trọng 2+C2) lại đại diện cho sự nhỏ hơn 
về lượng tác nhân (chỉ có màng sinh học) và thời 
gian tiếp xúc (Tải trọng 2). Vì vậy, ngoại trừ hiệu 
quả xử lý TSS, hiệu quả xử lý các chỉ tiêu còn lại 
đều khác biệt có ý nghĩa thống kê (P<0,05) giữa 
hai nghiệm thức. Hiệu quả xử lý TSS không khác 
biệt có thể lý giải bởi TSS bị loại bỏ do vật liệu 
lọc tương tự nhau trong hai tải trọng. Như vậy, 
từ các dẫn liệu ở trên, phần nào cho thấy kết quả 
xử lý của Tải trọng 1 tốt hơn kết quả của Tải 
trọng 2. Hiệu quả xử lý các chất gây ô nhiễm của 
Tải trọng 1 cao hơn Tải trọng 2. 
4. Kết luận 
Từ những kết quả nghiên cứu cho thấy khi 
tải trọng được được gia tăng, lưu tốc dòng thẳng 
đứng nhanh hơn và qua đó làm giảm thời gian 
tiếp xúc giữa nước thải với tác nhân xử lý chất ô 
nhiễm. Đây là thông số quan trọng ảnh hưởng 
đến kết quả thí nghiệm trong mô hình đất ngập 
nước kiến tạo. Nghiên cứu thực hiện xác định tải 
trọng và mức độ xử lý nước mặt bị ô nhiễm phục 
vụ canh tác nông nghiệp bằng hệ thống wetlands 
dòng chảy đứng. Kết quả xử lý cho thấy tải trọng 
500mL/phút/m2 đạt kết quả tốt hơn tải trọng 
1500mL/phút/m2, đặc biệt ở thí nghiệm có trồng 
sậy Phragmites australis. Theo kết quả này, hiệu 
quả xử lý BOD5 đạt 90%; COD đạt 87% và TSS 
đạt 85%. Kết quả xử lý của thí nghiệm đạt được 
tiêu chuẩn giới hạn về BOD5, COD, TSS theo 
quy chuẩn quốc gia QCVN 08-MT: 2015/BTNMT. 
Các kết quả cũng chỉ ra rằng việc xử lý các 
chất hữu cơ chủ yếu là do vi sinh vật mà dường 
như luôn có đủ trong hệ thống nghiên cứu ở cả 
đối chứng lẫn thí nghiệm. Tuy vậy, tuổi thọ của 
cây trồng trong hệ là một trong những yếu tố chi 
phối chủ yếu hiệu quả xử lý của nó. Kết quả 
nghiên cứu sẽ có ý nghĩa hơn về mặt thực tiễn 
bằng quy mô thử nghiệm lớn hơn trong tương lai. 
Tài liệu tham khảo 
[1] Z. ElZein, A. Abdou, I.A. ElGawad, Constructed 
Wetlands as a Sustainable Wastewater Treatment 
Method in Communities, Procedia Environmental 
Sciences 34 (2016) 605-617. https://doi.org/10. 1016/ 
j.proenv.2016.04.053. 
[2] R.H. Kadlec, S.D. Wallace, Treatment Wetlands, 
CRC Press/Lewis Pucblishers, Boca Raton, FL, 
2009. 
[3] J. Vymazal, Constructed Wetlands for Wastewater 
Treatment, Water 2(3) (2010) 530-549. https://doi. 
org/10.3390/w2030530. 
[4] L. Volker, E. Elke, L.W. Martina, L. Andreas, 
M.G. Richard, Nutrient Removal Efficiency and 
Resource Economics of Vertical Flow and 
Horizontal Flow Constructed Wetlands, Ecological 
Engineering 18 (2) (2001) 157-171. https://doi.org/ 
10.1016/S0925-8574(01)00075-1. 
[5] M. Ilda, F. Daniel, P. Enrico, F. Laura, M. Erika, 
Z. Gabriele, A cost-effectiveness analysis of 
seminatural wetlands and activated sludge 
wastewater-treatment systems, Environmental 
Management 41 (1) (2007) 118-129. https://doi.org 
/10.1007/s00267-007-9001-6. 
[6] J. Vymazal, The use of constructed wetlands with 
horizontal sub-surface flow for various types of 
wastewater, Ecological Engineering 35 (2009) 1-
17. https://doi.org/10.1016/j.ecoleng.2008.08.016. 
[7] S. Katarzyna, H.G. Magdalena, The use of 
constructed wetlands for the treatment of industrial 
wastewater, Journal of Water and Land 
Development 34 (2017) 233–240. https://doi.org 
/10.1515/jwld-2017-0058. 
[8] S. Dallas, B. Scheffe, G. Ho, Reedbeds for 
greywater treatment-case study in Santa Elena-
Monteverde, Costa Rica, Central America. Ecol. 
Eng. 23 (2004) 55-61. https://doi.org/10.1016/ 
j.ecoleng.2004.07.002. 
[9] Tổng cục Thống kê, Niên giám thống kê Việt Nam, 
NXB Thống kê, Hà Nội, 2018. 
N.C. Manh et al. / VNU Journal of Science: Earth and Environmental Sciences, Vol. 35, No. 2 (2019) 11-22 
22 
[10] Bộ Tài nguyên và Môi trường, Báo cáo hiện trạng 
môi trường quốc gia – Môi trường nước mặt, Hà 
Nội, 2012. 
[11] UBND tỉnh Bình Dương, Quyết định số 3613/QĐ-
UBND về việc Quy hoạch tài nguyên nước tỉnh 
Bình Dương giai đoạn 2016 - 2025, tầm nhìn đến 
năm 2035, Bình Dương, 2016. 
[12] M. Mirco, T. Attilio, Evapotranspiration from 
pilot-scale constructed wetlands planted with 
Phragmites australis in a Mediterranean 
environment, Journal of Environmental Science 
and Health 48 (5) (2013) 568-580. https://doi.org/ 
10.1080/10934529.2013.730457. 
[13] K.J. Havens, H. Berquist, W.I. Priest, Common 
reed grass, Phragmites australis, expansion into 
constructed wetlands: Are we mortgaging our 
wetland future? Estuaries 26 (2003) 417-422. 
https://doi.org/10.1007/BF02823718. 
[14] S. Aboubacar, R. Mohamed, A. Jamal, A. Omar, E. 
Samira, Exploitation of Phragmites australis 
(Reeds) in Filter Basins for the Treatment of 
Wastewater, Journal of Environmental Science and 
Technology 11 (2018) 56-67. https://doi.org/10. 
3923/jest.2018.56.67. 
[15] S.I. Abou-Elela, M.S. Hellal, Municipal wastewater 
treatment using vertical flow constructed wetlands 
planted with Canna, Phragmites and Cyprus, Ecol. 
Eng. 47 (2012) 209-213. https://doi.org/10.1016/j. 
ecoleng.2012.06.044. 
[16] H. Brix, A.C. Arias, The use of vertical flow 
constructed welands for on-site treatment of 
domestic wastewater: New Danish guidelines, 
Ecological Engineering 25 (2005) 491-500. 
https://doi.org/10.1016/j.ecoleng.2005.07.009. 
[17] J. Puigagut, J. Villasenor, J.J. Salas, E. Becares, J. 
Garcia, Subsurface-flow constructed wetlands in 
Spain for the sanitation of small communities: A 
comparison study, Ecological Engineering 30 
(2007) 312-319. https://doi.org/10.1016/j.ecoleng. 
2007.04.005. 
[18] R. Kadlec, R. Knight, Treatment Wetlands, CRC 
Press, 1996. 
[19] L. Yang, H.T. Chang, M.N.L. Huang, Nutrient 
removal in gravel-and soil-based wetlands 
microcosms with and without vegetation, 
Ecological Engineering 18 (2001) 91-105. 
https://doi.org/10.1016/S0925-8574(01)00068-4. 
[20] D. Steer, L. Fraser, J. Boddy, B. Seibert, 
Efficiency of small constructed wetlands for 
subsurface treatment of single-family domestic 
effluent, Ecological Engineering 18 (2002) 429-
440. https://doi.org/10.1016/S0925-8574(01)00104-5. 
[21] J. Vymazal, The use of subsurface constructed 
wetlands for wastewater in Czech Republic: 10 
years experience, Ecological Engineering 18 
(2002) 633-646. https://doi.org/10.1016/S0925-
8574(02)00025-3. 
[22] C.S. Akratos, V.A. Tsihrintzis, Effect of 
temperature, HRT, vegetation and porous media on 
removal efficiency of pilot-scale horizontal 
subsurface flow constructed wetlands, Ecological 
Engineering 29 (2007) 173-191. https://doi.org/ 
10.1016/j.ecoleng.2006.06.013.