Bài giảng Cách phát hiện có thai và cách chăm sóc thai nghén tại cộng đồng

2/14/2024 
1 
CÁCH PHÁT HIỆN CÓ THAI VÀ CÁCH CHĂM SÓC THAI NGHÉN TẠI CỘNG ĐỒNG 
2/14/2024 
2 
Mục tiêu học tập 
1. Mô tả được những dấu hiệu có thai 
2. Hiểu được tầm quan trọng của phát hiện thai sớm 
3. Phát hiện được phụ nữ thai nghén có nguy cơ và thực hành chăm sóc thai nghén tại cộng 
Tầm quan trọng của việc phát hiện có thai và chăm sóc thai nghén 
2/14/2024 
3 
Những dấu hiệu có thai 
2/14/2024 
4 
Những dấu hiệu sớm 
Những dấu hiệu về sau 
Dấu hiệu đầu tiên là mất kinh. 
Tiếp theo là các biểu hiện của nghén 
Bụng ngày một to ra. 
Vú to ra, có quầng thâm nâu sẫm và nổi lên những hạt nhỏ ở xung quanh đầu vú 
Hai má xuất hiện những vết rám nâu Có những vết rạn ở bụng và đùi. 
Từ tháng thứ 5 trở đi người phụ nữ sẽ cảm nhận được cử động của thai (thai đạp-thai máy) và từ thời gian này, nếu đi khám thai nữ hộ sinh sẽ nghe được tiếng tim thai. 
Những dấu hiệu có thai 
2/14/2024 
5 
Mất kinh 
Nghén 
Bụng ngày một to ra 
Cử động của thai 
Khám thai 
2/14/2024 
6 
Ai là người khám thai??? 
Khám thai 
2/14/2024 
7 
Ai là người khám thai??? 
Cán bộ y tế xã: NHS, BS, YS SN 
NVYTTB 
Khám thai 
2/14/2024 
8 
Khám Thai ở đâu 
Khám thai 
2/14/2024 
9 
Khám Thai ở đâu 
Trạm y tế 
Nhà YTB 
Nhà phụ nữ 
Khám thai 
2/14/2024 
10 
Khám Thai mấy lần? 
Khám thai 
2/14/2024 
11 
Khám Thai mấy lần? 
Lần 1: 3 tháng đầu 
Lần 2: 3 tháng giữa 
Lần 3: 3 tháng cuối 
3 
Khám thai 
2/14/2024 
12 
Khám Thai mấy lần? 
Lần 1: 3 tháng đầu 
Lần 2: 3 tháng giữa 
Lần 3: 3 tháng cuối 
3 
5 
Khám thai 
2/14/2024 
13 
Khám Thai cần phải làm gì? 
Bước 2: Khám toàn thân 
9 
Bước 1: Hỏi 
Bước3: Khám sản khoa 
Bước 5 : Tiêm phòng UV 
Bước 6: Cung cấp viên sắt 
Bước 7: Giáo dục VS TN 
Bước9:Dặn dò, hẹn khám lại 
Bước 8 : Vào sổ, phiếu, bảng 
Bước 4: Thử nước tiểu 
Khi nào chuyển tuyến trên 
2/14/2024 
14 
Tuổi mẹ 35 
 Rất xanh, gầy, cao<145cm, P<35kg , Tăng <6kg 
Chảy máu âm đạo 
 Chiều cao tử cung: tăng/giảm. 
 Huyết áp > 140/90 mmHg; Phù . 
 Ngôi bất thường. 
 Không đi khám thai, không tiêm phòng UV 
Lần có thai này 
Khi nào chuyển tuyến trên 
2/14/2024 
15 
Khi chuyển dạ 
Thai 42 tuần. 
 Ngôi thai không bình thường 
 Chuyển dạ kéo dài: CTC mở chậm , ngôi lọt chậm. 
 CM âm đạo, Vỡ ối > 6 giờ 
 Rặn > 30 phút thai chưa sổ. 
Sa dây rau, sa chi. 
 TT > 160 hoặc <120 l/p. 
 Sản phụ mệt lả, ngất xỉu 
Khi nào chuyển tuyến trên 
2/14/2024 
16 
Sau đẻ 
Chảy máu nhiều trên 300 ml 
 Sau đẻ 1 giờ sau không bong ra. 
 Rách tầng sinh môn rộng và sâu. 
 Trẻ < 2500 gam. 
Chăm sóc PN khi mang thai 
2/14/2024 
17 
Vệ sinh 
Ăn uống 
Khám thai 
Chăm sóc PN khi mang thai 
2/14/2024 
18 
Vệ sinh 
Mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát và đủ ấm. Đi giầy, dép đế thấp, rộng bản. 
Giữ vệ sinh thân thể. 
Vận động, lao động bình thường tránh quá sức, Nên nghỉ lao động trước đẻ một tháng 
Sinh hoạt tình dục Tránh giao hợp và những tháng đầu và cuối để phòng xảy thai, vỡ ối , đẻ non và nhiễm khuẩn. 
Cần tránh xa những người mắc các bệnh truyền nhiếm như sởi, cúm, lao 
Chăm sóc PN khi mang thai 
2/14/2024 
19 
Ăn uống 
Phải ăn nhiều hơn khi bình thường, xác định ăn là chop hai người (mẹ và con). 
Ăn thức ăn có nhiều đạm, nhiều vitamin, nhiều sắt và nhiều canxi. 
Sử dụng muối có i ốt để phòng các bệnh thiếu i ốt cho con 
Không hút thuốc, không uống rượu. 
Không tự ý dùng thuốc bừa bãi. Khi cần dùng thuốc thì phải được cán bộ y tế hoặc bác sĩ cho chỉ định, kể cả viên sắt 
Chăm sóc PN khi mang thai 
2/14/2024 
20 
Khám thai 
Nên nhớ rằng khám thai định kỳ là khâu quan trọng nhất trong chăm sóc bà mẹ khi có thai: 
 - Ai là người khám thai 
Khám thai mấy lần 
Khám thai ở đâu 
Khám thai như thế nào 
Những vấn đề thường gặp khi có thai 
2/14/2024 
21 
Đau rát bụng 
Phù chân 
Đau TLưng 
Táo bón 
Giãn TM 
Thiếu máu 
Buồn nôn/nôn 
???? 
Những dấu hiệu nguy hiểm khi có thai 
2/14/2024 
22 
Chảy máu 
Phù 
Thiếu máu 
Sốt 
!!!!!! 
Đau đầu 
Xử trí dấu hiệu bất thường khi có thai 
2/14/2024 
23 
Mệt mỏi 
Nguyên nhân: 
Thai nhi phát triển đòi hỏi năng lượng nhiều hơn 
Là dấu hiệu của thiếu máu do thiếu sắt 
Lời khuyên: 
Lời khuyên 
Nghỉ ngơi đầy đủ.Cân bằng giữa làm việc và nghỉ ngơi. 
Tập thể dục mỗi ngày 
 Nếu do thiếu máu nên xét nghiệm máu. 
Xử trí dấu hiệu bất thường khi có thai 
2/14/2024 
24 
Buồn nôn và nôn 
Nguyên nhân: 
Buồn nôn là do sự thay đổi nội tiết tố 
Biểu hiện: 
3 tháng đầu hay gặp vào buổi sáng NGHÉN 
Lời khuyên 
Ăn, uống ít một và làm nhiều bữa 
Tránh những thức ăn nhiều gia vị , nhiều dầu mỡ. 
Báo với BS nếu buồn nôn kéo dài. 
Xử trí dấu hiệu bất thường khi có thai 
2/14/2024 
25 
Táo bón 
Nguyên nhân: 
Nội tiết tố, các vitamin hay chế phẩm chứa sắt 
Sức ép tử cung lên trực tràng 
Lời khuyên 
Uống nhiều nước (6-8 ly nước mỗi ngày ) 
Ă n nhiều rau và hoa quả ; 
Tập thể dục nhẹ nhàng vào buổi sáng 
Xử trí dấu hiệu bất thường khi có thai 
2/14/2024 
26 
Trĩ 
Nguyên nhân: 
Do sự phát triển của thai tăng áp lực TH trên trực tràng 
Biểu hiện: 
TM TT bị căng phồng gây XH, ngứa và đau quanh HM 
Lời khuyên 
Tránh táo bón . 
Nên thay đổi tư thế. 
Không rặn nhiều khi đại tiện. 
Không mặc quần chật. 
Uống nhiều nước, ăn nhiều rau củ, trái cây. 
Giữ vệ sinh vùng HM. 
Xử trí dấu hiệu bất thường khi có thai 
2/14/2024 
27 
Tiết dịch ấm đạo 
Nguyên nhân: 
Sự tăng cung cấp máu và nội tiết tố. 
Biểu hiện: 
Dịch màu trắng trong không mùi, khó chịu 
Lời khuyên 
Mặc đồ lót bằng vải cotton. 
Tránh mặc quần chật. 
Không thụt rửa âm đạo. 
VS sạch sẽ vùng ÂH. 
Nếu dịch tiết có màu xanh hoặc vàng và có mùi khó chịu, cần điều trị . 
Xử trí dấu hiệu bất thường khi có thai 
2/14/2024 
28 
Đau lưng 
Nguyên nhân: 
D o căng cơ lưng, n gấm nước ở các khớp 
Thay đổi NT 
 T hay đổi tư thế 
Lời khuyên 
Mang giày thấp. 
Không xách đồ nặng. 
Không đứng lâu. 
Giữ cho lưng thẳng khi ngồi và đứng. 
Khi ngủ nên nằm nghiêng. 
Tập