Các chất ma túy gây nghiện tại Việt Nam

 CÁC CHẤT MA TÚY GÂY NGHIỆN TẠI VIỆT NAM 
 Tình trạng lạm dụng các chất gây nghiện tại Việt Nam và trên thế giới đang là 
vấn đề nhức nhối. Hiện nay số lượng người sử dụng ma túy ngày càng gia tăng, đặc 
biệt đang trẻ hóa, và cùng lúc nhiều loại ma túy, nhất là các loại ma túy tổng hợp 
(chiếm khoảng 70 – 75 % trong tổng số người nghiện) khiến cho việc cai nghiện khó 
khăn hơn. Các chất gây nghiện đều tác động trực tiếp vào não bộ - cơ quan trung tâm 
chi phối vào mọi hoạt động của con người. Các chất gây nghiện có thể gây ra biến đổi 
các vùng não bộ và những biến đổi này là cần thiết để duy trì các hoạt động và có thể 
hướng tới xung động lạm dụng các chất gây nghiện, và đây là biểu hiện của nghiện 
(hay ghiền). Lạm dụng các chất gây nghiện tác động đến các vùng vỏ não (cortex), hệ 
thống viền của não (limbic system) và cuống não (brain stern). Có nghĩa là chúng đều 
tác động đến cơ quan thần kinh và từ đó ảnh hưởng đến gan, thận, máu ... Hậu quả do 
ma túy gây ra rất lớn, không chỉ tinh thần và thể xác của một cá nhân mà cả xã hội. Bí 
thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh cho rằng: Một người nghiện khiến cả gia đình tan nát. 
Nghiện ma túy làm mất khả năng lao động, học tập, làm thương tổn hệ thần kinh dẫn 
đến thoái hóa nhân cách, rối loạn hành vi, không làm chủ được bản thân, vi phạm 
pháp luật và thậm chí tử vong. 
 Theo báo cáo của các lực lượng chức năng, năm 2018, đã phát hiện 24.931 vụ, 
tăng so với trước đây. Tỷ lệ vi phạm pháp luật trong thanh thiếu niên nghiện ma túy 
chiếm khoảng 50% và gấp 100 lần so với nhóm không nghiện. Tính đến tháng 4/2019 
cả nước đang diều trị, cai nghiện cho 38.441 người. Tháng 11/2018 cả nước có 
225.009 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý. Tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy 
vẫn diễn biến hết sức phức tạp và không hề có dấu hiệu dừng lại. Việt Nam là một 
nước có nguy cơ trở thành nơi trung chuyển ma túy. Điều đáng nói là hầu như thanh 
thiếu niên chưa có ý thức hiểu được sự tàn phá của ma túy, đôi khi còn lầm tưởng đó 
là thứ giải trí, tiêu khiển hoặc là thể hiện sự giàu có, khẳng định đẳng cấp và bản lĩnh 
cá nhân ... 
 Theo các nhà nghiên cứu, hiện nay có những loại chất gây nghiện phổ biến: 
1. Hê rô in: 
 Là loại chất gây nghiện đứng đầu trong các loại, được mệnh danh là “ông vua 
của các loại thuốc phiện”. Loại thuốc này thường tạo cảm giác phê nhất nhưng chỉ cần 
thử một lần là nghiện và khó cai nghiện nhất. Nó gây ức chế làm giảm đi hoạt động 
của não bộ và hệ thần kinh trung ương. Có thể giảm đau và gây ra sự hưng phấn quá 
mức cho phép. Chỉ cần ngưng thuốc sẽ tạo ra những cơn đau khủng khiếp, buồn nôn, 
trầm cảm và mất ngủ triền miên. Nếu dùng quá liều sẽ dẫn tới ngưng thở và tử vong 
(sốc thuốc). Và trong quá trình sử dụng lâu dài còn gây ra những căn bệnh khác như 
táo bón trường niên, chán ăn, giảm khả năng thụ thai ... 
 Heroin được tìm thấy năm 1874, nhưng tới năm 1909, Dreser ở Đức mới thử 
nghiệm trên người. Chữ Heroine bắt nguồn từ tiếng Đức là Héroisch (có nghĩa là năng 
lực). Heroin có tên hóa học là Diacetylmorphine và còn có tên gọi khác là hàng trắng, 
Bạch phiến (Blanche), nàng tiên trắng. Là một loại chất gây nghiện bán tổng hợp được 
chiết xuất từ nhựa quả cây thuốc phiện. Một số loại chất gây nghiện khác trong nhóm 
chất dạng thuốc phiện này bao gồm thuốc phiện, morphine và codein. Heroin thường 
ở dạng bột, có mầu sắc khác nhau tùy thuộc vào độ tinh khiết. Heroin có mầu trắng 
thường có độ tinh khiết cao hơn so với mầu nâu, hoặc mầu trắng ngà. Heroin thường 
được sử dụng theo đường tiêm chích, hút, hoặc hít. 
2. Cần sa 
Trong cần sa có 3 chất chính đã được tìm thấy là: Cannabinoid, 
Tetrahydrocannabinol (THC) và Cannabinol. Trong đó, THC là hoạt chất chính gây 
tác dụng về mặt tâm thần, dễ tan trong chất béo nên khi hút, THC nhanh chóng xâm 
nhập mô phổi. Khi sử dụng cần sa, người dùng có cảm giác thoải mái, hưng phấn 
nhưng dễ mắc vào bệnh lý tâm thần phân liệt (ảo giác và hoang tưởng), gây hại cho 
phổi và một số bệnh khác, lệ thuộc hoàn toàn vào nó ... Trường hợp bị sốc khi hút cần 
sa dẫn đến tình trạng ói mửa, đau bụng, cay mắt, tim đập nhanh... 
Cây cần sa (Cannabis): Còn được gọi là gai dầu, lanh mèo, gai mèo, đại ma, 
“cỏ”, bồ đà, tài mà, Cây cần sa cao từ 2 - 3 mét, mọc thẳng, nhiều cành lá. Quả hình 
tròn, nhọn có màu xám trơn (trong dân gian gọi là hạt cần sa). Cần sa được chế ra từ 
ba bộ phận của cây: Lá và hoa khô, tuyến nhựa cuống nén thành cục (gọi là băm), dầu. 
Người ta sử dụng cần sa bằng cách trộn vào thức ăn hoặc vào thuốc lá, hoặc được hút 
bằng ống điếu. 
3. Thuốc lắc: 
 Là một loại thuốc kích thích vào hệ thần kinh, làm tăng nồng độ chất dẫn truyền 
thần kinh như Dopamin, Noradrenalin ... khiến cho tế bào thần kinh bị kích thích 
không ngừng. Người sử dụng thường mắc các chứng hoang tưởng, cảm giác bồng 
bềnh, có cảm giác không thực về âm thanh và hình ảnh, suy giảm trí nhớ và lẫn lộn về 
nhận thức ... nếu sử dụng lâu dài sẽ ảnh hưởng nặng nề đến hệ tim mạch, co giật, thậm 
chí tử vong. 
 Thuốc lắc là loại chất ma túy tổng hợp MDMA (Methylene dioxy 
methamphetamin), được chế xuất từ nhiều loại hóa chất khác nhau, thường được dùng 
nhiều trong quán bar với nhiều tên gọi khác nhau như bướm đêm, bay, bánh, kẹo, nốt 
nhạc, tim lồng, chó dại ... tùy thuộc vào màu sắc và hình nổi trên bề mặt của viên 
thuốc. Thuốc lắc thường được sản xuất bất hợp pháp và được bán dưới dạng viên có 
kích cỡ và mầu sắc khác nhau. Loại chất gây nghiện này cũng có sẵn dưới dạng bột và 
được sử dụng bằng hình thức hít. Thuốc lắc hiếm khi được sử dụng theo hình thức 
tiêm chích. 
4. Methamphetamine (Ma túy đá) 
 Là loại ma túy tổng hợp, là chất nhân tạo tạo cảm giác hưng phấn, tỉnh táo, kích 
thích ham muốn tình dục, có thể làm được những công việc năng nhọc nhưng sau đó 
sẽ bị rơi vào trạng thái suy nhược cơ thể, rối loạn hệ thần kinh, ... Ma túy đá gây 
nghiện dai dẳng và tàn phá sức khỏe ghê gớm, gây ra ảo giác, thường nghĩ rằng mình 
đang bị đe dọa, dẫn tới vô thức, có thể giết người một cách tàn ác nhất. Đây là loại ma 
túy được sử dụng nhiều thứ hai tại Việt Nam và để lại nhiều hệ lụy to lớn cho nhiều 
người. 
 Methamphetamine dạng viên có màu hồng thường được gọi là Hồng phiến. Mỗi 
viên Hồng phiến thường chứa khoảng 20 – 25% methamphetamine nguyên chất còn 
lại là các chất độn như caphein, tinh bột, phẩm màu, Dạng tinh thể được gọi là “Ma 
túy Đá” vì nhìn dưới kính có độ phóng đại, trông giống cục nước đá - tinh thể gồm 
những mảnh vụn li ti, gần giống với hạt mì chính óng ánh. Methamphetamine dạng 
tinh thể có độ tinh khiết lên đến 98-99%. Sử dụng bằng con đường tiêm, chích, hút. 
Sử dụng quá liều có thể gây tử vong tại chỗ. 
5. Ketamine 
 Là một loại ma túy tổng hợp được sử dụng khá phổ biến bên cạnh các loại gây 
nghiện khác. Khi sử dụng không đúng chỉ định, ketamine sẽ gây nên tình trạng ảo 
giác, hoang tưởng, bị kích động mạnh, không cảm thấy đau đớn, rối loạn thị giác, cảm 
giác mùi vị, sờ mó bị thay đổi méo mó, mất định hướng về không gian và thời gian, 
gây mất trí nhớ ngắn hạn không nhận biết mình là ai có thể dẫn đến các hành vi không 
an toàn cho bản thân và người xung quanh. 
 Ketamine được tổng hợp ở dạng lỏng, bột tinh thể hay dạng viên nhộng, viên 
nén hòa với nước để uống hoặc tiêm vào tĩnh mạch. Giá thành rẻ hơn thuốc lắc, nếu 
sử dụng chung với thuốc lắc sẽ tạo cảm giác phê hơn. 
6. Cỏ Mỹ 
 Là một loại ma túy tổng hợp có độc tính và khả năng gây nghiện cao. Do có quá 
nhiều thành phần trong đó nên các biểu hiện của người dùng rất đa dạng, phức tạp. 
Người sử dụng chất gây nghiện này có biểu hiện hoa mắt, mắt đỏ, ù tai, tim đập 
nhanh, nôn ói Cỏ Mỹ gây loạn thần, không kiểm soát được hành vi, tinh thần kích 
động, căng thẳng, ảo giác, với tư tưởng cực đoan gây hại cho mình và người khác. Sử 
dụng lâu dài sẽ gây ra các bệnh về gan, thận, da và suy giảm hệ miễn dịch. 
Cỏ Mỹ gần giống cần sa, nhưng chứa chất XLR-11. Đây là chất gây ảo giác 
mạnh làm cho người nghiện có cảm giác nhanh "lên đỉnh" và kéo dài thời gian "phê" 
hơn so với loại ma túy thông thường. Thường xuất hiện dưới dạng mảnh vụn hoặc sợi 
thái từ cây cỏ được tẩm các chất ma túy khó phân biệt (phổ biến là chất cần sa tổng 
hợp). 
7. Bóng cười 
 Bóng cười làm cho người sử dụng sảng khoái, cứ thế cười không kiểm soát, sau 
đó chìm vào ảo giác. Về lâu dài gây thiếu máu, lờ đờ, rối loạn giấc ngủ và tim mạch, 
dẫn tới trầm cảm và thiệt mạng. Loại này rất dễ dẫn đến sử dụng các loại ma túy khác 
vì cảm giác “phê” của nó. 
Bóng cười thực chất là một loại bóng bay được bơm khí N2O (Dinitơ monoxit 
hay Nitrous oxide). Loại khí này khi hít vào cơ thể có khả năng tác động, kích thích 
mạnh lên một vài điểm của hệ thần kinh. 
Bóng cười hay còn được gọi với tên Funkyball là một trong những trào lưu 
đang được giới trẻ ở nhiều nước trên thế giới trong đó có Việt Nam thịnh hành nhất 
hiện nay, họ coi đây là một thú vui dùng để xả stress. Người dùng chỉ việc "thổi" và 
"hít" - "hít" và "thổi" cho đến khi quả bóng xẹp xuống. 
8. Lá khát 
Lá khát là một loại ma túy hữu cơ nguy hiểm, mạnh hơn cần sa và hê - ro - in. 
Người sử dụng có biểu hiện mắt mờ, rụng răng, rối loạn tinh thần, hung hãn khác 
thường và chìm vào trong ảo giác, kích thích thần kinh mạnh chứ không ức chế như 
thuốc phiện. Nó có sức mạnh tàn phá cơ thể kinh khủng và khó cai nghiện hơn tất cả. 
Lá khát được các cơ quan chức năng Việt Nam phát hiện đầu tiên vào đầu tháng 
3/2017, đây là một loại cây lâu năm được trồng nhiều ở các nước Châu Phi như 
Ethiopia, Somalia, và Yemen. Lá cây khát chứa 2 chất là Cathine và Cathinone. Đây 
chính là 2 tiền chất để điều chế ma túy đá. Hiện nay Việt Nam đang trở thành điểm 
trung chuyển của loại ma túy này. 
9. Nấm ảo giác 
Đây là loại ma túy mới có mặt ở Việt Nam nhưng lại đang được giới trẻ rất ưa 
chuộng. Nó lại gây ra một thứ ảo giác khác lạ so với nhiều loại ma túy khác với mùi 
thơm thoang thoảng pha trộn giữa mùi của nấm hương với thuốc lá. Theo các chuyên 
gia, các chất ma túy trong cây nấm này khiến người dùng lâng lâng, bay bổng, cười 
khóc vô cớ, khiến người trầm cảm trở nên tươi vui lạ thường. Người dùng có thể bắt 
gặp trải nghiệm lên thiên đường, xuống địa ngục, lên mặt trăng, xuống đáy biển tùy 
theo tưởng tượng. "Chuyến đi" có thể kéo dài từ 6 đến 20 tiếng, tùy thể trạng và liều 
dùng. Trên thực tế, những người thể trạng yếu quá trở nên kiệt sức, không thể thoát 
khỏi chuyến đi ma quái đó nếu không có sự đánh thức của người khác, càng dùng 
nhiều, càng lệ thuộc. 
 Loại nấm này còn có những cái tên khác như nấm thức thần, nấm ảo giác, nấm 
ma thuật mỗi cây nấm được cắt ra làm 2-3 phần, chân nấm dài có thể được cắt 
nhiều phần hơn nữa. Loại nấm này có hai hoạt chất Psilocine và Psilotcin, chính là 
nguyên nhân gây ảo giác mạnh cho người dùng. Loài nấm này mọc khá phổ biến tại 
nhiều nơi trên thế giới như Bắc Mỹ, Mexico, Nam Mỹ, bán đảo Scandinavia và vài 
vùng tại châu Á và mới du nhập vào Việt Nam. 
10. Tem giấy 
Khi điều trị cho các bệnh nhân có rối loạn về thần kinh, Bệnh viện Tâm thần Hà 
Nội phát hiện ra một loại ma túy mới - ma túy tem giấy xuất hiện ở Việt Nam gần đây, 
loại ma túy mới này được gọi là tem giấy hay bùa lưỡi, trên bìa in hình các nhân vật 
nổi tiếng hay các ca sĩ thế giới. Các miếng tem giấy này được tẩm chất LSD - là chất 
gây ảo giác mạnh nhất từ trước đến nay mà con người biết đến, thuộc nhóm kích 
thích. Vài chục microgam chất này đã có thể gây ảo giác, hoang tưởng nguy hiểm cho 
bản thân người dùng và người xung quanh. Người dùng chỉ cần liếm hoặc ngậm hẳn 
mẩu giấy này trong miệng. 5 phút sau, các ảo giác sẽ xuất hiện. 
11. Ma túy tổng hợp với công thức phức tạp 
 Đó là 2 chất ma túy tổng hợp đặc biệt nguy hiểm mới có mặt ở Việt Nam là ma 
túy 5FR-MDMB-PICA và N-Ethylpentylone. Đó đều là các chất ma túy có tác động 
mạnh đến hệ thần kinh, gây ảo giác, bị cấm sử dụng ở nhiều quốc gia trên thế giới. 
Với hai loại ma túy này, ở người nghiện dài ngày, sử dụng liều cao sẽ dẫn đến trầm 
cảm nặng, có thể có ý tưởng và hành vi tự sát hoặc ám sát những người xung quanh. 
Đó chính là lý do vì sao gần đây thường xuyên có những vụ người nghiện ma túy đá 
tự cứa tay chân để tự sát hoặc sát hại những người thân trong gia đình. 
 Hai loại ma túy này xuất hiện lần đầu tiên trên thế giới vào năm 2016 tại Mỹ, 
sau đó lan ra các nước, New Zealand, Australia..., hiện là Việt Nam. 
Chất N-Ethylpentylone là một dạng ma túy tổng hợp, có chứa hoạt chất Cathine 
(giống chất có trong cây lá khát) kích thích thần kinh và gây ảo giác, có thể làm tăng 
huyết áp, làm cho nhiệt độ cơ thể tăng, gây co giật và nhão cơ, gây nguy hại cho sức 
khỏe con người. 
Chất 5FR-MDMB-PICA (tức cần sa tổng hợp) thuộc dạng thảo mộc, tương tự 
như cần sa có tính chất gây ảo giác và kích thích lên dây thần kinh. Đây là 2 chất chưa 
có trong danh mục các chất ma túy và tiền chất cần kiểm soát ở Việt Nam. 
Có một số loại ma túy khác đang được các nước cảnh báo nhưng chưa phát hiện 
tại Việt Nam, tuy nhiên chúng ta cũng cần phải có ý thức về nó. Việc lạm dụng các 
chất gây nghiện không thể tránh khỏi những hệ lụy to lớn.