Ghi nhận giá trị các nguồn lực tri thức trong cơ cấu tài sản vô hình định hướng vận dụng tại Việt Nam

NGHIEÂN CÖÙU TRAO ÑOÅI
 GHI NHAÄN GIAÙ TRÒ CAÙC NGUOÀN LÖÏC TRI THÖÙC
 TRONG CÔ CAÁU TAØI SAÛN VOÂ HÌNH
 ÑÒNH HÖÔÙNG VAÄN DUÏNG TAÏI VIEÄT NAM
 Ths. Nguyễn Hồng Nga*
 ối với các lý thuyết kế toán hiện đại, việc hạch toán các tài sản tri thức gắn liền với việc vận 
 dụng thước đo giá trị để nhận biết, đo lường và báo cáo về các tài sản vô hình của doanh 
 nghiệp. Tuy nhiên, các thông lệ kế toán hiện hành chưa đáp ứng được nhu cầu thông tin về 
 các nguồn lực tri thức của doanh nghiệp. Do đó, việc xác định giá trị các tài sản tri thức 
củaĐ các doanh nghiệp là một vấn đề bức thiết, đặc biệt khi tài sản tri thức được coi như một dạng nguồn 
lực quan trọng của các doanh nghiệp và được trao đổi trên thị trường. Nghiên cứu sau sử dụng phương 
pháp nghiên cứu định tính để sáng tỏ các vấn đề lý luận về nguồn lực tri thức trong các doanh nghiệp và 
hiện trạng kế toán các nguồn lực tri thức nói riêng và kế toán tài sản vô hình nói chung tại Việt Nam. Trên 
cơ sở nghiên cứu về nội dung, yêu cầu quản lý các nguồn lực tri thức và phương pháp hạch toán, bài viết 
này đưa ra những nguyên tắc cơ bản định hướng cho việc xây dựng hoạt động kế toán các tài sản vô hình 
nhằm khai thác tốt hơn các nguồn lực tri thức của doanh nghiệp. 
 Từ khóa: Nguồn lực tri thức, lý thuyết giá trị, tài sản vô hình, doanh nghiệp
 Recognition of value of knowledge resources in intangible asset structure - the application in Vietnam
 For modern accounting theories, the accounting of knowledge assets is associated with the use of 
measure of value to recognize, measure, and report on intangible assets of an enterprise. However, current 
accounting practices do not meet the information needs of enterprise knowledge resources. Therefore, 
valuing knowledge assets of enterprises is a matter of urgency, especially when knowledge assets are 
considered as an important form of enterprise resource and are exchanged in the market. This research uses 
qualitative research methods to illuminate the theoretical issues of knowledge resources in enterprises and 
the state of accounting of knowledge resources in particular and intangible assets accounting in general in 
Vietnam. Based on the research on content, requirements for managing knowledge resources and accounting 
methods, this research provides the guiding principles for the development of the accounting of intangible 
assets and better exploitation of enterprise knowledge resources.
 Key words: Knowledge resources, value theory, intangible assets, enterprises
 1. Đặt vấn đề cách cung cấp giá trị của tài sản vô hình, và nâng 
 cao uy tín của doanh nghiệp. Một kết quả nghiên 
 Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra những lợi ích của 
 cứu trên các công ty hàng đầu ở Ai Cập cho thấy, 
việc ghi nhận và báo cáo nguồn lực tri thức của 
 có 83% cho rằng thông tin về nguồn lực tri thức 
doanh nghiệp. Holmen (2005) cited by Moolman 
 hữu ích cho việc ra quyết định đầu tư liên quan đến 
(2010) chỉ ra những lợi ích của việc tăng cường ghi 
 công ty; 71,9% cho rằng thông tin về nguồn lực tri 
nhận và trình bày nguồn lực tri thức trên báo cáo 
 thức hữu ích cho việc đánh giá hoạt động của công 
tài chính, bao gồm: thu hẹp khoảng cách giữa giá 
 ty (Ismail, 2008).
trị sổ sách và giá trị thị trường, cung cấp thông tin 
về “giá trị thực” của doanh nghiệp, làm giảm thông IASB quy định, phương pháp đo lường và báo 
tin bất đối xứng, tăng khả năng huy động vốn bằng cáo về các nguồn lực tri thức (nếu được vốn hoá) 
*Bộ môn Kế toán Tài chính, Khoa Kế toán Kiểm toán, Trường Đại học Thương mại
 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 118 - tháng 8/2017 39
 NGHIEÂN CÖÙU TRAO ÑOÅI
 thực hiện theo quy định về phương pháp kế toán các quy định về việc ghi nhận, đo lường và báo cáo 
 các tài sản vô hình. Tuy nhiên, hiện nay một số về nguồn lực tri thức trên báo cáo tài chính doanh 
 nguồn lực tri thức mang bản chất của tài sản vô nghiệp theo xu hướng và thông lệ quốc tế, với một 
 hình lại được hạch toán như những khoản chi phí lộ trình thích hợp.
 của doanh nghiệp, chẳng hạn: chi phí đào tạo, chi 2. Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
 phí trước khi đi vào hoạt động, lợi thế thương mại 
 2.1. Lý thuyết về ghi nhận giá trị các nguồn lực tri 
 phát sinh nội bộ Như vậy, khó khăn lớn nhất 
 thức trong cơ cấu tài sản vô hình của doanh nghiệp
 cho việc kế toán và báo cáo các nguồn lực tri thức 
 cũng như các tài sản vô hình khác là việc thiếu các 2.1.1. Khái quát về nguồn lực tri thức
 nguyên tắc và phương pháp liên quan đến việc đo Theo Leif Edvinsson (2000), nguồn lực tri 
 lường. Hiện nay, nguồn lực tri thức đã được ghi thức (intellectual capital) là sở hữu trí tuệ, kinh 
 nhận và trình bày trên báo cáo tài chính thường nghiệm áp dụng, công nghệ tổ chức, các mối quan 
 niên của các công ty lớn tại nhiều quốc gia như hệ khách hàng và các kỹ năng chuyên nghiệp mà 
 Thụy Điển, Đan Mạch, Úc, Mỹ, Ai Cập, Malaysia... nó tạo ra cho công ty lợi thế cạnh tranh trên thị 
 Do đó, việc ghi nhận và báo cáo về nguồn lực tri trường. Abeysekera (2003) xác định nguồn lực tri 
 thức trên báo cáo tài chính đang trở thành một thức bao gồm 3 thành phần: nguồn lực con người 
 xu hướng tất yếu tại nhiều quốc gia trên thế giới. (human capital), nguồn lực tổ chức (structural 
 Tuy nhiên, quy định về việc ghi nhận, đo lường và capital) và nguồn lực quan hệ (relational capital), 
 thông tin về giá trị các nguồn lực tri thức trong cơ trong đó, nguồn lực tổ chức bao gồm sở hữu trí 
 cấu các tài sản vô hình của doanh nghiệp trong hệ tuệ (intellectual property) và các tài sản hạ tầng 
 thống kế toán Việt Nam còn có điểm chưa phù hợp (infrastructure assets). Hiệp hội Kế toán Quản trị 
 với chuẩn mực quốc tế. Để đáp ứng yêu cầu của Công chứng Anh (CIMA, 2005) phân chia nguồn 
 quá trình hội nhập quốc tế về kế toán, Việt Nam lực tri thức thành các thành phần và thuộc tính chi 
 không thể không nghiên cứu và từng bước áp dụng tiết như sau:
 Bảng 1: Các thành phần và thuộc tính của ngu ... trong cơ tương lai. Để làm rõ vấn đề này, cần có sự so sánh 
cấu tài sản vô hình và đánh giá về việc ghi nhận, đo lường và thông tin 
 Theo thông lệ quốc tế (các chuẩn mực kế toán về giá trị các nguồn lực tri thức trong cơ cấu các tài 
quốc tế - IAS/IFRS) nói chung, phương pháp ghi sản vô hình của doanh nghiệp.
 Bảng 2. So sánh việc ghi nhận giá trị các nguồn lực tri thức trong cơ cấu tài sản vô hình của doanh nghiệp
 Các chuẩn mực kế toán quốc tế (IAS 12 Chuẩn mực kế toán Việt Nam số 04 - 
 Nội dung
 và IAS 38) Tài sản cố định vô hình
 - Phần mềm máy vi tính
 - Mẫu mã sản phẩm - Quyền sử dụng đất có thời hạn
 - Bản quyền - Quyền phát hành
 - Phim ảnh - Bản quyền, bằng sáng chế
 - Danh sách khách hàng - Nhãn hiệu hàng hoá
 Các tài
 - Ký quỹ nhà cửa - Phần mềm máy vi tính
 sản vô hình
 - Bằng sáng chế - Giấy phép và giấy phép nhượng 
 - Hạn mức nhập khẩu quyền
 - Giấy phép kinh doanh - Công thức và cách thức pha chế, 
 kiểu mẫu thiết kế và vật mẫu
 - Mối quan hệ với khách hàng và các 
 nhà cung cấp -TSCĐ đang triển khai
 - Đặc quyền quảng cáo
 Ba trường hợp:
 Hai điều kiện ghi nhận tài sản - Các tài sản được mua riêng biệt (Giá 
 mua – chiết khấu, giảm giá, chi phí đưa 
 Ghi nhận - Doanh nghiệp thu được các lợi ích vào hoạt động)
 kinh tế trong tương lai gắn liền với tài sản
 tài sản vô hình - Các tài sản phát sinh từ việc sáp 
 - Chi phí cho việc hình thành tài sản nhập doanh nghiệp (Giá trị hợp lý)
 được ghi nhận một cách đáng tin cậy.
 - Các tài sản xây dựng nội bộ (Chi phí 
 được tính vào chi phí kinh doanh)
 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 118 - tháng 8/2017 41
 NGHIEÂN CÖÙU TRAO ÑOÅI
 Nội dung chi phí:
 Nội dung chi phí: - Lợi thế thương mại phát sinh nội bộ
 Các chi
 - Lợi thế thương mại phát sinh nội bộ - Chi phí trước khi đi vào hoạt động
 phí không
 - Chi phí trước khi đi vào hoạt động - Chi phí đào tạo
 được
 - Chi phí đào tạo - Chi phí quảng cáo trong giai đoạn 
 hạch toán
 tiền hoạt động
 - Chi phí quảng cáo
 vào tài
 - Chi tiêu phát sinh trong giai đoạn 
 - Chi phí di chuyển địa điểm
 sản vô nghiên cứu.
 Phương pháp hạch toán: Phân bổ vào 
 hình Phương pháp hạch toán: Phân bổ vào 
 chi phí kinh doanh trong kì.
 chi phí kinh doanh trong thời hạn 3 
 năm
 Các chi Phương pháp giá phí và phương pháp 
 đánh giá lại (thị trường hoạt động)
 phí phát Hai tiêu chuẩn:
 Các tài sản có thời gian tồn tài hữu hạn 
 sinh sau - Gia tăng lợi ích kinh tế của tài sản 
 thì phân bổ giá trị hao mòn theo thời trong tương lai
 khi ghi gian hữu ích của tài sản Các tài sản có 
 thời gian tồn tại vô hạn hoặc không xác - Có thể đo được một cách hợp lý và 
 nhận tài
 định được thời gian tồn tại thì không tính gắn liền với một TSCĐ cụ thể.
 sản hao mòn.
 (Nguồn: IAS 38; VAS 04; tổng hợp của tác giả)
 2.2. Phương pháp nghiên cứu công tác kế toán tại doanh nghiệp nhằm khảo sát 
 tình hình thực tế về việc ghi nhận, đánh giá và 
 2.2.1. Phương pháp thu thập dữ liệu
 trình bày các thông tin liên quan đến nguồn lực 
 Mẫu trong nghiên cứu chính thức được thực tri thức tại các doanh nghiệp được khảo sát. Bảng 
 hiện bằng phương pháp chọn mẫu thuận tiện, thu câu hỏi được gửi trực tiếp cho các đối tượng khảo 
 thập dữ liệu từ 532 công ty niêm yết trên sàn giao sát hoặc gián tiếp bằng cách gửi mail. Ngoài ra, tác 
 dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) và sàn giao dịch giả đã tiến hành phỏng vấn chuyên sâu đối với các 
 chứng khoán TPHCM (HOSE). Nghiên cứu cũng đối tượng là giám đốc tài chính và kế toán trưởng 
 đã tiến hành thu thập dữ liệu sơ cấp bằng cách dựa của các doanh nghiệp, phương pháp phỏng vấn 
 trên phương pháp điều tra bằng bảng câu hỏi. Đối được chọn là phỏng vấn trực tiếp và phỏng vấn 
 tượng điều tra là những người làm kế toán của qua điện thoại.
 các doanh nghiệp niêm yết trong đó tính đến yếu 
 Bên cạnh đó, để có điều kiện tiếp cận theo chiều 
 tố quy mô, lĩnh vực kinh doanh.Việc chọn mẫu 
 sâu của vấn đề, cung cấp cơ sở tham khảo hữu ích 
 nghiên cứu đảm bảo ý kiến của các đối tượng điều 
 trong các kiến nghị, tác giả đã tiến hành trao đổi 
 tra có thể đại diện cho những người làm kế toán 
 với 46 chuyên gia kế toán, kiểm toán đang trực 
 tại Việt Nam để phản ánh trung thực về thực trạng 
 tiếp nghiên cứu, giảng dạy và tư vấn (trong đó: 8 
 báo cáo nguồn lực tri thức trong các doanh nghiệp 
 chuyên gia của Bộ Tài chính; 5 chuyên gia của Hội 
 hiện nay. Tác giả thực hiện thu thập dữ liệu bằng 
 Kế toán và Kiểm toán Việt Nam; 33 giảng viên các 
 cách gửi phiếu khảo sát online thông qua google 
 trường đại học). Các nội dung phỏng vấn chủ yếu 
 drive, kết quả thu về được 498 mẫu khảo sát, chiếm 
 về khung pháp lý, chế độ kế toán hiện hành và các 
 tỷ trọng 93,61%. 
 quy định đối với việc trình bày thông tin về nguồn 
 Để thu thập dữ liệu sơ cấp, tác giả đã thiết kế lực tri thức trên báo cáo tài chính, từ đó thu thập 
 bảng câu hỏi gồm thông tin về đặc điểm sản xuất, những ý kiến đánh giá về việc có nên ghi nhận giá 
42 Số 118 - tháng 8/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
trị nguồn lực tri thức trong cơ cấu tài sản vô hình đo lường và trình bày nguồn lực tri thức dựa trên 
doanh nghiệp hiện nay hay không. tinh thần hòa hợp với thông lệ quốc tế.
 2.2.2. Phương pháp phân tích dữ liệu 3. Kết quả nghiên cứu và thảo luận
 Sau khi tiến hành thu thập dữ liệu, tác giả sử 3.1. Kết quả phân tích, đánh giá
dụng phần mềm SPSS và Excel để phân tích thực Dựa trên tổng hợp các dữ liệu khảo sát, nghiên 
trạng ghi nhận, đánh giá và trình bày các thông cứu đã phản ánh thực trạng ghi nhận, đánh giá và 
tin có liên quan đến nguồn lực tri thức trong các trình bày các thông tin liên quan đến nguồn lực tri 
doanh nghiệp. Các nội dung phân tích, nhận xét thức tại các doanh nghiệp, cụ thể như sau: đa số 
chủ yếu về khung pháp lý, chế độ kế toán, các quy các doanh nghiệp được khảo sát đều cho rằng việc 
định đối với việc trình bày thông tin về nguồn lực hệ thống kế toán hiện nay chưa có những quy định 
tri thức trên báo cáo tài chính. Nghiên cứu cũng đã ghi nhận giá trị nguồn lực tri thức (53,2%), cần ghi 
chỉ ra rằng cần xây dựng hệ thống xác định giá trị nhận giá trị nguồn lực tri thức trong cơ cấu của tài 
các tài sản tri thức của doanh nghiệp, cần kết hợp sản vô hình (49,7%), ghi nhận, đo lường nguồn lực 
các chỉ tiêu định tính với các chỉ tiêu định lượng tri thức đang diễn ra trên quy mô hẹp, chủ yếu tập 
cho phép các doanh nghiệp có sự mềm dẻo trong trung vào ghi nhận nguồn lực tổ chức (53,5%), và 
việc thông tin về các nguồn lực tri thức của doanh cần xác định nguồn lực tri thức gồm nguồn lực tổ 
nghiệp, kế toán các tài sản vô hình phải được đặt chức, nguồn lực con người và nguồn lực quan hệ 
trong mối quan hệ giữa lợi ích và chi phí, ghi nhận, (43,4%).
 Bảng 3: Kết quả khảo sát thực trạng ghi nhận, đánh giá và trình bày các thông tin về nguồn lực tri thức tại các doanh 
nghiệp
 Thang đo Hoàn 
 Hoàn 
 Đồng Không Không toàn 
 toàn 
 ý ý kiến đồng ý không 
 đồng ý
 Câu hỏi đồng ý
 1. Theo anh/chị, hệ thống kế toán hiện nay đã có những 
 quy định trong việc ghi nhận giá trị nguồn lực tri thức 0% 3,5% 5% 38,3% 53,2%
 của doanh nghiệp?
 2. Theo anh/ chị, cần ghi nhận giá trị nguồn lực tri thức 
 28,4% 49,7% 14,4% 5,2% 2,3%
 trong cơ cấu tài sản vô hình?
 3. Anh/ chị cho biết việc ghi nhận, đo lường nguồn lực tri 
 thức đang diễn ra trên quy mô hẹp, chủ yếu tập trung vào 32,8% 53,5% 8,5% 5,2% 0%
 ghi nhận nguồn lực tổ chức?
 4. Theo anh/chị có cần xác định nguồn lực tri thức gồm 
 nguồn lực tổ chức, nguồn lực con người và nguồn lực 30,6% 43,4% 15,8% 6,5% 3,7%
 quan hệ?
 (Nguồn: Tác giả tự tổng hợp)
 Kết quả khảo sát đối với các chuyên gia kế toán, đều cho rằng khung pháp lý hướng dẫn còn chưa 
kiểm toán về khung pháp lý, chế độ kế toán, các hoàn chỉnh (66,67%). Tại Việt Nam, các khoản chi 
quy định đối với việc trình bày thông tin nguồn cho việc hình thành các nguồn lực tri thức được 
lực tri thức trên báo cáo tài chính, cụ thể như sau: hạch toán vào chi phí chứ không phải hình thành 
Về khung pháp lý và chế độ kế toán đối với nguồn giá trị các tài sản. Việc hạch toán các nguồn lực tri 
lực tri thức, đa số các chuyên gia được khảo sát thức vào chi phí sản xuất kinh doanh phần nào che 
 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 118 - tháng 8/2017 43
 NGHIEÂN CÖÙU TRAO ÑOÅI
 giấu tiềm năng khai thác các nguồn lực này, do đó lượng (57,58%) và kế toán các tài sản vô hình phải 
 ít có tác dụng trong việc cung cấp các thông tin được đặt trong mối quan hệ giữa lợi ích và chi phí 
 trung thực và khách quan phục vụ yêu cầu quản 
 (63,64%). Điều này là hoàn toàn thiết thực, vừa 
 lý. Do đó, các chuyên gia kế toán đều thống nhất 
 phù hợp với thực trạng ghi nhận nguồn lực tri thức 
 cho rằng cần có quy định cụ thể đối với việc ghi 
 nhận và đo lường nguồn lực tri thức (51,52%) bằng ở Việt Nam, vừa phù hợp với xu thế hội tụ kế toán 
 kết hợp các chỉ tiêu định tính với các chỉ tiêu định quốc tế.
 Bảng 4: Kết quả khảo sát về khung pháp lý, chế độ kế toán, các quy định đối với việc trình bày thông tin về nguồn lực 
 tri thức trên báo cáo tài chínhđối với các chuyên gia kế toán
 Thang đo Hoàn 
 Hoàn 
 Đồng Không Không toàn 
 toàn 
 ý ý kiến đồng ý không 
 đồng ý
 Câu hỏi đồng ý
 1. Ông/bà cho biết khung pháp lý và chế độ kế toán hiện 
 hành đối với nguồn lực tri thức đã đầy đủ chưa? 2,7% 2,3% 6,06% 22,27% 66,67%
 2. Theo ông/bà, cần có các quy định cụ thể về ghi nhận, 
 đo lường và trình bày thông tin đối với nguồn lực tri 51,52% 36,36% 9,09% 3,03% 0%
 thức không?
 3. Theo ông/bà, có nên lựa chọn kết hợp các chỉ tiêu định 
 tính với các chỉ tiêu định lượng để cung cấp thông tin về 57,58% 42,42% 0% 0% 0%
 các nguồn lực tri thức của doanh nghiệp?
 4. Theo ông/bà có nên đặt kế toán các tài sản vô hình 
 63,64% 21,21% 12,12% 3,03% 0%
 trong mối quan hệ giữa lợi ích và chi phí?
 (Nguồn: Tác giả tự tổng hợp)
 3.2. Trao đổi và thảo luận Bên cạnh đó, tác giả cũng nhận thấy phạm vi 
 mẫu nghiên cứu có hạn và nghiên cứu còn chưa 
 Dựa trên kết quả nghiên cứu cho thấy, hệ thống 
 đề cập tới việc xác định hệ thống chỉ số đánh giá 
 kế toán không có khả năng thông tin về các nguồn 
 nguồn lực tri thức doanh nghiệp, xác định các 
 lực con người.Việc thiếu thông tin về nguồn lực 
 thông tin cần thiết của doanh nghiệp về nguồn lực 
 này có ảnh hưởng sâu sắc đến xu hướng phát triển 
 tri thức trong giai đoạn hiện nay hy vọng thời 
 nguồn tri thức ở doanh nghiệp, đặc biệt ở các nước 
 gian sắp tới sẽ tiếp tục hoàn thiện để làm rõ những 
 có nguồn nhân lực giá rẻ đang là một lợi thế quan 
 vấn đề trên.
 trọng trong cạnh tranh quốc tế.
 4. Kết luận kèm theo gợi ý chính sách và kiến 
 Phạm vi phản ánh của các tài sản vô hình giới 
 nghị các giải pháp
 hạn ở quy mô hẹp, tập trung vào các nguồn lực tổ 
 chức hơn là các nguồn lực bên ngoài và nguồn lực Thông tin về các nguồn lực tri thức đóng vai trò 
 con người. Đặc điểm này phản ánh sự khó khăn rất quan trọng trong việc nâng cao khả năng cạnh 
 trong quá trình xác định các nguồn lực hay nói tranh của các doanh nghiệp. Nhằm giúp cho doanh 
 cách khác là thiếu các tiêu chuẩn phù hợp với việc nghiệp đáp ứng yêu cầu của một nền kinh tế tri 
 xác định khả năng kiểm soát của doanh nghiệp với thức và thông tin, cần phải có một phương pháp 
 các nguồn lực và lợi ích kinh tế mà tài sản đó có thể tiếp cận mới đối với việc nhận thức và thực hiện kế 
 mang lại cho doanh nghiệp. toán các nguồn lực tri thức của doanh nghiệp. Trên 
44 Số 118 - tháng 8/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
cơ sở những đánh giá và so sánh ở trên, bốn vấn đề vận dụng phương pháp giá trị hợp lý hay giá hạch 
cần được đặt ra để đáp ứng tốt hơn yêu cầu quản lý toán. Giá của tài sản bao gồm các chi phí cho việc 
các nguồn lực tri thức của doanh nghiệp: hình thành và đưa tài sản vào sử dụng. Lý do của 
 lựa chọn này là phương pháp giá trị hợp lý không 
 Một là, xây dựng hệ thống xác định giá trị các 
 phù hợp với điều kiện nền kinh tế đang chuyển đổi 
tài sản tri thức của doanh nghiệp bằng việc sửa đổi, 
 của Việt Nam, khi mà các nhân tố thị trường (Ví 
bổ sung VAS 04 cho phù hợp với IAS 38, nội dung 
 dụ như lạm phát, cung - cầu) chưa phát triển 
chủ yếu bao gồm:
 đầy đủ hoặc chưa được quản lý một cách hiệu quả. 
 - Xây dựng hệ thống xác định các tài sản tri 
 Phương pháp giá hạch toán cũng sẽ không hợp lý 
thức của doanh nghiệp, dựa trên ba tiêu chuẩn 
 khi phần lớn việc ghi nhận giá trị ban đầu của tài 
định tính được nêu trong IAS 38: khả năng nhận 
 sản được tiến hành khi tài sản được vận hành lần 
biết tài sản; vấn đề về kiểm soát; các lợi ích kinh tế 
 đầu tiên và chưa có đầy đủ các định mức liên quan 
trong tương lai;
 đến việc sử dụng tài sản.
 - Bổ sung các tài sản vô hình theo IAS 38, bao 
 - Thời gian sử dụng của tài sản cố định vô hình 
gồm: phim ảnh; danh sách khách hàng; ký quỹ nhà 
 có thể hữu hạn hoặc vô hạn. Tài sản cố định vô 
cửa; giấy phép kinh doanh; mối quan hệ với khách 
 hình có thời gian sử dụng vô hạn sẽ không trích 
hàng và các nhà cung cấp; đặc quyền quảng cáo.
 khấu hao nhưng doanh nghiệp phải đánh giá khả 
 Tuy nhiên, một điều cần lưu ý là các nguồn lực năng suy giảm giá trị tài sản. Các tài sản này do đó 
tri thức thường không mang hình thái vật chất cụ có thể coi là các tài sản cố định hoặc lưu động tùy 
thể, do đó thường gặp khó khăn trong việc xác định theo bản chất phục vụ của tài sản. 
giá trị và thời gian hữu dụng của tài sản. Đây là một 
 Hai là, xây dựng phương pháp đo lường các đại 
vấn đề phức tạp. Theo ý kiến của tác giả thì có thể 
 lượng định tính một cách phù hợp và xác định mối 
xây dựng các giải pháp cho vấn đề này như sau:
 quan hệ giữa các phương pháp định lượng truyền 
 - Đối với việc xác định giá trị tài sản, nên vận thống và các phương pháp định tính. Việc kết hợp 
dụng phương pháp giá phí thay vì việc cho phép các chỉ tiêu định tính với các chỉ tiêu định lượng 
 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 118 - tháng 8/2017 45