Bệnh tuyến giáp và thai - Nguyễn Anh Danh

BEÄNH TUYEÁN GIAÙP 
VAØ THAI 
BS Nguyeãn Anh Danh 
BEÄNH TUYEÁN GIAÙP VAØ THAI 
I. SINH LYÙ TUYEÁN GIAÙP 
II. DÒCH TEÅ HOÏC 
III. BEÄNH TUYEÁN GIAÙP TÖÏ MIEÃN 
IV. BEÄNH CÖÔØNG GIAÙP 
V. BEÄNH NHÖÔÏC GIAÙP 
I. SINH LYÙ TUYEÁN GIAÙP 
 Thai kyø aûnh höôûng nhieàu leân sinh lyù tuyeán 
giaùp 
Thay ñoåi veà caáu truùc vaø chöùc naêng cuûa tuyeán 
giaùp trong thai kyø deã nhaèm laãn vôùi moät soá 
beänh lyù tuyeán giaùp 
Khi coù thai tuyeán giaùp to ra moät ít do taêng 
saûn tuyeán, theå tích ño ñöôïc coù taêng leân 
nhöng caáu truùc sieâu aâm vaø ñaëc tính sinh aâm 
vaãn khoâng ñoåi 
I. SINH LYÙ TUYEÁN GIAÙP 
 Tính baét Iode vaø söï cheá tieát Thyroxin 
 ÔÛ ñaàu thai kyø, Thyroxin ñöôïc chuyeån töø 
meï qua thai. Neáu thai bò suy giaùp thì söï di 
chuyeån naøy ñöôïc tieáp tuïc suoát thai kyø 
 Hormone giaùp caàn thieát cho söï phaùt trieån 
naõo vaø chöùc naêng taâm thaàn. Noàng 
ñoäThyroid – Binding Globulin taêng nhieàu 
ôû meï khi coù thai 
I. SINH LYÙ TUYEÁN GIAÙP 
 
Trong maùu meï giaûm ôû ñaàu thai kyø do taùc 
duïng cheùo cuûa HCG. Trong 12 tuaàn ñaàu thai 
kyø, coù noàng ñoä Thyroxin taêng laøm öùc cheá 
tieáp TSH vì theá TRH ôû maùu meï gaàn nhö 
khoâng phaùt hieän ñöôïc. Ñaàu thaùng 4, TRH ôû 
maùu con baét ñaàu xuaát hieän nhö noàng ñoä 
khoâng thay ñoåi suoát thai kyø 
II. DÒCH TEÅ HOÏC 
  Beänh lyù giaùp thöôøng gaëp ôû phuï nöõ treû. Cöôøng 
giaùp, nhöôïc giaùp vaø vieâm tuyeán giaùp ñeàu coù tyû 
leä maéc beänh laø 1% daân soá 
 Luoân coù moái quan heä maät thieát giöõa chöùc 
naêng tuyeán giaùp cuûa meï vaø thai. Thai luoân phuï 
thuoäc vaøo Hormone giaùp cuûa meï vaø thuoác coù 
taùc duïng leân tuyeán giaùp cuûa meï thì cuõng taùc 
duïng leân tuyeán giaùp cuûa thai 
 Cöôøng giaùp cuõng coù theå ñöôïc khôûi ñoäng bôûi 
noàng ñoä HCG cao trong beänh lyù teá baøo nuoâi 
II. DÒCH TEÅ HOÏC 
 Khaùng theå töï thaân khaùng giaùp coù theå gaây 
ra saåy thai sôùm. Cöôøng giaùp khoâng kieåm 
soaùt ñöôïc or nhöôïc giaùp khoâng ñieàu trò ñeàu 
gaây aûnh höôûng xaáu leân thai kyø 
 Beänh lyù tuyeán giaùp töï mieãn coù giaûm ñi khi 
khi mang thai nhö laïi bò naëng leân ôû giai ñoaïn 
haäu saûn 
III. BEÄNH TUYEÁN GIAÙP 
TÖÏ MIEÃN 
Coù söï xuaát hieän cuûa töï khaùng theå (Autoantibodies) 
gaén keát vôùi caùc teá baøo. Khaùng theå laøm kích hoaït 
chöùc naêng giaùp laøm cheøn hoaït ñoäng giaùp or gaây 
vieâm coù theå daãn tôùi phaù huûy tuyeán giaùp. Caùc hieän 
töôïng naøy khoâng ñi keøm vôùi nhau 
Thyroid-stimulating Autoantibodies: taán coâng 
caùc thuï theå vôùi Thyrotropin vaø kích hoaït chuùng gaây 
cöôøng chöùc naêng tuyeán giaùp vaø söï taêng tröôûng. Caùc 
khaùng theå naøy ñöôïc nhaän dieän trong haàu heát beänh 
nhaân bò beänh Graves. Neáu coù söï xuaát hieän ñoàng 
thôøi cuûa Thyroid Stimulating Blocking Antibodies 
coù theå laøm giaûm thieåu taùc ñoäng naøy 
Thyroid-stimulating 
Autoantibodies 
 Thyroid Peroxydase antibodies ñöôïc tìm thaáy 
ôû 10-20% phuï nöõ coù thai. Khoaûng ½ seõ dieãn tieán 
thaønh vieâm giaùp töï mieãn nhöng coù theå chæ thoaùng 
qua, coøn nhöôïc giaùp thöôøng gaëp ôû nhieàu beänh 
nhaân. Caùc khaùng theå naøy coøn gaëp trong saåy thai 
vaø hoäi chöùng Down. Söï xuaát hieän khaùng theå coù 
theå do nhieãm virus laøm töông taùc vôí caùc yeáu toá 
di truyeàn or yeáu toá khaùc (30% treû gaùi vò thaønh 
nieân tieáp xuùc vôùi söï roø ræ phoùng xaï töø thaûn hoïa 
Chernobyl, so vôùi 3% ôû nhoùm khoâng tieáp xuùc) 
thai kyø cuõng coù theå laø yeáu toá khôûi ñoäng 
 III. BEÄNH TUYEÁN GIAÙP TÖÏ 
MIEÃN 
 Dieãn tieán trong thai kyø: khi coù thai, noàng ñoä khaùng 
theå giaûm daàn keùo theo Thyroxine töï do giaûm daàn vaø 
sau sanh noàng ñoä töø khaùng theå taêng daàn ñeán toái d0a 
laø 1 naêm 
 Beänh tuyeán giaùp töï mieãn thöôøng gaëp ôû nöõ nhieàu hôn 
nam ñöôïc giaûi thích laø do coù söï löu thoâng teá baøo töø 
thai qua meï. Khi Lymphocyte qua maùu meï, noù coù theå 
toàn taïi 20 naêm. Teá baøo goác (Stemcell) cuõng ñöôïc trao 
ñoåi nhö vaäy vaø noù seõ ôû laïi ôû moät soá moâ cuûa meï, caû 
tuyeán giaùp. Ña soá beänh nhaân nöõ beäng Graves ñaõ ñöôïc 
tìm thaáy hieän töôïng naøy 
IV. BEÄNH CÖÔØNG GIAÙP 
 Gaëp ôû 0,5-1/1000 thai kyø 
 Do thai kyø bình thöôøng laøm saûn sinh ra nhieàu 
Thyroxin (T4) hôn neân cöôøng giaùp nheï thöôøng khoù 
ñöôïc chaån ñoaùn 
 Caù daáu hieäu ñöôïc gôïi yù: nhòp tim nhanh, maïch luùc 
nguû nhanh, tuyeán giaùp to ra, loøi maét, khoâng taêng caân 
duø aên nhieàu 
 Caän laâm saøng: T4 free taêng keøm TSH giaûm 
 Hieám gaëp T3 taêng (gaây cöôøng giaùp T3) 
IV. BEÄNH CÖÔØNG GIAÙP 
♣ Daïng khoâng coù bieåu hieän laâm saøng: 
TSH giaûm khoâng keøm taêng T4 free, 
chieám tæ leä 1% beänh. Neáu beänh keùo 
daøi coù theå gaây loaïn nhòp, phì ñaïi taâm 
thaát vaø loaõng xöông. 
 Cöôøng giap vaø thai kyø: ña soá cöôøng 
giaùp trong thai kyø do beänh töï mieãn neân 
beänh thöôøng giaûm khi coù thai 
IV. BEÄNH CÖÔØNG GIAÙP 
 ♣ Ñieàu tri: thöôøng ñöôïc kieåm soaùt bôûi nhoùm 
Thioamide 
Trong thai kyø thöôøng choïn 
PTU(Propylthiouracil) vì noù öùc cheá 1 phaàn söï 
chuy63n ñoåi T4 thaønh T3 vaø ít qua nhau hôn laø 
Methimazole 
Methimazole sôû ñaàu thai kyø coù theå gaây teo haàu 
hoïng vaø löôõi thai 
Giaûm baïch caàu gaëp 10% beänh nhaân nhöng khoâng 
caàn ngöng ñieàu trò, 0.2% bò baát saûn baïch caàu haït 
vaø caàn ngöng thuoác. Neáu coù soát or ñau hoïng thì 
ngöng thuoác ngay 
IV. BEÄNH CÖÔØNG GIAÙP 
♣ Ñieàu tri: 
20% ñieàu trò vôùi PTU bò khaùng theå khaùng baïch 
caàu ña nhaân trung tính nhöng chæ moät soá ít thaønh 
vieâm maïch maùu naëng 
Trong vaøi tröôøng hôïp neáu coù khaùng theå 
Thyrotropin-Blocking thì phaûi ñieàu trò vôùi 
Thioamides vì khaùng theå naøy qua ñöôïc nhau vaø 
cöôøng giaùp thai 
Lieàu ban ñaàu ôû ngöôøi coù thai laø 600mg 
PTU/ngaøy, ½ beänh giaûm daàn vaø chæ caàn 300mg/ 
ngaøy sau 8 tuaàn ñieàu trò. 1/3 beänh caàn taêng lieàu 
IV. BEÄNH CÖÔØNG GIAÙP 
Ñ