Bi kịch nhân vật trong tiểu thuyết sóng ở đáy sông của Lê Lựu

Tạp chí Nghiên cứu khoa học và Phát triển kinh tế Trường Đại học Tây Đô Số 09 - 2020 
205 
BI KỊCH NHÂN VẬT TRONG TIỂU THUYẾT SÓNG Ở ĐÁY SÔNG 
CỦA LÊ LỰU 
Phan Văn Tiến*, Nguyễn Thị Tuyết Nghi, La Thị Mỹ Hạnh và Phan Mộng Giúp 
Khoa Ngữ văn, Trường Đại học Tây Đô 
(*Email: phanvantien1984@gmail.com) 
Ngày nhận: 11/6/2020 
Ngày phản biện: 11/8/2020 
Ngày duyệt đăng: 21/9/2020 
TÓM TẮT 
Bi kịch là sự xung đột giữa cái đẹp và cái xấu, giữa khát vọng con người với cuộc sống 
không thể thay đổi, không đáp ứng được, là sự dằn vặt về tinh thần mà khó có thể giải thoát 
được. Bi kịch nhân vật diễn ra trong một tình huống cực kì căng thẳng mà nhân vật phát 
triển theo chiều hướng khác nhau. Trong tiểu thuyết Sóng ở đáy sông, nhà văn Lê Lựu miêu 
tả nhân vật với những gian khổ, thiếu thốn lẫn mất mát trong cuộc sống gia đình, về cuộc 
sống mưu sinh cũng như về tình yêu đôi lứa mà nhân vật phải nếm trải. Đó là câu chuyện 
dài về cuộc đời đau thương của nhân vật Núi, một con người giàu ý chí vươn lên nhưng 
không ngừng vấp phải những ngang trái của tình người và trói buộc của những hủ tục, 
khiến cuộc đời anh rơi vào cảnh bế tắc, bi đát. Qua câu chuyện giàu tình tiết, nhà văn Lê 
Lựu đã gởi đi một thông điệp đầy tinh thần nhân đạo về ý nghĩa của tình yêu và vai trò của 
gia đình đối với việc hình thành nhân cách và quyết định hạnh phúc của con người. 
Từ khóa: Bi kịch nhân vật, tiểu thuyết Sóng Ở Đáy Sông 
Trích dẫn: Phan Văn Tiến, Nguyễn Thị Tuyết Nghi và La Thị Mỹ Hạnh, 2020. Bi kịch nhân 
vật trong tiểu thuyết Sóng Ở Đáy Sông của Lê Lựu. Tạp chí Nghiên cứu khoa 
học và Phát triển kinh tế Trường Đại học Tây Đô. 09: 205-220. 
*Ths. Phan Văn Tiến – Giảng viên Khoa Ngữ văn, Trường Đại học Tây Đô
Tạp chí Nghiên cứu khoa học và Phát triển kinh tế Trường Đại học Tây Đô Số 09 - 2020 
206 
1. GIỚI THIỆU 
Bi kịch được xem là sự đối thoại với 
hài kịch, nó phản ánh không phải bằng 
sự tự sự mà bằng hành động của nhân 
vật chính, mối quan hệ không thể điều 
hòa giữa cái thiện và cái ác, cái cao cả 
và cái thấp hèn. Ta cần phân biệt rõ ràng 
giữa bi kịch và nỗi đau thương mất mát. 
Bi kịch thường gắn liền với đau thương, 
mất mát nhưng không phải mọi đau 
thương, mất mát đều là bi kịch. Nó diễn 
ra trong một tình huống cực kì căng 
thẳng mà nhân vật thường chỉ thoát ra 
khỏi nó bằng cái chết bi thảm và gây nên 
những suy tư và xúc động mạnh mẽ đối 
với công chúng. Theo Aristotle, “bi kịch 
là những sự bắt chước hành động hệ 
trọng và trọn vẹn nhằm dùng hành động 
chứ không phải bằng kể chuyện, bằng 
cách gây nỗi xót thương và nỗi sợ hãi để 
thực hiện sự thanh lọc những nỗi xúc 
động tương tự” (Lê Bá Hán, 1997). 
 Nhà văn Lê Lựu là một trong những 
cây bút tiêu biểu của nền văn học Việt 
Nam sau 1975, với những tác phẩm làm 
thay đổi cách suy nghĩ, cách nhìn, cách 
đánh giá của con người về cuộc sống. Lê 
Lựu là một trong những người đi tiên 
phong trong phong trào đổi mới văn 
chương. Nhà văn chính là người đã vẽ ra 
cho các thế hệ văn sĩ phía sau ông những 
hướng đi cho sự phát triển của tiểu 
thuyết nói chung và các thể loại khác nói 
riêng. Những sáng tác của ông giàu giá trị 
nhân văn và có tầm ảnh hưởng lớn trên 
văn đàn như: Người cầm súng (truyện 
ngắn - 1970), Phía mặt trời (truyện ngắn 
- 1972), Campuchia một câu hỏi lớn 
(truyện ngắn - 1979), Mặt trận của 
người lính (truyện ngắn - 1968), Đồng 
bằng chiến sĩ (truyện ký, 1980), Mở 
rừng (tiểu thuyết - 1977), Ranh giới (tiểu 
thuyết - 1977), Thời xa vắng (tiểu thuyết - 
1986), Đại tá không biết đùa (tiểu thuyết - 
1990), Chuyện làng Cuội (tiểu thuyết - 
1993), Sóng ở đáy sông (tiểu thuyết - 
1994), Hai nhà (tiểu thuyết - 2000), Một 
thời lầm lỗi (bút kí - 1988), Trở lại nước 
Mỹ (bút kí - 1989), Đặc biệt, tiểu 
thuyết Sóng ở đáy sông được nhà văn Lê 
Lựu sáng tác vào năm 1994. Đây là tiểu 
thuyết được ông viết theo đơn đặt hàng 
của nhà xuất bản Hải Phòng. Nó không 
chỉ là nơi ông trưởng thành nghề văn mà 
trong những năm 90 của thế kỉ XX, Lê 
Lựu là một nhà văn có những mối quan 
hệ rộng rãi với những người lãnh đạo 
thành phố. Ông được tạo mọi điều kiện 
để có cơ hội sống và thâm nhập sâu hơn 
vào đời sống của con người nơi đây. Từ 
đó, ông tích lũy được nhiều kinh nghiệm 
thực tiễn cho bản thân về con người 
cũng như vùng đất Cảng. Chính vì 
những hiểu biết sâu sắc ấy, cộng thêm 
ngòi bút sắc sảo của mình mà trong một 
lần gặp chánh phó giám đốc nhà xuất 
bản hai bên đã thỏa thuận: “Lê Lựu viết 
cho nhà xuất bản Hải Phòng một cuốn 
tiểu thuyết, mà từ nhân vật đến cốt 
truyện đều xảy ra tại Hải Phòng” 
(Nguyễn Bích Thu, 1996). 
Tiểu thuyết Sóng ở đáy sông, một câu 
chuyện dài về cuộc đời đau thương của 
nhân vật Núi khi phải chịu nhiều thiệt 
thòi, bất hạnh từ lúc nhỏ cho đến khi 
trưởng thành mà vẫn không tìm thấy 
được sự bình yên và hạnh phúc. Nhà văn 
đã rất tinh tế trong việc miêu tả tình tiết 
Tạp chí Nghiên cứu khoa học và Phát triển kinh tế Trường Đại học Tây Đô Số 09 - 2020 
207 
trong tác phẩm, nó luôn có sức hấp dẫn 
và thu hút người đọc. Tìm hiểu bi kịch 
nhân vật trong tiểu thuyết Sóng ở đáy 
sông của Lê Lựu, chúng ta sẽ có cách 
nhìn về bi kịch nhân vật trong văn học, 
về phong cách viết văn và quan niệm 
của nhà văn về cuộc sống. 
2. NHỮNG BIỂU HIỆN VỀ BI 
KỊCH NHÂN VẬT TRONG TIỂU 
THUYẾT SÓNG Ở ĐÁY SÔNG CỦA 
LÊ LỰU 
Bi kịch trong tiểu thuyết của Lê Lựu là 
những vấn đề hoàn toàn mới, được ông nhìn 
dưới những góc độ khác nhau từ những mối 
quan hệ bình thường trong cuộc sống. Nó là 
những nỗi đau khổ, bất hạnh của con người 
khi gặp bế tắc, là những bước ngoặt cuộc 
đời, bắt các nhân vật phải cam chịu chứ 
không thể làm khác được. Điều này được 
nhà văn Lê Lựu tái hiện sống động trong 
tiểu thuyết Sóng ở đáy sông qua: bi kịch 
nhân vật trong cuộc sống trong gia đình, 
trong cuộc sống mưu sinh, trong tình 
yêu đôi lứa. 
2.1. Bi kịch nhân vật trong cuộc 
sống trong gia đình 
Trong tiểu thuyết Sóng ở đáy ...  để anh có cơ hội tiếp xúc với cô. 
Hiền đã để ý đến anh chàng thành phố 
này từ rất lâu, chính vì lâu nên cô biết rất 
rõ về Núi: “Anh về đây hàng năm giờ rồi, 
ai còn lạ. Học giỏi, làm nghề nông cũng 
giỏi, cả tổng đều biết. Chỉ có anh là 
không để ý đến dân nhà quê cục mịch 
chúng em.” (Lê Lựu, 1994). 
Tạp chí Nghiên cứu khoa học và Phát triển kinh tế Trường Đại học Tây Đô Số 09 - 2020 
216 
Ngay từ lúc gặp và yêu Núi, Hiền đã 
tìm hiểu và biết rất nhiều về anh nhưng 
có một điều mà đến khi biết thì mọi 
chuyện đã quá muộn. Mọi thứ như sụp 
đổ khi biết giữa cô và Núi có mối quan 
hệ huyết thống với nhau, người mà cô 
yêu phải gọi mình là cô họ: “Cô Hiền 
ngang vai mẹ anh”(Lê Lựu, 1994). Cả 
đất trời như tối sầm lại, nếu đúng như 
thế thì anh đã mắc phải tội loạn luân khi 
ở với cô mình và khiến cô có thai: “Hắn 
thấy người mình như rời ra” (Lê Lựu, 
1994). Niềm hạnh phúc của tình yêu vẫn 
còn đong đầy trong Núi vẹn nguyên, đâu 
ngờ giờ đây lại phải đối mặt với một sự 
thật quá xót xa: “Hắn nghe, nước mắt 
chảy xuống má từ lúc nào không để ý” 
(Lê Lựu, 1994). Trớ trêu là Hiền có 
huyết thống cách nhau đến bảy đời, mặc 
dầu pháp luật quy định ba đời đã có thể 
lấy nhau nhưng: “Luật Nhà nước là cho 
nơi khác, để chỗ tỉnh người ta theo, còn 
làng mình chín mười đời mà bằng vai 
phải lứa đã không lấy được nhau huống 
hồ cháu lại lấy cô.” (Lê Lựu, 1994). 
Sự lầm lỡ đã khiến Hiền ôm nỗi đau 
mà đi biệt xứ vì mối tình ngây dại, nhưng 
vô tình làm dang dở của cô cả đời con 
gái. Còn Núi thì sau cuộc tình ấy đúng 
thật là anh không mất gì nhưng với anh 
đó là mối tình đầu, là những yêu thương 
xuất phát từ sự chân thành của một con 
người luôn trân trọng hạnh phúc. Bởi Núi 
là một con người có trách nhiệm, anh 
không hề chối bỏ trách nhiệm với Hiền 
khi cô báo có thai, anh vạch ra con đường 
tương lai cho cả hai để xây dựng hạnh 
phúc ở phía trước: “Anh sẽ xin cho em 
học nghề ở nhà máy nào đấy. Bố anh 
quen rất nhiều giám đốc” (Lê Lựu, 
1994). Tất cả những suy tính của anh vẫn 
không thể thực hiện được. Những áp lực 
mà Hiền chịu đựng đã khiến cô không thể 
cùng anh vun đắp hạnh phúc như hai 
người hẹn ước: “Đến sáng ngày hôm qua 
thì người anh thứ hai và mẹ cô phải đưa 
cô lên Hà Nội để đêm đi chuyến tàu vào 
Quảng Bình, Vĩnh Linh, Thanh Hóa hay 
Nghệ An gì đấy” (Lê Lựu, 1994). 
Dẫu cho thế nào đi nữa, Núi vẫn luôn 
rất trân trọng tình yêu với Hiền, đó 
không phải là những cảm xúc nhất thời, 
càng không phải là sự vui đùa để tìm 
những khoái lạc. Anh không hề muốn nó 
tan vỡ, cũng không muốn người mình 
yêu phải ra đi với những nỗi đau mà anh 
không thể cùng chia xớt. Điều mà Núi 
phải đối mặt đó chính là tục lệ, lễ nghi từ 
đời này sang đời khác của làng, của xã. 
Núi thật đau đớn, vì tình yêu chỉ vừa 
mới chớm nở của anh lại bị vùi dập, bởi 
những hủ tục như thế, tại sao phải bắt 
anh gánh chịu tội danh phạm đạo với cô 
mình, một người cô có quan hệ đã bảy 
đời. Tại sao bao nhiêu cay đắng cuộc đời 
cứ đổ dồn lên anh như thế? Anh có thể 
đạp lên dư luận mà sống nhưng Hiền thì 
không và cô quyết định ra đi với giọt 
máu của anh. 
Tình yêu đầu tan vỡ đã để lại trong 
Núi những sự nuối tiếc và cả sự ân hận 
trong khoảng thời gian dài. Lần đầu 
được biết thế nào là tình yêu, lại phải trả 
một cái giá quá đắt đã khiến anh như 
chẳng còn dám tin vào nó và cũng chẳng 
muốn yêu bất cứ ai. Anh cũng chẳng 
dám mơ rằng một ngày nào đó, bản thân 
sẽ có được vợ nên anh trân trọng và xem 
Tạp chí Nghiên cứu khoa học và Phát triển kinh tế Trường Đại học Tây Đô Số 09 - 2020 
217 
đó là một mối quan hệ nghiêm túc. Có 
lẽ, Núi sống buông thả trong ngần ấy 
thời gian đã khiến anh thèm muốn một 
cuộc sống bình yên bên mái nhà với 
những việc làm lương thiện. Hạnh phúc 
cứ tiếp nối hạnh phúc, anh nhận được tin 
Mai đã mang bầu, mừng như bắt được 
vàng và cảm thấy đời mình như thế là 
quá đủ: “Hờ hờ hợ... Con bố đây. Con 
bố... Thế là chúng mình có con rồi.” (Lê 
Lựu, 1994). 
Đứa con của Núi đang từng ngày 
thành hình khiến người làm cha thêm có 
động lực mà phấn đấu, lao động một 
cách chân chính: “Sáng: chồng dậy sớm 
đi thuê xích lô mua các thứ bông bưởi, 
cam quýt hoặc mít dứa, na ổi,... Mùa 
nào thức ấy, đem về chờ sẵn ở đầu chợ 
An Dương đợi vợ khệ nệ “vác bụng ra 
đứng bán” (Lê Lựu, 1994). Cuộc sống 
vợ chồng cứ thế mà diễn ra và theo từng 
ngày, mặc cho: “Giữa những đống rác 
xông ra mùi cóc chết hoặc trong một 
liều quán bên rãnh nước thải, chứa đựng 
hàng trăm thứ hôi đang rữa ra, sủi lên 
lều xều như không có chỗ nào khắm thối 
đến thế, phải lấy bao tải trùm kín mặt, 
vừa âu yếm nhau vừa lấy tay bịt mũi, lại 
thấy thắm thiết vợ chồng” (Lê Lựu, 
1994). Cái thai cứ lớn dần theo niềm 
hạnh phúc đang dâng trong lòng Núi. 
Anh không sợ cực, không sợ khổ, chỉ 
cần con anh được khỏe mạnh chào đời 
thì dẫu có cực hơn hiện tại gấp trăm 
nghìn lần cũng chịu. Nhưng kiểu vợ 
chồng ăn ở với nhau, hợp thành một cặp 
theo kiểu chắp vá mà không hề có tình 
yêu thì làm sao tránh khỏi những bất 
đồng khi cả hai không hề hiểu gì nhau. 
Hai vợ chồng cứ suốt ngày hết cãi vã rồi 
lại chửi nhau bằng những câu tục tĩu, 
hay thậm chí đánh nhau chỉ vì những 
chuyện tưởng chừng nhưng rất bình 
thường. Với nỗi khát khao hạnh phúc, 
Núi bỏ qua và học cách chấp nhận hết, 
vì đó là bản tính của cả hai. Trước giờ 
luôn là như thế, anh có sửa cũng chẳng 
được và nó cũng không quan trọng, vì 
lúc này với Núi đứa con đang lớn lên 
từng ngày mới là quan trọng nhất. 
Cuối cùng thì mọi chuyện lại hoàn 
toàn rẽ sang hướng khác, mặc dù đã 
lường trước nhưng vẫn không thể kiểm 
soát được: “Cho đến khi mang bầu đến 
tháng thứ bẩy cô ta nói phải đi mười 
ngày về thăm bố mẹ rồi trở lại đẻ. Sau 
này hắn mới biết nó lừa hắn. Bao nhiêu 
lần nó định bỏ về, hắn đều đe sẽ giết và 
tìm mọi cách để nó không mang đứa con 
của hắn đi.” (Lê Lựu, 1994). Mặc cho 
Núi có đe dọa và ngăn cản, Mai vẫn bỏ 
đi cùng đứa con sắp đến ngày sinh, anh 
vừa đau buồn, vừa tức giận mà lại không 
biết tìm chị ở đâu. Phải chăng, cái anh 
cần bây giờ chỉ là con, chỉ cần Mai sinh 
đứa con cho anh thì cô muốn đi đâu anh 
cũng không cản. Cái nỗi đau trong quá 
khứ giờ lại tiếp diễn lần thứ hai trong 
cuộc đời Núi: “Hai lần định lấy vợ, hai 
lần sắp có con, đều mất” (Lê Lựu, 
1994). 
Đang trong lúc đau buồn vì vợ bỏ 
theo người đàn ông khác thì duyên số lại 
đưa đẩy Núi gặp lại Hồng, người bạn 
thân của Hiền lúc còn ở dưới quê. Cô có 
chồng nhưng chồng lại mất, giờ gặp lại 
bạn cũ và hai người lại đến với nhau 
trong khi vợ Núi chỉ vừa đi có vài ngày: 
Tạp chí Nghiên cứu khoa học và Phát triển kinh tế Trường Đại học Tây Đô Số 09 - 2020 
218 
“Cô đã tỏ rõ mình là người chủ gia đình. 
Cô đưa hắn đi mua vải may lại vỏ chăn, 
mua màn, gối, riđô, mắc áo, đưa tiền 
hắn đi mua bộ quần áo mới,...” (Lê Lựu, 
1994). Sự đảm đang, dịu dàng đó của 
Hồng làm Núi chỉ biết ước ao và tưởng 
mình đang nằm mơ vì mới đấy mà anh 
lại có thêm một người vợ, một người 
phụ nữ khác xa người vợ vừa mới bỏ 
anh mà đi. Hồng vun vén cho căn nhà 
của cả hai, bày ra cách để kiến tiền và 
làm ăn rất khấm khá, khiến anh rất hãnh 
diện về cô. 
Cứ tưởng hạnh phúc bình dị đó sẽ ở 
yên đó với anh nhưng không, Mai lại 
quay về với đứa con mới sinh trên tay. 
Cô thấy Hồng trong căn nhà của mình và 
thế là một trận đánh ghen với sự chứng 
kiến của những “người háng xóm hóng 
chuyện”. Núi đứng hình trước đứa con 
mà không hề màng đến Hồng đang bị cô 
vợ hung hăng của mình đánh đuổi. Anh 
vẫn đứng im như một pho tượng, nhu 
nhược và sợ hãi không một lời biện hộ 
cho Hồng, mặc cho Mai dùng những lời 
lẽ khó nghe để chửi. Điều đó có gì khó 
hiểu đâu, khi người vợ đầy mưu tính ấy 
rất rõ điểm yếu của Núi chính là đứa 
con, cô dùng đứa con như một tấm bùa 
hộ mạng để quay về căn nhà mà Hồng 
và Núi đã dày công xây đắp thời gian 
qua. Bao nhiêu tiền bạc, vốn liếng làm 
ăn cô đều giành hết, Hồng ra đi với bàn 
tay trắng cùng sự nhục nhã trước bao 
ánh mắt gièm pha và những lời xúc 
phạm nặng nề của Mai và những người 
khác: “Đời cháu cũng đã khổ nhiều lắm, 
gặp cảnh tội nghiệp của hắn, cháu thấy 
mình có thể cùng vun đắp lại, chứ đâu 
phải cháu là kẻ sống cốt để cho hắn chơi 
bời giải trí khuây khỏa lúc vợ không có 
nhà” (Lê Lựu, 1994). 
Núi căm hận vợ bao nhiêu thì lại càng 
yêu thương con bấy nhiều, nên vì thế mà 
anh không thể đuổi cô đi khi đứa con thơ 
vẫn còn đang cần bú sữa mẹ. Hàng ngày, 
người cha vì thương con mà cố gắng 
nhường nhịn người vợ hư đốn, anh cần 
mẫn làm việc nhưng Mai thì chẳng chịu 
yên phận, cô cứ phải chọc Núi nổi điên 
mới chịu nỗi. Rồi vào một ngày, cũng vì 
cái thói nói chuyện hỗn hào mà anh đã 
đánh cô đến mức bể đầu phải nhập viện: 
“Cái ghế con vẫn ngồi ăn cơm, chỉ là 
tiện tay hắn vớ được. Hắn đập vào đầu 
nó, cũng không có chủ định dùng chỗ 
góc ghế đập. Nhưng góc ghế lại làm một 
mảng da đầu sâu hoắm, con vợ hắn ngã 
vật ra.” (Lê Lựu, 1994). Vợ nhập viện, 
Núi phải vừa chăm con vừa bồi bổ cho 
cô vợ bị anh đánh đến đổ máu. Trớ trêu 
thay, trong khi Núi phải đi làm vất vả để 
kiếm tiền bồi bổ lại cho cô “béo đỏ phây 
phây” thì một lần nữa, cô bỏ cha con 
Núi mà đi. Lần này thì đi thực sự vì cô 
đã rảnh rang rồi: “Người ta bảo ả đã lên 
ngồi trong cabin chiếc xe tải đi từ tám 
hoánh rồi” (Lê Lựu, 1994). Mai cứ hết 
lần này tới lần khác đến rồi biến mất, 
khiến cuộc sống của Núi trở nên rối bời. 
Mọi thứ lại một lần nữa đổ vỡ, lại thất 
vọng, lại mất lòng tin, lại phải sống một 
mình với biết bao lo toan và bế tắc. 
Trong lúc đau buồn vì vợ bỏ theo 
người đàn ông khác thì duyên số lại đưa 
đẩy Núi gặp lại Hồng, người bạn thân 
của Hiền lúc còn ở dưới quê. Cô có 
chồng nhưng chồng lại mất, giờ gặp lại 
Tạp chí Nghiên cứu khoa học và Phát triển kinh tế Trường Đại học Tây Đô Số 09 - 2020 
219 
bạn cũ chẳng hiểu lí do gì đã khiến hai 
người lại đến với nhau trong khi vợ Núi 
chỉ vừa đi có vài ngày: “Cô đã tỏ rõ 
mình là người chủ gia đình. Cô đưa hắn 
đi mua vải may lại vỏ chăn, mua màn, 
gối, riđô, mắc áo, đưa tiền hắn đi mua 
bộ quần áo mới,...” (Lê Lựu, 1994). Sự 
đảm đang, dịu dàng đó của Hồng làm 
Núi chỉ biết ước ao và tưởng mình đang 
nằm mơ, vì mới đấy mà anh lại có thêm 
một người vợ, một người phụ nữ khác xa 
người vợ vừa mới bỏ anh đi. Hồng vun 
vén cho căn nhà của cả hai, bày ra cách 
để kiến tiền và làm ăn rất khấm khá, 
khiến anh rất hãnh diện về cô. 
Như vậy, trong tình yêu đôi lứa thì 
Núi là người không được may mắn và 
gặp nhiều trắc trở. Anh luôn khao khát 
một tình yêu chân thành, một mái ấm gia 
đình hạnh phúc nhưng cũng không được. 
Bởi tình yêu của Núi là thứ tình yêu 
ngang trái, chấp vá nên chẳng bao giờ 
duy trì được lâu, dù anh đã cố gắng hết 
sức. 
3. KẾT LUẬN 
Qua tiểu thuyết Sóng ở đáy sông, bằng 
cái nhìn đầy thấu cảm, nhà văn Lê Lựu 
phản ánh những bi kịch mà nhân vật phải 
trải qua trong cuộc sống gia đình và tình 
yêu đôi lứa. Tác phẩm toát lên giá trị 
nhân đạo và ý nghĩa nhân văn sâu sắc khi 
tác giả nhấn mạnh tầm quan trọng của gia 
đình đối với đối với nhân cách và hạnh 
phúc của một con người. Những đứa con 
chỉ có thể nên người khi chúng nhận 
được tình yêu thương và sự giáo dục tốt 
từ cha mẹ. Bằng ngược lại, chúng có thể 
đi sai đường và trở nên tha hóa, thành 
những kẻ bất lương. Còn tình cảm vợ 
chồng, nó không đơn giản chỉ là sự chung 
sống để có đôi, để không cô đơn mà nó là 
phải sự thấu hiểu và tôn trọng lẫn nhau. 
Con người ta sẽ tránh được những bi kịch 
cuộc đời nếu được sống trong những gia 
đình mà mọi người biết quan tâm và yêu 
thương nhau. Với ý nghĩa đó, Lê Lựu đã 
đóng góp cho nền văn học Việt Nam 
thêm một tác phẩm đặc sắc. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Lê Văn Dương, Lê Đình Lục, Lê 
Hồng Vân, 2007. Giáo trình Mĩ học đại 
cương. Nxb. Giáo dục. 
 2. Lê Bá Hán, Trần Đình Sử, Nguyễn 
Khắc Phi, 1997. Từ điển thuật ngữ văn 
học. Nxb. Đại học Quốc gia Hà Nội. 
3. Trần Mạnh Hảo, 2012. Nhà văn Lê 
Lựu đã bán linh hồn cho ai. 
chieulang.com.vn, Truy cập ngày 
05/3/2020. 
4. Phạm Nhật Linh, 2008. Tiểu thuyết 
Lê Lựu khi nhân vật bật lại tác giả. 
voca.cand.com.vn/doisong, Truy cập 
ngày 15/4/2019. 
5. Nguyễn Văn Long, Lã Nhâm Thìn, 
2009. Văn học Việt Nam 1975 – Những 
vấn đề nghiên cứu và giảng dạy. Nxb. 
Giáo dục. 
6. Lê Lựu, 1994. Sóng ở đáy sông. 
Nxb. Hải Phòng. 
7. Đỗ Hải Ninh, 2013. Tiểu thuyết Lê 
Lựu thời đổi mới. Tạp chí Văn nghệ 
Quân Đội.  
Truy cập ngày 17/9/2019. 
8. Nguyễn Bích Thu, 1996. Số phận 
của tiểu thuyết. Nxb. Tác phẩm mới. 
Tạp chí Nghiên cứu khoa học và Phát triển kinh tế Trường Đại học Tây Đô Số 09 - 2020 
220 
TRAGEDY CHARACTERS IN LE LUU’S NOVEL SONG O DAY SONG 
Phan Van Tien*, Nguyen Thi Tuyet Nghi, La Thi My Hanh and Phan Mong Giup 
Faculty of Linguistics and Literature, Tay Do University 
(*Email: phanvantien1984@gmail.com) 
ABSTRACT 
Tragedy is the conflict between beauty and evil, between human aspirations and 
irreversible, unfulfilled life. It is the spiritual torment that can not be liberated. Tragedy 
characters takes place in an extremely stressful situation where the character develops in a 
different direction. In the novel Song o day song, writer Le Luu describes the character 
with hardships, deprivations and losses in family life, a living life as well as the love of a 
couple that the character has to experience. It is a long story about the traumatic life of the 
Nui character, a man rich in the will to rise up but constantly encounter the contrary of 
human love and the bondage of customs, causing his life to fall into a standstill, stuck, 
tragic. Through a story rich in details, writer Le Luu has sent a message full of 
humanitarian spirit about the meaning of love and the role of the family in the formation of 
personality and the decision of human happiness. 
Keywords: Song O Day Song novel, tragedy characters