Bài giảng CTG căn bản trong thực hành sản khoa - Âu Nhựt Luân

CTG căn bản trong
thực hành sản khoa
Âu Nhựt Luân
Mở đầu
 Các bạn đang đọc tài liệu e-learning về 
monitoring sản khoa biên soạn cho người 
sử dụng thực hành, phiên bản 2009. Đây 
là một vấn đề khó trong thực hành sản 
khoa, đòi hỏi người cán bộ y tế phải hiểu 
rõ những vấn đề căn bản
 Hướng dẫn thực hành ACOG 2009 là TLTK chính
 Tác giả đã cố gắng thiết kế tài liệu hầu mang lại sự 
giúp đỡ hiệu quả nhất cho các học viên khi tiếp cận 
với phương tiện theo dõi lâm sàng sản khoa thiết yếu 
này. Hy vọng các bạn sẽ tìm được sự hỗ trợ cần thiết
Trước khi bắt đầu
 Bạn cần trang bị cho mình những kiến thức sau
 Hiệu ứng Doppler
 Tuần hoàn bào thai
 Suy thai trong chuyển dạ
Các qui ước dùng trong tài liệu
 Đến mục lục chính
 Đến trang đầu của một nội dung
 Trở về trang đầu của một nội dung
 Thông tin thêm về một chi tiết
 Trở lại bài giảng căn bản
 Mục tiêu bài giảng
 Xem đáp án câu hỏi tự lượng giá
 Xem CTG minh hoạ 
A
CTG
Mục tiêu học tập
1. Mô tả được cấu trúc của monitor sản khoa
2. Giải thích được nguyên tắc vận hành của monitor 
sản khoa
3. Gắn monitor và thực hiện được monitoring sản khoa 
4. Mô tả được một băng ghi CTG
5. Xếp loại được một băng ghi CTG theo ACOG 2009
6. Nêu được giá trị của thực hiện monitoring sản khoa
Index
1. Cấu tạo và vận hành của monitor sản khoa
2. Kỹ thuật thực hiện một băng ghi CTG
3. Đọc một băng ghi CTG
4. Hệ thống danh pháp ACOG 2009
5. Giá trị của monitoring sản khoa
6. Xếp loại được một băng ghi CTG theo ACOG 2009
7. Tự lượng giá sau học
8. Tài liệu tham khảo chính
Nguyên tắc vận hành
 Hiệu ứng Doppler
 Cấu tạo của monitor sản khoa
 Nguyên tắc vận hành của monitor sản khoa
Hiệu ứng Doppler là gì ?
 Nếu vận tốc di chuyển ≠ 0 thì tần số đo được F1 ≠ F2
Vật được khảo 
sát di chuyển
Nguồn tạo hồi âm 
di chuyển
Nguồn siêu âm 
đứng yên
F
1
F
2
Hiệu ứng Doppler được sử dụng ra sao?
 Nếu tần số đo được F1 ≠ F2 thì biết vận tốc ≠ 0
Hồng cầu, van 
tim di chuyển
Hồi âm từ hồng 
cầu di chuyển
Nguồn siêu âm 
đứng yên
F
1
F
2
Hiệu ứng Doppler trong sản khoa
 Nếu tần số đo được F1 ≠ F2 thì biết vận tốc ≠ 0
Nguồn siêu âm 
đứng yên
F
2
F
1
Hồng cầu, van 
tim di chuyển
Hồi âm từ hồng 
cầu di chuyển
Cấu tạo của monitor sản khoa
1. Thân máy
2. Đầu dò cơn co tử cung
3. Đầu dò tim thai
Thân máy
 Là một phức bộ gồm
 Bộ tiếp nhận tín hiệu non-digital / số hóa
 CPU - Printer
 Tiếp nhận tín hiệu từ đầu dò cơn co tử cung và đầu dò 
tim thai
 Số hóa các tín hiệu non-digital và xử lý các dữ liệu đã 
được digital hóa
 Dữ liệu về trị số tức thời của nhịp tim và áp lực được 
biểu thị bằng các điểm ghi trên giấy nhiệt
Đầu dò cơn co tử cung 
 Trong cơn co, tử cung trở nên cứng, có thể cảm nhận 
được qua thành bụng
 Đầu dò cơn co được trang bị một bộ phận cảm biến 
áp lực khi áp vào thành bụng
 Mọi thay đổi tương đối áp lực trên màng của bộ phận 
cảm biến được ghi và chuyển về cho thân máy
Đầu dò tim thai
 Là bộ phận phát-thu sóng siêu âm tần số thấp
 Một hay nhiều tinh thể phát
 Một bộ cảm biến thu nhận hồi âm
 1% thời lượng để phát sóng
 99% thời lượng để thu hồi âm
 Chuyển tín hiệu hồi âm thu được về thân máy
 Không phải là một microphone
Nguyên tắc vận hành của monitor sản khoa
 Khi lá van tim hoặc dòng hồng cầu di chuyển, tần số 
hồi âm từ chúng sẽ thay đổi
 Mỗi chu chuyển tim sẽ gây ra một chu kỳ thay đổi 
tần số hồi âm
 Số chu kỳ thay đổi tần số hồi âm / phút tương ứng với 
nhịp tim thai / phút
 Khoảng cách giữa 2 chu chuyển tim được dùng để 
tính giá trị tức thời của trị số tim thai
 Mỗi giá trị tức thời được biểu hiện bằng một điểm 
trên băng ghi
CTG
Kỹ thuật thực hiện băng ghi CTG
 Hình thức ghi CTG
 Đặt các đầu dò khi thực hiện CTG ghi ngoài
 Kiểm tra các điều kiện trước khi ghi CTG
 Kết thúc băng ghi CTG
Hình thức ghi CTG ngoài
 Đặt các đầu dò trên 
thành bụng
 Dễ thực hiện
 Không sang chấn
 Phổ biến hơn phương
pháp ghi CTG trong
Đặt các đầu dò
 Thai phụ 
 Nằm ở thế Fowler
 Nghiêng trái nhẹ
 Đầu dò cơn co
 Ngang rốn
 Không siết chặt
 Đầu dò tim thai
 Cố định tốt
 Vùng ngực thai, ở đoạn dưới TC
 Phải dùng gel
Kiểm tra các điều kiện trước ghi CTG
 Kiểm tra xem thời gian được cập nhật không ?
 Định tốc độ băng ghi (mặc định 1cm/ph)
 Luôn bắt đầu bằng 1 đoạn trắng
 Ghi ID của sản phụ ở đầu băng ghi CTG
CTG
CTG
CTG
Một khoảng trắng cuối băng ghi
 Đảm bảo tính pháp lý của băng ghi
 Nghĩa là băng ghi không bị xé ngang
Đọc băng ghi CTG
 2 thành phần của băng ghi CTG
 Trình tự đọc băng ghi CTG
2 thành phần của băng ghi CTG
 Máy ghi đồng thời tim thai và cơn co tử cung nên 
biểu đồ có 2 phần
 Phần ghi cơn co tử cung ở dưới
 Phần ghi tim thai ở trên
 Tốc độ ghi của máy là 1, 2 hoặc 3 cm/ph
CTG
Đọc băng ghi CTG
 Đặc tính cơn co tử cung
 Trị số tim thai căn bản
 Dao động nội tại
 Nhịp tăng có hay không?
 Nhịp giảm có hay không?
Đặc tính cơn co tử cung
 Tần số
 Tương quan co-nghỉ
 Trương lực căn bản, Cường độ, Biên độ
Cơn co tử cung: tần số
 Tính bằng số cơn co trong thời gian 10 phút
 Tần số cơn co được tính trong một khoảng thời gian 
khảo sát là 30 phút 
 n = 10 : 1/k ( t1+ t2+ t3 +  + tk )
 Tần số cơn co gọi là
 Bình thường nếu có 5 cơn co trong 10 phút 
 Nhanh (Tachysystole) nếu có > 5 cơn co trong 10 
phút
 Các thuật ngữ khác về cơn co hiện nay không còn 
được dùng nữa
CTG
Cơn co tử cung: tương quan co-nghỉ
 Tương quan thời gian co : thời gian nghỉ
 Trong điều kiện bình thường, tỉ lệ này <1
 Sự phù hợp với giai đoạn của chuyển dạ
CTG
Cơn co: TLCB, cường độ, biên độ
 Trương lực căn bản
 Áp suất trong buồng tử cung ngoài cơn co
 Duy trì bởi trương lực của cơ tử cung
 Đo gián tiếp qua áp lực trên đầu dò cơn co
 Không thể đo chính xác qua thành bụng
 Cường độ
 Áp lực ghi nhận được ở đỉnh cơn co
 Biên độ
 Hiệu giữa cường độ và trương lực căn bản
CTG
Trị số tim thai căn bản (baseline