So sánh sự xuất hiện của Spread F xích đạo từ trong năm mặt trời hoạt động trung bình (2003) và hoạt động yếu (2005)

 126
33(2)[CĐ], 126-133 Tạp chí CÁC KHOA HỌC VỀ TRÁI ĐẤT 6-2011 
SO SÁNH SỰ XUẤT HIỆN CỦA SPREAD F 
XÍCH ĐẠO TỪ TRONG NĂM MẶT TRỜI HOẠT ĐỘNG 
TRUNG BÌNH (2003) VÀ HOẠT ĐỘNG YẾU (2005) 
HOÀNG THÁI LAN, NGUYỄN THU TRANG, JOHN MACDOUGALL 
Email: thailan164@gmail.com 
Viện Vật lý Tp. Hồ Chí Minh - Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam 
Ngày nhận bài: 30-2-2011 
1. Mở đầu 
Spread F (Fs) là hiện tượng bất ổn định của cấu 
trúc plasma khu vực lớp F tầng điện ly. Fs thể hiện 
trên điện ly đồ thu được nhờ phương pháp thăm dò 
thẳng đứng là các vết phản xạ bị trải rộng về tần số 
và độ cao thay vì là đường cong mảnh trong điều 
kiện ổn định [26]. Vết Fs có nhiều dạng khác nhau 
và được phân thành 4 dạng chính là trải rộng về tần 
số (Fs_F), trải rộng về độ cao (Fs_Q), trải rộng về 
tần số lẫn độ cao (Fs_L) và không thể định dạng 
(Fs_P). Từ góc độ ảnh hưởng tới truyền sóng vô 
tuyến, Fs được quan tâm với hai dạng cơ bản là 
Fs_Q và Fs_ F [10, 26]. 
Các kết quả nghiên cứu cho thấy, Fs_Q liên 
quan đến hiệu ứng nhấp nháy điện ly, có thể gây 
gián đoạn tạm thời và làm suy giảm chất lượng tín 
hiệu trên đường truyền vệ tinh - mặt đất trong khi 
Fs_F không có sự liên hệ nào với hiện tượng này 
[1, 15, 21]. Cùng với sự phát triển của thông tin 
liên lạc vệ tinh, thông tin về spread F, đặc biệt 
Fs_Q và Fs_ F, là rất quan trọng cho các nghiên 
cứu cấu trúc plasma điện ly, có ý nghĩa đặc biệt 
trong nghiên cứu và dự báo thời tiết không gian 
toàn cầu. Vì vậy, Fs thường được xem xét để phân 
loại thành hai dạng cơ bản nêu trên với giả thiết rằng 
các vết Fs dạng vô định hình [10] là sản phẩm của 
quá trình phản xạ từ các lớp bị nghiêng nên cũng có 
thể được xếp vào dạng trải rộng về độ cao [26]. 
Ở khu vực xích đạo từ, đã có hàng loạt báo cáo 
khoa học về đặc tính xuất hiện của spread F và hai 
dạng Fs cơ bản theo biến trình ngày đêm, theo 
mùa, theo hoạt động Mặt Trời và hoạt động địa từ 
[2-5, 7, 12, 15-24]. Ở Việt Nam, sử dụng số liệu tại 
Đài quan trắc khí quyển Hóc Môn, Tp. Hồ Chí 
Minh (10.50 N, 106.33 E, vỹ độ từ: 2.9 N), Hoàng 
Thái Lan và nhóm tác giả đã nghiên cứu thống kê 
đặc tính của sự xuất hiện Fs, phân loại các dạng Fs, 
biến thiên mùa và định lượng độ trải rộng của vết 
phản xạ trên các điện ly đồ trong giai đoạn 2002-
2006 [10]. 
Để tiếp tục nghiên cứu sâu hơn nữa về hiện 
tượng này tại Việt Nam phục vụ mục tiêu truyền 
thông vệ tinh, bài báo này tập trung vào phân tích 
Fs quan trắc tại Đài Hóc Môn trong hai năm 2003 
và 2005. Năm 2003 được chọn đại diện cho giai 
đoạn Mặt Trời hoạt động trung bình (số vết đen 
trung bình = 63,7) và năm 2005-đại diện cho giai 
đoạn Mặt Trời hoạt động yếu (số vết đen trung 
bình = 29,8) của chu trình Mặt Trời thứ 23. Bài báo 
phân tích đặc tính xuất hiện của spread F nói chung 
và của hai dạng Fs_Q và Fs_F trong điều kiện hoạt 
động từ yên tĩnh (chỉ số Kp < 3). Các kết quả này 
cũng sẽ được so sánh với các kết quả của một số 
trạm xung quanh xích đạo từ trên thế giới 
(Thumba, Kodaikanal của Ấn Độ, Huancayo của 
Peru, Baguio của Philippin và Fortaleza của Brazil) 
trong điều kiện tương tự về độ hoạt động Mặt Trời 
và địa từ. 
2. Kết quả và thảo luận 
2.1. Cơ chế xuất hiện các dạng Spread F 
Fs xuất hiện trên điện ly đồ quan trắc tại Tp. Hồ 
Chí Minh có nhiều dạng khác nhau [10]. Đây là 
một đặc trưng của các trạm xích đạo từ ở các vùng 
 127
kinh tuyến khác nhau [4, 24]. Kết quả quan trắc tại 
Tp. Hồ Chí Minh cho thấy, có những giai đoạn 
quan trắc được sự phát triển tuần tự từ Fs_Q vào 
giai đoạn trước nửa đêm thành Fs_F giai đoạn sau 
nửa đêm và cuối cùng là sự trải rộng toàn phần trên 
toàn bộ vết phản xạ (hình 1). Tuy nhiên, có những 
giai đoạn không thể nhận thấy mối liên hệ nào 
trong thứ tự xuất hiện Fs_Q → Fs_F. Hai dạng Fs 
này có thể xuất hiện lần lượt trong cả hai giai đoạn 
trước và sau nửa đêm, cũng có khi vết trải rộng 
toàn phần xuất hiện xen kẽ với hai dạng. Đặc biệt, 
rất nhiều trường hợp ghi nhận thấy có sự gián đoạn 
từ 15 phút (1 điện ly đồ) đến 2 giờ 30 phút (10 điện 
ly đồ) giữa hai lần xuất hiện Fs liên tiếp. Cũng có 
trường hợp gián đoạn hai hoặc ba lần trong một 
chuỗi xuất hiện Fs trong đêm. Đây chính là điểm 
khác biệt so với trạm Thumba (8.31 N, 76.52 E, vỹ 
độ từ: 0.47 S), Ấn Độ. 
Hình 1. Sự hình thành 2 dạng Fs: Fs_Q vào thời điểm trước nửa đêm (23:00) 
sau đó đến Fs_ F vào giai đoạn sau nửa đêm (02:30) và cuối cùng là sự trải rộng trên toàn bộ vết phản xạ (03:00) 
Chứng minh lý thuyết và thực tế quan trắc tại 
hầu hết các trạm vùng xích đạo từ cho thấy có khả 
năng tồn tại một quá trình, mà trong đó Fs_Q xuất 
hiện trên điện ly đồ vào giai đoạn đầu của sự hình 
thành Fs khi các cấu trúc bất ổn định cỡ nhỏ (vài 
chục centimét đến vài chục mét) và các cấu trúc cỡ 
lớn (vài km đến vài trăm km) cùng tồn tại và làm 
nhiễu loạn phần đáy lớp F. Sau đó, khi các cấu trúc 
bất ổn định này phát triển lên phía trên, xuyên qua 
toàn bộ lớp F lên đến phần đỉnh thì các bất ổn định 
nhỏ bị triệt tiêu, chỉ còn lại cấu trúc bất ổn định lớn 
và hình thành các cấu trúc dạng bọt bong bóng 
(bubble). Đây là giai đoạn “phân rã” - giai đoạn 
gần kết thúc của quá trình phát triển Fs, khi đó 
Fs_F xuất hiện trên điện ly đồ [2, 15, 17, 21]. 
Kết quả nghiên cứu tại các trạm xích đạo từ 
trên thế giới cho thấy: 
Tại Waltair, Ấn Độ (17.4 N, 83.2 E, vỹ độ từ: 
7.4 N), quá trình hình thành và phân rã của các 
mảng khuếch tán quan trắc được nhờ vào việc theo 
dõi sự xuất hiện và biến mất tuần tự của các vết 
phản xạ trải rộng [15]. Sự xuất hiện tuần tự từ 
Fs_Q đến Fs_F ghi nhận tại Thumba được báo cáo 
bởi Chandra và Rastogi [4], tại Kodaikanal bởi 
Sastri và Murthy [23] và tại Huancayo bởi Rastogi 
[17]. Tuy nhiên, tại Fortaleza (Brazil) các trường 
hợp quan trắc được đều không thể hiện quá trình 
phát triển tuần tự từ Fs_Q thành Fs_F, tại trạm 
Kodaikanal ghi nhận nhiều trường hợp có gián đoạn 
từ hàng chục phút đến hàng giờ đồng hồ  ... đều vào sau 
nửa đêm trong các tháng Xuân-Thu phân của cả 
hai năm. Sự xuất hiện cực đại xảy ra trước nửa 
đêm vào tháng 6 trong cả hai năm. Riêng tháng 12 
năm 2003, cực đại xảy ra trước nửa đêm (23 LT) 
trong khi đỉnh này xảy ra rất muộn trong tháng 
12/2005. Kết quả này phù hợp với kết quả của 
Hoàng Thái Lan [9], dạng Fs_Q xuất hiện thường 
vào 21:00-22:00 và dạng Fs_F thường vào 23:00-
01:00. 
Các kết quả này cũng phù hợp với kết quả của 
các trạm Baguio (16.25 N, 120.36 E, vỹ độ từ: 
10 N), Philippin; Kodaikanal (10.6 N, 77 E, vỹ độ 
từ: 3.5 N), Ấn Độ và tại Fortaleza (4.0 S, 322 E, vỹ 
độ từ: 1.7 S), Brazil [7, 12, 23]. 
Theo Marasigan (1960), tại Baguio, Fs đạt cực 
đại lúc 01:00 LT vào Hạ chí trong thời kỳ Mặt Trời 
hoạt động yếu [12]. Tại Waltair, theo Rao và nnk 
(1961), thời điểm khởi đầu vào khoảng 19:00 LT, 
có từ một đến hai đỉnh xuất hiện trước nửa đêm và 
một đỉnh nữa sau nửa đêm nhưng cực đại thường là 
đỉnh đầu tiên vào 19:00-22:00 LT trong thời kỳ địa 
từ yên tĩnh [15]. Tại Ahmedabad (23.2 N, 72.3 E, 
vỹ độ từ: 13.8 N), Ấn Độ, trong các năm hoạt động 
Mặt Trời trung bình và yếu, cực đại Fs vào khoảng 
22:00-23:00 và 02:00 LT. Tại Huancayo (12.0 S, 
75.3 W, vỹ độ từ: 0.6 S), Peru, Fs _F đạt cực đại 
khoảng 00:00-01:00 LT vào thời gian Mặt Trời 
hoạt động mạnh và trung bình. Riêng Fs_Q, vào 
thời gian Mặt Trời hoạt động mạnh, cực đại luôn 
xuất hiện ổn định vào 21:00 LT và vào thời gian 
Mặt Trời hoạt động trung bình, cực đại xuất hiện 
vào khoảng 20:00 LT. Kết quả spread F quan trắc ở 
Huancayo từ 1957 đến 1975 cho thấy sự xuất hiện 
của Fs_Q tỷ lệ nghịch với số vết đen Mặt Trời, còn 
sự xuất hiện của Fs_F thì hầu như không phụ 
thuộc vào chu trình của Mặt Trời [16, 17, 20, 22]. 
Sastri và nnk (1975) nghiên cứu Fs tại Kodaikanal, 
khẳng định một lần nữa dạng Fs thường xuất hiện 
 129
trước nửa đêm là Fs_Q và sau nửa đêm là Fs_F 
[23]. Kết quả nghiên cứu về Fs của Chandra và 
Rastogi tại 4 trạm Huancayo (Peru), Ibadan 
(Nigeria), Kodaikanal (Ấn Độ), Djibouti (Đông 
Bắc Phi) năm 1972 cho thấy spread F thường xuất 
hiện mạnh vào sau nửa đêm trong thời kỳ Mặt Trời 
hoạt động yếu [5]. Năm 1998, MacDougall và nnk 
công bố kết quả tại Fortaleza, Brazil cho thấy Fs 
sau nửa đêm đạt cực đại trong khoảng 01:00-04:00, 
đặc biệt vào khoảng 03:30-04:00 vào tháng 12 
trong những năm Mặt Trời hoạt động yếu [7]. 
3.3. Biến thiên mùa 
Hình 3 biểu diễn kết quả quan trắc về sự xuất 
hiện của spread F tổng cộng và hai dạng Fs_Q, 
Fs_F theo giờ trong ngày và theo các tháng trong 
năm. Ta có thể thấy một đặc điểm chung là spread 
F có xu hướng xuất hiện ít hơn về số lượng và 
muộn hơn về thời gian trong đêm vào năm 2005. 
Dạng Fs_Q xuất hiện nhiều hơn vào trước nửa 
đêm trong năm 2003 và với thời điểm khởi đầu 
chậm lại trong năm 2005. Tần suất Fs_Q xuất hiện 
nhiều hơn trong năm 2003 so với năm 2005, ngoại 
trừ tháng 6 và tháng 7. Trong hai tháng này, sự 
xuất hiện cực đại của Fs_Q xảy ra sớm hơn trong 
năm 2005 so với năm 2003. Trong cả hai năm, 
Fs_Q đều xuất hiện nhiều vào các tháng 2, 3, 4; ít 
xuất hiện vào tháng 1, 12 và giảm rất đột ngột 
trong các tháng 9, 10, 11 của năm 2005. 
Dạng Fs_F xuất hiện chủ yếu vào sau nửa đêm 
và số lần xuất hiện trong năm 2003 vượt trội hơn 
hẳn so với năm 2005. Kết quả cho thấy vai trò ưu 
thế của Fs_Q trong Fs tổng cộng vào thời gian 
trước nửa đêm và vai trò ưu thế của Fs_F vào thời 
gian sau nửa đêm trong các tháng 3, 4, 5 và 9, 10. 
Các đặc điểm này thể hiện sự khác biệt hoàn toàn 
trong sự xuất hiện spread F tại khu vực Tp. Hồ Chí 
Minh so với các trạm khu vực châu Mỹ (Brazil và 
Peru) và tương đồng so với các trạm ở châu Á (Ấn 
Độ và Philippin). Tuy nhiên, xu thế biến thiên 
đồng dạng của hai dạng Fs_Q và Fs_F ở Việt Nam 
lại có sự tương đồng với trạm Huancayo (Peru) [4, 
7, 12, 17, 19, 22, 24]. 
Biến thiên theo mùa của spread F tại khu vực 
Đông Nam Á và Thái Bình Dương (Baguio - 
Philipin, đảo Christmas - Thái Bình Dương, Nha 
Trang - Việt Nam) không thể hiện biến đổi đáng kể 
tuy sự xuất hiện có ít hơn vào các tháng mùa đông. 
Trong khi tại Waltair, Fs xuất hiện cực đại vào 
phân điểm và cực tiểu vào điểm chí, thì tại Nam 
Mỹ, Fs biến thiên mạnh theo mùa với cực đại vào 
tháng 12 và cực tiểu vào tháng 6. Ngược lại, ở 
Châu Phi cực đại vào tháng 6 và cực tiểu vào tháng 
12 [3, 12, 15, 20]. 
Ngoài ra, tại Ahmedabad, Baguio cũng quan 
trắc thấy cực đại Fs vào các tháng mùa hè với hai 
cực đại vào tháng 6-7 và tháng 1. Sự xuất hiện của 
Fs quan trắc được trong các tháng mùa hè tại 
những trạm này tỷ lệ nghịch với số vết đen Mặt 
Trời. Vào thời gian Mặt Trời hoạt động cực đại tần 
suất xuất hiện Fs vào mùa hè chỉ khoảng 10% và 
lên tới 50% vào giai đoạn Mặt Trời hoạt động cực 
tiểu [5, 16, 18]. 
Hình 4 biểu diễn biến thiên mùa của spread F 
và so sánh mức độ biến thiên theo năm. Có thể 
thấy trong năm 2003, spread F tổng cộng xuất hiện 
nhiều hơn cả vào các tháng Xuân - Thu phân (3, 4, 
9, 10) và ít hơn vào các tháng 5, 6, 7 và 8. Tương 
ứng với xu thế đó là dạng Fs_Q. Trong năm 2005, 
spread F tổng cộng lại xuất hiện nhiều hơn cả vào 
các tháng 5, 6, 7 và 8; tiếp theo là các tháng Xuân-
Thu phân và ít nhất vào các tháng 1, 2, 11 và 12. 
Dạng Fs_Q cũng biến thiên đồng điệu. 
Kết quả cho thấy, Spread F giảm theo độ hoạt 
động của Mặt Trời và có biến thiên theo mùa khá 
rõ rệt. Kết quả này tương ứng với kết quả quan trắc 
được ở trạm Kodaikanal (Ấn Độ) [3]. 
Các báo cáo cho thấy rằng, sự biến thiên theo 
độ hoạt động Mặt Trời của Spread F quan trắc ở 
các trạm khác nhau tại khu vực xích đạo từ cũng 
khác nhau một cách đáng kể. Ở Huancayo, Fs xuất 
hiện tỷ lệ nghịch với độ hoạt động của Mặt Trời. Ở 
Djibouti, Ibadan và Kodaikanal mối quan hệ là tỷ 
lệ thuận [3]. Hai dạng Fs_Q và Fs_F cũng biến 
thiên tương tự và cùng tăng theo hoạt động Mặt 
Trời ở tại 3 trạm này. Riêng tại Huancayo, Fs_Q 
biến thiên ngược với hoạt động Mặt Trời còn Fs_F 
thì không thể hiện mối quan hệ nào [13, 18, 22, 
24]. Tại Ahmedabad, Fs_F chiếm ưu thế trong các 
năm hoạt động Mặt Trời yếu [16]. 
Theo Hoàng Thái Lan và Abdu M.A., spread F 
xuất hiện tại Việt Nam ít hơn rõ rệt so với Brazil. 
Xu thế biến thiên mùa hầu như trái ngược nhau tại 
hai khu vực với cực đại vào tháng 7 và cực tiểu vào 
tháng 12 ở Việt Nam, trong khi ở Brazil cực đại 
vào tháng 12 và cực tiểu vào tháng 7 [9]. 
 130
Hình 3. Biến thiên mùa của spread F 
FsQ 
Fs 
Fs 
2003 2005 
Tháng LT 
 131
Hình 4. Biến thiên mùa của Fs_ Q, Fs_ F và Fs tổng cộng trong hai năm 2003 và 2005 
Lyon cho rằng tồn tại một vành đai spread F 
mạnh có tâm tại đường xích đạo từ và trải rộng 
khoảng 10° vỹ độ từ về phía hai nửa bán cầu [14]. 
Theo đó, Tp. Hồ Chí Minh sẽ nằm trong vùng có 
spread F mạnh. Tuy nhiên, kết quả quan trắc bằng 
vệ tinh được McClure và nhóm tác giả công bố 
năm 1998 [8] lại cho thấy Việt Nam nằm trong khu 
vực có hoạt động spread F yếu nhất. Kết quả của 
McClure phù hợp với kết quả quan trắc tại chỗ của 
Hoàng Thái Lan và nhóm tác giả [9, 10]. 
Trong khi cơ chế vật lý xảy ra spread F tại các 
khu vực khác hầu như đã được giải thích bằng hai 
giả thuyết đang được chấp nhận hiện nay [11] thì 
hiện tượng spread F tại Việt Nam vẫn chưa được 
giải thích một cách thỏa đáng [25]. Các kết quả 
phân tích từ bài báo này cho thấy, hiện tượng 
spread F tại Tp. Hồ Chí Minh tuy có một số đặc 
điểm tương tự với kết quả của một số khu vực 
khác, nhưng vẫn có khác biệt lớn so với các trạm 
có vị trí tương đồng ở ngay trong khu vực 
(Philippin và Ấn Độ) [8]. 
Do vậy, những nghiên cứu sâu hơn về sprerad F 
tại Việt Nam cần phải đẩy mạnh hơn nữa để làm 
sáng tỏ các đặc điểm và cơ chế địa phương đặc thù 
của hiện tượng này. 
3. Kết luận 
Kết quả khảo sát trong hai năm có độ hoạt động 
Mặt Trời trung bình và yếu, với điều kiện địa từ 
yên tĩnh cho thấy một số đặc điểm của spread F tại 
vùng xích đạo từ của Việt Nam như sau: 
(1) Spread F giảm theo độ hoạt động Mặt Trời, 
thời gian xuất hiện muộn hơn trong năm độ hoạt 
động Mặt Trời yếu. 
(2) Dạng Fs_Q xuất hiện nhiều hơn vào các 
tháng Xuân - Thu phân và chiếm ưu thế trong giai 
đoạn trước nửa đêm. 
Các tháng 1, 2, 11, 12 Các tháng 3, 4, 9, 10 Các tháng 5, 6, 7, 8 
2003 
2005 
Fs 
% %
LT 
 132
(3) Dạng Fs_F chiếm ưu thế trong giai đoạn 
sau nửa đêm. 
(4) Biến thiên của hai dạng Fs_Q và Fs_F khá 
đồng điệu theo mùa với cực đại ở phân điểm. 
(5) Không quan trắc thấy sự xuất hiện và phát 
triển tuần tự từ dạng Fs_Q sang dạng Fs_F. 
Nội dung bài báo này là một phần kết quả của 
đề tài “Nghiên cứu đặc điểm khí quyển vùng xích 
đạo từ Việt Nam phục vụ ứng dụng công nghệ vũ 
trụ trong dự báo khí quyển ở khu vực này” thuộc 
Chương trình KHCN Vũ trụ do Viện Vật lý Tp. Hồ 
Chí Minh chủ trì thực hiện. 
TÀI LIỆU DẪN 
[1] Abdu M.A., Batista I.S., Bittencourt J.A., 
1981: Some characteristics of spread F at the 
magnetic equatorial station Fortaleza, Journal of 
Geophysical Research, 86 (A8), 6836-6842. 
[2] Basu S., Basu S., Aarons J., McClure J.P., 
Cousins M.D., 1978: On the coexistence of 
kilometer- and meter-scale irregularities in the 
nighttime equatorial F region, Journal of 
Geophysical Research, 83 (A9), 4219-4226. 
[3] Chandra H., Rastogi R.G., 1970: Solar 
cycle and seasonal variation of spread F near the 
magnetic equator, Journal of Atmospheric and 
Terrestrial Physics, 32, 439-443. 
[4] Chandra H., Rastogi R.G., 1972: Spread F 
at magnetic equatorial station Thumba, Annales 
Geophysicae, 28 (1), 37-44. 
[5] Chandra H., Rastogi R.G., 1972: Equatorial 
spread F over a solar cycle, Annales Geophysicae, 
28 (4), 709-716. 
[6] Gentile L. C., Burke W. J., Rich F. J., 2006: 
A climatology of equatorial plasma bubbles from 
DMSP 1989-2004, Radio Science, 41, RS5S21, 
doi:10.1029/2005RS003340. 
[7] MacDougall J. W., Abdu M. A, 
Jayachandran P. T., Cecile J. F, Batista I. S., 
1998: Presunrise spread F at Fortaleza, Journal of 
Geophysical Research, 110 (A10), 23415-23425. 
[8] McClure, J. P., Singh, S., Bamgboye, D. K., 
Johnson, F. S., Hyosub Kil, 1998: Occurrence of 
equatorial F region irregularities: evidence for 
tropospheric seeding, Journal of Geophysical 
Research, 103 (A12), 29119-29135. 
[9] Hoang Thai Lan, Abdu M.A., MacDougall 
J., Batista I.S., 2009: Longitudinal differences in 
the Equatorial Spread F characteristics between 
Vietnam and Brazil, Advances in Space Research, 
45, 351-360. 
[10] Hoàng Thái Lan, Nguyễn Thu Trang, 
2009: Một số đặc điểm của spread F xích đạo quan 
trắc tại Việt Nam, Tạp chí các khoa học về Trái 
Đất, T. 31, 4, 368-373. 
[11] Kelley M. C., 2009: The Earth's 
Ionosphere: Plasma Physics and electrodynamic, 
Chapter 3-4, 71-175 Academic Press, Inc., USA. 
[12] Marasigan V. S. J., 1960: Spread F in 
Baguio through haft of a solar cycle, Journal of 
Atmospheric and Terrestrial Physics, 18, 43-47. 
[13] Lyon A. J., Skinner N. J., Wright R. W., 
1961: Equatorial spread F at Ibadan-Nigeria, 
Journal of Atmospheric and Terrestrial Physics, 21, 
100-119. 
[14] Lyon A.J., Skinner N.J., Wright R.W.H., 
1960: The belt of equatorial spread F, Journal of 
Atmospheric and Terrestrial Physics, 19, 145-159. 
[15] Rao M.S.V.G., Rao B.R., 1961: Nocturnal 
and seasonal variations of equatorial spread F, 
Journal of Atmospheric and Terrestrial Physics, 22, 
12-22. 
[16] Rastogi R.G., Kulkarni P.P., 1969: Spread 
F echoes at Ahmedabad over a solar cycle, Annales 
Geophysicae, 25, 577-587. 
[17] Rastogi, R.G., 1978: On the equatorial 
spread F, Indian Academy of Sciences: Proceeding, 
87A (7), 115-131. 
[18] Rastogi R.G., Vyas G.D., 1978: Solar cycle 
effects in equatorial spread F, Current Science, 47 
(3), 73-74. 
[19] Rastogi R.G., 1980: Seasonal variation of 
equatorial spread F in the American and Indian 
zones, Journal of Geophysical Research, 85 (A2), 
722-726. 
[20] Rastogi R.G., 1980: Seasonal and solar 
cycle variations of equatorial spread F in the 
American zone, Journal of Atmospheric and 
Terrestrial Physics, 42, 593-597. 
[21] Rastogi R.G., 1983: Tropical spread F, 
Indian Journal of Radio and Space physics, 12, 
104-113. 
 133
[22] Rastogi R.G., Vyas G.D., 1977: Range and 
frequency spread F at Huancayo, Indian Academy 
of Sciences. Proceeding, 86A (4), 417-421. 
[23] Sastri J. H., Murthy B. S., 1975: Spread 
F at Kodaikanal, Annales Geophysicae, 31(2), 
285-296. 
[24] Sastri J. H., Murthy B. S., Sasidharan K., 
1975: On the characteristics of spread F 
configurations at Kodaikanal, Annales Geophysicae, 
31(3), 409-414. 
[25] Tsunoda R. T., 2011: Equatorial plasma 
structure - A tutorial, International Southeast Asia 
Low-Latitude Ionospheric Observation Network 
(SEALION) Symposium. 
[26] World Data Center A for Solar-Terrestrial 
Physics, 1978: U.R.S.I Handbook of ionogram 
interpretation and reduction. 
SUMMARY 
The occurrence of equatorial spread F over Ho Chi Minh City in years 2003 and 2005 
This paper presents results of the study of spread F based on the ionograms obtained at Ho Chi Minh City (Vietnam) 
for year 2003 (medium solar activity) and year 2005 (weak solar activity) under quiet geomagnetic conditions. 
The characteristics of Spread F over Vietnam showed a tendency with a decrease and later occurrence in the year 
of weaker solar activity. The seasonal variations showed maximum in March - April and minimum in December. 
The Range Spread F (Fs_Q) that related to scintillations of radio signals between satellites and ground stations 
occurred pre-midnight and appeared more in February, March and April. The time of appearance of the Fs_Q in the year 
2005 occurred later than in the year 2003. 
The Frequency Spread F (Fs_F) occurred post-midnight and showed maximum of occurrence during equinoxial 
months. 
These results were also compared with results of other equatorial stations.