Báo cáo Chương trình đánh giá nhanh tình hình tiếp cận Insulin tại Việt Nam

 BÁO CÁO CH  NG TRÌNH ÁNH GIÁ 
 NHANH TÌNH HÌNH TI P C N INSULIN 
 TI VI T NAM 
 2008 
 Báo cáo v ề tình hình t ại Hà N ội và khu v ực 
 phía B ắc Vi ệt Nam 
Tác gi : 
 David Beran, iu ph i viên d  án, Qu  Insulin Qu c t (International Insulin Foundation) 
Cùng v i s  h p tác ca: 
 Giáo s ư T V n Bình, Bnh vi n N i Ti t Trung  ng, Hà N i 
 Ti n s  Hoàng Kim c, Bnh Vi n N i Ti t Trung  ng, Hà N i 
 Ti n s  Lê Quang Toàn, Bnh Vi n N i Ti t Trung  ng, Hà N i 
Ti n s  Kate Armstrong, Ng ưi sáng l p và ng th i Ch  t ch t ch c CLAN-Làm b n v i b nh 
 Tng s n th ưng th n b m sinh 
Dưi s  h  tr  c a: 
 Liên oàn ái Tháo ưng Qu c t  (International Diabetes Federation) 
Mc l c 
Danh m c bi u  ......................................................................................................................... ii 
Danh m c b ng.............................................................................................................................. ii 
Danh m c ph  l c ......................................................................................................................... ii 
Acronyms ..................................................................................................................................... iii 
1. Tóm t t s lưc .......................................................................................................................... 1 
 1.1. Nh ng phát hi n chính ..................................................................................................... 2 
 1.2.  xu t chính ....................................................................................................................... 3 
2. Thông tin n n ............................................................................................................................. 4 
 2.1. ái Tháo ưng .................................................................................................................. 4 
 2.2. Insulin................................................................................................................................... 4 
 2.3. Liên oàn ái Tháo ưng Qu c t  (IDF) ......................................................................... 5 
 2.4. Qu  Insulin Qu c t  (International Insulin Foundation) ..................................................... 6 
 2.5. Ch ươ ng trình ánh giá nhanh Tình hình Ti p c n Insulin– ph ươ ng pháp ánh giá .......... 6 
 RAPIA cung c p thông tin v  nh ng m ng sau: ......................................................................... 6 
 2.6. Thách th c gây ra b i nh ng b nh không lây nhi m t i Vi t Nam ................................. 7 
 2.7. Th c hi n RAPIA t i Vi t Nam ............................................................................................ 9 
3. ái Tháo ưng tuýp 1 và tuýp 2 t i Vi t Nam ..................................................................... 9 
 3.1. Tình tr ng th a cân và béo phì gia t ng ............................................................................ 12 
 3.2. Tình tr ng b nh .................................................................................................................. 14 
 3.3. T  l  t  vong ....................................................................................................................... 15 
 3.4. Chi phí ................................................................................................................................ 15 
4. Ngu n cung c p thu c c a Vi t nam ..................................................................................... 19 
5. Insulin c a Vi t nam và ngu n cung c p thu c u ng, s  l ưng và giá c  .......................... 20 
6. Ti p c n v i b m kim tiêm ..................................................................................................... 27 
7. Ch m sóc cho b nh ái tháo ưng ...................................................................................... 27 
 7.1. Hà N i ................................................................................................................................ 31 
 7.2 T nh Thái Nguyên và huy n Phú Bình ................................................................................ 32 
8. D ng c  chu n oán và c  s h  t ng ................................................................................... 32 
9. Nhân viên y t  và ào t o t p hu n ....................................................................................... 33 
10. S  tham gia ca c ng  ng ................................................................................................... 33 
11. Giáo d c b nh nhân .............................................................................................................. 35 
12. V n  v  tuân th  yêu c u ch m sóc iu tr  .................................................................... 35 
13. Khuôn kh  chính sách .......................................................................................................... 36 
Ti Vi t Nam có nh ng ch ư ng trình m c tiêu Qu c gia nh t  nh. Nh ng ch ư ng trình 
này nhân ưc ngu n ngân qu   c bi t và ưc TW r t quan tâm. ó là nh ng ch ư ng 
trình nh ư: ..................................................................................................................................... 37 
14. Y h c c  truy n ...................................................................................................................... 37 
15. Nh ng v n  khác ............................................................................................................... 37 
16. Các h p tác và sáng ki n hi n có ............................................................................ ... Giáo s ư Garry Warne và ch  Claire Henderson vì nh ng nh n  nh sâu 
sc v  Vi t Nam và vì ã gi i thi u tác gi  v i nh ng  ng nghi p khác c a h  
Và c bi t c m n 
 - Dang Kim Anh, Mng T Vi t Nam 
 - Dr. Lai Duc Truong, WHO, National Professional Officer, Non-
 communicable diseases prevention and control 
 - Dr. Lokky Wai, WHO, Senior Programme Management Officer 
 - Dr. Nguyen Hoang Van, Pharmalink 
 - Kieu Thi Thu 
 - Kwanchai Chantarasaenawong, Novo Nordisk Pharma (Thailand) Ltd. 
 - Martha S. Tolentino, Pharmalink 
 - Michael Epprecht 
 - Nguyen Sanh, Diethelm Vietnam Co., Ltd 
 - Nguyen Thi Kim Xuan, Pharmalink 
 - Giáo s ư Nguyen Thanh Liem – Bnh vi n Nhi TW 
 - Giáo s ư Nguyen Thi Hoan – Tr ưng khoa N i ti t Chuy n hóa Di truy n, 
 Bnh vi n Nhi TW 
Vì th i gian c ng nh ư s  giúp  c a h  
Cm n vì s  giúp  c a: 
 - Nguyen Chi Loi 
 - Loa Kim Anh 
 Nh ng l i c m n cu i cùng dành cho nh ng ng ưi ã dành th i gian ưa ra quan im c a 
 mình v  ch m sóc T t i Vi t Nam và cung c p tài li u cho báo cáo này. 
 Liên oàn T Quc t  IDF nh n ưc tài tr  t  qu  Lilly Foundation  tài tr  cho d  án 
 này. 
 50 
Ph  l c 
Ph  l c 1 – D li u kinh t  xã h i nh ng khu v c ti n hành RAPIA (46) 
 Thành ph n dân s  Ph n tr m 
 Khu v c 
 Tng 0-14 tu i 15+ 65+ h nghèo 
 1.990.678 673.832 1.316.846 88.013 
ng Nai (34%) (66%) (4%) 11% 
 2.675.166 646.151 2.029.015 164.929 
Hà N i (24%) (76%) (6%) 16% 
Tp H  Chí 5.034.058 1.203.022 3.831.036 263.512 
Minh (24%) (76%) (5%) 5% 
 1.045.906 330.974 714.932 51.167 
Thái Nguyên (32%) (68%) (5%) 43% 
Ph  l c 2 – S ph ng v n ưc th c hi n trong quá trình ti n hành RAPIA 
 V mô Trung gian Vi mô Tng 
Hà N i và mi n B c 6 45 50 101 
Thành ph  H  Chí Minh và 
mi n Nam 4 31 54 89 
Tng 10 76 104 190 
Ph l c 3 – 10 nguyên nhân t  vong hàng u (t t c  các nhóm tu i) (14) 
 Tng Lây nhi m (CD) 
 Ph n tr m so 
 Nguyên nhân s ca ho c không lây 
 vi t ng s  
 t vong nhi m (NCD) 
Tất c ả các nguyên nhân 515.000 100% - 
Bnh tim do thi u máu c c b  66.000 13% NCD 
Bnh m ch máu não 58.000 11% NCD 
Bnh ph i t c ngh t mãn tính COPD 41.000 8% NCD 
Nhi m trùng hô h p (Lower Respiratory 26.000 5% CD 
Infections) 
Lao ph i 19.000 4% CD 
Bnh lý t i th i im sinh 18.000 4% CD 
T 12.000 2% NCD 
Tai n n giao thông 12.000 2% NCD 
Ung th ư d  dày 12.000 2% NCD 
Các b nh tiêu ch y 10.000 2% CD 
Nh ng b nh không lây nhi m (t 10 201.000 39% NCD 
 nguyên nhân hàng u)) 
 51 
Ph  l c 4 – Phân b  tu i c a nhóm b nh nhân T tuýp 1 ưc theo dõi t i b nh vi n 
 Nhi TW (23) 
  tu i S l ưng Ph n tr m 
 0-5 tu i 12 6,7% 
 5-10 tu i 25 13,9% 
 11-15 tu i 17 9,4% 
 Trên 15 tu i 126 70,0% 
 180 
Ph  l c 5 – Danh sách các lo i thu c  t ng c p khác nhau c a h  th ng y t  (05 
/2008/QD-BYT) 
 Trung ư ng, 
 trung ư ng Trung tâm y 
 Bnh vi n 
 Thu c tnh và các t ph ưng/ 
 qu n 
 bnh vi n a tr m xá 
 khoa 
 Glibenclamide (2.5mg, 5mg) X X X 
 Gliclazide (30mg, 80mg) X X X 
 Glimepiride (2mg, 4mg) X 
 Glipizide (2.5mg, 5mg, 10mg) X 
 Insulin Mixed (30/70, 40IU and 100IU 10ml) X X 
 Insulin Rapid Acting (40IU and 100IU 10ml) X X 
 Insulin Long Acting (40IU and 100IU 10ml) X 
 Metformin (500mg, 850mg, 1,000mg) X X X 
 Metforming and Rosiglitazone (500mg/2mg, X X X 
 500mg/4 mg) 
 Metformin and Glibenclamide X X X 
 (500mg/2.5mg, 500mg/5mg) 
 Pioglitazone (15mg) X 
 Repaglinide (1mg) X 
 Rosiglitazone maleate (4mg, 8mg) X 
 52 
Ph  l c 6 – Bi u giá thu c c a B Y t  
  
 Giá Giá m i 
 Tên thu c Tên hóa h c manh/m  n v  
 (US$)  n v  
 g 
Diamicron Glicazide 80mg 60 $6.35 $0.11 
Diamicron MR Glicazide 30mg 60 $6.67 $0.11 
Metformin Metformin 850mg 100 $2.96 $0.03 
Glucophage Metformin 1,000mg 30 $4.34 $0.14 
Glucophage Metformin 850mg 30 $4.16 $0.14 
Glucophage Metformin 850mg 100 $12.94 $0.13 
Glucophage Metformin 500mg 50 $3.12 $0.06 
 500mg / 
Glucovance Glyburide and Metformin 30 $4.91 $0.16 
 2.5mg 
 500mg / 
Glucovance Glyburide and Metformin 30 $4.91 $0.16 
 5mg 
 500mg / 
Glucovance Glyburide and Metformin 30 $5.08 $0.17 
 5mg 
Mediator Benfluorex HCl 150mg 30 $2.45 $0.08 
Glucobay Acarbose 100mg 100 $23.07 $0.23 
Glucobay Acarbose 50mg 100 $13.44 $0.13 
Amaryl Glimepiride 4mg 30 $9.51 $0.32 
Avandia Rosiglitazone 4mg 28 $24.66 $0.88 
Avandia Rosiglitazone 8mg 28 $48.85 $1.74 
Navadiab Glicazide 80mg 60 $3.75 $0.06 
Insulinum Lente 10ml 40 $2.35 $0.0059 
 3ml 
Insulatard Novolet 100 $25.37 $0.0169 
 cartridges 
Humulin 10ml 100 $12.88 $0.0129 
Insulinum 
 10ml 40 $2.35 $0.0059 
MaxiRapid 
SciLinM 30/70 10ml 40 $4.40 $0.0110 
 3ml 
SciLinM 30/70 100 $22.00 $0.0147 
 cartridges 
SciLinN 10ml 40 $4.40 $0.0110 
SciLinR 10ml 40 $4.40 $0.0110 
Mixtard 30 3ml 
 100 $25.37 $0.0169 
Novolet cartridges 
 3ml 
Mixtard 30 Penfill 100 $22.90 $0.0153 
 cartridges 
 53 
Ph  l c 7 – Các m c tiêu c  th  c a quy t  nh s  35/2001/QD-TTg (2001) “Phê duy t 
 Chi n l ưc ch m sóc và b o v  s c kho  nhân dân giai on 2001 - 2010”. 
 - Các ch  tiêu s c kh e t ưc vào n m 2010: 
 o Tu i th  trung bình là 71 tu i 
 o T su t ch t m  gi m xu ng còn 70/100.000 tr   s ng 
 o T l  ch t tr  em d ưi 1 tu i h  xu ng d ưi 2,5% tr   s ng 
 o T l  ch t tr  em d ưi 5 tu i xu ng d ưi 3,2% tr   s ng. 
 o T l  tr  m i  có tr ng l ưng d ưi 2.500 g gi m xu ng d ưi 6 % 
 o T l  tr  em d ưi 5 tu i b  suy dinh d ưng gi m xu ng d ưi 20 %. 
 o Chi u cao trung bình c a thanh niên t t  1,60 m tr  lên. 
 o Có 4,5 bác s  và 1 d ưc s   i h c/10.000 dân. 
 people. 
 o Gi m t  l  b nh và t  l  t  vong do d ch b nh. 
 
 Lo i b  các b nh d ch lây lan 
 
 Kh ng ch  t i m c th p nh t t  l  m c và ch t do các b nh t , 
 th ư ng hàn, s t xu t huy t, s t rét, d ch h ch, viêm gan B và viêm 
 não Nh t b n B, các b nh lây truy n qua ưng tình d c... 
 
 Duy trì k t qu  thanh toán b nh b i li t, lo i tr  u n ván s  sinh 
 
 Hn ch  t c  gia t ng t  l  nhi m HIV/AIDS. 
 o Phòng ch ng và qu n lý các b nh không lây nhi m nh ư b nh tim m ch, ung 
 th ư, tai n n và th ư ng tích, ái tháo ưng, b nh ngh  nghi p, tâm th n, ng  
 c, t  t ) và các b nh do l i s ng không lành m nh mang l i (nghi n ma 
 tuý, nghi n r ưu, béo phì...) 
- Nâng cao tính công b ng trong vi c ti p c n và s  d ng các d ch v  ch m sóc s c kho , 
 c bi t là các d ch v  khám ch a b nh. 
 - Nâng cao ch t l ưng ch m sóc s c kho   t t c  các tuy n y t  trong các l nh v c 
 phòng b nh, khám ch a b nh, ph c h i ch c n ng và nâng cao s c kho   t t c  các 
 cp. 
 - ng d ng các ti n b  khoa h c k  thu t  ngành y t  n ưc ta phát tri n k p trình  
 các n ưc tiên ti n trong khu v c. 
 54 
Danh m c tài li u tham kh o 
 1. World Health Organization. Welcome to the diabetes programme. [Online] 2006. [Cited: 
 7 March 2007.] www.who.int/diabetes/en. 
 2. United Nations General Assembly. World Diabetes Day. New York : s.n., 2006. 
 3. International Diabetes Federation. About insulin. [Online] [Cited: 6 February 2007.] 
 www.idf.org/home/index.cfm?unode=1DA26AAB-E840-4F76-B399-EDE131A4C2E7. 
 4. Beran, D, Yudkin, J S and de Courten, M. Assessing health systems for insulin-
 requiring diabetes in sub-Saharan Africa: developing a 'Rapid Assessment Protocol for 
 Insulin Access'. 2006, Vol. 6, 1, p. 17. 
 5. Chuang, L M, et al. The status of diabetes control in Asia--a cross-sectional survey of 24 
 317 patients with diabetes mellitus in 1998. 2002, Vol. 19, 12, pp. 978-85. 
 6. Makame, MH; for the Diabetes Epidemiology Research International Study Group. 
 Childhood Diabetes, Insulin, and Africa. 1992, Vol. 9, 6, pp. 571-3. 
 7. Collado-Mesa, F, et al. Mortality of childhood-onset IDDM patients. A cohort study in 
 Havana City Province, Cuba. 1997, Vol. 20, 8, pp. 1237-41. 
 8. Yudkin, J S. Insulin for the world's poorest countries. 2000, Vol. 355, 9207, pp. 919-21. 
 9. Bassili, A, Omar, M and Tognoni, G. The adequacy of diabetic care for children in a 
 developing country. 2001, Vol. 53, 3, pp. 187-99. 
 10. Beran, D, Yudkin, J S and de Courten, M. Access to care for patients with insulin-
 requiring diabetes in developing countries: case studies of Mozambique and Zambia. 2005, 
 Vol. 28, 9, pp. 2136-40. 
 11. Elrayah, H, et al. Economic burden on families of childhood type 1 diabetes in urban 
 Sudan. 2005, Vol. 70, 2, pp. 159-65. 
 12. Joint Donor Report to the Vietnam Consultation Group Meeting. Social Protection - 
 Vietnam Development Report 2008. Hanoi : s.n., 2007. 
 13. Ministry of Health. Vietnam Health Report 2006. Hanoi : Medical Publishing House, 
 2006. 
 14. World Health Organization. Mortality Country Fact Sheet 2006. Geneva : World 
 Health Organization, 2006. 
 15. Kessner, D M, Kalk, C E and Singer, J. Assessing health quality: the case for tracers. 
 1973, Vol. 288, pp. 189-94. 
 16. Nolte, E, Bain, C and McKee, M. Diabetes as a tracer condition in international 
 benchmarking of health systems. 2006, Vol. 29, 5, pp. 1007-11. 
 17. Zimmet, P, Alberti, KG and Shaw, J. Global and societal implications of the diabetes 
 epidemic. Nature. 2001, Vol. 414, 6865, pp. 782-7. 
 18. Binh, TV. Epidemiology of diabetes in Vietnam, methods of treatment and preventive 
 measures. Hanoi : Medical Publishing House, 2006. 
 19. International Diabetes Federation. Diabetes Atlas. [ed.] D Gan. Brussels : s.n., 2006. 
 20. Quoc, PS, et al. Blood Glucose Distribution and Prevalence of Diabetes in Hanoi 
 (Vietnam). American Journal of Epidemiology. 1994, Vol. 139, 7, pp. 713-22. 
 21. Binh, TV. Follow-up study on diabetic complications in patients since their first 
 presentation at National Hospital of Endocrinology. Hanoi : Medical Publishing House, 
 2006. 
 22. Diamond, J. The double puzzle of diabetes. Nature. 2003, Vol. 423, pp. 599-602. 
23. Hoan, NT. Introduction to the Endocrinology, Metabolic and Genetic Department at the 
NHP. Hanoi : NHP, 2007. 
24. Tuan, NT, Tuong, PD and Popkin, BM. Body mass index (BMI) dynamics in Vietnam. 
European Journal of Clinical Nutrition. 2008, Vol. 62, pp. 78-86. 
 55 
25. Doak, CM, et al. The dual burden household and the nutrition transition paradox. 
International Journal of Obesity. 2005, Vol. 29, pp. 129-36. 
26. Pham, G K, Nguyen, L V and Pham, T S. Epidemiological survey of hypertension and 
its risk factors at 12 Hanoi urban communes . Hanoi : Ministry of Health and Vietnam Heart 
Institute, 2001. 
27. Duc Son, LNT, et al. Anthropometric Characteristics, Dietary Patterns and Risk of Type 
2 Diabetes Mellitus in Vietnam. Journal of the American College of Nutrition. 2005, Vol. 24, 
4, pp. 229-34. 
28. Dieu, HTT, et al. Prevalence of overweight and obesity in preschool children and 
associated socio-demographic factors in Ho Chi Minh City, Vietnam. International Journal 
of Pediatric Obesity. 2007, Vol. 2, 1, pp. 40-50. 
29. World Health Organization. The impact of Chronic Disease in Vietnam. [Online] 
[Cited: 4 August 2008.] www.who.int/chp/chronic_disease_report/vietnam.pdf. 
30. Armstrong, K L, et al. Living with Congenital Adrenal Hyperplasia in Vietnam: A 
 Survey of Parents. 2006, Vol. 19, 10, pp. 1207-23. 
 31. CLAN. Parents survey Report. Hanoi : s.n., 2008. 
 32. Hong, L. Support for People with Diabetes in Vietnam. Diabetic Network Vietnam. 
 [Online] [Cited: 8 September 2008.] 
 www.daithaoduong.net.vn/portal.aspx?tabid=9&page=newsview&cid=30&lang=en&nid=14
 1&. 
 33. Laniece, I, et al. Adherence to HAART and its principal determinants in a cohort of 
 Senegalese adults. AIDS. 2003, Vol. 17, Suppl. 3, pp. S103-8. 
 34. World Bank. Vietnam Growing Healthy: A Review of Vietnam's Health Sector. s.l. : 
World Bank, 2001. 
35. Reuters. By 2012, The Value of Vietnam's Pharmaceutical Market Will Have Reached 
US$1.85bn. [Online] 15 July 2008. [Cited: 5 September 2008.] 
www.reuters.com/article/pressRelease/idUS80393+15-Jul-2008+BW20080715. 
36. Management Sciences for Health. International Drug Price Indicator Guide. 
Cambridge : Management Sciences for Health, 2007. 
37. Chuc, NTK and Tomson, G. 'Doi moi' and private pharmacies: a case study on 
dispensing and financial issues in Hanoi, Vietnam. Eur J Clin Pharmacol. 1999, Vol. 55, pp. 
325-32. 
38. Ministry of Finance, General Department of Customs. Tax 2007 Export-Import Tariff 
and VAT on Imports. Saigon : Saigon Cultural Publishing House, 2007. 
39. Ministry of Health. Summary of Diabetes Prevention Project. Hanoi : s.n., 2007. 
40. Binh, T.V. and Hoan, L.Q. Improving the quality of diabetes education in Vietnam – a 
community based approach. Diabetes Voice. 2007, Vol. 52, pp. 46-8. 
41. Some Psychological Problems from Parents having children with diabetes. Tung. Ho Chi 
Minh City : s.n., 2008. 
42. The Sponsoring Association for Poor Patients. The Sponsoring Association for Poor 
Patients. [Online] 2006. [Cited: 15 September 2008.] 
www.sapp.org.vn/index.php?o=modules&n=about&f=about. 
43. Central Intelligence Agency. Vietnam. World Factbook. [Online] 20 March 2008. 
[Cited: 1 April 2008.] www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/vm.html. 
44. Beran, D. The Diabetes Foundation Report on implementing national diabetes 
programmes in sub-Saharan Africa. London : International Insulin Foundation, 2006. 
45. Beran, D and Yudkin, J S. Diabetes Care in sub-Saharan Africa. 2006, Vol. 368, 9548, 
pp. 1689-95 . 
46. Epprecht, M and Heinimann, A. Socioeconomic Atlas of Vietnam. s.l. : Cartographic 
Publishing House, 2004. 
 56