Phương thức chuyển thể cốt truyện từ truyện ngắn Việt Nam đương đại sang tác phẩm điện ảnh

TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, Trường Đại học Khoa học, ĐH Huế Tập 14, Số 3 (2019) 
9 
PHƯƠNG THỨC CHUYỂN THỂ CỐT TRUYỆN 
TỪ TRUYỆN NGẮN VIỆT NAM ĐƯƠNG ĐẠI SANG TÁC PHẨM ĐIỆN ẢNH 
Nguyễn Văn Hùng 
Khoa Ngữ văn, Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế 
Email: nguyenvanhungdhkhhue@gmail.com 
Ngày nhận bài: 6/3/2019; ngày hoàn thành phản biện: 7/3/2019; ngày duyệt đăng: 02/7/2019 
TÓM TẮT 
Văn học và điện ảnh đều thuộc các loại hình nghệ thuật tiêu biểu, mang những nét 
đặc trưng riêng của từng thể loại. Mối quan hệ giữa văn học và điện ảnh mang tính 
chất hai chiều: điện ảnh lấy cảm hứng, chất liệu từ mạch nguồn phong phú của 
kho tàng văn học, tiếp thu những thủ pháp nghệ thuật của văn học; ngược lại, với 
xu thế phát triển thông tin giải trí ngày nay, các thủ pháp điện ảnh đã xâm nhập 
vào địa hạt văn học và ngày càng chiếm một lãnh thổ rộng lớn. Bài viết tập trung 
làm rõ mối quan hệ giữa văn học và điện ảnh qua phương thức chuyển thể cốt 
truyện (đường dây cốt truyện chính, chi tiết, mở đầu và kết thúc tác phẩm) từ 
truyện ngắn Việt Nam đương đại sang tác phẩm điện ảnh. 
Từ khóa: Cốt truyện, Điện ảnh, Mối quan hệ, Phim chuyển thể. 
Chuyển thể cốt truyện từ truyện ngắn Việt Nam đương đại sang tác phẩm điện 
ảnh, các nhà làm phim có nhiều phương thức, chiến lược riêng. Trước hết, họ tìm từ 
trong truyện ngắn đường dây cốt truyện chính, từ đó tiếp thu, kế thừa, chọn lọc, cải 
biên, tái cấu trúc nhằm tạo một cốt truyện hoàn chỉnh, sinh động, phù hợp với đặc 
trưng loại hình điện ảnh. Điều này đòi hỏi sự gia cố, làm đầy, sự sáng tạo, tìm tòi của 
tác giả điện ảnh nhằm tạo ra một câu chuyện đủ hay, đủ hấp dẫn và lôi cuốn người 
xem, đồng thời thể hiện được ý đồ, tư tưởng của mình. Nhà làm phim đã mở rộng 
đường dây cốt truyện, bổ sung mạch tự sự, sáng tạo thêm các tình tiết, chi tiết, làm mới 
đoạn mở đầu và kết thúc. 
1. TIẾP THU, TÁI CẤU TRÚC ĐƯỜNG DÂY CỐT TRUYỆN CHÍNH 
Theo sự khảo sát của chúng tôi, do khuôn khổ mặc định của thể loại, truyện 
ngắn Việt Nam đương đại thường được triển khai chủ yếu theo một tuyến cốt truyện 
chính, các sự kiện, chi tiết và nhân vật được tổ chức xung quanh cốt truyện ấy. Điều 
Phương thức chuyển thể cốt truyện từ truyện ngắn Việt Nam đương đại sang tác phẩm điện ảnh 
10 
này là một lợi thế không nhỏ để các nhà làm phim cải biên tác phẩm văn chương thành 
tác phẩm điện ảnh. Tướng về hưu, Tâm hồn mẹ, Thương nhớ đồng quê, Những người thợ xẻ 
(Nguyễn Huy Thiệp), Người đàn bà trên chuyến tàu tốc hành, Cỏ lau (Nguyễn Minh 
Châu), Trăng nơi đáy giếng (Trần Thùy Mai), Tiếng đàn môi sau bờ rào đá (Đỗ Bích Thúy), 
Cánh đồng bất tận (Nguyễn Ngọc Tư), Ba người trên sân ga (Hữu Phương), Đảo của dân 
ngụ cư (Đỗ Phước Tiến), Cha cõng con (Lương Đình Dũng)... đều được tổ chức trên nền 
một đường dây cốt truyện chính. Đây chính là điểm khởi đầu để các nhà làm phim kế 
thừa, lựa chọn, cải biên, tái cấu trúc thành một câu chuyện trên màn ảnh. 
Quá trình chuyển thể cốt truyện được triển khai qua hai xu hướng, thứ nhất, 
các nhà làm phim giữ nguyên mạch truyện từ tác phẩm văn chương, gia cố thêm đời 
sống nhân vật, chuyển tải thành các hình ảnh trên phim. Xu hướng này có thể kể đến 
các tác phẩm như Tướng về hưu (1988, kịch bản: Dương Đắc Hinh, đạo diễn: Nguyễn 
Khắc Lợi, chuyển thể từ truyện ngắn cùng tên của Nguyễn Huy Thiệp), Cỏ lau (1992, 
kịch bản: Lê Hoài Nguyễn, đạo diễn: Vương Đức, chuyển thể từ truyện ngắn cùng tên 
của Nguyễn Minh Châu), Những người thợ xẻ (1998, kịch bản: Sơn Trang, đạo diễn: 
Vương Đức, chuyển thể từ truyện ngắn cùng tên của Nguyễn Huy Thiệp), Người đàn bà 
mộng du (2004, kịch bản: Nguyễn Quang Thiều, đạo diễn: Nguyễn Thanh Vân, chuyển 
thể từ truyện ngắn Người đàn bà trên chuyến tàu tốc hành của Nguyễn Minh Châu), 
Trăng nơi đáy giếng (2008, kịch bản: Châu Thổ, đạo diễn: Nguyễn Vinh Sơn, chuyển thể 
từ truyện ngắn cùng tên của Trần Thùy Mai), Cánh đồng bất tận (2010, kịch bản: Ngụy 
Ngữ, đạo diễn: Nguyễn Phan Quang Bình, chuyển thể từ truyện ngắn cùng tên của 
Nguyễn Ngọc Tư), Đảo của dân ngụ cư (2017, kịch bản: Nguyễn Quang Lập, đạo diễn: 
Phạm Hồng Ánh, chuyển thể từ truyện ngắn cùng tên của Đỗ Phước Tiến). Xu hướng 
thứ hai, tác phẩm văn chương như là sự gợi hứng, nguồn chất liệu để các nhà làm 
phim sáng tạo, tái cấu trúc, làm mới bằng cách mở rộng mạch tự sự của truyện. Xu 
hướng này có thể kể đến: Thương nhớ đồng quê (1996, kịch bản và đạo diễn: Đặng Nhật 
Minh, chuyển thể từ truyện ngắn cùng tên của Nguyễn Huy Thiệp), Đời cát (1999, kịch 
bản: Nguyễn Quang Lập, đạo diễn: Nguyễn Thanh Vân, chuyển thể từ truyện ngắn Ba 
người trên sân ga của Hữu Phương), Chuyện của Pao (2005, kịch bản và đạo diễn: Ngô 
Quang Hải, chuyển thể từ truyện ngắn Tiếng đàn môi sau bờ rào đá của Đỗ Bích Thúy), 
Tâm hồn mẹ (2011, kịch bản và đạo diễn: Phạm Nhuệ Giang, chuyển thể từ truyện ngắn 
cùng tên của Nguyễn Huy Thiệp). Dù có bám sát cốt truyện nguyên gốc hay có sự tái 
cấu trúc, tác phẩm điện ảnh vẫn mang những đặc trưng riêng biệt, vừa thân thuộc vừa 
mới lạ so với truyện ngắn. Điều này thể hiện vai trò sáng tạo, sự lựa chọn, cách đọc và 
sự viết lại của nhà làm phim. 
Tướng về hưu của Nguyễn Huy Thiệp in năm 1987 được coi là “hiện tượng lạ” 
trong đời sống văn học Việt Nam ngay sau Đổi mới. Tác phẩm thoát khỏi lối minh họa 
giản đơn để đi vào hiện thực khốc liệt của đời sống với cái nhìn đầy phản tỉnh. Cảm 
hứng sử thi, tinh thần ngợi ca của văn học trong những năm đất nước còn chiến tranh 
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, Trường Đại học Khoa học, ĐH Huế Tập 14, Số 3 (2019) 
11 
nhường chỗ cho cảm hứng đời tư, thế sự và tinh thần luận giải, đối thoại, tự nhận thức. 
Những chuẩn mực sống một thời bị gãy đổ, những thang giá trị gia đình truyền thống 
bị rạn nứt, sự bon chen, thực dụng, sự hỗn loạn, bất trắc lên ngôi, khiến vị tướng già 
cảm thấy lạc lõng, xa lạ, bất lực, bế tắc. Câu chuyện của Nguyễn Huy Thiệp được kể 
qua lời của Thuần, con trai tướng Thuấn, sau cái chết của người cha. The ... i tiết trong truyện ngắn 
đều được đưa vào phim, mà đạo diễn có hẳn một “chiến lược” để tận dụng tối đa chi 
tiết hay, đồng thời mở ra chân trời tự do sáng tạo bằng kí hiệu điện ảnh. Lẽ cố nhiên sẽ 
có những chi tiết được giữ nguyên, làm mới, sẽ có những chi tiết được bổ sung, thêm 
Phương thức chuyển thể cốt truyện từ truyện ngắn Việt Nam đương đại sang tác phẩm điện ảnh 
16 
thắt, và có thêm cả những chi tiết bị gạt bỏ, không đưa vào phim. Điều quan trọng là 
đạo diễn thấy phù hợp, hiệu quả cho ý đồ nghệ thuật và cách kể của mình. 
Truyện ngắn Nguyễn Huy Thiệp khá mạnh về chi tiết, điều này là một thuận 
lợi không nhỏ cho tác giả điện ảnh chuyển thể thành phim. Trong những tác phẩm 
được lựa chọn cải biên như Tướng về hưu, Thương nhớ đồng quê, Những người thợ xẻ, 
Tâm hồn mẹ, hầu như những chi tiết tiêu biểu và đắt giá đều được nhà làm phim tiếp 
thu, tận dụng. Trong Tướng về hưu, các chi tiết diễn ra trong nhà tướng Thuấn với sự 
tham gia của tướng Thuấn, bà Thuấn, con trai, con dâu, cha con ông Cơ đã được đạo 
diễn Nguyễn Khắc Lợi đưa lên màn ảnh. Không chỉ hành động, màn đối đáp, mà ngay 
cả trạng thái cảm xúc của nhân vật trong truyện ngắn cũng được thể hiện sinh động 
bằng ngôn ngữ hình ảnh. Giữa những mâu thuẫn, rạn nứt đang âm ỉ tồn tại trong gia 
đình tướng Thuấn, chi tiết đám cưới Tuân, đám tang bà Thuấn như càng khía sâu thêm 
vào sự hỗn loạn, ô hợp, bát nháo, ngổn ngang của cuộc đời. 
Bên cạnh sự tiếp thu, Nguyễn Khắc Lợi còn sáng tạo ra những chi tiết đắt giá 
nhằm tạo đẩy sự kịch tính câu chuyện lên cao trào, vạch trần bản chất thực của nhân 
vật. Ví như chi tiết ông Bổng dùng bằng chứng ngoại tình của Thủy với Khổng để ép 
cô cho vay tiền, cô cầm xấp tiền trên tay, gương mặt trâng tráo, nắn gân lão: “Chú phải 
hiểu rằng quyền lực thực sự là ở cái này. Đạo đức không bao giờ có quyền lực, tình 
nghĩa lại càng không” (Phim Tướng về hưu). Một chi tiết đắt giá kèm theo lời thoại tỉnh 
rụi, máy quay cận cận cảnh gương mặt lạnh lùng, gần như là cách đạo diễn để cho 
nhân vật của mình bộc lộ rõ nét nhất bản chất của mình. Hay, thay vì để cho cha con 
ông Cơ về quê bốc mộ bà vợ (tướng Thuấn về theo) như trong truyện, nhà làm phim 
đã thay đổi hoàn toàn chi tiết khi tướng Thuấn vì ý muốn tìm “sự bình đẳng” cho 
người giúp việc đã “giải phóng” cho cha con ông Cơ với một số tiền để họ lập nghiệp; 
vô tình ý muốn tốt đẹp một cách ngây thơ ấy đã đẩy cho con ông Cơ vào bi kịch, ông 
Cơ chết, cô con gái đi vào con đường trộm cắp. Chi tiết này có sức nặng ghê gớm khiến 
tướng Thuấn tỉnh ngộ về cuộc đời, buộc phải đối diện với hiện thực phũ phàng. Sau sự 
cố này, đạo diễn tiếp tục dấn sâu vào bi kịch của tướng Thuấn, khi cho ông trực tiếp 
chứng kiến cảnh cô con dâu lợi dụng chức vụ, uy tín của ông nhận tiền hối lộ của hàng 
xóm. Đau đớn, chới với, mất phương hướng, vị tướng lừng lẫy, uy phong một thời đã 
rơi từ cầu thang, cắm đầu xuống đất chết - “cái chết ngược” đầy ám dụ. 
Hay trong Chuyện của Pao, Ngô Quang Hải đã “biến” người đàn ông lạ mặt 
ngồi với mẹ cả trong phiên chợ thành bố của Chử, người yêu của Pao. Chi tiết này đã 
đẩy kịch tính của phim lên, khiến bà Kía bấn loạn khi nghĩ rằng mình là nguyên nhân 
chia rẽ tình yêu mới chớm của Pao và Chử, để rồi bà quyết định bỏ trốn cùng người 
đàn ông của mình. Còn với Pao, trên hành trình tìm mẹ Sim, cô tình cờ gặp lại mẹ cả 
(mà cô cứ nghĩ rằng đã chết) sống cùng với bố của Chử bên quán nước ven đường, một 
phút hụt hẫng, tức tưởi, và sau đó, cô tự nhủ mình không thể khuấy động cuộc sống 
của mẹ thêm một lần nữa. Pao đã trưởng thành với suy nghĩ “Cuối cùng ai cũng phải 
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, Trường Đại học Khoa học, ĐH Huế Tập 14, Số 3 (2019) 
17 
sống”, ít ra một lần trong đời sống cho mình. Một chi tiết thay đổi kéo theo cái kết hay, 
đậm chất nhân văn được Ngô Quang Hải chuyển tải trong tác phẩm của mình. 
Có thể thấy công việc cải biên, chuyển thể là một quá trình phức tạp. Lúc này 
nhà làm phim phải biết cách lựa chọn và thay đổi các chi tiết từ tác phẩm văn chương 
đến tác phẩm điện ảnh để tạo được ấn tượng mạnh mẽ và sự xúc động sâu sắc nhất 
cho khán giả bằng ngôn ngữ điện ảnh của riêng mình, bằng sự kết hợp cực kì tinh tế 
giữa hình ảnh và âm thanh. Tướng về hưu, Những người thợ xẻ, Người đàn bà mộng du 
hay Chuyện của Pao là những tác phẩm điện ảnh được các nhà làm phim cải biên một số 
chi tiết để phù hợp với tiến trình mạch truyện, phục vụ cho ý đồ tư tưởng của mình. 
Với Tâm hồn mẹ, Trăng nơi đáy giếng, Đời cát< mức độ cải biên chi tiết được đẩy lên 
mạnh mẽ hơn. Bên cạnh một số chi tiết trong truyện được giữ lại, các nhà làm phim đã 
tạo dựng một hệ thống chi tiết mới, bổ sung cho mạch truyện. Trong Trăng nơi đáy 
giếng, Nguyễn Vinh Sơn đã dành không ít chi tiết miêu tả về đời sống tâm linh của 
Hạnh, như là cõi cứu rỗi tâm hồn đã chịu quá nhiều tổn thương. Hay trong Tâm hồn 
mẹ, Phạm Nhuệ Giang đã sáng tạo hàng loạt chi tiết về cuộc sống cơ cực, nghèo khổ, 
mối tình bồng bột, phù phiếm của người mẹ... vừa thể hiện số phận của người dân lao 
động, lại vừa như một hình ảnh đối trọng với tâm hồn, suy nghĩ của Thu. Những cảnh 
mưu sinh ồn ào, tấp nập; cảnh đòi nợ thuê bạo liệt; cảnh chụp giật hỗn tạp ở chợ đầu 
mối; hay mối tình nhiều đam mê nhục dục giữa Lan và người lái xe... đều là những chi 
tiết được đạo diễn thêm thắt vào nhằm đạt ý đồ hai trong một của mình. Với Đời cát, 
bên cạnh những chi tiết về cuộc sống của ông Cảnh với hai người vợ, Nguyễn Thanh 
Vân còn đan cài vào không ít chi tiết đắt giá về cuộc đời, số phận của Huy, Hảo và 
người dân ở xóm cát. Những chi tiết này đã nâng tầm tư tưởng cho truyện ngắn của 
Hữu Phương, để câu chuyện của ông không chỉ dừng lại ở tấn bi kịch gia đình với 
những tình huống trớ trêu, trái khoái; mà còn chạm vào những phận người bất hạnh, 
những gương mặt nhàu nát, những tâm hồn què quặt, những khát khao thành thực, 
thầm kín, những nỗi đau khó xoa dịu, hóa giải. Đó thật sự là những vấn đề có tầm phổ 
quát về nhân sinh, nhân tình sẽ còn mãi trong bi kịch hậu chiến. 
Thay đổi chi tiết mở đầu và kết thúc so với phiên bản gốc cũng là phương thức 
chuyển thể cốt truyện được các nhà làm phim tìm tòi, sáng tạo, thể nghiệm. Hầu như 
chi tiết mở đầu của phim là khác biệt so với tác phẩm văn chương, thậm chí có đạo 
diễn thay đổi hoàn toàn như Nguyễn Khắc Lợi (Tướng về hưu), Nguyễn Thanh Vân 
(Đời cát), Ngô Quang Hải (Chuyện của Pao), Phạm Nhuệ Giang (Tâm hồn mẹ), Nguyễn 
Vinh Sơn (Trăng nơi đáy giếng), Nguyễn Phan Quang Bình (Cánh đồng bất tận). Có nhà 
làm phim lấy chi tiết cao trào ở giữa câu chuyện làm đoạn mở đầu cho phim (Đời cát, 
Chuyện của Pao); có người lại thay đổi một vài tình tiết khiến đoạn mở đầu trở nên gay 
cấn, hấp dẫn, như một sự dự báo (Tướng về hưu, Cánh đồng bất tận); có người khôi phục 
lại đoạn mở đầu nhằm tuân thủ nguyên tắc tự sự theo lối tuyến tính (Trăng nơi đáy 
giếng). Trong Tướng về hưu, Nguyễn Khắc Lợi đã cố tình đan cài vào một số chi tiết như 
Phương thức chuyển thể cốt truyện từ truyện ngắn Việt Nam đương đại sang tác phẩm điện ảnh 
18 
sự tấp nập, nhộn nhịp của phố xá trong sự quan sát của tướng Thuấn, đàn chó béc giê 
hung dữ, sủa inh ỏi, như báo hiệu một cuộc sống mới đầy biến động bên ngoài xã hội 
và bên trong gia đình mà với nó. Sau ngần ấy năm, ông trở thành kẻ ngoài cuộc với 
cảm giác lạc loài khủng khiếp. Với Cánh đồng bất tận, Nguyễn Phan Quang Bình đã cố 
tình tạo “sự cố” ngay ở cảnh trình đề (cảnh mở đầu): thân xác người đàn bà tả tơi đang 
bị đám đông phụ nữ xúm vào đánh ghen trong cơn phấn khích đến điên cuồng. Chị ta 
may mắn được Điền và Nương cứu thoát giữa tiếng chửi rủi, la lối của đám đông. Tiết 
tấu phim sau đó bỗng chùng xuống, nhường chỗ cho dòng tự sự trầm buồn của 
Nương. Chọn cách mở đầu có phần bạo liệt như vậy là cách đạo diễn đánh vào tâm lí 
người xem, đồng thời tạo cú huých đủ mạnh để thúc đẩy câu chuyện chuyển động: 
một nhân vật nào đó sắp xuất hiện, một cái gì đó sắp xảy ra, một cuộc đời chuẩn bị có 
sự thay đổi... Hình ảnh bãi giữa hoang lạnh bên sông Hồng mờ sương, cảnh chợ Long 
Biên tấp nập, nhốn nháo với những phận người mưu sinh, điểm nhấn là hình ảnh Lan 
hồ hởi nói chuyện với gã lái xe, còn Thu tất tả giúp mẹ mua hàng là đoạn mở đầu được 
Phạm Nhuệ Giang tạo dựng trong phim Tâm hồn mẹ. Với cách như vậy, nhà làm phim 
đã phần nào hé lộ chủ đề của bộ phim về bản năng người phụ nữ và số phận nghèo 
khổ của người dân lao động. Tất cả sẽ được tái hiện sinh động, chân thực trong những 
cảnh sau. 
Cũng như mở đầu, việc tạo dựng phần kết cho phim cũng được nhà làm phim 
chăm chút kĩ lưỡng. Hầu hết các phim chuyển thể đều làm mới phần kết nhằm tạo 
hiệu ứng bất ngờ cho người xem, đồng thời nhấn mạnh chủ đề, tư tưởng cho tác phẩm. 
Phần kết không chỉ khép lại những diễn biến cao trào ở đoạn giữa, làm đậm thêm 
thông điệp của đạo diễn, mà còn tạo ra những cảm xúc mãnh liệt, gián tiếp mở ra 
những suy nghĩ, liên tưởng cho người xem. Có thể dễ dàng nhận thấy các nhà làm 
phim đã thay đổi phần kết so với phiên bản gốc của văn chương. Hầu hết là các kết 
thúc mở, có tính gợi, và sự ám ảnh. Bên cạnh những kết thúc có thể gọi là nhẹ nhàng, 
lạc quan hơn so với truyện ngắn (Tâm hồn mẹ, Cánh đồng bất tận, Chuyện của Pao), 
những kết thúc mang dư vị buồn, khiến khán giả không nguôi trăn trở (Thương nhớ 
đồng quê, Người đàn bà mộng du, Trăng nơi đáy giếng, Cha cõng con); còn có những kết 
thúc mang tính ám ảnh, thức tỉnh, giàu sức nặng (Tướng về hưu, Những người thợ xẻ, 
Đảo của dân ngụ cư). Trong Người đàn bà mộng du, hình ảnh chuyến tàu cuối phim như 
một ẩn dụ để kết nối quá khứ với hiện tại, giữa những nơi chốn đến và đi để hàn gắn, 
xoa dịu những vết thương sau chiến tranh. Trên chuyến tàu tốc hành ấy, Quỳ nỗ lực để 
tìm kiếm hạnh phúc cho mình, quên đi hình bóng của quá khứ để trở lại với cuộc sống 
bình thường. Song, lời tâm sự của cô sau đó khiến người xem nhói lòng: “Tưởng rằng 
khi về sống với Phiên, với tất cả sự dịu dàng và nhẫn nại mà Phiên đã dành cho tôi, tôi 
sẽ được thanh thản, bình yên. Nhưng tôi chẳng thể hạnh phúc hơn. Tình yêu của tôi đã 
để lại trong cánh rừng Trường Sơn năm ấy. Chẳng dễ dàng quên đi được quá khứ, dẫu 
biết rằng, nếu quên được có thể làm cho tôi dễ sống hơn”. Cũng có khi, kết thúc phim 
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, Trường Đại học Khoa học, ĐH Huế Tập 14, Số 3 (2019) 
19 
gây xúc động mạnh mẽ nâng chủ đề, tư tưởng của tác phẩm lên tầm cao mới. Phim Đời 
cát của Nguyễn Thanh Vân đã thay đổi một chi tiết nhỏ xảy ra trên sân ga so với phiên 
bản gốc. Trong truyện của Hữu Phương, ông Cảnh lên tàu về với Tâm để bà Thoa ở lại 
với Gianh, cô con gái của ông với người vợ hai; khi cải biên thành phim, đạo diễn đã 
bất ngờ để cho ông Cảnh nhảy xuống tàu để trở lại với Thoa, người vợ già nua, tội 
nghiệp, một đời hi sinh. Cái kết này đã đề cao những giá trị nhân bản của con người, 
đồng thời phù hợp với tâm lí, cảm xúc người Việt. Hay cái chết của cu Dĩnh, con trai 
Bường khi bị cây đè cuối phim Những người thợ xẻ như một lời cảnh tỉnh nhức nhối của 
Vương Đức khi con người lạnh lùng tàn phá, hủy diệt thiên nhiên: “Ăn của rừng rưng 
rưng nước mắt”. 
Với những cách đọc khác nhau, ý đồ khác nhau, có thể kế thừa chất liệu nguồn, 
mỗi nhà làm phim lại sáng tạo ra những tác phẩm khác nhau, đó được coi như là sự 
sống mới cho tác phẩm văn chương. Điều này một mặt nằm ở sự đọc và diễn giải, mặt 
khác nằm trong chính thao tác lựa chọn của nhà làm phim. Thao tác lựa chọn này thể 
hiện sự nhạy cảm, quyết đoán của tác giả điện ảnh, bởi chỉ cần ôm đồm một chút cũng 
khiến mạch phim dàn trải, hoặc lỡ tay một chút có thể vô tình cắt bỏ những chi tiết 
“đắt giá”. Có thể nói, với những phương thức chuyển thể đa dạng, các nhà làm phim, 
mỗi người một cách thế đã tiếp cận, lựa chọn, bổ sung, sáng tạo nhiều chi tiết hay, tạo 
dựng những cốt truyện giàu kịch tính, nhiều suy tư, góp phần nâng cao hiệu quả tự sự 
và chuyển tải những chủ đề, tư tưởng sâu sắc của phim chuyển thể. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
[1]. Warren Buckland (2011). Nghiên cứu phim, Phạm Ninh Giang dịch, Nxb. Tri thức, Hà Nội. 
[2]. Timothy Corrigan (2011). Hướng dẫn viết về phim, Đặng Nam Thắng dịch, Nxb. Tri thức, Hà 
Nội. 
[3]. Timothy Corrigan (2013). Điện ảnh và văn học - dẫn luận và nghiên cứu, Nguyễn Thu Hà, 
Trần Phương Hoàng, Huyền Vũ, Trần Lê Minh dịch, Nxb. Thế giới, Hà Nội. 
[4]. Lê Thị Dương (2016). Chuyển thể văn học - điện ảnh (Nghiên cứu liên văn bản), Nxb. Khoa học 
xã hội, Hà Nội. 
[5]. Ray Frensham (2011). Tự học viết kịch bản, Trịnh Minh Phương dịch, Nxb. Tri thức, Hà Nội. 
Phương thức chuyển thể cốt truyện từ truyện ngắn Việt Nam đương đại sang tác phẩm điện ảnh 
20 
PLOT ADAPTATION METHOD 
FROM CONTEMPORARY VIETNAMESE SHORT STORIES TO FILM 
Nguyen Van Hung 
Faculty of Literature and Linguistics, University of Sciences, Hue University 
Email: nguyenvanhungdhkhhue@gmail.com 
ABSTRACT 
Literature and motion picture arts are distinctive art forms, yet they have a 
reciprocal relationship: movies are inspired by literature works and methods, 
while movie methods have been applied more frequently in literature works 
thanks to the development of entertainment and technology. This article focused 
on the relationship between literature and motion picture arts by plot adaptation 
method from contemporary Vietnamese short stories to film. 
Keywords: Plot, Motion picture arts, relationship, film adaptation, Literature. 
Nguyễn Văn Hùng sinh ngày 14/02/1984 tại Thanh Hóa. Ông tốt nghiệp 
cử nhân ngành Ngữ văn năm 2006 và thạc sĩ chuyên ngành Lí luận văn 
học tại Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế vào năm 2009. Ông bảo vệ 
luận án Tiến sĩ chuyên ngành Lí luận văn học năm 2014 tại Học viện Khoa 
học Xã hội Việt Nam. Từ năm 2015 đến nay, ông là cán bộ giảng dạy tại 
Khoa Ngữ văn, Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế. 
Lĩnh vực nghiên cứu: Tự sự học, Lý thuyết chuyển thể văn học - điện ảnh, 
Lý thuyết thể loại.