Quản lí chất thải y tế dựa trên đánh giá kiến thức và thực hành của nhân viên y tế tại bệnh viện nhi trung ương

1Ths. Đặng Thị Thu Hương và cộng sự
Bệnh viện Nhi Trung Ương
 Chất thải y tế (CTYT) đã và đang là vấn đề quan tâm của toàn xã hội
nói chung và ngành y tế, môi trường nói riêng.
 Theo thống kê của Cục quản lý môi trường y tế năm 2015, lượng chất
thải nguy hại phát sinh trong CSYT trung bình 100-140 tấn/ngày, từ
0.14 - 0.2kg/giường/ngày và có xu hướng ngày càng gia tăng trong
các CSYT hiện nay.
 CTYT tiềm ẩn những nguy cơ rủi ro lây nhiễm các mầm bệnh hoặc
nguy cơ gây hại cho người bệnh, NVYT và cộng đồng nếu không
được quản lý và phân loại theo đúng cách tương ứng với từng loại
chất thải.
2
 Quản lý chất thải tại các CSYT bắt đầu từ việc phân loại, thu gom,
vận chuyển và xử lý theo đúng quy định.
 NVYT cần được tập huấn và thường xuyên cập nhật kiến thức về
quản lý chất thải cũng như tuân thủ thực hành các quy định và
những rủi ro tiềm ẩn liên quan đến chất thải y tế trong quá trình hoạt
động chuyên môn.
 Thống kê tại BV Nhi TW khối lượng chất thải rắn phát sinh từ 700-
800kg/ ngày, trong đó chất thải lây nhiễm phát sinh trung bình 0.2-
0.25/kg/ giường bệnh/ngày.
3
Phân loại CTRYT Màu sắc Biểu tượng
Mã 
QĐ của TT 12/2011/TT-
BTNMT
Lây nhiễm
Vàng và tông
vàng
13.01.01
Vật sắc nhọn
CTR lây nhiễm không sắc nhọn
CTR nguy cơ lây nhiễm cao
Chất thải giải phẫu
Hóa học: 
Đen
13.03.01 16.01.
Phóng xạ
Thông thường
Có khả năng tài chế Trắng và
tông trắng
Không có khả năng tái chế Xanh và
tông xanh
5
6
7
1. Xác định tỷ lệ NVYT có kiến thức đúng về quản lý chất thải rắn y
tế tại bệnh viện.
2. Xác định tỷ lệ NVYT thực hành đúng về quản lý chất thải rắn y tế
tại bệnh viện.
8
1. Đối tượng: Nhân viên y tế làm việc tại khoa lâm sàng
2. Phương pháp:
2.1. Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang
2.2. Địa điểm : Các khoa lâm sàng
2.3.Thời gian: từ 10/2017 – 12/2017
2.4. Cỡ mẫu: Áp dụng công thức tính cỡ mẫu
n = Z2α/2.pq/d2
Ước tính tỷ lệ kiến thức và thực hành p = 30% theo kết quả một nghiên cứu trước đó.
Ta tính được q = 1- p = 0.7; Zα/2 = 1.96; d2 = 0.07 (khoảng tin cậy 1-α = 95%); n = 165.
Lấy thêm 10% độ tin cậy cho cỡ mẫu. Chọn n = 188.
2.5. Công cụ:
Sử dụng bộ phiếu khảo sát kiến thức gồm 49 câu và thực hành gồm 17 nội dung về
công tác quản lý chất thải dành cho NVYT.
9
2.6. Thu thập số liệu:
 Sử dụng bộ câu hỏi tự điền.Nội dung câu hỏi gồm các phần: thông tin chung; kiến
thức về quản lý chất thải rắn y tế; thực hành quản lý chất thải rắn y tế.
 Phương pháp đánh giá kiến thức được chia theo các tiêu chí lớn dựa vào thông
tư 58/2015 / TT-BYT-BTNMT. Kiến thức đúng được xác định khi có 70% số tiêu
chí đạt về kiến thức.
 Phương pháp đánh giá thực hành: Mỗi tiêu chí lớn được đánh giá qua việc trả lời
các tình huống giả định. Thực hành đúng được xác định khi có 70% số tiêu chí
đạt về thực hành.
2.7. Phân tích số liệu:
 Số liệu được nhập bằng phần mềm Epidata 3.0 và xử lý bằng SPSS12.0.Các biến
số được biểu diễn dưới dạng tần suất và tỷ lệ phần trăm (%).
10
11
1. Đặc điểm chung về đối tượng nghiên cứu
Biểu đồ 1. Đặc điểm chung đối tượng nghiên cứu
2. Kiến thức về quản lý chất thải y tế
Biểu đồ 2.Tỷ lệ NVYT có kiến thức đúng về quản lý chất thải y tế
12
Nghiên cứu tại BV Mắt Trung ương (2015) kiến thức của bác sĩ và điều dưỡng về phân
loại CTYT đạt 71% và kiến thức về giảm thiểu y tế là 58.6%.
Biểu đồ 3. Tỷ lệ NVYT có kiến thức đúng về mã màu, dán nhãn và tiêu chuẩn 
túi, thùng đựng CTYT
13
Nguyễn Việt Hùng (2005): kiến thức của NVYT về các quy định phân loại, mã
màu cũng như biểu tượng cho các nhóm chất thải đạt dưới 50%.
14
Biểu đồ 4. Tỷ lệ NVYT có kiến thức đúng về phân loại chất thải rắn y tế theo nhóm
Biểu đồ 5. Tỷ lệ NVYT có kiến thức đúng về quy định phân loại, thu gom, vận 
chuyển CTYT tại khoa
15
Biều đồ 6. Tỷ lệ NVYT có kiến thức đúng về an toàn lao động và ứng phó sự 
cố liên quan đến CTYT
16
3. Thực hành quản lý chất thải y tế
Biểu đồ 7. Tỷ lệ NVYT có thực hành đúng về quản lý CTYT 
17
Biểu đồ 8. Tỷ lệ NVYT có thực hành đúng về an toàn lao động và ứng phó 
sự cố 
18
1. Kiến thức về quản lý CTYT của NVYT:
➢ Tỷ lệ NVYT tại Bv có kiến thức về các quy định chung và các quy định cụ thể về mã
màu phân loại chất thải, quy định thu gom chất thải lần lượt là 53.9%; 65.9%,
53.4%.
➢ NVYT có kiến thức đúng về quy định biểu tượng CTYT và kiến thức về ATLĐ cũng
như ứng phó với sự cố có liên quan đến CTYT còn thấp dưới 40%.
2. Thực hành về quản lý CTYT của NVYT
➢ NVYT có thực hành đúng về quản lý chất thải còn rất thấp dưới 40% trong đó thực
hành đúng việc phân loại theo mã màu, theo nhóm và theo biểu tượng lần lượt là
37.7%; 35.1% và 19.7%.
➢ Tỷ lệ thực hành đúng về an toàn lao động và ứng phó sự cố còn thấp dưới 40%.
➢ 45.6% NVYT có thực hành đúng khi xử trí sự cố rủi ro do vật sắc nhọn.
19
1. Tăng cường tập huấn nâng cao kiến thức về QLCT trong đó chú trọng về phân loại
CTYT đúng nhóm và mã màu, biểu tượng các nhóm chất thải theo quy định tập
trung vào cung cấp các kiến thức và kỹ năng thực hành xử trí ứng phó sự cố phơi
nhiễm với CTYT và an toàn lao động.
2. Tổ chức giám sát thực hành phân loại, thu gom, vận chuyển CTYT tại các khoa
nhằm có biện pháp khắc phục kịp thời đồng thời nâng cao kỹ năng thực hành của
NVYT trong bệnh viện.
3. Trang bị các phương tiện truyền thông, tờ rơi hướng dẫn việc phân loại CTYT cũng
như các phương tiện thu gom CTYT theo quy định đảm bảo điều kiện thực hiện việc
phân loại CTYT.
20
21