Suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ vị thành niên 11-14 tuổi tại 5 trường phổ thông dân tộc bán trú huyện Văn Chấn, Yên Bái, năm 2017

| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
Taïp chí Y teá Coâng coäng, 3.2017, Soá 43 15
trình phoûng vaán.
2.3. Thieát keá nghieân cöùu: Moâ taû caét ngang
2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu
2.4.1. Côõ maãu
Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå 
xaùc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 5 tuoåi: 
Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi = 0,05), p = 0,37 [3],  = 0,14 
tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø 
choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con 
döôùi 5 tuoåi.
2.4.2. Caùch choïn maãu: 
Choïn maãu nhieàu giai ñoaïn
Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh: 
Hoøa Bình-mieàn Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân 
Giang- Mieàm Nam; 
Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao 
goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù 
khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ; 
Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù 
con döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu 
tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo 
phöông phaùp laø “coång lieàn coång”.
2.5. Phöông phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu
Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø 
chænh söûa sau khi coù thöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi.
Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân 
phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.
Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung 
caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn 
cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh 
nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, 
ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû 
soùt thoâng tin. Giaùm saùt vieân kieåm tra phieáu khi keát 
thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi.
2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng 
sau khi thu thaäp ñöôïc kieåm tra, laøm saïch, maõ hoaù vaø 
nhaäp baèng phaàn meàm Epidata 3.1, xöû lyù thoáng keâ 
baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä 
%, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2. 
2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc 
tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa 
phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân 
cöùu vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn 
toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc 
ñích nghieân cöùu.
3. Keát quaû
3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/
buù ñuùng khi bò tieâu chaûy 
Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/
buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö 
(n=409)
Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà 
caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû 
mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi 
bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù 
ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%. 
Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò 
tieâu chaûy (n=409)
Noäi dung
Thaønh 
thò
Noâng 
thoân
Mieàn nuùi Toång
p
n % n % n % n %
Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7
0,006Sôï treû beänh naëng 
theâm
5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1
Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình 
thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng 
vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù 
bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám 
tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh 
thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng 
do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa 
2
21 2
1p P
N x
px
Z D H§ ·¨ ¸© ¹

 
53Tạp chí Y tế Công cộng, Số 46 tháng 12/2018
Suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ vị t ành niên 11-14 tuổi
tại 5 trường phổ thông dân tộc bán trú huyện Văn Chấn, 
Yên Bái, năm 2017
Nguyễn Song Tú1, Nguyễn Hồng Trường1, Hoàng Văn Phương2, Lê Đức Trung1
Tóm tắt:
* Mục tiêu: xác định thực trạng suy dinh dưỡng thấp còi trên trẻ vị thành niên 11-14 tại 5 trường 
phổ thông dân tộc bán trú huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái.
* Phương pháp: Nghiên cứu mô tả cắt ngang, tiến hành tháng 10-12/2017 trên 1.472 trẻ thu thập 
về c iều cao. Tiêu chuẩn đánh giá thấp còi theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế thế giới.
* Kết quả: Tỷ lệ SDD thấp còi là 43,6% (tỷ lệ SDD thấp còi mức độ nặng là 13,8%; mức độ vừa là 
29,8%); Tỷ lệ SDD thấp còi dao động theo lứa tuổi, từ 43,6 % đến 46,4% (nam) và 39,2% - 46,6% 
(nữ). Tỷ lệ SDD thấp còi cao nhất là trẻ dân tộc H’ mông (71,2%) và tiếp theo là Dao (40,5%). 
Không có sự khác biệt có ý nghĩ về tỷ lệ SDD theo lớp tuổi và theo giới (p>0,05).
* Kết luận: Thấp còi là vấn đề có ý nghĩa sức khỏe cộng đồng, cần có những giải pháp can thiệp 
cải thiện tình trạng dinh dưỡng góp phần nâng cao tầm vóc trẻ các trường trung học cơ sở dân 
tộc bán trú. 
Từ khóa: suy dinh dưỡng, thấp còi, dân tộc, học đường, trung học cơ sở, vị thành niên.
Stunting i d lescents ag d 11-14 in the th ic minority 
secondary school, in Van Chan district, Yen Bai province 
in 2017
Nguyen Song Tu1, Nguyen Hong Truong1, Hoang Van Phuong2, Le Duc Trung1
Abstract:
* Objectives: To determine the prevalence of stunting among adolescents aged 11-14 in the ethnic 
minority secondary scho l of V n Chan district, Yen Bai province.
* Methods: A cross-sectional study was taken in October – December 2017 in 1,472 school 
children, to collect indicators of height. Standards for evaluating of stunting status followed the 
recommendations of WHO.
* Results: The stunting rate was 43.6% (rates of the severe stunting and moderate stunting were 
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
14 Taïp chí Y teá Coâng coäng, 3.2017, Soá 43
1. Ñaët vaán ñeà
Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em 
laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng 
nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu 
chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 
5 tuoåi moã ... ng nông 
thôn tại Egypt của Wafaa Y, năm 2017 ở nam 
là 40,6% và nữ là 43,2%, chung là 41,8% và 
trẻ 14-17 tuổi cù g địa bàn nam là 38,9% và 
45,5% chung là 41,5% [4]. Thấp hơn tỷ lệ SDD 
thấp còi (49,3%) trẻ 12-14 tuổi vùng trung tâm 
Cao nguyên và Ouest của Burkina Faso [14]; 
Tỷ lệ SDD t ấp còi theo lớp tuổi (11, 12, 13, 
14 tuổi) ở trẻ nam là (44,8%, 46,4%, 45,3% 
và 43,6%), trẻ nữ là (39,2%, 47,4%, 43,8% và 
46,6%) cao hơn tỷ lệ SDD thấp còi ở trẻ THCS 
11-14 tuổi huyện Bình Lục, Hà Nam tương ứng 
là (n m 28,6%, 32,4%, 24,8 và 26,8%) và ( ữ
32,3%, 31,3%, 37,6% và 27%) [5]; cao hơn trẻ 
huyện Phổ Yên, Thái Nguyên năm 2008, tỷ lệ 
ương ứng lớp tuổi (trẻ trai là 31,9; 39,5; 43,0; 
34,9% và trẻ gái là 37,8; 45,4; 48,4 và 38,8%) 
[6]. Đồng thời cao hơn tỷ lệ SDD thấp còi trẻ 
11-12 tuổi tại Ấn Độ (22,1%); 13-15 tuổi là
(18,2%) [11]; 
Không nhiều nghiên cứu ở Việt Nam, về tình 
trạng dinh dưỡng trẻ 11-14 tuổi vùng nông thôn 
Việt Nam trong khoảng chục năm gần đây, ngoài 
kết quả Tổng điều tra Dinh dưỡng (cân nặng,
chiều cao) [15]; vùng nông thôn có nghiên cứu 
tình trạng dinh dưỡng trẻ huyện Bình Lục, Hà 
Nam với tỷ lệ SDD thấp còi ở ngưỡng trung 
bình và nặng có YNSKCĐ; ở huyện Phổ Yên, 
Thái Nguyên ở ngưỡng nặng có YNSKCĐ [6], 
còn lại một số nghiên cứu tập trung ở vùng 
thành phố lớn nơi tỷ lệ thừa cân, béo phì là vấn 
đề có YNSKCĐ [13], [16]. Một số nghiên cứu 
đã cho thấy tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ dưới 10 
tuổi và trên 10 tuổi khác biệt có ý nghĩa thống 
kê và sự khác biệt tỷ lệ SDD thấp còi rất lớn, 
như của Wafaa tỷ lệ SDD thấp òi trẻ 6-9 tuổi là 
15,1%; trẻ 10-13 là 41,8% [4]; của Erismann tỷ 
lệ SDD thấp còi trẻ 8-11 tuổi là 18,7% và 12 – 
14 tuổi là 49,3% đều ở ngưỡng rất cao ở trẻ lớp 
tuổi tr ng học cơ sở, điều đó c o thấy rằng tình 
trạng suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ trung học 
cơ sở dân tộc bán trú huyện Văn Chấn nói riêng 
và vùng nông thôn nói chung là vấn đề rất cần 
quan tâm của cộng đồng không chỉ ở Việt Nam 
mà rất nhiều nước trong khu vực.
Vì vậy, tình trạng dinh dưỡng thấp còi ở trẻ trung 
học cơ sở dân tộc bán trú huyện Văn Chấn, tỉnh 
Yên Bái là vấn đề sức khỏe cộng đồng nghiêm 
trọng, cần có những giải pháp can thiệp cải 
thiện tình trạng dinh dưỡng trẻ tiền dậy thì và 
dậy thì để góp phần quan trọng liên quan đến 
sức kh ẻ giai đoạn trước khi thụ thai và nhữ g
lợi ích tiềm tàng đối với sức khoẻ cho thế hệ 
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
14 Taïp chí Y teá Coâng coäng, 3.2017, Soá 43
1. Ñaët vaán ñeà
Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em 
laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng 
nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu 
chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 
5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc 
tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5]. 
Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9 
laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so 
vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa 
hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá 
baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh 
vaø xöû lí kòp thôøi khi bò beänh. Ñeå phoøng choáng beänh, 
ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng 
phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû 
lyù khi treû bò maéc beänh ñeå giaûm tyû leä maéc vaø töû vong. 
Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu: 
“Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà 
phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp 
tính ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam”, vôùi 
muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 
5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån 
hoâ haáp ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam 
naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò 
phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng 
caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn 
hieän nay.
2. Phöông phaùp nghieân cöùu
2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu
Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3 
tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho 
3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam.
2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu
Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.
Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi 
5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû 
lôøi phoûng vaán.
Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn 
hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian 
nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù 
mothers being able to detect some severe signs of diarrhea and ARI was low. Only 6.6% of mothers 
recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of 
mothers recognized signs of dyspnea (25.9 % in urban and 1.5% in mountainous region). Mothers’ 
knowledge about prevention of diarrhea and ARI in urban was better than that of mothers in rural and 
mountain regions.
Keywords: Diarrhea, acute respiratory infections, knowledge, under 5-year-old child.
Taùc giaû:
1. Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi
Email: thangtcyt@gmail.com
2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá
Email: longmoh@yahoo.com
3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi
Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com
4. Boä Y teá
Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com
60 ạ ế ô ộ , Số 46 tháng 12/2018
tiếp theo [17]. Tại các trường trung học cơ sở, 
đặc biệt là trường phổ thông dân tộc bán trú, 
nơi nhận được hỗ trợ của Chính phủ cho việc 
chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ, do vậy định hướng 
của nhà trường trong nâng cao chất lượng bữa 
ăn và dinh dưỡng hợp lý có vai trò rất quan 
trọng trong chăm sóc sức khoẻ, cải thiện dinh 
dưỡng cho trẻ tiền dậy thì và dậy thì. Cần triển 
khai các hoạt động truyền t ông trong trườn 
học để nâng cao sức khỏe, phòng chống suy 
dinh dưỡng trẻ vị thành niên và truyền thông về 
dinh dưỡng hợp lý đến cộng đồng. Theo đó, cần 
thiết áp dụng một c ương trình bữa ăn trường 
học toàn diện bao gồm xây dựng thực đơn dinh 
dưỡng hợp lý hàng ngày, kết hợp với chăm sóc 
sức khoẻ là các hoạt động nhằm tăng cường sự 
phát triển xã hội, tình cảm, thể chất, tinh thần, 
dinh dưỡng và giáo dục tối ưu của trẻ.
Tài liệu tham khảo
Tiếng Việt
2. Lê Nguyễn Bảo Khanh và CS. Tình trạ 
dinh dưỡng và xu hướng tăng truởng của trẻ lứa 
tuổi học đường. Tạp chí Dinh dưỡng & Thực 
phẩm, 2010. 6(3+4): 24-30.
5. Lê Nguyễn Bảo Khanh, Nguyễn Quang 
Dũng và CS. Tình trạng Dinh dưỡng ở học sinh 
11 - 14 tuổi tại 6 trường trung học cơ sở, Huyện 
Bình Lục, Hà Nam năm 2005. Tạp chí Di h
dưỡng & Thực phẩm, 2007. 3(1): 14-20
6. Nguyễn Quang Dũng, Nguyễn Lân và CS
Thấp còi, nhẹ cân và thiếu máu là vấn đề có ý 
nghĩa sức khỏe cộng đồng trên học sinh 11-14 
tuổi tại huyện Phổ Yên, Thái Nguyên. Tạp chí 
Y tế công cộng, 2008. Số 10 (10): 26-31.
7. Lê Thị Hợp, Hà Huy Khôi. Dinh dưỡng 
5. Kết luận
Tình trạng suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ vị thành 
niên 11-14 tuổi trường phổ thông dân tộc bán 
trú huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái ở ngưỡng rất 
ặng có ý ghĩa sức khỏe cộng đồng với tỷ lệ 
chung là 43,6%, dao động theo lứa tuổi từ 43,6 
% đến 46,4% (nam) và 39,2% - 46,6% (nữ). 
Tỷ lệ SDD thấp còi chung là 43,6%, cao nhất 
là trẻ dân tộc H’mông (71,2%) và tiếp theo là 
các dân tộc khác (Nùng, Mường, Thái, Xapo..) 
là 43,4%; dân tộc Dao (40,5%). Tỷ lệ SDD 
thấp còi mức độ nặng là 13,8%; mức độ nhẹ là 
29,8%. Không có sự khác biệt có ý nghĩa về tỷ 
lệ SDD theo lớp tuổi và theo giới (p>0,05.
và tăng trưởng, Dinh dưỡng và gia tăng tăng 
trưởng củ người Việt Nam. Nhà xuất bản Y 
học, 2010: 10-20.
13. Trần Thị Minh Hạnh, Phạm Ngọc Oanh, 
Đỗ Thị Ngọc Diệp. Tình trạng dinh dưỡng học 
sinh trung học cơ sở thành phố Hồ Chí Minh. 
Tạp chí Dinh dưỡng & Thực phẩm, 2012. 8 (3): 
39-45
15. Viện Dinh dưỡng, Tổng điều tra Dinh 
dưỡng 2009 - 2010. Nhà xuất bản Y học, 2010.
16. Lưu Phương Dung, Nguyễn Nhật Cảm và 
CS. Tình trạng dinh dưỡng của học sinh trung 
học cơ sở tại thành phố Hà Nội, năm 2016. Tạp 
chí Y học dự phòng, 2017. Tập 27, số 8: 586-
596.
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
Taïp chí Y teá Coâng coäng, 3.2017, Soá 43 15
trình phoûng vaán.
2.3. Thieát keá nghieân cöùu: Moâ taû caét ngang
2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu
2.4.1. Côõ maãu
Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå 
xaùc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 5 tuoåi: 
Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi = 0,05), p = 0,37 [3],  = 0,14 
tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø 
choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con 
döôùi 5 tuoåi.
2.4.2. Caùch choïn maãu: 
Choïn maãu nhieàu giai ñoaïn
Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh: 
Hoøa Bình-mieàn Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân 
Giang- Mieàm Nam; 
Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao 
goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù 
khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ; 
Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù 
con döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu 
tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo 
phöông phaùp laø “coång lieàn coång”.
2.5. Phöông phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu
Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø 
chænh söûa sau khi coù thöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi.
Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân 
phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.
Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung 
caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn 
cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh 
nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, 
ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû 
soùt thoâng tin. Giaùm saùt vieân kieåm tra phieáu khi keát 
thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi.
2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng 
sau khi thu thaäp ñöôïc kieåm tra, laøm saïch, maõ hoaù vaø 
nhaäp baèng phaàn meàm Epidata 3.1, xöû lyù thoáng keâ 
baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä 
%, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2. 
2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc 
tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa 
phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân 
cöùu vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn 
toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc 
ñích nghieân cöùu.
3. Keát quaû
3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/
buù ñuùng khi bò tieâu chaûy 
Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/
buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö 
(n=409)
Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà 
caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû 
mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi 
bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù 
ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%. 
Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò 
tieâu chaûy (n=409)
Noäi dung
Thaønh 
thò
Noâng 
thoân
Mieàn nuùi Toång
p
n % n % n % n %
Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7
0,006Sôï treû beänh naëng 
theâm
5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1
Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình 
thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng 
vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù 
bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám 
tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh 
thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng 
do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa 
2
21 2
1p P
N x
px
Z D H§ ·¨ ¸© ¹

 
61Tạp chí Y tế Công cộng, Số 46 tháng 12/2018
Tiếng Anh
1. WHO. Adolescent N trition: A Review of 
the Situation in Selected South-East Asian 
Countries. 2006.
3. Best C, Neufingerl N, Geel LV, Briel 
TVD and al. The nutritional status of school-
aged children: Why should we care? Food 
and Nutrition Bulletin. The United Nations 
University, 2010. 31(3): 400-411.
4. Wafaa Y, Abdel Wahed, and Randa Eldessouki. 
Malnutrition and Its Associated Factors among 
Rural School Children in Fayoum Governorate, 
Egypt. Journal of Environmental and Public 
Health, 2017: 1-9.
8. WHO. Multicentre Growth Reference Study 
Group. WHO Child Growth standards: Length/ 
height-for-age, weight-for-age, weight-for-
length, weight-for-height and body mass index-
for-age. Methods and development. Geneva, 
2006.
9. Whitney EN. Life cycle nutrition: Infancy, 
Chil hood and Adolescenc Understanding
Nutrition. Cengage Learning 2015: 571-575.
10. Stang J, Story M et al. Chapter 1: Adolescent 
growth and development. Guidelines for 
Adolescent Nutrition Ser ice. University of 
Minesato, 2012.
11. Anurag S, Payal MS, Ved PS and Bhusha
K. Nutritional status of school-age children - A 
scenario of urban slums in India,. Arch Public 
Health, 2012. 70(1): 1-8.
12. Dawit Degarege, Abebe Animut. 
Undernutrition and associated risk factors among 
school age children in Addis Ababa, Ethiopia. 
BMC Public Health, 2015. 15:375: 1-9.
14. Séverine Erismann, Serge Diagbouga. 
Prevale ce and risk factors of undernutrition
among schoolchildren in the Plateau Central 
and Centre-Ouest regions of Burkina Faso,. 
Infect Dis Poverty, 2017. 6:17: 1-14.
17. Hanson MA, Bardsley A, De-Regil 
LM, Moore SE t al, he International
Federation of Gynecology and Obstetrics 
(FIGO) recommendations on adolescent, 
preconc ption, and maternal nutrition: “Think 
Nutrition First”. Int J Gynaecol Obstet, 2015. 
131 Suppl 4:S213-53.