Chuyển giá - Thực trạng và giải pháp chống chuyển giá

 CHUYEÅN GIAÙ:
 THÖÏC TRAÏNG VAØ GIAÛI PHAÙP
 CHOÁNG CHUYEÅN GIAÙ
 TS. Vũ Đình Ánh*
 TS. Lê Quang Hùng*
 huyển giá là vấn đề từ lâu được dư luận xã hội cũng như các cơ quan quản lý quan tâm 
 không chỉ bởi tính chất, mức độ ảnh hưởng của nó tới nguồn thu ngân sách mà quan trọng 
 hơn là tới môi trường đầu tư và môi trường cạnh tranh lành mạnh của thị trường. Bài viết 
 sau đây nhận diện thực trạng chuyển giá và đề xuất một số giải pháp chống chuyển giá 
khôngC chỉ trong các doanh nghiệp FDI mà còn cả các doanh nghiệp nội địa.
 Từ khóa: Chuyển giá, thực trạng, giải pháp
 Transfer pricing: Current status and solutions against transfer pricing
 Transfer pricing is a long-standing issue, not least because of its nature and extent of its influence on the 
state budget, but also on the investment and fair market competition environment. The article identifies the 
status of transfer pricing and proposes several measures against transfer pricing not only in FDI enterprises 
but also in domestic enterprises.
 Key words: Transfer pricing, current status, solutions
 1. Thực trạng chuyển giá của các MNCs sai lệch với giá thị trường, từ đó các 
 Trong quản trị tài chính tại các công ty đa quốc MNCs đã chuyển lợi nhuận trước thuế từ một quốc 
gia (MNCs), về nguyên tắc, giá chuyển giao giữa gia này sang một quốc gia khác để tối đa hóa tổng 
các thành viên, các công ty có vị thế kinh tế độc lợi nhuận sau thuế. Các MNCs điều phối thu nhập, 
lập sẽ hướng đến giá giao dịch độc lập, nghĩa là hai làm cho lợi nhuận của các doanh nghiệp thành 
bên độc lập thỏa thuận chuyển giao cho nhau dựa viên tại các quốc gia có thuế suất thuế TNDN cao 
trên nguyên tắc giá thị trường. Thực tế, việc định xuống mức thấp nhất và làm tăng tương ứng lợi 
giá chuyển giao trong các MNCs cơ bản không nhuận tại các doanh nghiệp của MNCs ở các quốc 
theo giá thị trường mà có thể được tính cao hơn gia có thuế suất thuế TNDN thấp hơn.
hoặc thấp hơn nhằm đạt được mục đích nào đó của Như vậy, (i) Chủ thể thực hiện hoạt động chuyển 
MNCs, chứ không chỉ nhằm một mục tiêu về thuế. giá là các tập đoàn, công ty đa quốc gia, hay nhóm 
 Giá chuyển giao trong “chuyển giá” có thể được các công ty có mối quan hệ liên kết; (ii) Chuyển 
định ở mức thấp hoặc cao hơn giá thị trường tùy giá là việc thực hiện chính sách giá đối với hàng 
thuộc vào chiến lược kinh doanh của nhóm liên hóa, dịch vụ và tài sản không theo giá thị trường 
kết nhằm đạt được mục tiêu cuối cùng là gia tăng (giá giao dịch giữa các bên độc lập); (iii) Chuyển 
lợi ích tổng thể. Bằng cách sử dụng các phương giá chủ yếu được thực hiện thông qua các giao 
pháp để xác định giá chuyển giao trong các giao dịch qua biên giới; (iv) Chuyển giá nhằm mục đích 
dịch nội bộ giữa các công ty có quan hệ liên kết chuyển lợi nhuận từ nơi có thuế suất cao (hoặc nơi 
*Chuyên gia kinh tế
 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 129 - tháng 7/2018 13
 QUAÛN LYÙ NHAØ NÖÔÙC VEÀ CHUYEÅN GIAÙ - THÖÏC TRAÏNG, THAÙCH THÖÙC VAØ VAI TROØ CUÛA KIEÅM TOAÙN NHAØ NÖÔÙC
 không được ưu đãi thuế) về nơi có thuế suất thấp các loại hình doanh nghiệp nhà nước, DN ngoài 
 (hoặc nơi được ưu đãi thuế) nhằm tối thiểu hóa số nhà nước và DN có vốn FDI thì khối DN có vốn 
 thuế phải nộp của các (MNCs) trên toàn cầu. FDI có tỷ lệ DN thua lỗ cao nhất, có thời điểm lên 
 Theo quy định của Việt Nam tại Thông tư đến 51,2% (năm 2008), 49,8% (năm 2009), 44,2% 
 66/2010/TT-BTC ngày 22/4/2010: “Các bên có quan (năm 2010), 45% (năm 2011), từ năm 2012 – 2014 
 hệ liên kết” là cụm từ được sử dụng để chỉ các bên tăng cao trở lại, xấp xỉ 48%. Theo đánh giá của 
 có mối quan hệ thuộc một trong các trường hợp: (i) Tổng cục Thống kê (2016), mức độ đóng góp vào 
 Một bên tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp vào việc tổng thu NSNN cho Việt Nam của khối DN có 
 điều hành, kiểm soát, góp vốn hoặc đầu tư dưới mọi vốn FDI giảm suốt trong giai đoạn 2005-2014 (từ 
 hình thức vào bên kia; (ii) Các bên trực tiếp hay mức 33,3% năm 2006 xuống còn khoảng 14% năm 
 gián tiếp cùng chịu sự điều hành, kiểm soát, góp vốn 2014, trong khi chiếm khoảng 16,4% GDP nhưng 
 hoặc đầu tư dưới mọi hình thức của một bên khác; chỉ đóng góp 13,9% vào tổng thu NSNN).
 (iii) Các bên cùng tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp Chuyển giá đã và đang trở nên nghiêm trọng và 
 vào việc điều hành, kiểm soát, góp vốn hoặc đầu tư phổ biến với nhiều trường hợp điển hình có quy 
 dưới mọi hình thức vào một bên khác. mô vi phạm lớn. Chẳng hạn như trường hợp công 
 Chuyển giá trong các doanh nghiệp có vốn FDI ty P&G Việt Nam (công ty liên doanh giữa Công 
 ở Việt Nam thực chất là việc ấn định giá chuyển ty Proter & Gamble Far Earst với Công ty Phương 
 nhượng hàng hóa và dịch vụ giữa các doanh nghiệp Đông), được thành lập vào ngày 23/11/1994. Trong 
 thành viên có quan hệ liên kết với nhau theo giá hai năm 1995 và 1996, P&G đã chi cho quảng cáo 
 nội bộ, không theo giá thị trường, nhằm giảm thiểu một số tiền lên đến 65,8 tỷ đồng vượt xa mức cho 
 số thuế phải nộp để tối đa hóa lợi nhuận của toàn phép của Luật thuế TNDN khi đó (không quá 5% 
 doanh nghiệp. trên tổng chi phí) và gấp 7 lần so với chi phí trong 
 luận chứng kinh tế ban đầu của liên doanh.
 Theo VCCI, năm 2012, Tổng cục Thuế đã công 
 bố một báo cáo cho biết 57% trong số 5.500 DN có Trường hợp Công ty liên doanh Coca Cola 
 vốn FDI được rà soát (chiếm khoảng 60% số DN Chương Dương (Liên doanh giữa Công ty nước 
 có vốn FDI) đã báo cáo lỗ ròng trong năm 2010 giải khát Chương Dương và Công ty Coca Cola 
 và 2011. Theo đánh giá của VCCI (2016), “Báo cáo Indochina PTE.LTD), thành lập tháng 9/1995 với 
 thường niên doanh nghiệp Việt Nam 2015”: Trong tổng vốn đầu tư là 48,7 triệu USD. DN này đã thực 
14 Số 129 - tháng 7/2018 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
hiện chiến lược bán phá giá sản phẩm (giá bán của thuật thông qua hoạt động chuyển giá để chuyển lãi 
sản phẩm giảm rõ rệt qua từng năm, có thời điểm thành lỗ, chuyển lãi nhiều thành lãi ít để lách thuế, 
giá bán phá giá từ 2 ... ổng 
 (iv) Vay nước ngoài: Để đảm bảo cân đối vốn Công ty Du lịch Sài Gòn và Vina Group: Vina Group 
 kinh doanh sau nhiều năm thua lỗ, các DN phát đã nâng khống giá trị tài sản góp vốn nên tỷ lệ vốn 
 sinh các hợp đồng vay vốn với nước ngoài và cao hơn phía Việt Nam, vì vậy bên đối tác nước ngoài 
 thường do các công ty mẹ hoặc cá nhân là chủ DN nắm quyền kiểm soát và điều hành DN theo mục đích 
 cho vay, nhiều hợp đồng cho vay không tính lãi vay, của họ để cho tình trạng thua lỗ kéo dài và bên liên 
 không xác định thời gian vay. Đây là thủ đoạn của doanh Việt Nam không đủ tiềm lực tài chính để tiếp 
 nhà đầu tư để tránh nộp thuế nhà thầu đối với hoạt tục hoạt động đành phải bán lại phần vốn góp và DN 
 động cho vay. liên doanh trở thành DN 100% vốn nước ngoài.
16 Số 129 - tháng 7/2018 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
 - Chuyển giá thông qua việc mua, bán tài sản Việt Nam; Liên doanh Mecedes-Benz (Đức); Công 
cố định: Đa số các DN có vốn FDI tại Việt Nam ty Liên doanh Nhà máy Bia Việt Nam. Các doanh 
thường có phát sinh giao dịch mua tài sản cố định nghiệp này khi đi vào hoạt động sản xuất kinh 
(TSCĐ) từ các bên liên kết nước ngoài, do một số doanh thì tình trạng thua lỗ kéo dài trong nhiều 
loại TSCĐ mang tính kỹ thuật cao, Việt Nam chưa năm do phải trả chi phí bản quyền quá cao và tăng 
sản xuất được và khó tìm thấy DN độc lập nào tại dần qua các năm làm cho phía liên doanh Việt Nam 
Việt Nam nhập khẩu loại TSCĐ tương tự, trong khi chịu ảnh hưởng nặng nề, nhưng ngược lại phía liên 
trình độ đánh giá của các thẩm định viên về giá doanh nước ngoài không hề chịu ảnh hưởng bởi họ 
tại Việt Nam còn hạn chế, do vậy, rất khó có thể vẫn nhận đủ tiền bản quyền từ nhãn hiệu. 
định giá được giá trị thực của các loại TSCĐ này 
 - Ba là, chuyển giá thông qua cung cấp dịch 
một cách chính xác. Lợi dụng khó khăn này, một 
 vụ nội bộ tập đoàn: Tại Việt Nam, công ty con cứ 
số DN đã phối hợp với các bên liên kết để nâng 
 báo lỗ, trong khi đó tại bản xứ, công ty mẹ cứ ung 
khống giá trị TSCĐ lên cao hơn gấp nhiều lần giá 
 dung hưởng lợi. Các DN có vốn FDI thông qua việc 
trị thực để được trích khấu hao với giá trị lớn hoặc 
 cung cấp dịch vụ phát sinh trong nội bộ tập đoàn 
tăng giá trị còn lại của các TSCĐ đã được nhượng 
 để chuyển giá, các dịch vụ phát sinh thường xuyên, 
bán lại nhằm tối thiểu số thuế TNDN phải nộp tại 
 rất đa dạng và mang tính đặc thù với giá trị lớn 
Việt Nam. Ví dụ điển hình đã được phát hiện là 
 nên rất khó định giá giá trị thực một cách chính 
Công ty Hualon Corporation Việt Nam đã nhập 
 xác. Cơ quan quản lý Nhà nước rất khó có thể tìm 
khẩu TSCĐ từ bên liên kết nước ngoài với giá rất 
 kiếm được dịch vụ tương tự phát sinh giữa các bên 
cao, sau đó bán cho một công ty độc lập khác với 
 hoàn toàn độc lập khách quan trên thị trường Việt 
giá trị thực lại rất thấp. 
 Nam làm căn cứ so sánh. Lợi dụng đặc tính này 
 - Chuyển giá thông qua việc mua, bán nguyên của các dịch vụ phát sinh trong nội bộ tập đoàn, 
liệu, vật tư, hàng hoá, công cụ, dụng cụ, và các tài trong những năm qua, một số MNCs đầu tư vốn 
sản hữu hình khác giữa các bên liên kết. Chuyển vào Việt Nam và thực hiện cung cấp các dịch vụ 
giá dạng này diễn ra tương đối phổ biến tại các DN cho DN thành viên tại Việt Nam như: Dịch vụ kế 
liên kết trong những năm qua, kể cả các DN có vốn toán, dịch vụ quản lý, dịch vụ tài chính, tư vấn, đào 
FDI cũng như DN liên kết nội địa, diễn ra tại một số tạo chuyên viên, chuyển người qua công ty mẹ học 
ngành nghề chính như: May mặc, da giày, chế biến tập cho các công ty con, hoặc ép các công ty con trả 
thực phẩm... điển hình như Công ty P&G Việt Nam lương cao cho các chuyên viên đến từ công ty mẹ 
(DN liên doanh giữa Công ty Proter & Gamble Far hoặc các công ty thành viên, trả chi phí lớn cho các 
Earst với Công ty Phương Đông). công ty tư vấn trung gian thuộc MNCs... đồng thời 
 tính giá dịch vụ ở mức rất cao để chuyển lợi nhuận 
 - Hai là, chuyển giá thông qua chuyển giao tài 
 từ DN thành viên tại Việt Nam sang bên liên kết 
sản vô hình (TSVH): Chuyển giá thông qua chuyển 
 nước ngoài nhằm giảm nghĩa vụ thuế TNDN của 
giao TSVH thường diễn ra trong trường hợp DN 
 doanh nghiệp thành viên tại Việt Nam, gây thất thu 
nước ngoài chuyển giao thương hiệu, bí quyết kinh 
 cho NSNN. Một trong những DN nhận dịch vụ nội 
doanh, chuyển giao công nghệ sản xuất kinh doanh 
 bộ tập đoàn lớn là Công ty TNHH một thành viên 
cho bên liên kết tại Việt Nam và thu tiền bản quyền. 
 KeangNam Vi Na; chuyển giá của mặt hàng xe ôtô 
Việc định giá đối với loại TSVH mang tính đặc thù 
 tại Việt Nam.
này thường rất khó khăn. Lợi dụng đặc tính này, 
DN liên kết tại nước ngoài thường tính và thu phí - Bốn là, chuyển giá thông qua chi trả lãi vay 
bản quyền rất cao đối với bên liên kết tại Việt Nam, vốn sản xuất kinh doanh: Một trong những hành vi 
khiến cho chi phí đầu vào của bên liên kết Việt Nam tương đối phổ biến của các DN có vốn FDI trong 
bị đẩy lên cao, kết quả kinh doanh bị thua lỗ, Chính thời gian qua là thực hiện chuyển giá thông qua 
phủ Việt Nam bị mất quyền đánh thuế TNDN. Một hình thức vay vốn từ bên liên kết nước ngoài và trả 
trong những DN điển hình là Công ty Coca Cola lãi suất vay vốn rất cao. Các công ty con tạo ra cơ 
 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 129 - tháng 7/2018 17
 QUAÛN LYÙ NHAØ NÖÔÙC VEÀ CHUYEÅN GIAÙ - THÖÏC TRAÏNG, THAÙCH THÖÙC VAØ VAI TROØ CUÛA KIEÅM TOAÙN NHAØ NÖÔÙC
 cấu vốn và nguồn vốn bất hợp lý như dùng nguồn buộc là chuyển lợi nhuận, Trung tâm tái tạo hóa 
 vốn vay từ công ty mẹ để tài trợ cho tài sản cố định đơn thường lấy giá vốn cộng thêm một tỷ lệ hoa 
 và tài sản đầu tư dài hạn mà không tăng vốn góp hồng đủ để trang trải chi phí hoạt động. 
 và vốn chủ sở hữu nhằm đẩy chi phí hoạt động tài Thông qua hoạt động của trung tâm tái tạo hóa 
 chính lên cao như chi phí chênh lệch tỷ giá, chi phí đơn, các MNCs sẽ chủ động hơn trong việc xác 
 lãi vay Với cách thức này, lợi nhuận từ DN có vốn định giá bán của hàng hóa, sản phẩm, chuyển bớt 
 FDI tại Việt Nam đã được chuyển sang cho bên liên một phần lợi nhuận để tránh thuế TNDN phải nộp 
 kết tại nước ngoài có mức thuế suất thấp hơn mức ở nước có thuế suất thuế TNDN cao, chủ động xác 
 thuế suất thuế TNDN tại Việt Nam để được hưởng định tỷ giá ngoại tệ khi thanh toán, chủ động điều 
 mức thuế suất thấp này. Hành vi này thường xảy ra tiền dòng tiền cho các DN thành viên của MNCs.
 tại các doanh nghiệp có ngành nghề sản xuất kinh 
 - Sáu là, chuyển giá thông qua sự chênh lệch 
 doanh có sử dụng vốn lớn như: Khai thác mỏ; sản 
 thuế suất giữa các quốc gia: Thông qua việc điều 
 xuất, lắp ráp các phương tiện vận tải, điển hình như 
 tiết giá mua, bán hàng hóa, thành phẩm, bán thành 
 trường hợp của công ty Keangnam Vina đã vay vốn 
 phẩm và các nguyên liệu, vật liệu. Nếu thuế nhập 
 của Kookmin Bank. 
 khẩu ở quốc gia có công ty nhập khẩu của MNCs 
 - Năm là, chuyển giá thông qua các Trung tâm cao thì giá các hàng hóa và thành phẩm sẽ được 
 tái tạo hóa đơn: Các MNCs thành lập nhiều DN công ty mẹ bán với giá thấp để giảm thuế nhập 
 ở các quốc gia khác nhau, hoặc ở trong cùng một khẩu phải nộp cho công ty con, đồng thời bù đắp 
 quốc gia, trong đó MNCs thành lập ra một DN việc bán với giá thấp bằng cách tính giá cao hơn với 
 trung gian không có nhiệm vụ sản xuất, hoặc chỉ các hoạt động khác. Giữa 2 công ty của MNCs có 
 thực hiện khâu đóng gói hoặc hoàn thiện chi tiết quan hệ với nhau theo cách sản phẩm đầu ra của 
 nhỏ của hàng hóa, sản phẩm (Trung tâm tái tạo công ty này là đầu vào của công ty kia, nếu thuế 
 hóa đơn là trung gian giữa các MNCs và DN có suất thuế TNDN của công ty đầu ra cao hơn công 
 vốn FDI tại Việt Nam). Hàng hóa trên chứng từ ty đầu vào thì công ty đầu ra sẽ bán cho công ty đầu 
 hóa đơn được bán ở DN nơi sản xuất hàng hóa vào với giá thấp, còn nếu thuế ở công ty đầu ra thấp 
 tại nước ngoài qua trung tâm tái tạo hóa đơn và hơn công ty đầu vào thì công ty đầu ra sẽ bán với 
 sau đó trung tâm này bán lại cho DN có vốn FDI ở giá cao hơn qua đó MNCs có thể giảm được thuế 
 Việt Nam bằng cách xuất hóa đơn và chứng từ kèm TNDN phải nộp. Các MNCs thường áp dụng chiêu 
 theo. Nhưng trên thực tế, hàng hóa được chuyển thức này tại các nước có mức thuế suất thuế TNDN 
 giao trực tiếp từ các MNCs tại nước ngoài qua cao như Việt Nam, Trung Quốc thông qua việc bán 
 thẳng DN có vốn FDI ở Việt Nam mà không qua hàng hóa sang các nước có thể là thiên đường thuế 
 trung tâm tái tạo hóa đơn. Hình thức này thường (tại đó, tất cả các loại thu nhập đều được miễn 
 phát sinh trong ngành sản xuất dược phẩm, các DN thuế) như: British Virgin Islands, Cayman Islands 
 nhập khẩu xe ôtô, họ đã liên kết với DN nước ngoài hay Netherlands Antilles. Điển hình như Công ty 
 khai giá trên hoá đơn thấp hơn nhiều so với giá Coca - Cola Việt Nam tránh thuế TNDN, công ty 
 mua tại nước ngoài, còn giá bán thực tế cho khách Foster’s Việt Nam đã né tránh thuế tiêu thụ đặc 
 hàng theo giá thị trường trong nước để giảm tiền biệt, thuế GTGT. 
 thuế TTĐB, thuế GTGT phải nộp.
 - Bảy là, Chuyển giá thông qua ưu thế tự kê khai 
 Thực chất, Trung tâm tái tạo hóa đơn có nhiệm giá: Các doanh nghiệp có vốn FDI thông qua việc tự 
 vụ (i) rà soát lại giá thành của sản phẩm, hàng hóa kê khai đã kê khai giá trị hàng hóa nhập khẩu thấp 
 trước khi được bán, (ii) xử lý vấn đề chênh lệch tỷ hơn giá sản xuất tại nước ngoài để tránh thuế nhập 
 giá ngoại tệ với giá trị của nguyên tệ được thanh khẩu, thuế TTĐB và thuế GTGT hàng nhập khẩu, 
 toán giữa công ty mẹ với công ty con và với trung kê khai giá bán thấp hơn giá thị trường nhằm mục 
 tâm tái tạo hóa đơn, (iii) điều phối dòng tiền đến đích tránh thuế GTGT, thuế TNDN. Điển hình là 
 các công ty con có nhu cầu về vốn. Để tránh bị cáo việc tự kê khai giá đối với xe ôtô nhập khẩu, hiện 
18 Số 129 - tháng 7/2018 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
nay các doanh nghiệp nhập khẩu đã cố tình làm giá của các DN có vốn FDI giai đoạn 2012-2015, cùng 
trên hoá đơn thấp hơn nhiều so với giá mua thực với chiến lược cải cách hệ thống thuế giai đoạn 
tế cũng như giá bán cho khách hàng để giảm tiền 2011-2020 đã được Chính phủ phê duyệt tại Quyết 
thuế phải nộp, hoặc đối với các công ty liên doanh định số 732/QĐ-TTg ngày 17/5/2011.
lắp ráp xe ôtô đã thực hiện việc chuyển giá thông Ngày 24/2/2017, Chính phủ đã ban hành Nghị 
qua ưu thế tự kê khai giá các linh kiện nhập khẩu định số 20/2017/2017/NĐ-CP quy định về quản 
để mang về một khoản lợi nhuận cho công ty mẹ. lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết. 
 Theo nhận thức của 72,6% cán bộ công chức Nghị định đã có những nội dung đổi mới so với 
thuế trong cuộc khảo sát 2017, các DN có vốn FDI Thông tư 66/2010/TT-BTC. 
thực hiện chuyển giá không đơn thuần là chỉ khai Các giải pháp chống chuyển giá dựa trên những 
tăng hoặc chỉ khai giảm giá mà lúc khai tăng giá, quan điểm cơ bản sau:
lúc khai giảm giá tùy theo mục tiêu của DN có vốn 
FDI trong từng thời kỳ nhất định. (i) Chống chuyển giá phải đảm bảo hài hòa về 
 lợi ích giữa doanh nghiệp và Nhà nước nhằm thu 
 Qua kết quả thanh tra giá chuyển nhượng đối hút vốn đầu tư để phát triển nền kinh tế quốc gia.
với các DN có vốn FDI giai đoạn từ năm 2010 - 
2016, ngành thuế đã thực hiện điều chỉnh xác định (ii) Chống chuyển giá phải công bằng với mọi 
 doanh nghiệp và công khai, minh bạch, lấy xây 
giá thị trường đối với 130 DN, điều chỉnh giảm lỗ 
 dựng làm chính, tạo cạnh tranh bình đẳng.
2.962 tỷ đồng, điều chỉnh tăng thu nhập chịu thuế 
3.430 tỷ đồng, truy thu 724 tỷ đồng. (iii) Chống chuyển giá phải phù hợp với điều 
 kiện thực tế Việt Nam đang trong quá trình cải cách 
 2. Giải pháp chống chuyển giá
 hành chính và từng bước hiện đại hóa ngành thuế.
 Ngày 20/12/2013, Bộ Tài chính ban hành Thông 
 (iv) Chống chuyển giá phải đặt trong mối quan 
tư 201/2013/TT-BTC, về việc hướng dẫn việc áp 
 hệ phối hợp chặt chẽ giữa các quốc gia trên thế giới 
dụng Thỏa thuận trước về phương pháp xác định 
 và giữa các Bộ ngành, giữa các lực lượng Thuế, Hải 
giá tính thuế (APA) trong quản lý thuế. Thông tư 
 quan, Biên phòng, Quản lý thị trường. 
đã xác định phạm vi điều chỉnh; đối tượng áp dụng, 
thỏa thuận trước về phương pháp xác định giá tính (v) Đặt cán bộ công chức thuế là lực lượng 
thuế (APA); trình tự thủ tục và nội dung của APA... trung tâm, có tính quyết định trong thực hiện các 
Thỏa thuận APA đem lại nhiều lợi ích cho cả cơ biện pháp chống chuyển giá.
quan thuế và người nộp thuế, song việc đàm phán Căn cứ vào các quan điểm nêu trên, các giải 
APA rất phức tạp và mất nhiều thời gian, APA pháp chủ yếu chống chuyển giá là:
chỉ được xem là lý tưởng khi người nộp thuế phải 
đối mặt với nhiều tranh chấp hoặc các điều chỉnh Thứ nhất, Hoàn thiện thể chế pháp luật về chống 
liên quan đến xác định giá thị trường; quy mô và chuyển giá.
mức độ phức tạp của các giao dịch quốc tế rất lớn; Qua hơn 6 năm triển khai thực hiện Thông tư 
phương thức tiếp cận, định giá đang áp dụng có thể 66/2010/TT-BTC đã phần nào thu được nhiều kết 
bị cơ quan thuế chất vấn và lợi ích của việc áp dụng quả nhất định, song bên cạnh đó cũng còn nhiều 
APA là vượt trội so với các kênh giải quyết tranh bất cập về mặt quản lý thuế cần thiết phải khắc 
chấp khác. phục để công tác quản lý thuế có hiệu quả tốt hơn. 
 Bên cạnh đó, kể từ năm 2012, Cơ quan Thuế đã Kết quả khảo sát 2017 về các biện pháp chống 
có thêm công cụ pháp lý trong đấu tranh với hành chuyển giá cho thấy những biện pháp thanh tra 
vi chuyển giá không chỉ tại các DN có vốn FDI mà được đa số cán bộ công chức thuế đánh giá là có 
đối với cả các DN trong nước thông qua việc Bộ hiệu quả, song biện pháp được hơn 10% tổng số cán 
Tài chính đã phê duyệt kế hoạch hành động quốc bộ thuế đánh giá rất hiệu quả trong chống chuyển 
gia nhằm quản lý chính sách chống chuyển giá giá lại là APA và phạt nặng hành vi chuyển giá.
 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 129 - tháng 7/2018 19