Tóm tắt Luận án Thử nghiệm can thiệp của dược sỹ lâm sàng vào việc sử dụng vancomycin nhằm đảm bảo hiệu quả và an toàn trong điều trị tại bệnh viện Bạch Mai

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ 
TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI 
LÊ VÂN ANH 
THỬ NGHIỆM CAN THIỆP CỦA DƯỢC SỸ LÂM SÀNG 
VÀO VIỆC SỬ DỤNG VANCOMYCIN NHẰM ĐẢM BẢO 
HIỆU QUẢ VÀ AN TOÀN TRONG ĐIỀU TRỊ 
TẠI BỆNH VIỆN BẠCH MAI 
CHUYÊN NGÀNH: DƯỢC LÝ VÀ DƯỢC LÂM SÀNG 
MÃ SỐ: 62720405 
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ DƯỢC HỌC 
Hà nội, 2015 
Công trình được hoàn thành tại :  
 Người hướng dẫn khoa học : GS.TS. Hoàng Thị Kim Huyền 
 Phản biện 1 : .. 
 .. 
 Phản biện 2 : .. 
 .. 
 Phản biện 3 : .. 
 .. 
 Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp 
trường họp tại : 
..................... 
Vào hồi ..giờ.ngày.tháng.. năm 
Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện : Thư viện Quốc gia VN 
 Thư viện trường ĐH Dược HN 
CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN 
ĐỀ TÀI 
1. Lê Vân Anh, Lương Thuý Lan, Hoàng Thị Kim Huyền, 
(2013), “Khảo sát thực trạng sử dụng vancomycin tại bệnh 
viện Bạch Mai ”, Tạp chí Dược học, số 451, trang 6-12 
2. Lê Vân Anh, Lương Thuý Lan, Hoàng Thị Kim Huyền, 
(2013), “Phân tích tình hình sử dụng vancomycin tại Bệnh 
viện Bạch mai”, Tạp chí Dược học, số 452, trang 14-18. 
3. Lê Vân Anh, Hoàng Thị Kim Huyền, Nguyễn Thị Liên 
Hương, (2013), “Đánh giá khả năng đạt chỉ số AUC/MIC mục 
tiêu trên bệnh nhân nhiễm tụ cầu vàng tại Bệnh viện Bạch 
Mai”, Tạp chí y học thực hành, số 10, trang 91-94. 
4. Lê Vân Anh, Đỗ Thị Hồng Gấm, Nguyễn Thị Hồng Thuỷ, 
Nguyễn Thị Liên Hương, (2014), “Đánh giá tác động của hoạt 
động Dược lâm sàng trong sử dụng vancomycin tại Bệnh viện 
Bạch mai”, Nghiên cứu Dược và Thông tin thuốc, số 4/2014, 
trang 139-143 
 1 
A. GIỚI THIỆU LUẬN ÁN 
1. ĐẶT VẤN ĐỀ 
 Với sự phát triển nhanh chóng hiện nay của nền y học trên 
thế giới, việc kê đơn hoàn toàn do bác sỹ quyết định đã trở thành 
gánh nặng với bác sỹ điều trị, đặc biệt hiện nay xu hướng mới trong 
việc áp dụng các chỉ số dược động học, dược lực học để tối ưu hoá 
hiệu quả điều trị. Sự có mặt của dược sỹ lâm sàng hỗ trợ cho bác sỹ 
trong việc ra quyết định sử dụng thuốc có ý nghĩa quan trọng trong 
việc cải thiện chất lượng điều trị. Vancomycin là kháng sinh được 
đưa vào sử dụng từ những năm 60, tuy nhiên hiện nay vancomycin 
vẫn là lựa chọn hàng đầu trong điều trị nhiễm khuẩn do tụ cầu vàng 
kháng methicillin (MRSA) và cầu khuẩn ruột kháng ampicillin. 
Trước thực trạng vi khuẩn kháng thuốc đang gia tăng trên phạm vi 
toàn cầu, để sử dụng vancomycin hiệu quả và an toàn, các hướng 
dẫn sử dụng vancomycin đã có sự thay đổi, trong đó ứng dụng các 
thông số dược động học để tối ưu hoá hiệu quả điều trị, hạn chế gia 
tăng đề kháng và hạn chế độc tính được đồng thuận rộng rãi. Tuy 
nhiên, tại Việt Nam nói chung cũng như tại Bệnh viện Bạch mai nói 
riêng chưa có hướng dẫn mới nào được đưa ra. Vì vậy, vai trò của 
DSLS trong việc đánh giá sử dụng vancomycin đề từ đó xây dựng 
hướng dẫn sử dụng vancomycin và nghiên cứu các thông số dược 
động học, dược lực học, lựa chọn thông số PK/PD phù hợp để áp 
dụng trong giám sát điều trị nhằm đảm bảo hiệu quả và an toàn khi 
sử dụng vancomycin là cần thiết. 
2. MỤC TIÊU VÀ NỘI DUNG CỦA LUẬN ÁN 
2.1 Mục tiêu của luận án 
1. Khảo sát thực trạng sử dụng vancomycin tại bệnh viện Bạch Mai. 
 2 
2. Thử nghiệm can thiệp của dược sỹ lâm sàng vào việc sử dụng 
vancomycin tại một số khoa lâm sàng. 
2.2. Nội dung luận án 
- Khảo sát thực trạng sử dụng vancomycin tại Bệnh viện Bạch Mai 
với các nội dung: 
 + Chỉ định, liều dùng, cách dùng, giám sát điều trị. 
 + Nồng độ đáy, giá trị MIC vancomycin với tụ cầu vàng và 
khả năng đạt chỉ số AUC/MIC mục tiêu trên bệnh nhân nhiễm tụ cầu 
vàng. 
- Xây dựng hướng dẫn sử dụng vancomycin 
- Can thiệp của dược sỹ lâm sàng vào việc sử dụng vancomycin theo 
hướng dẫn sử dụng đã được ban hành. 
3. Ý NGHĨA CỦA LUẬN ÁN 
- Với mục tiêu khảo sát thực trạng sử dụng vancomycin tại bệnh viện 
Bạch Mai, xác định các thông số Dược động học của thuốc cùng với 
độ nhạy cảm của tụ cầu vàng gây bệnh để dự đoán khả năng đạt 
thông số PK/PD mục tiêu từ đó xây dựng hướng dẫn sử dụng, triển 
khai can thiệp Dược lâm sàng có ý nghĩa thực tiễn, tính thời sự trong 
thực hành lâm sàng. Kết quả của đề tài sẽ cung cấp hình ảnh sử dụng 
vancomycin, phát hiện những tồn tại về chỉ định, chế độ liều, cách 
dùng thuốc và giám sát điều trị, xây dựng hướng dẫn điều trị và triển 
khai can thiệp có thể thực hiện tại khoa phòng của dược sỹ lâm sàng, 
làm cơ sở nhân rộng và áp dụng thường qui các hoạt động này để 
nâng cao hiệu quả sử dụng vancomycin đảm bảo hợp lý, an toàn. 
4. NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN 
 1. Lần đầu tiên khảo sát thực trạng sử dụng vancomycin một 
cách toàn diện tại bệnh viện Bạch Mai. Kết quả khảo sát cũng đã chỉ 
ra những tồn tại trong chỉ định kháng sinh, về liều dùng, cách sử 
 3 
dụng và giám sát điều trị. Kết quả khảo sát thực trạng giúp bệnh viện 
đưa ra các biện pháp để sử dụng kháng sinh hợp lý, an toàn. 
 2. Lần đầu tiên xây dựng được hướng dẫn sử dụng 
vancomycin và qui trình giám sát nồng độ vancomycin trong máu tại 
Bệnh viện Bạch Mai với vai trò tham gia trực tiếp của dược sỹ lâm 
sàng. Đặc biệt, sử dụng phương pháp mô phỏng Monte Carlo đã xây 
dựng được đích nồng độ đáy đảm bảo hiệu quả điều trị, hạn chế gia 
tăng đề kháng và hạn chế độc tính dựa trên các thông số dược động 
học của bệnh nhân phù hợp với mức độ nhạy cảm của vi khuẩn hiện 
nay tại bệnh viện. Kết quả này là cơ sở để tiến hành các nghiên cứu 
cỡ mẫu lớn hơn làm căn cứ xây dựng hướng dẫn điều trị tại các cơ 
sở y tế khác trong cả nước và đưa vào áp dụng thường qui việc giám 
sát điều trị bằng nồng độ thuốc trong máu, một qui trình thường qui 
bắt buộc khi sử dụng vancomycin trong điều kiện thực tế tại Việt 
Nam nhằm nâng cao hiệu quả điều trị bằng tiếp cận can thiệp của 
Dược sỹ lâm sàng. 
 3. Lần đầu tiên áp dụng được một mô hình hoạt động của 
dược sỹ lâm sàng can thiệp dựa vào hướng dẫn sử dụng tại bệnh viện 
và bước đầu đánh giá được hiệu quả của mô hình can thiệp này, mở 
ra một ... họn sao cho tăng khả năng đạt giá trị 
AUC0-24/MIC ≥ 400 trên lâm sàng. 
+ Khả năng đạt AUC0-24/MIC ≥ 400 tại MIC xác định theo nồng độ 
đáy khi mô phỏng Monte Carlo 
Bảng 3.16. Khả năng đạt AUC0-24/MIC ≥ 400 theo mô phỏng Monte Carlo* 
Cđáy (µg/ml) 
Khả năng đạt AUC0-24/MIC ≥ 400 (%) 
MIC=1mg/L MIC=1,5mg/L MIC=2mg/L 
< 10 48,1 24,0 0,0 
≥ 10 99,3 80,4 47,0 
≥ 15 100,0 100,0 72,6 
* Mô phỏng Monte Carlo ở 5000 bệnh nhân giả định/ 1 lần mô phỏng 
 + Nếu MIC ≤ 1,5mg/L, nồng độ đáy ≥ 10μg/mL, trên 80% 
bệnh nhân đạt giá trị AUC0-24/MIC ≥ 400. Nếu MIC = 2mg/L, nồng 
độ đáy ≥ 15μg/mL, khả năng đạt AUC0-24/MIC ≥ 400 là 72,6% gần 
với ngưỡng chấp nhận được trên lâm sàng. 
 + Trong trường hợp không phân lập được vi khuẩn gây 
bệnh, do MIC90 của vancomycin với tụ cầu vàng năm 2012 là 
2mg/L, nên chúng tôi chọn giá trị nồng độ đáy như trong trường hợp 
phân lập được vi khuẩn với MIC = 2mg/L 
 15 
 Đích nồng độ đáy: Đích nồng độ đáy lựa chọn để đảm bảo 
hiệu quả điều trị, hạn chế đề kháng và hạn chế độc tính trên thận 
dao động trong khoảng 10-20μg/mL tuỳ theo giá trị MIC của 
vancomycin với của vi khuẩn gây bệnh. Đích nồng độ đáy ≥10μg/mL 
khi MIC ≤ 1,5mg/L và ≥ 15μg/mL với MIC =2mg/L hoặc không xác 
định được MIC. 
3.2.1.3. Lựa chọn chế độ liều 
 Chế độ liều: liều ban đầu của vancomycin được ước tính 
theo hệ số thanh thải creatinin (ngoại suy từ công thức Cockroft and 
Gault). Clcr >90ml/phút: 1,5g/12h; 60 -90ml/phút: 1g/12h; 20 - <60 
ml/phút: 1g/24h; <20ml/phút: 1g/48h 
3.2.1.4. Xây dựng cách sử dụng vancomycin 
 Cách dùng: Pha loãng thuốc với dung môi Natri chlorid 
0,9% hoặc Glucose 5% để được dung dịch có nồng độ từ 2,5 -
5mg/mL. Trong trường hợp bệnh nhân cần hạn chế truyền dịch, 
nồng độ dung dịch có thể lên tới 10mg/mL. Dung dịch chứa 1000mg 
vancomycin phải truyền tĩnh mạch chậm ít nhất 60 phút. 
3.2.1.5. Xây dựng qui trình giám sát nồng độ vancomycin trong 
máu 
 Giám sát nồng độ đáy vancomycin trong máu: Các bệnh 
nhân mắc bệnh nhiễm khuẩn nặng, bệnh nhân có sử dụng 
vancomycin trong khoảng thời gian > 3 ngày. Các bệnh nhân có sử 
dụng liều cao vancomycin, bệnh nhân phối hợp với thuốc có độc tính 
trên thận. Mẫu máu đo nồng độ đáy được lấy trong vòng 30 phút 
trước khi truyền liều thứ 4 hoặc 5. Giám sát độc tính trên thận thông 
qua giám sát creatinin huyết thanh 2 ngày / lần với bệnh nhân có 
chức năng thận không ổn định và có phối hợp với thuốc độc tính 
 16 
trên thận, 2 lần/tuần với bệnh nhân có chức năng thận ổn định. Liều 
hiệu chỉnh được tính theo công thức: 
đáy đích/Cđáy đo được) 
3.2.2. Thử nghiệm can thiệp của dược sỹ lâm sàng vào việc sử 
dụng vancomycin theo qui trình đã được phê duyệt 
3.2.2.1. Can thiệp của dược sỹ lâm sàng vào việc sử dụng 
vancomycin 
Bảng 3.22. Tỷ lệ chấp nhận can thiệp 
Nội dung 
Số lượt 
N 
Chấp nhận can 
thiệp 
n (%) 
Thay đổi liều theo Clcr của bệnh nhân 
Tăng liều 1,5g/12h 
Giảm liều 1g/24 hoặc 48h 
6 
3 
3 
3 (50,0) 
2 (66,7) 
1(33,3) 
Tư vấn liều dùng ban đầu 
Liều 1,5g/12h 
Liều 1g/24 hoặc 48h 
Liều 1g/12h 
30 
12 
8 
10 
30 (100,0) 
12 (100,0) 
8 (100,0) 
10 (100,0) 
Cách sử dụng vancomycin 45 45 (100,0) 
Chỉ định giám sát nồng độ đáy 49 49 (100,0) 
Thay đổi liều theo kết quả TDM 34 15 (44,1) 
 Thay đổi liều sau kết quả TDM lần 1 
Tăng liều trên BN Cđáy 10-15μg/mL 
Tăng liều trên BN Cđáy <10μg/mL 
Giảm liều trên BN Cđáy >20μg/mL 
28 
11 
12 
5 
15 (53,6) 
0 (0,0) 
10 (83,3) 
5 (100,0) 
 Thay đổi liều sau kết quả TDM lần 2 6 0 (0,0) 
 Tổng 164 142 (86,6) 
 17 
 Tỷ lệ chấp nhận can thiệp chung khá cao (86,6%), đặc biệt 
các can thiệp liên quan đến liều dùng, cách dùng và giám sát nồng 
độ thuốc trong máu. 
3.2.2.2. Đánh giá tác động của dược sỹ lâm sàng trong việc đảm 
bảo sử dụng vancomycin hiệu quả và an toàn 
+ Đặc điểm chung của nhóm bệnh nhân trước và khi có can thiệp 
Bảng 3.30. Đặc điểm chung bệnh nhân trước và khi có can thiệp 
Nội dung 
Trước can 
thiệp 
N=58 
Khi can thiệp 
N=51 
P 
Giới tính, n (%) 
Nam 30 (51,7) 36 (70,6) 
0,04 
Nữ 28 (43,8) 15 (29,4) 
Tuổi (năm), Trung vị (tứ phân vị) 58 (43-73) 52 (33 -63) 0,04 
Cân nặng (kg), Trung vị (tứ phân vị) 52 (47-60) 53 (47-61) 0,45 
Số ngày nằm viện, Trung vị (tứ 
phân vị) 
25 (19-35) 20 (11-38) 0,07 
Số ngày sử dụng vancomycin, 
Trung vị (tứ phân vị) 
12 (8-16) 12 (8-17) 0,96 
Độ thanh thải creatinin (ml/phút), 
Trung vị (tứ phân vị) 
73 (48,5-86,7) 72,9 (49,1-102,3) 0,4 
+ Đặc điểm vi khuẩn và giá trị MIC vancomycin trước và khi có can 
thiệp dược sỹ lâm sàng 
 Đặc điểm vi khuẩn và giá trị MIC của vancomycin trong 
mẫu trước và khi có can thiệp được trình bày ở bảng 3.32. 
 18 
 Bảng 3.31. Đặc điểm vi khuẩn trong mẫu trước và khi có can thiệp 
Chỉ tiêu nghiên cứu 
Trước can thiệp 
n (%) 
Khi can thiệp 
n (%) 
Đặc điểm vi khuẩn 
 MRSA 26 (44,8) 15 (44,1) 
MSSA 32 (55,2) 8 (23,5) 
Vi khuẩn Gr (+) 0 (0,0) 11 (32,4) 
Tổng 58 (100,0) 34 (100,0) 
Giá trị MIC (mg/L) 
≤ 1 8 (13,8) 20 (71,4) 
1,5 37 (63,8) 8 (28,6) 
2 13 (22,4) 0 (0,0) 
Tổng 58 (100,0) 28 (100,0) 
+ Sử dụng vancomycin phù hợp trước và khi có can thiệp 
 Chúng tôi tiến hành đánh giá tác động của can thiệp của 
dược sỹ lâm sàng lên việc sử dụng vancomycin qua các tiêu chí: liều 
dùng ban đầu, cách dùng, nồng độ thuốc trong máu phù hợp với 
hướng dẫn sử dụng vancomycin đã được phê duyệt trước và khi có 
can thiệp của dược sỹ lâm sàng. Kết quả được trình bày ở bảng 3.32. 
 19 
Bảng 3.32. Sử dụng vancomycin phù hợp trước và khi có can thiệp 
Chỉ tiêu nghiên cứu Trước can thiệp Can thiệp 
P 
n (%) N n (%) N 
Liều dùng phù hợp 26 (44,8) 58 48 (94,1) 51 <0,001 
Cách dùng phù hợp 58 (100,0) 58 51 (100,0) 51 - 
Nồng độ đáy 10 – 20μg/mL 32 (55,2) 58 45 (88,2) 5l 
<0,001 
Nồng độ đáy ngoài khoảng 
< 10μg/mL 
> 20μg/mL 
26 (44,8) 
13 (22,4) 
13 (22,4) 
58 6 (11,8) 
5 (9,8) 
1 (2,0) 
51 
Nồng độ đáy đảm bảo hiệu quả 
điều trị 
+ Nhóm phân lập được vi 
khuẩn gây bệnh và xác định 
được MIC 
31 (54,3) 
31 (54,3) 
58 
58 
32 (62,7) 
24 (85,7) 
51 
28 
0,327 
<0,001 
 Liều dùng ban đầu phù hợp khi có can thiệp cao hơn có ý 
nghĩa thống kê so với trước khi có can thiệp 
 Tỷ lệ bệnh nhân có giá trị nồng độ đáy trong khoảng 10-
20μg/mL tăng rõ rệt, từ 55,2% lên tới 88,2%, tỷ lệ bệnh nhân có 
nồng độ đáy ngoài khoảng khuyến cáo giảm từ 44,8% xuống 11,8%, 
khác biệt có ý nghĩa thống kê so với trước can thiệp (p<0,001). Tỷ lệ 
bệnh nhân có nồng độ đáy dưới ngưỡng khuyến cáo và vượt ngưỡng 
khuyến cáo đều giảm sau can thiệp. 
 Nồng độ đáy đảm bảo hiệu quả điều trị tăng từ 54,3% lên 
62,7% sau can thiệp, tuy nhiên sự khác biệt không có ý nghĩa thống 
kê (p=0,327). Nếu đánh giá trên nhóm bệnh nhân phân lập được vi 
khuẩn gây bệnh và xác định được MIC, tỷ lệ bệnh nhân có nồng độ 
đáy đảm bảo hiệu quả điều trị sau can thiệp tăng (từ 54,3% lên 
 20 
85,7%) so với trước can thiệp, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (p 
<0,001) 
CHƯƠNG 4. BÀN LUẬN 
 Kết quả khảo sát thực trạng sử dụng vancomycin tại bệnh 
viện Bạch mai trước khi ban hành hướng dẫn sử dụng còn một số tồn 
tại như sau: 
 - Việc sử dụng vancomycin cần căn cứ trên chức năng thận 
của bệnh nhân, tuy nhiên kết quả khảo sát cho thấy có hơn một nửa 
số bệnh nhân không xác định được hệ số thanh thải creatinin. Do vậy 
thiếu thông tin để xác định liều ban đầu trên những bệnh nhân này. 
 - Vancomycin vẫn được sử dụng trên các bệnh nhân phân 
lập được vi khuẩn Gr(+) mà kết quả kháng sinh đồ cho thấy vi khuẩn 
vẫn còn nhạy cảm với kháng sinh nhóm betalactam. Vancomycin 
nên được sử dụng cho các trường hợp vi khuẩn Gr(+) đã kháng với 
các kháng sinh khác để hạn chế gia tăng đề kháng. 
 - Các hướng dẫn hiện nay khuyến cáo sử dụng vancomycin 
dựa trên hệ số thanh thải creatinin. Kết quả khảo sát thực trạng sử 
dụng vancomycin cho thấy: chế độ liều sử dụng chủ yếu là 1g/12h 
(85,2%), chế độ liều không căn cứ trên chức năng thận của bệnh 
nhân. Nếu chỉ sử dụng một chế độ liều sẽ dẫn đến nguy cơ thiếu liều, 
không đảm bảo hiệu quả điều trị và gia tăng các chủng vi khuẩn 
kháng thuốc đối với các bệnh nhân có hệ số thanh thải lớn. Ngược 
lại nguy cơ gây độc tính trên thận với các bệnh nhân suy giảm chức 
năng thận. Vì vậy bệnh viện cần xây dựng hướng dẫn sử dụng 
vancomycin để thống nhất chế độ liều sử dụng cho điều trị tại bệnh 
viện. 
 - Với chế độ liều chủ yếu 1g/12h dẫn đến tỷ lệ bệnh có giá 
trị nồng độ đáy nằm ngoài khoảng khuyến cáo cao (44,8%). Tỷ lệ 
 21 
bệnh nhân đạt được giá trị AUC/MIC mục tiêu chỉ 63,3% . Như vậy 
việc cần thiết hiện nay là xây dựng qui trình giám sát nồng độ 
vancomycin trong máu áp dụng trong điều trị tại bệnh viện nhằm 
đảm bảo gia tăng tỷ lệ bệnh nhân có nồng độ đảm bảo hiệu quả và 
hạn chế độc tính. 
 - Từ thực trạng sử dụng vancomycin hiện nay tại bệnh viện 
bạch mai. Căn cứ trên việc xác định các thông số dược động học của 
bênh nhân, mức độ nhạy cảm với kháng sinh của vi khuẩn gây bệnh 
tại bệnh viện và các hướng dẫn sử dụng vancomycin trên thế giới, 
dược sỹ lâm sàng đã xây dựng hướng dẫn sử dụng vancomycin bao 
gồm chỉ định, đích nồng độ đáy, chế độ liều, cách dùng và qui trình 
giám sát nồng độ vancomycin trong máu phù hợp với đặc điểm bệnh 
nhân tại bệnh viện. Đây là qui trình lần đầu tiên được xây dựng một 
cách công phu, có căn cứ khoa học, đặc biệt việc xác định đích nồng 
độ để đảm bảo hiệu quả điều trị căn cứ trên thực hiện mô phỏng 
Monte Carlo dựa trên nồng độ đáy và giá trị MIC của vancomycin 
với vi khuẩn gây bệnh. Đích nồng độ đáy được xây dựng để gia tăng 
khả năng đạt được chỉ số AUC/MIC mục tiêu trên lâm sàng nghĩa là 
gia tăng hiệu quả điều trị. Để giám sát hiệu quả vancomycin hướng 
dẫn sử dụng đã dùng cả hai thông số PK (nồng độ đáy) và PD (giá trị 
MIC) để đánh giá hiệu quả chứ không sử dụng giá trị nồng độ đáy 
đơn thuần như các hướng dẫn hiện nay trên thế giới. 
 - Dược sỹ lâm sàng đã thể hiện vai trò của mình trong việc 
đảm bảo sử dụng vancomycin hợp lý sau khi hướng dẫn sử dụng 
được ban hành. Kết quả là tỷ lệ chấp nhận can thiệp 86,6%. Kết quả 
này chứng tỏ dược sỹ lâm sàng đã có vị trí quan trọng hỗ trợ với bác 
sỹ trong việc sử dụng thuốc nhằm cải thiện chất lượng điều trị. Khi 
có sự tham gia của dược sỹ lâm sàng, một số tiêu chí sử dụng 
 22 
vancomycin được cải thiện đáng kể. Tỷ lệ bệnh nhân có liều dùng 
phù hợp sau can thiệp tăng rõ rệt so với trước can thiệp. Tỷ lệ bệnh 
nhân có nồng độ đáy trong khoảng khuyễn cáo 10 – 20mcg/mL tăng, 
tỷ lệ bệnh nhân có nồng độ đáy ngoài khoảng khuyến cáo giảm có ý 
nghĩa thống kê so với trước can thiệp. 
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 
1. KẾT LUẬN 
1.1. Thực trạng sử dụng vancomycin trước khi ban hành hướng 
dẫn sử dụng vancomycin tại Bệnh viện Bạch Mai 
+ Đặc điểm sử dụng vancomycin 
 - Vancomycin được sử dụng chủ yếu cho các bệnh nhiễm 
khuẩn nặng: nhiễm khuẩn huyết, viêm phổi, viêm nội tâm mạc, viêm 
màng não, sốc nhiễm khuẩn (48,4%). 
 - Chế độ liều phổ biến là 1g/12h chiếm 85,2% 
+ Giá trị MIC của vancomycin với tụ cầu vàng: MIC90 =2 mg/L. 
+ Nồng độ đáy và khả năng đạt AUC/MIC mục tiêu 
 - 55,2% bệnh nhân nồng độ đáy vancomycin khoảng 10-20 
μg/mL. 
 - 63,3% bệnh nhân đạt giá trị AUC0-24/MIC mục tiêu. 
 - Giám sát nồng độ creatinin huyết thanh được ghi nhận với 
tần xuất khác nhau dao động từ 1ngày/ lần đến > 7 ngày/lần. 
1.2. Thử nghiệm can thiệp của dược sỹ lâm sàng vào việc sử 
dụng vancomycin tại bệnh viện Bạch Mai 
+ Đã xây dựng được hướng dẫn sử dụng vancomycin và qui trình 
giám sát nồng độ vancomycin tập trung vào các nội dung: 
 - Chỉ định vancomycin trong điều trị nhiễm khuẩn. 
 23 
 - Đích nồng độ đáy ≥10μg/mL với MIC ≤1,5mg/mL, 15-20 
μg/mL với MIC =2mg/mL hoặc trong trường hợp không xác định 
được giá trị MIC 
 - Liều dùng, cách sử dụng vancomycin 
 - Qui trình giám sát nồng độ vancomycin trong máu. 
+ Kết quả can thiệp của dược sỹ lâm sàng vào việc sử dụng 
vancomycin 
 - Tỷ lệ chấp nhận can thiệp chung là 86,6%. 
 Sử dụng vancomycin phù hợp trước và khi có can thiệp 
 - Liều dùng ban đầu phù hợp khi can thiệp cao hơn có ý 
nghĩa thống kê so với trước can thiệp (94,1% so với 44,8%, p 
<0,001). 
 - Tỷ lệ bệnh nhân nồng độ đáy phù hợp trong khoảng 10-
20μg/mL khi có can thiệp cao hơn có ý nghĩa thống kê so với trước 
can thiệp (88,2% so với 55,2%, p<0,001). Tỷ lệ bệnh nhân nồng độ 
đáy <10μg/mL khi can thiệp thấp hơn so với trước can thiệp (9,8% 
so với 22,4%). Tỷ lệ bệnh nhân nồng độ đáy >20μg/mL khi có can 
thiệp thấp hơn so với trước can thiệp (2% so với 22,4%). 
 - Tỷ lệ bệnh nhân nồng độ đáy phù hợp đảm bảo hiệu quả 
điều trị theo HDSD khi có can thiệp tăng so với trước can thiệp 
(62,7% so với 53,4%), sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê. Trên 
bệnh nhân phân lập được vi khuẩn gây bệnh, tỷ lệ bệnh nhân có 
nồng độ đảm bảo hiệu quả điều trị sau can thiệp tăng rõ rệt so với 
trước can thiệp (85,7% so với 53,4%) 
2. KIẾN NGHỊ 
 - Vancomycin được sử dụng theo kinh nghiệm với tỷ lệ 
tương đối lớn, vì vậy bệnh viện nên tiến hành xây dựng các tiêu 
chuẩn sử dụng vancomycin theo kinh nghiệm nhằm đảm bảo sử 
 24 
dụng phù hợp, hạn chế những trường hợp sử dụng vancomycin 
không cần thiết. 
 - Cần tiến hành đánh giá tình hình sử dụng vancomycin theo 
HDSD đã được phê duyệt sau khi có can thiệp của dược sỹ lâm sàng 
để đánh giá mức độ tuân thủ qui trình và đánh giá vai trò của dược 
sỹ lâm sàng đến việc sử dụng thuốc. 
 - Cần thực hiện các đánh giá định kỳ mức độ nhạy cảm của 
vi khuẩn với vancomycin để xây dựng đích nồng độ cho phù hợp với 
giá trị MIC thực tế, đảm bảo tăng tỷ lệ bệnh nhân đạt được chỉ số 
PK/PD để tăng hiệu quả điều trị. 
 - Cần tiếp tục tiến hành thêm các nghiên cứu để đánh giá 
mức độ áp dụng công thức hiệu chỉnh liều và cần phải có thêm các 
biện pháp phối hợp hiệu chỉnh liều (giãn khoảng cách đưa liều) để 
tăng hiệu quả áp dụng qui trình.