Sự cần thiết khi lập kế hoạch kiểm toán các công trình dự án thủy lợi phải dựa trên đánh giá trọng yếu và rủi ro

 SÖÏ CAÀN THIEÁT KHI LAÄP KEÁ HOAÏCH
 KIEÅM TOAÙN CAÙC COÂNG TRÌNH DÖÏ AÙN THUÛY LÔÏI
 PHAÛI DÖÏA TREÂN ÑAÙNH GIAÙ TROÏNG YEÁU VAØ RUÛI RO
 1
 Nguyễn Mạnh Hùng *
 Nguyễn Hữu Trí2*
 Phan Thế Đức3*
 ông tác lập kế hoạch kiểm toán các dự án đầu tư nói chung và các công trình dự án thủy lợi 
 nói riêng của Kiểm toán nhà nước hiện tại còn nhiều vấn đề đặt ra. Do tính chất đặc thù và 
 tính chất phức tạp của các dự án này, nên việc thu thập thông tin, xác định trọng yếu và rủi 
 ro khi lập kế hoạch kiểm toán cũng như thực hiện kiểm toán rất khó khăn. Việc vận dụng 
chuẩnC mực kiểm toán về xác định trọng yếu và rủi ro đối với lập kế hoạch kiểm toán cũng như thực hiện 
kiểm toán với các dự án này còn rất nhiều vướng mắc. Bên cạnh đó, việc vận dụng quy trình kiểm toán 
chung, quy trình kiểm toán Dự án đầu tư, quy trình kiểm toán Chương trình mục tiêu quốc gia vào các dự 
án công trình thủy lợi còn nhiều bất cập. Vì vậy, bài viết này mong muốn góp phần làm sáng tỏ một số vấn 
đề cơ bản về sự cần thiết và những lưu ý thêm về trọng yếu và rủi ro khi lập kế hoạch kiểm toán các công 
trình dự án thủy lợi do Kiểm toán nhà nước (KTNN) thực hiện.
 Từ khóa: Xác định trọng yếu, rủi ro khi lập kế hoạch kiểm toán, dự án thủy lợi (DATL), lập kế hoạch 
kiểm toán.
 Materiality assessment and risk based audit planning of irrigation works, projects 
 There are many problems existed in planning the audit of investment projects in general and irrigation 
projects in particular by SAV. Due to the peculiar nature and complexity of these projects, the collection of 
information, materiality and risks identification in the planning of audits as well as auditing is difficult. The 
application of audit standards on materiality and risks identification for audit planning as well as auditing 
with these projects still have many problems. In addition, the application of the general audit process, the 
process of auditing the investment project, the process of auditing the national target programs into the 
irrigation works are still inadequate. As such, this article is intended to contribute to clarifying some of 
the basics of necessity and further notes on the materiality and risks of planning audit work on irrigation 
projects State Audit Office of Vietnam.
 Key words: Identifying materiality and risks in audit planning, irrigation project, audit planning.
 1. Bối cảnh chung thức BOT, chưa thu hút được nguồn vốn ngoài xã 
 Trong điều kiện một đất nước còn khoảng 70% hội mà chủ yếu dựa vào nguồn vốn nhà nước. Ngay 
là nông nghiệp thì các dự án công trình thủy lợi như Thành phố Hà Nội, mặc dù chủ yếu là đô thị 
có một vai trò hết sức quan trọng đối với nền kinh song hiện tại trên địa bàn thành phố đang triển 
tế. Trong những năm gần đây, các dự án (DA) khai 31 dự án xử lý cấp bách sự cố đê điều, thủy 
công trình thủy lợi tại các tỉnh, thành phố trong lợi với tổng mức đầu tư hơn 432,3 tỷ đồng. Vấn đề 
cả nước thường chiếm một khối lượng lớn nguồn kiểm toán để đánh giá tính đúng đắn của các báo 
vốn đầu tư của Nhà nước, cụ thể hơn 10%, trong cáo quyết toán đầu tư, hiệu quả đầu tư và sự tuân 
khi đó chưa có dự án nào được đầu tư theo hình thủ các quy định pháp luật của các công trình dự án 
*1Kiểm toán nhà nước Chuyên ngành III, 2,3Kiểm toán nhà nước Chuyên ngành V
 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 128 - tháng 6/2018 27
 TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN
 thủy lợi tại các tỉnh thành trở nên hết sức bức thiết. 2. Sự cần thiết khi lập kế hoạch kiểm toán các 
 Vấn đề này có ý nghĩa rất lớn đối với sự nghiệp phát DATL phải dựa trên đánh giá trọng yếu và rủi ro 
 triển ngành nông nghiệp nói riêng và của nền kinh Thứ nhất, do các DATL mang tính đặc thù, theo 
 tế nói chung. đó vấn đề đầu tư mới, vấn đề cải tạo, sửa chữa luôn 
 Việc lập kế hoạch kiểm toán các công trình dự song trùng rất khó tách bạch đâu là nguồn vốn đầu 
 án thủy lợi (DATL) một mặt phải tuân thủ chuẩn tư mới, đâu là nguồn vốn dành cho sửa chữa, cải 
 mực kiểm toán, quy trình kiểm toán, mặt khác phải tạo. Tiêu chuẩn về chất lượng chưa được quy chuẩn 
 xét trên tính đặc thù của các công trình dự án này. về mặt định lượng. Phần lớn các công trình DATL 
 Theo quy định của quy trình kiểm toán, kế hoạch tồn tại ở các sông suối, vùng sâu, vùng xa, các tiêu 
 chuẩn một mặt mang tính tương đối, mặt khác 
 kiểm toán bao gồm kế hoach tổng quát và kế hoạch 
 rất khó khăn trong việc kiểm soát về chất lượng. 
 chi tiết. Nội dung kế hoạch kiểm toán bao gồm các 
 Những vấn đề này tác động trực tiếp đến việc xác 
 thành tố:
 định trọng yếu và rủi ro khi lập kế hoạch kiểm toán.
 - Mục tiêu, nội dung kiểm toán.
 Thứ hai, các quy định pháp lí của ngành về 
 - Phạm vi, giới hạn kiểm toán. đánh giá trọng yếu và rủi ro trong lĩnh vực này 
 - Đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ và phân chưa được quy định cụ thể. Trong các quy định 
 tích thông tin thu thập. hiện tại của các chuẩn mực, quy trình kiểm toán 
 về xác định trọng yếu, rủi ro chủ yếu là kiểm toán 
 - Đánh giá mức độ rủi ro kiểm toán. báo cáo tài chính hoặc thuần túy là kiểm toán hoạt 
 - Xác định mức độ rủi ro kiểm toán. động. Trong khi đó một cuộc kiểm toán DATL phải 
 tổng hợp cả 3 loại hình kiểm toán gồm kiểm toán 
 - Xác định trọng yếu kiểm toán.
 báo cáo quyết toán; kiểm toán hoạt động và kiểm 
 Trong phạm vi bài viết này, chúng tôi trao đổi toán tuân thủ. Như vậy, để xác định trọng yếu và 
 thêm về một số vấn đề liên quan đến đánh giá mức rủi ro trong một cuộc kiểm toán DATL nói chung 
 độ rủi ro và xác định trọng yếu và sự cần thiết khi và lập kế hoạch kiểm toán nói riêng phải vận dụng 
 lập kế hoạch kiểm toán các công trình dự án đầu tư tổng hợp các chuẩn mực liên quan tại Quyết định 
 thủy lợi của Kiểm toán nhà nước. số 02/2016/QĐ-KTNN, ngày 15 tháng 7 năm 2016 
28 Số 128 - tháng 6/2018 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
của Tổng Kiểm toán nhà nước ban hành Hệ thống hiện theo cách truyền thống, chủ yếu dựa trên 
Chuẩn mực kiểm toán nhà nước, gồm các chuẩn thông tin và số liệu khảo sát thu thập được từ đơn 
mực: CMKTNN 300 - Các nguyên tắc cơ bản của vị để đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu chủ yếu 
kiểm toán hoạt động; CMKTNN 400 - Các nguyên dựa vào yếu tố giá trị. Theo đó, gói thầu nào có giá 
tắc cơ bản của kiểm toán tuân thủ; CMKTNN 1300 trị lớn; tài sản mua sắm có giá trị lớn... được xem là 
- Lập kế hoạch kiểm toán của cuộc kiểm toán tài trọng yếu; còn rủi ro chủ yếu nêu “lấy lệ” chứ thực 
chính. CMKTNN 1315 - Xác định và đánh giá rủi chất đánh giá cụ thể như thế nào và giải pháp kèm 
ro có sai sót trọng yếu thông qua hiểu biết về đơn theo để hạn chế rủi ro chưa được đề cập. Trong khi 
vị được kiểm toán và môi trường hoạt động của đó, chất lượng, hiệu quả và tính kinh tế của các cuộc 
đơn vị trong kiểm toán tài chính. CMKTNN 1320 kiểm toán nói chung, kiểm toán DATL nói riêng 
- Xác định và vận dụng trọng yếu kiểm toán trong chịu ảnh hưởng rất lớn bởi việc lựa chọn đúng đắn 
kiểm toán tài chính. CMKTNN 1330- Biện pháp phương pháp kiểm toán và việc đánh giá đúng đắn 
xử lý rủi ro kiểm toán trong kiểm toán tài chính; tính trọng yếu và rủi ro của cuộc kiểm toán. Thực 
CMKTNN 3000 - Hướng dẫn kiểm toán hoạt động; tiễn cho thấy, vấn đề đánh giá tính trọng yếu và rủi 
CMKTNN 4000 - Hướng dẫn kiểm toán tuân thủ. ro trong các cuộc kiểm toán do Kiểm toán nhà nước 
 thực hiện ít được quan tâm, hay gần như không 
 Bên cạnh đó, một cuộc kiểm toán DATL nói 
 được đề cập. Phương pháp kiểm toán chủ yếu dựa 
chung và việc lập kế hoạch kiểm toán DATL nói 
 vào kinh nghiệm, việc đưa tính trọng yếu và rủi ro 
riêng phải vận dụng các quy trình kiểm toán, bao 
 vào vào Kế hoạch kiểm toán còn mang tính hình 
gồm: Quy trình kiểm toán Chương trình mục tiêu 
 thức. Do đó, các vấn đề như lựa chọn phương pháp 
quốc gia Ban hành kèm theo Quyết định số 05/2017/
 kiểm toán, chọn mẫu kiểm toán, phân tích đánh giá 
QĐ-KTNN ngày 04 tháng 4 năm 2017; Quy trình 
 toàn diện cuộc kiểm toán để từ đó đưa ra những 
kiểm toán dự án đầu tư xây dựng công trình ban 
 nhận xét, kết luận đúng đắn về kết quả kiểm toán 
hành theo Quyết định số 02/2017/QĐ-KTNN ngày 
 còn nhiều hạn chế. Nếu các cuộc kiểm toán của 
13 tháng 3 năm 2017 của Tổng Kiểm toán nhà nước 
 KTNN lựa chọn các phương pháp kiểm toán theo 
thì mới đảm bảo được yêu cầu của cuộc kiểm toán 
 cách đánh giá trọng yếu, rủi ro trong kiểm toán một 
cũng như việc lập kế hoạch kiểm toán các DATL.
 cách xác đáng thì các cuộc kiểm toán sẽ có được 
 Thứ ba, hiện tại các DATL đang tồn tại rất sự kiểm soát chặt chẽ hơn, độ tin cậy kết quả kiểm 
nhiều vấn đề bức xúc như: lợi dụng tính đặc thù toán sẽ tốt hơn. Nếu vấn đề trọng yếu rủi ro được 
của DATL để các chủ đầu tư và các nhà thầu cũng xem xét khi lựa chọn phương pháp kiểm toán của 
như các bên liên quan khai khống khối lượng, đơn các Đoàn, Tổ, Kiểm toán viên sẽ hạn chế rủi ro kiểm 
giá, rút ruột công trình vv... đang rất phổ biến. Tình toán, nâng cao chất lượng cuộc kiểm toán và giảm 
trạng công trình thi công chất lượng kém; mới bàn chi phí cuộc kiểm toán của KTNN. 
giao xong phải tiến hành sửa chữa tu bổ phát sinh 
 Thứ năm, hoạt động kiểm toán của KTNN dù 
thêm nhiều kinh phí, vốn của Nhà nước; quyết 
 ở loại hình kiểm toán báo cáo tài chính, kiểm toán 
toán khống công trình. Điều này trong báo cáo 
 tuân thủ hay kiểm toán hoạt động cũng đều là hoạt 
kiểm toán thường niên phát hành hàng năm của 
 động ngoại kiểm đối với đơn vị được kiểm toán. 
cơ quan Kiểm toán nhà nước đã tổng kết đánh giá 
 Việc lựa chọn phương pháp kiểm toán phù hợp và 
và thông tin đại chúng phản ánh. Tất cả những vấn 
 xác định đúng đắn tính trọng yếu, rủi ro kiểm toán 
đề này có ảnh hưởng rất lớn đến việc xác định tính 
 của đơn vị được kiểm toán có ảnh hưởng rất lớn 
trọng yếu và rủi ro của quá trình lập kế hoạch cũng 
 đến kế hoạch, phương pháp, thời gian, chi phí kiểm 
như thực hiện kiểm toán các DATL do Kiểm toán 
 toán. Chỉ trên cơ sở đánh giá đầy đủ và đúng đắn 
nhà nước thực hiện.
 tính trọng yếu và rủi ro kiểm toán thì mới giúp cho 
 Thứ tư, từ trước đến nay, công tác lập Kế hoạch quá trình lập kế hoạch kiểm toán, tổ chức thực hiện 
kiểm toán các dự án công trình thủy lợi được thực kiểm toán và lập báo cáo kiểm toán đạt hiệu quả và 
 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 128 - tháng 6/2018 29
 TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN
 chất lượng cao, giảm thiểu được rủi ro và bảo đảm trình dự án, so sánh với giá trị quyết toán để làm 
 được tính kinh tế của cuộc kiểm toán. cơ sở đánh giá tính hợp lý của chi phí đầu tư, quyết 
 toán vốn đầu tư và đánh giá hiệu quả đầu tư.
 3. Vấn đề xác định trọng yếu và rủi ro kiểm 
 toán trong việc lập kế hoạch kiểm toán các công Những vấn đề trọng yếu bổ sung trên cần được 
 trình dự án thủy lợi kiểm toán viên đặc biệt lưu ý khi lập kế hoạch kiểm 
 toán các công trình dự án thủy lợi hiện nay.
 Thứ nhất, việc xác định tính trọng yếu 
 Thứ hai, việc xác định rủi ro 
 Đối với các công trình dự án thủy lợi, vấn đề 
 đánh giá để xác định trọng yếu và rủi ro kiểm toán Việc xác định rủi ro kiểm toán trong giai đoạn 
 trong giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán về nguyên lập kế hoạch kiểm toán đối với các công trình dự 
 tắc phải dựa trên chuẩn mực kiểm toán của Kiểm án thủy lợi phải tuân thủ theo quy định chuẩn mực 
 toán nhà nước đã ban hành, cụ thể đối với việc xác kiểm toán Đoạn 45 đến Đoạn 56, CMKTNN 1315 
 định tính trọng yếu phải tuân thủ các quy định - Xác định và đánh giá rủi ro có sai sót trọng yếu 
 tại CMKTNN 1320 - Xác định và vận dụng trọng thông qua hiểu biết về đơn vị được kiểm toán và 
 yếu trong kiểm toán tài chính; Đoạn 21 đến Đoạn môi trường hoạt động của đơn vị được kiểm toán 
 22 CMKTNN 3000 - Hướng dẫn kiểm toán hoạt tài chính; Đoạn 23 đến Đoạn 24, CMKTNN 3000 
 động; Đoạn 19 đến Đoạn 24 CMKTNN 4000. Trên - Hướng dẫn kiểm toán hoạt động; Đoạn 16 đến 
 cơ sở thông tin thu thập được từ các báo cáo quyết Đoạn 18, CMKTNN 4000 - Hướng dẫn kiểm toán 
 toán; báo cáo tài chính; thông tin về nguồn vốn đầu tuân thủ và các quy định khác có liên quan của 
 tư, phê duyệt đầu tư; thông tin về chi phí đầu tư; Kiểm toán nhà nước; tuân thủ quy trình kiểm toán 
 thông tin tình hình chấp hành pháp luật và các quy còn phải lưu ý thêm các khía cạnh sau:
 định trong đầu tư; thông tin về quan sát thực địa Đối với rủi ro tiềm tàng
 khi khảo sát lập kế hoạch và các thông tin khác, Tổ 
 Những vấn đề chủ yếu tồn tại rủi ro tiềm tàng 
 khảo sát lập kế hoạch kiểm toán và kiểm toán viên 
 ở mức đáng kể của DA gồm: các công trình dự án 
 (sau đây chúng tôi gọi chung là kiểm toán viên) tiến 
 thủy lợi thực hiện trong thời gian dài; thực hiện 
 hành đánh giá tính trọng yếu của cuộc kiểm toán bằng nhiều nguồn vốn khác nhau; DA thực hiện 
 các công trình dự án thủy lợi đó. Tính trọng yếu trên địa bàn phức tạp, vùng sâu, vùng xa làm cho 
 đối với việc kiểm toán các công trình dự án thủy khả năng kiểm tra giám sát khó khăn; các công 
 lợi ngoài những vấn đề được đề cập trong nguyên trình dự án thủy lợi có liên quan nhiều DA khác, 
 tắc xác định theo chuẩn mực kiểm toán, quy trình có ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, chính sách 
 kiểm toán còn phải lưu ý thêm các vấn đề sau: của người dân, tác động lớn đến kinh tế, xã hội; cơ 
 - Trên phương diện đánh giá hiệu quả dự án cần chế, chính sách quản lý, điều hành DA phức tạp. 
 đánh giá sự tuân thủ quy hoạch DA, tác động của Nếu những rủi ro này mà lớn thì trong kế hoạch 
 DA đối với môi trường sống trong khu vực; việc kiểm toán cần lựa chọn kiểm toán viên chuyên sâu, 
 bảo vệ lợi ích của người thụ hưởng dự án đó như có nhiều kinh nghiệm trong kiểm toán các công 
 thế nào..., có phù hợp để làm cơ sở đánh giá tính trình dự án thủy lợi trước đây; sử dụng các thiết 
 đúng đắn của việc phê duyệt DA; bị hỗ trợ cho kiểm toán như các thiết bị kiểm tra 
 mác bê tông; máy quét các công trình ngầm đang 
 - Tiến độ thực hiện dự án kéo dài và các vấn đề 
 chìm dưới mặt đất; cần xác định trong kế hoạch 
 phát sinh làm tăng vốn đầu tư của dự án lớn, ý kiến 
 mẫu chọn lớn hơn, đa dạng hơn các công trình DA 
 đánh giá của các đối tượng sử dụng DA luôn được 
 khác; bên cạnh đó phần lớn các công trình dự án 
 coi là vấn đề trọng yếu của dự án.
 thủy lợi việc lượng hóa các khối lượng công việc là 
 - Trên cơ sở quan sát, điều tra chất lượng DA, rất khó khăn, nên dự toán và cả trong thanh quyết 
 hiệu quả sử dụng dự án sau khi hoàn thành để có toán chi phí, vốn đầu tư đội lên rất nhiều, thậm chí 
 ước lượng tương đối giá trị hợp lý của các công gấp hai ba lần dự toán ban đầu. 
30 Số 128 - tháng 6/2018 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
 Đối với rủi ro kiểm soát công trình dự án thủy lợi hiện nay của Kiểm toán 
 Do các công trình dự án thủy lợi thường được nhà nước.
triển khai ở địa bàn phức tạp, vùng sâu, vùng xa Kết luận
nên vấn đề kiểm soát nội bộ sẽ tồn tại nhiều hạn 
 Xuất phát từ những vấn đề nêu trên, đòi hỏi KTNN 
chế như: không có kiểm soát, kiểm soát qua loa, 
 phải sớm nghiên cứu, đánh giá một cách đầy đủ việc 
nhất là việc bỏ qua hoặc buông lỏng khâu giám 
 lựa chọn phương pháp kiểm toán dựa trên trọng yếu 
sát từ các loại kiểm soát nội bộ của dự án. Những 
 và rủi ro kiểm toán một cách có hệ thống, cả về lý 
vấn đề này dẫn đến làm tăng rủi ro kiểm toán khi 
 luận và thực tiễn, đặc biệt là trong lập kế hoạch kiểm 
kiểm toán các các công trình dự án thủy lợi. Do đó, 
 toán của các công trình dự án thủy lợi hiện nay. Điều 
ngoài những quy định tại chuẩn mực và quy trình 
 này nhằm góp phần nâng cao chất luợng cuộc kiểm 
kiểm toán đã nêu ở trên khi xác định rủi ro trong 
 toán, giảm thiểu rủi ro và tiết kiệm nguồn lực kiểm 
kiểm toán tại các công trình dự án thủy lợi cần lưu 
 toán của KTNN, nhất là các cuộc kiểm toán DATL 
ý thêm các khía cạnh sau: 
 hiện do Kiểm toán nhà nước thực hiện.
 - Đánh giá tính hiệu quả và độ tin cậy của hệ 
thống kế toán và hệ thống kiểm soát nội bộ các TÀI LIỆU THAM KHẢO
công trình dự án thủy lợi được kiểm toán; 1. Báo cáo kiểm toán do Kiểm toán nhà nước 
 phát hành từ năm 2014 đến hết năm 2016;
 - Đánh giá mức độ và khả năng kiểm soát của 
 2. Quy trình kiểm toán chương trình mục tiêu 
các cơ quan cấp trên đối với DA; quốc gia Ban hành kèm theo Quyết định số 
 - Vấn đề lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ địa phương 05/2017/QĐ-KTNN ngày 04 tháng 4 năm 
 2017 của Tổng Kiểm toán nhà nước;
có tồn tại từ các khâu phê duyệt, thanh toán, 
 3. Quy trình kiểm toán dự án đầu tư xây dựng 
nghiệm thu, quyết toán DA hay không? công trình ban hành theo Quyết định số 
 - Các quy định đặc thù về kiểm soát nội bộ có 02/2017/QĐ-KTNN ngày 13 tháng 3 năm 
 2017 của Tổng Kiểm toán nhà nước;
được đề cập thêm cho các công trình dự án thủy lợi 
 4. Các chuẩn mực kiểm toán liên quan tại 
có tính đặc biệt hay không?
 quyết định 02/2016/QĐ-KTNN, ngày 15 
 Tất cả những vấn đề lưu ý thêm này phải được tháng 7 năm 2016 của Tổng Kiểm toán nhà 
xem xét khi lập kế hoạch kiểm toán các công trình nước ban hành Hệ thống Chuẩn mực kiểm 
 toán nhà nước, gồm:
dự án thủy lợi hiện nay của Kiểm toán nhà nước. 
 - CMKTNN 300 - Các nguyên tắc cơ bản của 
Trên cơ sở kết quả phân tích về hệ thống kiểm soát kiểm toán hoạt động; 
nội bộ và các thông tin về DA để đánh giá về rủi ro - CMKTNN 400 - Các nguyên tắc cơ bản của 
kiểm soát. kiểm toán tuân thủ; 
 Đối với rủi ro phát hiện - CMKTNN 1300 - Lập kế hoạch kiểm toán 
 của cuộc kiểm toán tài chính. CMKTNN 
 Đối với các công trình dự án thủy lợi kiểm toán 1315 - Xác định và đánh giá rủi ro có sai 
viên một mặt dựa vào kết quả đánh giá rủi ro tiềm sót trọng yếu thông qua hiểu biết về đơn vị 
 được kiểm toán và môi trường hoạt động 
tàng và rủi ro kiểm soát để đưa ra các giải pháp 
 của đơn vị trong kiểm toán tài chính; 
thích hợp để giảm thiểu rủi ro phát hiện như: mở 
 - CMKTNN 1320 - Xác định và vận dụng trọng 
rộng phạm vi thử nghiệm, tăng mẫu chọn khi kiểm yếu kiểm toán trong kiểm toán tài chính; 
toán; bố trí đủ nhân lực và nhân lực có năng lực cho - CMKTNN 1330- Biện pháp xử lý rủi ro kiểm 
cuộc kiểm toán; về phía tổ kiểm toán, kiểm toán toán trong kiểm toán tài chính; 
chuyên ngành, các cơ quan tham mưu cần tăng - CMKTNN 3000 - Hướng dẫn kiểm toán hoạt động; 
cường kiểm soát tại các khâu của quá trình kiểm - CMKTNN 4000 - Hướng dẫn kiểm toán tuân thủ.
toán các công trình dự án thủy lợi có tính phức tạp, 
có giá trị lớn. Các vấn đề lưu ý này cần được đưa Ngày nhận bài lần 1: 05/6/2018
vào kế hoạch kiểm toán đối với việc kiểm toán các Ngày duyệt đăng: 10/6/2018
 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 128 - tháng 6/2018 31