Bệnh phổi trong thai kỳ - Nguyễn Anh Danh

BEÄNH PHOÅI TRONG 
THAI KYØ 
BS Nguyeãn Anh Danh 
BEÄNH PHOÅI TRONG THAI KYØ 
SUYEÃN 
1. TAÀN SUAÁT 
2. TAÙC ÑOÄNG LEÂN THAI KYØ 
3. PHAÂN LOAÏI 
4. CHAÅN ÑOAÙN 
5. ÑIEÀU TRÒ 
1. TAÀN SUAÁT 
Laø bieán chöùng noäi khoa thöôøng gaëp nhaát 
trong thai kyø. Thöôøng gaëp hôn ôû ñoâ thò do 
oâ nhieãm coâng nghieäp 
2. TAÙC ÑOÄNG LEÂN THAI KYØ 
 Khi coøn nhoû, suyeãn thöôøng gaëp ôû nhoùm nam 
hôn, nhöng khi tröôûng thaønh laïi hay gaëp ôû nöõ 
hôn, coù theå do hormone sinh duïc 
 Suyeãn thöôøng khoâng naëng leân khi coù thai 
bieán chöùng leân meï goàm ngheùn noân, oái nhieàu, 
vieâm phoåi (60%), chaûy maùy, chuyeån daï coù 
bieán chöùng, moå laáy thai nhieàu laàn 
 Bieán chöùng thai goàm chaäm taêng tröôûng, sanh 
non, thai nheï kyù, thieáu oxy sô sinh, taêng töû 
vong chu sinh 
3. PHAÂN LOAÏI 
 Nhoùm 1: côn thöa, nheï 
Nhoùm 2: côn keùo daøi 
Nhoùm 3: côn trung bình 
Nhoùm 4: côn naëng 
ÔÛ nhoùm 1 côn khoâng quaù 2 laàn 1 tuaàn vaø côn 
ban ñeâm khoâng quaù 2 laàn 1 thaùng 
ÔÛ nhoùm 3 côn xuaát hieän moãi ngaøy vaø côn ban 
ñeâm nhieàu hôn 1 tuaàn 1 laàn 
4. CHAÅN ÑOAÙN 
Thöôøng döïa vaøo laâm saøng. Haàu heát ñöôïc chaån ñoaùn 
tröôùc khi coù thai vaø coù ñieàu trò thích hôïp. Caùc daáu hieäu 
nghó ñeán suyeãn thöôøng laø ho, khoù thôû, teâ ngöïc, thôû khoø 
kheø, ñaëc bieät laø côn xuaát hieän coù chu kyø. Thaêm doø 
chöùc naêng phoåi coù theå giuùp xaùc ñònh chaån ñoaùn. FEV1( 
Forced Expiratory Volume trong 1 giaây). FVC (Forced 
Vital Capacity)< 70% vaø taéc ngheõn coù theå phuïc hoài 
ñöôïc neáu duøng cheá phaåm Beta-agonist taùc duïng ngaén. 
Hieám gaëp tình traïng co thaét pheá quaûn khoâng do suyeãn 
nhö suy tim caáp, thuyeân taéc phoåi, vieâm pheá quaûn naëng 
leân, U Carcinoid, taéc ngheõn hoâ haáp treân, traøo ngöôïc daï 
daøy thöïc quaûn, ho do thuoác 
5. ÑIEÀU TRÒ 
 a. Caùc phöông phaùp toång quaùt: 
♣ Muïc tieâu chính laø duy trì chöùc naêng phoåi 
meï ôû möùc gaàn bình thöôøng ñeå cung caáp ñuû 
oxy cho thai, ngöøa beänh naëng leân vaø cho 
pheùp beänh nhaân ñöôïc duy trì caùc hoaït ñoäng 
bình thöôøng. Beänh nhaân ñöôïc phoå bieán caùc 
bieän phaùp nhaèm caûi thieän vieäc ñieàu trò vaø 
tieáp tuïc sau khi sanh xong. 
5. ÑIEÀU TRÒ 
 a. Caùc phöông phaùp toång quaùt: 
♣ Ñieàu quan troïng laø phaûi traùnh caùc yeáu toá thuùc 
ñaåy côn. Beänh nhaân ñang ñieàu trò mieãn dòch neân 
tieáp tuïc khi coù thai, coøn neáu baét ñaàu ñieàu trò 
mieãn dòch khi coù thai thì khoâng neân vì neáu coù 
phaûn öùng phaûn veä xaûy ra coù theå gaây haïi cho thai 
♣ Tieâm ngöøa cuùm neân aùp duïng cho saûn phuï khi coù 
muøa cuùm 
♣ Coù theå tieâm vaccine ngöøa pneumoccus tröôùc khi 
coù thai. Ñieàu trò toát caùc chöùng vieâm muõi, xoang 
5. ÑIEÀU TRÒ 
b. Ñieàu trò thuoác: 
Saûn phuï neân ñöôïc thoâng tin raèng suyeån khoâng ñieàu 
trò seõ gaây haïi thai hôn laø taùc duïng phuï cuûa thuoác 
♣ Suyeån côn thöa: 
Khoâng caàn duøng thuoác moãi ngaøy, khi leân côn chæ 
caàn xòt 2-4 nhaùt Beta2 ñoàng vaän taùc duïng ngaén laø 
ñuû. Caùc theo doõi cho thaáy thuoác khoâng gaây haïi treân 
thai. Neáu côn hay taùi phaùt coù theå duøng Corticoid 
ñöôøng toaøn thaân trong moät giai ñoaïn ngaén 
ÑIEÀU TRÒ THUOÁC 
♣ Côn suyeãn daøi trung bình: 
 - Lieäu phaùp thích hôïp laø Corticoid hít lieàu 
thaáp. Coù theå duøng Budesonide trong thai kyø 
laâu daøi maø khoâng gaây dò taät baåm sinh cho thai. 
Hít Corticoid coù theå phoøng ngöøa vieâm hoâ haáp 
vaø khi môùi leân côn suyeãn 
 - Lieäu phaùp xen keõ coù theå duøng muoái cromlyn 
natri, theophylline (lieàu döôùi 12 microg/ml) 
ÑIEÀU TRÒ THUOÁC 
♣ Côn vöøa: 
Keát hôïp hít Corticoid lieàu thaáp hoaëc trung bình vaø 
ñoàng vaän Beta2 taùc duïng daøi 
♣ Côn naëng: 
Keát hôïp hít Corticoid lieàu cao vaø ñoàng vaän Beta2 
taùc duïng daøi. Neáu khoâng kieåm soaùt ñöôïc côn phaûi 
duøng Corticoid ñöôøng toaøn thaân. Neáu ñieàu trò vaãn 
thaáp baïi trong 2-3 tuaàn thì phaûi duøng ñieàu trò 
Corticoid ñöôøng toaøn thaân taùc duïng keùo daøi vaø phaûi 
giöû lieàu hieäu quaû ôû möùc thaáp nhaát. luùc naøy caùc taùc 
duïng phuï leân meï goàm giaûm dung naïp ñöôøng, tieåu 
ñöôøng, tieàn saûn giaät, chaäm taêng tröôûng trong töû cung 
vaø sanh non leân thai 
5. ÑIEÀU TRÒ 
c. Caùc Phöông Phaùp Khaùc: 
♣ Trong côn hen caáp: 
Neân duy trì Po2ø meï ôû möùc > 70mm Hg vaø baûo hoaø 
Oxy>90% ñeå ñaûm baûo cung caáp ñaày ñuû oxy cho thai, 
neáu caøn coù theå ñaët noäi khí quaûn vaø thoâng khí baèng 
maùy. Caùc bieän phaùp khaùc laø traán an beänh nhaân, traùnh 
duøng an thaàn, neân duøng khaùng sinh neáu coù nhieãm 
khuaån. Coù theå chuïp X quang ñeå ñaùnh giaù ban ñaàu toån 
thöông phoåi. Khi truyeàn dòch nhieàu coù theå gaây ra phuø 
phoåi. Thuoác ñieàu trò ban ñaàu Beta2 ñoàng vaän qua oáng 
hít coù ñònh lieàu, 2-4 xòt moãi 20 phuùt. Caàn duøng 
Corticoid toaøn thaân sôùm, thöôøng duøng 
methylprednisone tónh maïch 1-2mmg/kg/ngaøy, neáu 
caàn coù theå taán coâng vôùi lieàu 5-6mg/kg trong 20-30 
phuùt tónh maïch 
c. Caùc Phöông Phaùp Khaùc: 
 ♣ Trong chuyeån daï vaø sanh: 
- Caùc thuoác coù theå ñöôïc tieáp tuïc trong luùc chuyeån 
daï. Chuyeån daï coù theå gaây 10% saûn phuï leân côn 
suyeãn. Ño löu löôïng thôû ra ñònh (PEF) neân duy 
trì ñieàu ñaën. Neân buø ñuû löôïng nöôùc vaø giaûm ñau 
neáu caàn (fentanyl) laøm giaûm ñau ñöôïc choïn löïa. 
Traùnh caùc giaûm ñau, thuoác phieän gaây phoùng 
thích Histamine coù theå gaây suy hoâ haáp vaø co thaét 
pheá quaûn. Traùnh Prostaglandine F2 vì coù theå gaây 
co thaét pheá quaûn. Pg E2 daïng gel vaø daët aâm ñaïo 
an toaøn cho saûn phuï. Oxytocine cuõng an toaøn 
c. Caùc Phöông Phaùp Khaùc: 
♣ Trong chuyeån daï vaø sanh: 
● Teâ ngoaøi maøng cöùng ñöôïc choïn vì laøm giaûm 
tieâu thuï oxy vaø giaûm thoâng khí. Meâ toaøn thaân 
coù theå gaây khôûi phaùt cô suyeån nhöng coù theå 
döï phoøng baèng Atropine vaø Glycopyrrolate 
● Traùnh Ergotamine vì coù theå gaây co thaét pheá 
quaûn. Neáu coù ba