Điều trị 1 trường hợp bệnh Crohn: Dinh dường và corticoid

Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005
ÑIEÀU TRÒ 1 TRÖÔØNG HÔÏP BEÄNH CROHN: 
DINH DÖÔÕNG VAØ CORTICOID 
Buøi Quang Vinh*, Traàn Thò Minh Chaâm**, Cao Thò Huyønh Anh***, Buøi Thò Hoàng Khang**** 
TOÙM TAÉT 
Muïc ñích: Moâ taû ñaùp öùng ñieàu trò beänh Crohn vôùI dinh döôõng vaø corticoid ôû treû em. 
Phöông phaùp: Nghieân cöùu moâ taû, tieàn cöùu, coù can thieäp. 
Keát quaû: Moät beù gaùi khôûi beänh Crohn töø 12 thaøng tuoåi vôùi tieâu ñaøm maùu, soát keùo daøi, vaø suy dinh 
döôõng naëng maõn tính tieán trieån ñöôïc theo doõi taïi beänh vieän NÑ1 vaø BV Vieät Phaùp töø 24 thaùng ñeán 60 
thaùng tuoåi vôùi 8 ñôït taùi phaùt thöôøng xuyeân. Töø 24 deán 48 thaùng tuoåi, ñieàu trò khaùng sinh vaø taêng cöôøng 
dinh döôõng ñöôøng mieäng khoâng coù keát quaû, beù vaãn taùi phaùt vaø suy dinh döôõng naëng theâm. Ñieàu trò 
corticoid töø 48 ñeán 60 thaùng tuoåi coù ñaùp öùng giaûm trieäu chöùng nhanh, taêng caân, ít taùi phaùt. 
Keát luaän: Trong ñieàu trò beänh Crohn, Corticoid toû ra coù giaù trò hôn dinh döôõng trong ñaùp öùng laâm 
saøng vaø phuïc hoài dinh döôõng. 
SUMMARY 
EXPERIENCE IN THE TREATMENT OF 1 CASE OF CROHN’S DISEASE: ENTERAL 
NUTRITION VERSUS CORTICOIDS 
Bui Quang Vinh, Tran Thi Minh Cham, Cao Thi Huynh Anh, Bui Thi Hong Khang 
* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 182 – 189 
 Objective: To describe the effect of nutritional therapy and corticoids in the treatment of Crohn’s 
disease. 
Method: A prospective descriptive study with interventions. 
Result: A girl with Crohn’s disease begun from 12- month old with bloody-mucus diarrhea, prolonged 
fever, and severe chronic progressive malnutrition was observed during a 3-year period from 24-month to 
60-month old with 8 hospitalized relapses at the Children Hospital 1 and the Vietnam- France Hospital. 
From 24 to 48 month old, the treatments with antibiotics and enforced enteral nutrition failed, and 
induced frequent relapses with aggravated the malnutrition. The corticoids initiated from 48- month old 
were successful with rapid responses in clinical symptoms, weight gain, lesser relapses. 
Conclusion: In the treatment of Crohn’s disease, corticoids seems better than enteral nutrition in the 
remission and the improvement of nutritional status. 
1.ÑAËT VAÁN ÑEÀ 
Beänh Crohn laø moät roái loïan vieâm ruoät maõn 
khoâng roõ nguyeân nhaân aûnh höôûng baát kyø vuøng naøo 
cuûa oáng tieâu hoùa töø mieäng ñeán haäu moân(6,10,11). Ñöôïc 
moâ taû kinh ñieån do Crohn, Ginzburg vaø Openheimer 
taïi beänh vieän Sinai Mountain ôû Neö York naêm 1932(3), 
nhöng cho tôùi nay beänh Crohn vaãn khoâng theå chöõa 
khoûi baèng baát cöù phöông tieän noäi khoa hay ngoaïi 
khoa naøo. Muïc ñích cuûa ñieàu trò laø laøm giaûm trieäu 
* Boä Moân Nhi, Ñaïi hoïc Y Döôïc TP. Hoà Chí Minh 
** Beänh Vieän Vieät Phaùp 
*** Beänh Vieän Nhi Ñoàng 1 
**** Boä Moân Giaûi Phaãu Beänh, Trung Taâm Ñaøo Taïo Boài Döôõng Caùn Boä Y Teá 
chöùng vaø bieán chöùng do vieâm, ngaên ngöøa taùi phaùt, vaø 
neáu coù theå thì laøm laønh nieâm maïc(10), nhöng toån 
thöông taïi ruoät vaãn toàn taïi keùo daøi duø beänh thuyeân 
giaûm treân laâm saøng vaø xeùt nghieäm sinh hoùa(12,17). Vieäc 
ñieàu trò chuû yeáu goàm 3 yeáu toá: thuoác, dinh döôõng vaø 
ngoïai khoa. 
Do beänh ít gaëp ôû nöôùc ta, chaån ñoùan laïi khoù khaên 
neân vieäc ñieàu trò ñaëc hieäu thöôøng treã vaø khoâng ñaày 
ñuû, daãn ñeán nhieàu bieán chöùng, di chöùng laâu daøi ñaëc 
bieät laø suy dinh döôõng vaø chaäm lôùn. Chuùng toâi xin moâ 
taû quaù trình xöû trí moät tröôøng hôïp beänh Crohn khoâng 
coù bieán chöùng ngoaïi khoa taïi beänh vieän NÑ1 vaø beänh 
vieän Vieät Phaùp ñeå ruùt kinh nghieäm trong thöïc haønh 
chaån ñoùan vaø ñieàu trò caên beänh hieám naøy. 
TOÙM TAÉT BEÄNH AÙN 
Beänh nhaân nam Nguyeãn Nhaät A.K., sinh ngaøy 
23.12.1999, ñòa chæ Ñoàng thaùp, SHS 199842/01 
Nhaäp vieän: NÑ1 6 laàn vì tieâu ñaøm maùu hoaëc tieâu 
chaûy 
L1 (24 thaùng): 13/11/2001- 17/12/2001 (4 ngaøy), 
CÑXV: vieâm loùet ñaïi traøng 
L2 (30 thaùng): 23/5/2002- 4/6/2002 (12 ngaøy), 
CÑXV: nhieãm truøng tieâu hoùa 
L3 (31 thaùng): 18/6/2002- 14/8/2002 (60 ngaøy), 
CÑXV: vieâm ruoät 
L4 (36 thaùng): 12/11/2002- 20/12/2002 (38 
ngaøy), CÑXV: nhieãm truøng tieâu hoùa 
L5 (38 thaùng): 16/2/2003- 13/3/2003 (25 ngaøy), 
CÑXV: nhieãm truøng tieâu hoùa 
L6 (42 thaùng): 14/5/2003- 25/6/2003 (42 ngaøy), 
CÑXV: nhieãm truøng tieâu hoùa 
Nhaäp BV Vieät Phaùp 3 laàn, ID: 19525: 
L7 (48 thaùng): 2/1/2004- 8/1/2004 (6 ngaøy), 
CÑXV: Nghi Crohn 
L8 (51 thaùng): 22/4/2004 taùi khaùm vì taùi phaùt, 
CÑXV: Crohn taùi phaùt 
L9 (60 thaùng): 2/11/2004, taùi khaùm ñònh kyø 
Beänh söû vaø dieãn tieán 
Khôûi phaùt beänh töø 12 thaùng tuoåi (12/2000) vôùi 
tieâu phaân loûng vaøng keøm ñaøm maùu, thænh thoûang 
keøm soát. Dieãn tieán keùo daøi, ñieàu trò beänh vieän Ñoàng 
thaùp nhieàu laàn khoâng heát. 
Nhaäp BVNÑ1 L1 (24 thaùng): Ñôït naøy khôûi töø 
3/11/01 vôùi soát vaø tieâu ñaøm. Ngaøy 9/11 coù tieâu ñaøm 
maùu, nhaäp BV Ñoàng thaùp ñieàu trò Cefotaxim 4 ngaøy, 
khoâng bôùt neân chuyeån BVNÑ1 13/11/2001. Khaùm 
caân naëng 8kg (63%), suy dinh döôõng vöøa, maõn tính- 
tieán trieån, soát nheï 38 ñoä, thieáu maùu naëng Hb 7,1g%, 
buïng xeïp. Ñieàu trò khaùng sinh tieâm Pefloxacin- Flagyl 
30 ngaøy, dinh döôõng ñöôøng mieäng vôùi pregestimil- 
boät enalac- chaùo boài döôõng CTA. Ñeán 16/11 soát nheï 
38- 39o2 keùo daøi, ñeán 23/11 heát tieâu maùu (keùo daøi 14 
ngaøy), 3/12 heát soát (keùo daøi 12 ngaøy), nhöng coøn tieâu 
loûng 4 laàn/ ngaøy. Suït caân 1,3kg (8,1 xuoáng 6,8kg) 
trong 20 ngaøy. Xuaát vieän 17/12 vôùi tieâu 6 laàn, ít ñaøm, 
caân 7 kg. Veà nhaø vaãn tieâu loûng lieân tuïc, taêng caân keùm. 
L2 (29 thaùng): nhaäp BVNÑ1 23/5/2002 vôùi tieâu 
chaûy 9 laàn/ngaøy, keøm moùt raën- khoùc khi tieâu, keøm soát 
lieân tuïc 39o. Caân naëng 7,3 kg. Ñieàu trò ceftriaxon 12 
ngaøy, ... khoâng khaûo saùt ñöôïc 
ñaëc ñieåm xuyeân thaønh nhöng cuõng phaùt hieän ñöôïc 2 
ñaëc ñieåm vieâm maõn vaø vieâm khoâng lieân tuïc. Theo y 
vaên sinh thieát ñaïi traøng qua noäi soi vaãn coù theå gôïi yù 
beänh Crohn neáu coù granuloma, thaâm nhieãm 
lymphocyte- histiocyte khu truù, toån thöông nhaûy(11). 
Toån thöông nhaûy giöõa moâ beänh vaø moâ bình thöôøng 
cô theå phaùt hieän qua so saùnh nhieàu maãu sinh thieát taïi 
caùc vò trí khaùc nhau hoaëc trong cuøng moät maãu xen keõ 
vuøng toån thöông vaø vuøng bình thöôøng. Tuy nhieân 
neáu chæ döïa vaø sinh thieát thì khoù phaân bieät beänh 
Crohn vaø vieâm ñaïi traøng loùet vì ranh giôùi giöõa moâ 
bình thöôøng vaø moâ beänh ôû ñaïi traøng raát roäng. Treân 
thöïc teá beänh Crohn hay bò chaån ñoùan laàm vôùi vieâm 
ñaïi traøng loùet(21). 
Toån thöông ñaïi traøng ñöôïc khaúng ñònh, nhöng 
caùc trieäu chöùng tieâu chaûy khoâng maùu, suït caân sôùm 
cuõng gôïi yù hoài traøng coù theå bò toån thöông. Chuùng toâi 
khoâng ghi nhaän ñöôïc toån thöông ruoät non, vì ñieàu 
kieän xeùt nghieäm haïn cheá: (1) khoâng noäi soi qua hoài 
traøng ñöôïc neân khoâng sinh thieát vaø ñaùnh giaù ñöôïc toån 
thöông ôû ruoät non, (2) moâ sinh thieát khoâng caét ñöôïc 
saâu, chæ ñeán moâ ñeäm giöõa caùc tuyeánlamina propria 
neân khoâng ñaùnh giaù ñöôïc tính chaát toån thöông xuyeân 
thaønh, (3) khoâng chuïp ñöôïc XQ ruoät non ñoái quang 
vaø caùc kyõ thuaät neùn eùp neân khoâng thaáy ñöôïc hình 
aûnh bieán daïng cuûa ruoät non. Theo y vaên, vò trí hay toån 
thöông nhaát laø hoài traøng, Beänh Crohn ôû treû em coù 
38% chæ ôû ruoät non, 20% chæ ôû ruoät giaø, 38% keát hôïp 
caû ruoät non vaø ruoät giaø(7,13,16), vaø vò trí hoài traøng tính 
chung coù theå gaëp trong 71% beänh nhaân(1). 
Ñieàu trò beänh Crohn: (baûng 4) 
Baûng 4: Möùc ñoä beänh Crohn 
 Laâm saøng Ñieàu trò 
Nheï ñeán vöøa -ñi laïi ñöôïc, aên ñöôïc 
-khoâng coù maát nöôùc, nhieãm 
ñoäc, aán ñau buïng, u, hay taéc 
ruoät 
5 ASA, khaùng 
sinh 
Vöøa ñeán naëng -beänh nhaân coù trieäu chöùng soát, 
suït caân, ñau buïng, aán ñau buïng, 
noân giaùn caùch, thieáu maùu, -hoaëc 
thaát baïi vôùi ñieàu trò ôû möùc nheï- 
vöøa 
Corticoid, 5-
ASA, dinh 
döôõng, ñieàu hoøa
mieãn dòch 
 Laâm saøng Ñieàu trò 
Naëng- kòch 
phaùt 
-soát cao, noân keùo daøi, taéc ruoät 
non, phaûn öùng doäi, suy kieät, aùp 
xe; 
-hoaëc coøn trieäu chöùng duø ñieàu 
trò steroid 
Corticoid,5- 
ASA, dinh 
döôõng, ñieàu hoøa
mieãn dòch 
Thuyeân giaûm -khoâng coù trieäu chöùng do khoûi 
töï nhieân, ñieàu trò noäi hay ngoïai 
khoa. 
5-ASA, ñieàu hoøa
mieãn dòch 
Beänh nhaân naøy coù möùc ñoä vöøa ñeán naëng theo 
ñaùnh giaù möùc ñoä cuûa beänh Crohn(22). Ñieàu trò noäi khoa 
beänh Crohn veà nguyeân taéc caàn keát hôïp thuoác khaùng 
sinh, khaùng vieâm (5-ASA, corticoid) hoaëc ñieàu hoøa 
mieãn dòch (azzathioprin, 6-MP), vôùi dinh döôõng tuøy 
theo vò trí toån thöông vaø möùc ñoä töông öùng. Treân 
beänh nhaân naøy töø L1 ñeán L5 chæ duøng khaùng sinh- 
dinh döôõng, L6 theâm sulfasalazine, L7-L9 duøng 
corticoid vaø mesalamine. 
Khaùng sinh: 
Beänh nhaân ñöôïc duøng ciprofloxacine vaø 
metronidazole nhieàu ñôït keùo daøi vôùi muïc ñích ñieàu trò 
nhieãm truøng ban ñaàu, Theo y vaên, khaùng sinh neân 
duøng vôùi beänh nhaân Crohn khoâng dung naïp hay 
khoâng ñaùp öùng vôùi khaùng vieâm 5-ASA(6), hoaëc khi coù 
bieán chöùng caïnh haäu moân, doø(6,8,10). Treân thöïc teá, ña 
soá duøng khaùng sinh tröôùc khi baét ñaàu ñieàu trò 
corticoid, nhöng ngöôøi ta vaãn chöa roõ hieäu quaû cuûa 
khaùng sinh laø do ñieàu trò moät beänh nguyeân chöa ñöôïc 
tìm ra, do taêng sinh vi khuaån ruoät, hay do thuûng raát 
nhoû (microperforation)(18). Nhöõng nghieân cöùu gaàn 
ñaây treân thuù vaät cho thaáy vi khuaån chí ñöôøng ruoät coù 
leõ coù vai troø trong khôûi phaùt roái loaïn mieãn dòch trong 
beänh Crohn. Metronidazole vaø Ciprofloxacin laø khaùng 
sinh thöôøng duøng nhaát, coù theå lieân tuïc trong nhieàu 
thaùng ôû ngöôøi lôùn(6). Nhöng ôû treû em chæ nhaéc ñeán 
metronidazole(10). 
Dinh döôõng 
Beänh nhaân chuùng toâi nhaäp vieän L1 ñöôïc duøng 
pregestimil- enfalac- chaùo boài döôõng ñöôøng mieäng 
khoâng coù keát quaû: treû vaãn suït caân (töø 8 kg coøn 7 kg 
luùc xuaát vieän), heát soát muoän (2 ñôït 14 vaø 12 ngaøy), L3 
nuoâi aên qua sonde daï daøy vôùi enalac- pediasure coù keát 
quaû khaù hôn, treû heát soát sau ñaët sonde 5 ngaøy, taêng 
caân (töø 8 kg taêng 8,4 kg luùc xuaát vieän), nhöng taùi phaùt 
soát 25 ngaøy sau ñoù. Veà nhaø meï töï cho con aên qua 
sonde nhöng khoâng lieân tuïc. Nhöõng laàn taùi phaùt L4, 
L5, L6 nuoâi aên qua sonde taïi beänh vieän cuõng coù hieäu 
quaû, nhöng trieäu chöùng soát, tieâu maùu keùo daøi vaø taêng 
caân raát chaäm. Noùi chung dinh döôõng ñieàu trò ôû beänh 
vieän vaø ôû nhaø khoâng ñuû hieäu quûa treân söï phaùt trieån: 
töø 14 thaùng tuoåi ñeán 48 thaùng tuoåi chæ soá caân/tuoåi 
giaûm töø 64% coøn 55%, cao/tuoåi töø 89% coøn 80%, 
caân/cao nhö cuõ (76-78%), suy dinh döôõng maõn tính 
vaãn tieáp tuïc tieán trieån. Haïn cheá trong dinh döôõng qua 
sonde ôû ñaây laø khoâng coù maùy bôm lieân tuïc suoát ñeâm 
neân khoâng cung caáp ñaày ñuû naêng löôïng caàn thieát, vaø 
khoù thöïc hieän toát ôû nhaø. 
Cheá ñoä aên loûng raát quan troïng trong ñieàu trò, coù 
thể duøng thay thế cho corticoid trong bệnh Crohn trẻ 
em- vị thaønh nleân, được coi như laø điều trị bước đầu 
ở một số trung taâm Anh, chaâu Aâu, Canada(23). Cơ chế 
taùc dụng còn bàn cãi, gồm nhiều giả thuyết liên quan 
đến thay đổi vi khuẩn chí đường ruột, lọai trừ dị 
nguyên thức ăn, giảm sinh tổng hợp hóa chất trung 
gian do giảm mỡ trong thức ăn, thay thế dinh dưỡng 
toàn bộ, cung cấp yếu tố vi lượng cho ruột(5). Cả hai 
chế độ ăn đơn phân tử (elemental như sữa 
Pregestimil) hay đa phân tử (plymeric như bột 
Enfalac) đều có hiệu quả nhanh và hiệu quả. Điểm 
baát lôïi laø chuùng khoâng ngon mieäng, caàn ñaët sonde daï 
daøy nuoâi aên ñeâm, vaø deã taùi phaùt beänh ngay neáu 
ngöng ñieàu trò. ÔÛ treû em dinh döôõng qua sonde deã 
chaáp nhaän hôn ôû ngöoøi lôùn, vaø tæ leä thuyeân giaûm beänh 
cuõng cao hôn (75% so vôùi 53%)(14, 20). 
Sulfaslazine vaø caùc 5-ASA khaù 
Sulfasalazine ñöôïc söû duïng trong L6, töø 
22/6/03 (42 thaùng tuoåi) nhöng vaãn coøn tieâu loûng, 
caân naëng taêng ít töø 8,9 (42 thaùng) ñeán 9,2 kg (48 
thaùng), tæ leä caân/tuoåi khoâng caûi thieän. Theo y vaên, 
sulfasalazine chæ hieäu quaû trong Crohn ñaïi traøng do 
caàn coù vi khuaån ñaïi traøng ñeå giaûi phoùng axit 
salicylic. Trong trong Crohn ruoät non, phaûi ñoåi 
sang nhöõng cheá phaåm 5-ASA khaùc giaûi phoùng axit 
salicylic ôû ruoät non nhö mesalamine(8,10). Baûn thaân 
mesalamine cuõng coù hieäu quaû töông ñöông 
corticoid trong ñieàu trò Crohn hoài traøng nheï- vöøa 
hoïat tính(19). Trong giai ñoïan thuyeân giaûm 
Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005
mesalamine laøm giaûm xuaát ñoä taùi phaùt beänh so vôùi 
placebo, nhöng hieäu quaû raát khieâm toán, caàn ñieàu 
trò 16 tröôøng hôïp môùi ngaên ñöôïc 1 ñôït taùi phaùt(2). 
Corticoides 
Corticoid ñöôïc söû duïng töø L7 (48 thaùng) lieàu 
2mg/kg/ngaøy, coù keát quaû raát nhanh: sau 1 tuaàn, aên 
khaù, tieâu giaûm, taêng caân 0,3kg, ruùt ngaén thôøi gian 
naèm vieän coøn 7 ngaøy so vôùi trung bình 30 ngaøy/ñôït 
tröôùc ñoù. Sau 12 thaùng ñieàu trò, chæ soá dinh döôõng 
tieáp tuïc caûi thieän ñaùng keå: caân/tuoåi taêng töø 55% ñeán 
71%, caân/cao phuïc hoài töø 78% veà 106%. Theo y vaên 
neân baét ñaàu ñieàu trò vôùi lieàu prednisone uoáng 
1mg/kg/ng, taêng daàn ñeán 2mg/kg/ng neáu trieäu chöùng 
khoâng caûi thieän trong 7 ngaøy(8). Keát quaû ngaén haïn 
khoûang 70% treû coù ñaùp öùng(20). Sau khi laâm saøng 
thuyeân giaûm 4 tuaàn thì giaûm lieàu daàn, chuyeån sang 
caùch nhaät roài ngöng haún. Maët khaùc, phaûn öùng vieâm 
vaãn coøn cao keùo daøi sau ñieàu trò, coù leõ do duøng 
corticoid taán coâng khoâng ñuû thôøi gian. 
Beänh nhaân cuûa chuùng toâi taùi phaùt khi giaûm lieàu 
coøn 0,4 mg/kg/ng, caàn duy trì lieân tuïc prednison # 
1mg/kg/ng keát hôïp mesalazine keùo daøi. Theo y vaên, 
khoaûng 40% treû khaùng corticoid hay phuï thuoäc 
corticoid, vaø deã daøng taùi phaùt khi giaûm lieàu(10). Caùch 
giaûi quyeát laø keát hôïp vôùi thuoác ñieàu hoøa mieãn dòch 
sôùm(10). Caùc thuoác ñieàu hoøa mieãn dòch nhö 
azathioprine, 6-MP, infliximax (khaùng theå ñôn doøng 
choáng TNF±α) coù hieäu quaû chaäm sau 3-6 thaùng (neân 
khoâng lôïi trong giai ñoïan caáp), caûi thieän trieäu chöùng 
trong 60-70% beänh nhaân, giaûm soá ñôït taùi phaùt, giaûm 
lieàu prednisone tích luõy(15), vaø khaù an toøan veà laâu 
daøi(4), nhöng caàn nghieân cöùu theâm ôû treû em. 
Ngoøai ra, beù xuaát hieän phuø Cushing, vaø khoâng 
caûi thieän ñöôïc chieàu cao/tuoåi (vaãn 76-78%). 
Nguyeân nhaân chöa caûi thieän chieàu cao coù theå do 
chöa phuïc hoài suy dinh döôõng caáp, do theå taïng 
(chaäm phaùt trieån taâm thaàn tröôùc ñoù), do beänh gaây 
keùm haáp thu, hoaëc do ñieàu trò corticoid keùo daøi. 
Theo y vaên 15% treû beänh Crohn coù di chöùng giaûm 
phaùt trieån chieàu cao vónh vieãn(9). Thaät ra trieäu 
chöùng chaäm lôùn xuaát hieän töø raát sôùm, coù theå tröôùc 
caû trieäu chöùng tieâu hoùa vaø suït caân(10), do ñoù ñieàu trò 
sôùm coù theå haïn cheá ñöôïc bieán chöùng naøy. 
KEÁT LUAÄN 
Theo doõi ñieàu trò noäi khoa moät beänh nhaân Crohn 
töø 24 thaùng tuoåi ñeán 60 thaùng tuoåi chuùng toâi nhaän 
thaáy raèng beänh ñöôïc chaån ñoaùn vaø ñieàu trò quaù treã 
neân bieán chöùng chaäm phaùt trieån veà caân naëng vaø 
chieàu cao raát naëng, vaø khoâng caûi thieän neáu chæ duøng 
khaùng sinh vaø dinh döôõng ñöôøng mieäng. Ñeå ñaït cheá 
ñoä dinh döôõng giaøu naêng löôïng caàn aên qua sonde daï 
daøy vaø duøng maùy bôm suoát ñeâm, ñieàu naøy coøn chöa 
thöïc hieän toát ôû Vieät nam. Corticoid coù ñaùp öùng raát 
nhanh vôùi giaûm trieäu chöùng, taêng caân, nhöng veà laâu 
daøi taùi phaùt. Do ñoù caàn phaûi chaån ñoaùn vaø ñieàu trò sôùm 
ñeå haïn cheá caùc bieán chöùng. 
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 
1. Barton JR, Ferguson A.(1990). Clinical features, 
morbidity and mortality of Scottish children with 
inflammatory bowel disease. QJ Med, 277:423-439. 
2. Camma C, et al.(1997). Mesalamine in the 
maintenance treatment of Crohn's diease. A meta-
analysis adjusted for confounding variables. 
Gastroenterology, 1997 (113):1465-1473. 
3. Crohn B, Ginzurg L, Oppenheimer G.(1932). Regional 
enteritis: A pathological and clinical entity. JAMA, 
99:1323. 
4. Cuffari C, et al.(1996). 6-mercaptopurin metabolism in 
Crohn's disease. Correlation with efficacy and toxicity. 
Gut, 39:401-406. 
5. Fernader-Banares F, al. e.(1994). Enteral nutrition as 
primary therapy in Crohn's disease. N Eng J Med, 
334:1557-1560. 
6. Friedman S, Blumberg RS.(2001). Inflammatory Bowel 
Disease. In: Brawnwald E, ed. Harrisson's Principles 
of Internal Medicine, 15th ed, pp. McGraw-Hill, New 
York. 
7. Griffiths AM.(1992). Crohn disease. In: David TJ, ed. 
Recent advances in paediatrics, pp. Churchill 
Livingstone, Edinburgh. 
8. Griffiths AM, Buttler HB.(2001). Inflammatory Bowel 
Disease. In: Walker, ed. Pediatric Gastroenterology, 
3rd ed, pp 613-651. B.C. Decker Institute, Nwe York. 
9. Griffiths AM, Nguyen P, Smith C, et al.(1993). Growth 
and clinical course of children with Crohn's disease. 
Gut, 34:939. 
10. Hyams J.(2004). Inflammatory Bowel Disease. In: 
Behrman, ed. Nelson Texbook of Pediatrics, 17 ed, pp 
1248-1255. WB Saunder, St Louis MO. 
11. Kornbluth A.(1999). Crohn's Disease. In: Feldman, ed. 
Sleisenger & Fordtran's Gastrointestinal and Liver 
Diseases, 6th ed, pp. W.B. Saunder, St. Louis MO. 
12. Landi B, et al.(1992). Endoscopic monitoring of 
Crohn's disease of Crohn's disease treatment: a 
prospective, randomized clinical trial. Gatroenterology, 
102:1647-1653. 
13. Lenaerts C, Roy C, Vaillancourt M, et al.(1989). High 
incidence of upper gastrointestinal tract involvement 
in children with Crohn disease. Pediatrics, 83 (5):777-
81. 
14. Lochs H, et al.(1991). Compaison of enteral nutrition 
and drug treatment in active Crohn's diease. Results 
of the Uropean Cooperative Crohn's Disease Studt IV. 
Gastroenterology, 101:881-888. 
15. Markowitz J, et al.(1998). 6-mercaptopurine and 
prednison for newly diagnosed pediatric Crohn's 
disease: a prospective multicenter placebo-controlled 
clinical trial. Gastroenterology, 114:A1032. 
16. Mashako MNL, et al.(1989). Crohn's disease in upper 
GI tract: correlation between clinical, radiological, 
endoscopic, and histological features in adolescents 
and children. J Pediatr Gastroenterol Nutr, 8:422-446. 
17. Modigliani R, et al.(1990). Clinical, biological and 
endoscopic picture of attacks of Crohn's disease. 
Evaluation on prednisone. Gastroenterol, 98:811-816. 
18. Peppercorn MA.(1993). Is there a role for antibiotics 
as primary therapy in Crohn's ileitis? J Clin 
Gastroenterol, 17:235. 
19. Prantera C, Cottone M, Pallone F, et al.(1996). 
Mesalamine in the treatment of mild to moderate 
active Crohn's ileitis: Result of a randomized, 
multicenter trial. Gastroenterology, 116:521. 
20. Seldman E, et al.(1996). Semi-elemental diest versus 
perdnisone in the treatment of acute Crohn's disease 
in children and adolescents. Gastroenterology, 
72:1338-1345. 
21. Theodosi A, Spiegelhaler DJ, Jass J, et al.(1994). 
Oservation variation anf discriminatory value of 
biopsy features in inflammatory bowel disease. Gut, 
35:961. 
22. Ursing B, Alm T, Barany F, et al.(1982). A 
comparative study of metronidazole and sulfasalazine 
for active Crohn's disease: The Cooperative Crohn's 
Disease Study in Sweden. II. Result. Gastroenterology, 
83:558. 
23. Walker-Smith JA.(1996). Management of growth 
failure in Crohn's disease. Arch Dis Child, 75:351-354.