Nghiên cứu đặc điểm nhân cách học sinh phổ thông trung học bị bắt nạt học đường ở thành phố Hồ Chí Minh

 Bắt nạt là vấn đề nổi cộm và ngày càng được quan tâm trong những năm gần đây.

Có bằng chứng cho thấy: vấn đề sức khỏe tâm thần ở trẻ bị bắt nạt chưa chắc đã là hậu quả

của việc bị bắt nạt mà có thể là một quá trình phát triển của vấn đề sức khỏe tâm thần ấy.

Nghiên cứu này khảo sát nhân cách của học sinh bị bắt nạt học đường trên khía cạnh tâm lí

lâm sàng, từ đó tìm hiểu những vấn đề sức khỏe tâm thần bên dưới những đặc điểm tâm lí

lâm sàng nổi trội ở học sinh bị bắt nạt học đường. Sử dụng trắc nghiệm MMPI-A, BDI-SF

và phỏng vấn tâm lí lâm sàng, nghiên cứu đã khảo sát 34 học sinh đang học ở TP.HCM được

xác định là bị bắt nạt học đường. Đặc điểm nhân cách điển hình của học sinh phổ thông trung

học bị bắt nạt là trầm cảm. Trầm cảm của học sinh bị bắt nạt học đường khá điển hình với

các triệu chứng cơ thể, thu rút/khó chịu với các quan hệ xã hội, ít tình cảm với mọi người, ít

mong muốn vươn lên trong cuộc sống. Trầm cảm ảnh hưởng cả về tâm lí, cơ thể và hoạt động

của học sinh: Trầm cảm mang tính chủ quan, Chậm chạp về tâm vận động, Rối loạn chức

năng cơ thể, Tâm trạng thẫn thờ-chậm chạp, Suy nghĩ nghiền ngẫm, ủ ê. Ngoài ra, học sinh

bị bắt nạt có đặc điểm lo âu, nhạy cảm, nghi kỵ, có ý tưởng bị truy hại. Tuy nhiên, nghiên

cứu này chỉ tập trung vào các học sinh bị bắt nạt trực tiếp.

Nghiên cứu đặc điểm nhân cách học sinh phổ thông trung học bị bắt nạt học đường ở thành phố Hồ Chí Minh trang 1

Trang 1

Nghiên cứu đặc điểm nhân cách học sinh phổ thông trung học bị bắt nạt học đường ở thành phố Hồ Chí Minh trang 2

Trang 2

Nghiên cứu đặc điểm nhân cách học sinh phổ thông trung học bị bắt nạt học đường ở thành phố Hồ Chí Minh trang 3

Trang 3

Nghiên cứu đặc điểm nhân cách học sinh phổ thông trung học bị bắt nạt học đường ở thành phố Hồ Chí Minh trang 4

Trang 4

Nghiên cứu đặc điểm nhân cách học sinh phổ thông trung học bị bắt nạt học đường ở thành phố Hồ Chí Minh trang 5

Trang 5

Nghiên cứu đặc điểm nhân cách học sinh phổ thông trung học bị bắt nạt học đường ở thành phố Hồ Chí Minh trang 6

Trang 6

Nghiên cứu đặc điểm nhân cách học sinh phổ thông trung học bị bắt nạt học đường ở thành phố Hồ Chí Minh trang 7

Trang 7

Nghiên cứu đặc điểm nhân cách học sinh phổ thông trung học bị bắt nạt học đường ở thành phố Hồ Chí Minh trang 8

Trang 8

Nghiên cứu đặc điểm nhân cách học sinh phổ thông trung học bị bắt nạt học đường ở thành phố Hồ Chí Minh trang 9

Trang 9

pdf 9 trang minhkhanh 5400
Bạn đang xem tài liệu "Nghiên cứu đặc điểm nhân cách học sinh phổ thông trung học bị bắt nạt học đường ở thành phố Hồ Chí Minh", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên

Tóm tắt nội dung tài liệu: Nghiên cứu đặc điểm nhân cách học sinh phổ thông trung học bị bắt nạt học đường ở thành phố Hồ Chí Minh

Nghiên cứu đặc điểm nhân cách học sinh phổ thông trung học bị bắt nạt học đường ở thành phố Hồ Chí Minh
90 
HNUE JOURNAL OF SCIENCE DOI: 10.18173/2354-1075.2020-0096 
Educational Sciences, 2020, Volume 65, Issue 9, pp. 90-98 
This paper is available online at  
NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM NHÂN CÁCH HỌC SINH PHỔ THÔNG TRUNG HỌC 
BỊ BẮT NẠT HỌC ĐƯỜNG Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 
Nguyễn Thị Vân Thanh 
Viện Khoa học Xã hội và Nhân văn, Trường Đại học Công nghệ Tp. Hồ Chí Minh 
Tóm tắt. Bắt nạt là vấn đề nổi cộm và ngày càng được quan tâm trong những năm gần đây. 
Có bằng chứng cho thấy: vấn đề sức khỏe tâm thần ở trẻ bị bắt nạt chưa chắc đã là hậu quả 
của việc bị bắt nạt mà có thể là một quá trình phát triển của vấn đề sức khỏe tâm thần ấy. 
Nghiên cứu này khảo sát nhân cách của học sinh bị bắt nạt học đường trên khía cạnh tâm lí 
lâm sàng, từ đó tìm hiểu những vấn đề sức khỏe tâm thần bên dưới những đặc điểm tâm lí 
lâm sàng nổi trội ở học sinh bị bắt nạt học đường. Sử dụng trắc nghiệm MMPI-A, BDI-SF 
và phỏng vấn tâm lí lâm sàng, nghiên cứu đã khảo sát 34 học sinh đang học ở TP.HCM được 
xác định là bị bắt nạt học đường. Đặc điểm nhân cách điển hình của học sinh phổ thông trung 
học bị bắt nạt là trầm cảm. Trầm cảm của học sinh bị bắt nạt học đường khá điển hình với 
các triệu chứng cơ thể, thu rút/khó chịu với các quan hệ xã hội, ít tình cảm với mọi người, ít 
mong muốn vươn lên trong cuộc sống. Trầm cảm ảnh hưởng cả về tâm lí, cơ thể và hoạt động 
của học sinh: Trầm cảm mang tính chủ quan, Chậm chạp về tâm vận động, Rối loạn chức 
năng cơ thể, Tâm trạng thẫn thờ-chậm chạp, Suy nghĩ nghiền ngẫm, ủ ê. Ngoài ra, học sinh 
bị bắt nạt có đặc điểm lo âu, nhạy cảm, nghi kỵ, có ý tưởng bị truy hại. Tuy nhiên, nghiên 
cứu này chỉ tập trung vào các học sinh bị bắt nạt trực tiếp. 
Từ khóa: đặc điểm nhân cách, bị bắt nạt, bị bắt nạt học đường, học sinh phổ thông trung học, 
học sinh bị bắt nạt. 
1. Mở đầu 
Bắt nạt là một vấn đề khá nổi cộm ở học đường, ảnh hưởng đến khoảng một phần ba trẻ ở 
Mỹ [1]. Ở Việt Nam, mặc dù chưa có con số thống kê, nhưng chỉ cần gõ từ khóa tìm kiếm trên 
google “bắt nạt học đường” đã cho 26.700 kết quả tìm kiếm trong vòng 0.34 giây. Có hai loại 
người liên can đến hiện tượng bắt nạt: kẻ đi bắt nạt và người bị bắt nạt. Trong đó, “một học sinh 
bị bắt nạt hoặc trở thành nạn nhân của sự bắt nạt khi tiếp xúc, lặp đi lặp lại và theo thời gian, trước 
những hành động tiêu cực từ một hoặc nhiều học sinh khác khác. Ngoài ra, bổ sung cho định 
nghĩa này, trong tình huống bị bắt nạt, học sinh phải tự bảo vệ mình một cách khó khăn. Đó không 
phải là bắt nạt nếu hành vi đó được thực hiện một cách vui vẻ/thân thiện, và đó cũng không bắt 
nạt nếu các bên liên quan có sức mạnh hay quyền lực ngang bằng nhau” [2]. 
Về đặc điểm tâm lí của người bị bắt nạt, Brokenbrough et al, 2002 nhận thấy: khoảng 2/3 là 
những trẻ thụ động, dễ sai bảo, trong lúc đó 1/3 trẻ có thái độ hung hãn (dẫn theo [1]). 
Người bị bắt nạt thường thận trọng, nhạy cảm, ít nói, trốn tránh, xấu hổ, thường xuyên lo 
lắng, cảm giác không an toàn, không vui và có lòng tự tôn thấp, nhút nhát, thiếu tự tin và thiếu 
các kĩ năng xã hội, hay chán nản, phiền não và có ý tưởng tự sát nhiều hơn bạn bè cùng lứa, thường 
Ngày nhận bài: 19/7/2020. Ngày sửa bài: 24/8/2020. Ngày nhận đăng: 12/9/2020. 
Tác giả liên hệ: Nguyễn Thị Vân Thanh. Địa chỉ e-mail: ntv.thanh@hutech.edu.vn 
Nghiên cứu nhân cách học sinh phổ thông trung học bị bắt nạt học đường ở thành phố Hồ Chí Minh 
91 
sống thu mình, không có nhiều hơn một người bạn thân và người bạn thân đó thường là người lớn 
tuổi hơn, nếu là nam, họ có sức mạnh thể chất yếu hơn các bạn nam cùng lứa. Chính những đặc 
điểm này có thể một phần là nguyên nhân và hệ quả của bắt nạt. Người bị bắt nạt thường sống 
nội tâm và suy giảm chức năng [3]. Cách phản ứng của người bị bắt nạt sẽ làm tăng hành vi hung 
hăng của kẻ bắt nạt, và khuyến khích kẻ bắt nạt tiếp tục có những hành vi bắt nạt trong tương lai. 
Cách phản ứng của người bị bắt nạt dường như sự củng cố và là nguồn gốc niềm vui cho kẻ đi 
bắt nạt [1, tr.32]. 
Một số nghiên cứu còn tìm thấy những vấn đề tâm lí lâm sàng ở trẻ bị bắt nạt: 
Nghiên cứu phân tích tổng hợp từ 11 nghiên cứu trên trẻ từ 7 đến 16 tuổi cho thấy: trẻ bắt 
nạt, trẻ bị bắt nạt đều có nguy cơ mắc các vấn đề tâm lí cao hơn đáng kể so với các nhóm khác 
(Gini & Pozzoli, 2009, dẫn theo [1]). Một phân tích tổng hợp khác (Ttofi et al., 2011, dẫn theo 
[1]) cho thấy trẻ bị bắt nạt có nguy cơ đáng kể mắc chứng trầm cảm về sau, ngay cả khi đã kiểm 
soát 20 yếu tố rủi ro khác. Các dấu hiệu trầm cảm ở trẻ bị bắt nạt có thể kể đến tự tin kém 
[O’Moore&Kirkham, 2001, dẫn theo [1]. Trẻ thường nhìn nhận bản thân là thất bại-không hấp 
dẫn, không thông minh và không có ý nghĩa. Những nhận thức tiêu cực này, làm trẻ bị bắt nạt đổ 
lỗi sai lầm cho bản thân về sự bắt nạt (Carney&Merrell, 2001, dẫn theo [4]. Ngoài ra, người ta 
còn nhận thấy những vấn đề sức khỏe tâm thần khác ở trẻ bị bắt nạt. Ví dụ, một nghiên cứu chiều 
dọc ở Anh cho thấy trẻ bị bắt nạt lúc 8-10 tuổi có nguy cơ mắc các triệu chứng loạn thần cao hơn 
khi trẻ 12 tuổi (Schreier et al., 2009, dẫn theo [4]). Một số nghiên cứu khác lại cho thấy mối quan 
hệ giữa bị bắt nạt ở trường và hành vi chống đối và vi phạm hình sự ở các lứa tuổi về sau 
(Farrington, Ttofi, & Lösel, 2011, dẫn theo [4]). 
Ban đầu, các nhà nghiên cứu cho rằng, sang chấn của việc bị bắt nạt học đường để lại hậu 
quả tâm lí tâm thần cho trẻ ở các giai đoạn tiếp theo. Tuy nhiên, dần dần người ta nhận ra rằng, 
không chỉ trẻ bị bắt nạt mà bản thân những kẻ đi bắt nạt thời trẻ cũng có những vấn đề tâm lí tâm 
thần ở các giai đoạn về sau. Barbara Jones Warren khuyến cáo, chúng ta nên xem xét các vấn đề 
tâm lí tâm thần ở trẻ nên được coi là tiến triển của vấn đề hơn là hậu quả của việc bị bắt nạt [5]. 
Bhattacharya Maji và cộng sự (2016) tiến hành nghiên cứu là tìm hiểu vấn đề sức khỏe tâm 
lí và các chiến dịch ứng phó của những trẻ bị bắt nạt và những trẻ không bị bắt nạt. Phân tích 273 
học sinh lứa  ...  cảm; A-biz - Bizarre 
Mentation-Thang tâm trạng kỳ quặc; A-ang – Anger-Thang Tức giận; A-cyn – Cynicism-Thang 
Sự hoài nghi; A-con - Conduct Problems-Thang Có vấn đề về hạnh kiểm; A-lse - Low Self-Esteem-
Thang Lòng tự tôn thấp; A-las - Low Aspiration-Thang Khát vọng thấp; A-sod - Social 
Discomfort-Thang Khó chịu xã hội; A-fam - Family Problems-Thang Có vấn đề trong gia đình; 
A-sch - School Problems-Thang Có vấn đề ở trường học A-anx – Anxiety-Thang Lo âu; A-trt - 
Negative Treatment Indicators-Thang Chỉ báo âm tính cho điều trị 
Đặc điểm nhân cách của học sinh bị bắt nạt, khảo sát qua các thang Nội dung (Content 
Scales), trình bày ở biểu đồ 2. Trong biểu đồ 2, quan tâm đến các thang có điểm 𝑇 ≥ 65, ta có 
thể quan sát thấy, có một số lượng lớn hơn học sinh có các thang có liên quan đến các triệu chứng 
của trầm cảm đều có mức độ điểm cao (𝑇 ≥ 65), cụ thể bao gồm: A-anx-Lo âu (63.6%) , A-hea-
Mối quan tâm đến sức khỏe (90.9%), A-dep-Trầm uất (45.5%), 𝑝 < 0.001. Một số thang khác 
được coi là hậu quả của trầm cảm, cũng quan sát có điểm 𝑇 ≥ 65 ở một số lượng lớn học sinh 
trong quần thể nghiên cứu. Cụ thể là: A-las-Khát vọng thấp (chiếm 50%), A-sod-Khó chịu xã hội 
(chiếm 63.6%), A-aln-Mất tình cảm (chiếm 72.7%), 𝑝 < 0.001. 
Một điều khá lí thú là, khi quan sát đường biểu diễn của biểu đồ 2, ta có thể nhận thấy đa số 
(81.8%) học sinh có điểm thấp (T<60) ở thang Chỉ báo âm tính cho điều trị (A-trt). Ở thang A-
trt, nếu nghiệm thể có điểm cao sẽ dự báo trong quá trình can thiệp trị liệu, nghiệm thể rất ít hoặc 
không có thay đổi. Ngược lại, nếu điểm thấp ở thang này, dự báo việc can thiệp trị liệu có khả 
quan, thậm chí can thiệp đúng nguyên nhân có thể làm mất hoàn toàn đặc điểm rối loạn ở nghiệm 
0.00%
20.00%
40.00%
60.00%
80.00%
100.00%
120.00%
Đặc điểm nhân cách của học sinh bị bắt nạt 
qua các thang Nội dung
T <60 60≤T<65 T ≥65
Nghiên cứu nhân cách học sinh phổ thông trung học bị bắt nạt học đường ở thành phố Hồ Chí Minh 
95 
thể. Điều này cho phép chúng ta có thể hi vọng, việc can thiệp các vấn đề tâm lí cho các học sinh 
bị bắt nạt học đường sẽ gặp thuận lợi. 
Biểu đồ 3 cho thấy đặc điểm trầm cảm của học sinh bị bắt nạt. Theo đó, tất cả các loại trầm 
cảm được mô tả trong thang phụ lâm sàng (thang D-Trầm cảm) đều có tỉ lệ cao với điểm 𝑇 ≥ 65. 
Cụ thể như sau: D1-Trầm cảm mang tính chủ quan chiếm 94.10%, D2-Chậm chạp về tâm thần và 
vận động chiếm 88.20%, D3-Rối loạn chức năng cơ thể chiếm 94.10%, D4-Tâm trạng thẫn thờ-
chậm chạp chiếm 88.20%, D5-Suy nghĩ nghiền ngẫm, ủ ê chiếm 55.90%. 
Biểu đồ 3. Đặc điểm Trầm cảm của học 
sinh bị bắt nạt qua Thang phụ lâm sàng 
(Thang D) 
Ghi chú. Các Thang phụ lâm sàng (Thang D) 
trong biểu đồ 3: D1 - Subjective Depression-
Trầm cảm mang tính chủ quan;D2 - Psychomotor 
Retardation-Chậm chạp về tâm thần và vận 
động; D3 - Physical Malfunctioning- Rối loạn 
chức năng cơ thể; D4 - Mental Dullness-Tâm 
trạng thẫn thờ-chậm chạp; D5 – Brooding-Suy 
nghĩ nghiền ngẫm, ủ ê 
Biểu đồ 4. Đặc điểm Rối loạn phân ly của 
học sinh bị bắt nạt qua Thang phụ 
lâm sàng (Thang Hy) 
Ghi chú. Các Thang phụ lâm sàng (Thang 
Hy) trong biểu đồ 4: Hy3 - Lassitude–
Malaise-Mệt mỏi, uể oải; Hy4 - Somatic 
Complaints-Những phàn nàn về mặt cơ thể; 
Hy5 - Inhibition of Aggression-Ức chế hung 
tính; Hy2 - Need for Affection-Nhu cầu 
tình cảm; Hy1 - Denial of Social Anxiety-
Phủ nhận sự lo lắng có tính xã hội 
Biểu đồ 4 biểu diễn đặc điểm Rối loạn phân ly của học sinh bị bắt nạt. Chúng tôi quan tâm 
đến những điểm 𝑇 ≥ 65. Theo đó, Hy3-Mệt mỏi, uể oải có tỉ lệ cao nhất (chiếm 100%), Hy4- 
Những phàn nàn về mặt cơ thể; và Hy5-Ức chế hung tính cũng cao, lần lượt chiếm tỉ lệ 75% và 
62.5%; các thang còn lại chiếm tỉ lệ thấp hơn với Hy2-Nhu cầu tình cảm chiếm 12.5% và Hy1-
Phủ nhận sự lo lắng có tính xã hội không có học sinh nào có điểm số 𝑇 ≥ 65. 
Đặc điểm trầm cảm của học sinh bị bắt nạt được khảo sát kĩ hơn bằng trắc nghiệm BDI-SF. 
Kết quả mức độ trầm cảm của các học sinh theo test như sau: 
- Không có trầm cảm: n=0 (0%) 
- Trầm cảm nhẹ: n=0 (0%) 
- Trầm cảm vừa: n=11 (32.4%) 
- Trầm cảm nặng: n=23 (67.6%) 
Biểu đồ 5 trình bày đặc điểm trầm cảm của học sinh qua BDI-SF. Mỗi loại điểm đánh giá 
của từng item được thể hiện trên một loại đường biểu diễn: Có ít hơn các item đạt điểm 0 (không 
có triệu chứng) và điểm 3 (triệu chứng ở mức độ nặng)-đường biểu diễn cho điểm 0 và điểm 3 
khu trú nhỏ gọn ở trung tâm của biểu đồ; Có nhiều hơn các item đạt điểm 1 (triệu chứng mức độ 
0.00%
50.00%
100.00%
D1 D2 D3 D4 D5
Đặc điểm Trầm cảm của học sinh 
bị bắt nạt qua Thang phụ lâm sàng 
(thang D)
T <60 60≤T<65
T ≥65
0.00%
50.00%
100.00%
150.00%
Hy1 Hy2 Hy3 Hy4 Hy5
Đặc điểm Rối loạn phân ly của học 
sinh bị bắt nạt qua Thang phụ lâm 
sàng (thang Hy)
T <60 60≤T<65 T ≥65
Nguyễn Thị Vân Thanh 
96 
nhẹ) và các item đạt điểm 2 (triệu chứng mức độ vừa)-đường biểu diễn cho điểm 1 và điểm 2 lan 
tỏa hơn ra nhiều vùng của Biểu đồ 5. 58.8% biên bản trắc nghiệm BDI-SF có item G đạt điểm 1 
(“Tôi nghĩ rằng cái chết sẽ giải thoát cho tôi”). 
Biểu đồ 5. Đặc điểm trầm cảm của học sinh bị bắt nạt qua trắc nghiệm BDI-SF 
Ghi chú. Các các item của BDI-SFtrong biểu đồ 5: Item A đánh giá cảm giác Buồn rầu; Item 
B đánh giá cảm giác Bi quan; Item C đánh giá cảm giác Thất bại cá nhân; Item D đánh giá cảm 
giác Bất mãn; Item E đánh giá cảm giác Mặc cảm tội lỗi; Item F đánh giá cảm giác Chán ghét 
bản thân; Item G đánh giá Xu hướng tự sát; Item H đánh giá triệu chứng Thu rút khỏi các quan 
hệ xã hội; Item I đánh giá triệu chứng Do dự; Item J đánh giá triệu chứng Hình ảnh bản thân 
biến đổi tiêu cực; Item K đánh giá triệu chứng Khó làm việc; Item L đánh giá triệu chứng Làm 
việc mau mệt mỏi; Item M đánh giá triệu chứng Chán ăn 
2.3. Bàn luận 
Kết quả nghiên cứu cho thấy, đặc điểm nhân cách nổi bật của học sinh bị bắt nạt trong nghiên 
cứu là trầm cảm. Kết quả này phù hợp với tìm kiếm của Somdeb Maji, Saswati Bhattacharya, 
Debasruti Ghosh (2016) [6]. 
Học sinh bị bắt nạt có sự Ức chế hung tính (Hy5 cao), khiến khi bị bắt nạt, học sinh thường 
phản kháng không cân bằng với sức mạnh của kẻ bắt nạt khiến trẻ lại bị bắt nạt trong những lần 
kế tiếp. 
Về mặt các triệu chứng, trầm cảm của học sinh bị bắt nạt trong quần thể nghiên cứu có những 
triệu chứng tương đối điển hình (điểm cao ở các thang: Thang D-Trầm cảm, A-dep-Trầm uất cao, 
điểm trong trắc nghiệm BDI-SF cao và bộ ba Hs-Nghi bệnh, D-Trầm cảm và Hy-Rối loạn phân 
ly cao-vốn được diễn giải là bộ ba thang của trầm cảm). 
Về đặc điểm tâm lí lâm sàng của trầm cảm ở các học sinh bị bắt nạt: Các em thường chú ý 
nhiều hơn đến sức khỏe của mình nhưng lại mô tả khá mơ hồ về các triệu chứng (Thang Hs-Nghi 
bệnh và A-hea-Mối quan tâm đến sức khỏe cao); Trong các quan hệ xã hội, các em thườngné 
tránh (điểm cao trên thang Si-Hướng nội) và cảm thấy khó chịu với các hoàn cảnh xã hội (điểm 
cao trên thang A-sod-Khó chịu xã hội). Điều này rất có thể là do các em có Khát vọng vươn lên 
thấp (điểm cao trên thang A-las-Khát vọng thấp) và Ít có tình cảm với mọi người (điểm cao trên 
thang A-aln-Mất tình cảm); Học sinh bị bắt nạt có đặc điểm lo âu (điểm cao trên thang A-anx-Lo 
0%
20%
40%
60%
80%
100%
A
B
C
D
E
F
GH
I
J
K
L
M
Đặc điểm trầm cảm của học sinh bị bắt nạt qua 
trắc nghiệm BDI-SF
Điểm 0 Điểm 1 Điểm 2 Điểm 3
Nghiên cứu nhân cách học sinh phổ thông trung học bị bắt nạt học đường ở thành phố Hồ Chí Minh 
97 
âu). Rất có thể do quá lo âu, học sinh quá nhạy cảm, hay nghi kỵ, có ý tưởng bị truy hại (điểm 
cao trên thang Pa-Đa nghi và tự ái quá mức); Mặc dù có những vấn đề về sức khỏe tâm thần khá 
điển hình, nhưng nhiều học sinh vẫn có cơ hội thoát khỏi vấn đề của mình nếu được quan tâm, hỗ 
trợ thích hợp (điểm thấp trên thang A-trt-Chỉ báo âm tính cho điều trị-thang A-trt có thể dự báo 
sự tiến triển của đối tượng sau quá trình trị liệu tâm lí: tiến triển nhanh, tiến triển chậm hoặc không 
tiến triển). 
Tất cả các dạng trầm cảm theo phân loại đánh giá của MMPI-A đều có ở học sinh bị bắt nạt 
học đường, bao gồm: Trầm cảm mang tính chủ quan, Chậm chạp về tâm vận động, Rối loạn chức 
năng cơ thể, Tâm trạng thẫn thờ-chậm chạp, Suy nghĩ nghiền ngẫm, ủ ê. 
Về ý tưởng tự sát (ý nghĩ “Tôi nghĩ rằng cái chết sẽ giải thoát cho tôi”). Mặc dầu không phải 
tất cả học sinh bị bắt nạt có ý tưởng tự sát. Nhưng đây là vấn đề rất đáng lưu tâm. Vì học sinh 
đang có ý tưởng tự sát, đồng thời gặp các hoàn cảnh bên ngoài thuận lợi như khó khăn trong quan 
hệ ở trường học, khó khăn trong học tập, trong quan hệ ở gia đình và ngoài xã hội cùng với những 
đặc điểm bốc đồng của tuổi thanh thiếu niên, rất có thể dẫn đến những hậu quả đáng tiếc. 
3. Kết luận 
Đặc điểm nổi trội trong nhân cách của học sinhPTTH bị bắt nạt học đường là trầm cảm. Đặc 
điểm trầm cảm của học sinh bị bắt nạt có đầy đủ các triệu chứng điển hình của trầm cảm: các triệu 
chứng cơ thể, tâm trạng buồn, né tránh/khó chịu với các quan hệ xã hội. Nếu có những tiếp cận 
phù hợp và kịp thời, việc can thiệp các vấn đề sức khỏe tâm thần của học sinh PTTH bị bắt nạt 
học đường có thể có thuận lợi. 
Vấn đề nhân cách của học sinh PTTH bị bắt nạt học đường cần phải tiếp tục được nghiên 
cứu vì ở nhiều học sinh xuất hiện ý tưởng tự sát. Ý tưởng tự sát rất có thể dẫn đến tự sát thật nếu 
gặp hoàn cảnh thuận lợi. 
Tuy nhiên, do nghiên cứu này sử dụng phương pháp chọn mẫu thuận tiện, nên đặc điểm nhân 
cách của học sinh PTTH bị bắt nạt trong nghiên cứu chưa chắc đại diện cho nhân cách của học 
sinh PTTH bị bắt nạt nói chung. Do vậy, cần có nhiều nghiên cứu về sau để có thể khẳng định 
chắc chắn về kết quả tìm kiếm của nghiên cứu này. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
[1] Paul, R.Smokowski and Kelly Holland Kopasz, Apr 2005. “Bullying in School: An 
Overview of Types, Effects, Family Characteristics, and Intervention Strategies”. Children 
& Schools, Vol.27, pp.101-110. 
[2] Lesperance, L, May 2003. “Being bullied in adolescence a phenomenologic study”. A thesis 
in partial fulfillment of the requirements for the Master of Science Degree in Nursing. Las 
Vegas: University of Nevada. 
[3] Olweus, D., 1993. Bullying at school: what we know and what we can do, Malden, MA: 
Blackwell Publishing, pp.34-36. 
[4] Smith, P. K., 2013. “School Bullying”. Socialogia Problemas e Prácticas( n.º 71), pp.81-98. 
Available:DOI:10.7458/SPP2012702332 
[5] Warren, B. J., 2011. “Two Sides of the Coin The Bully and the Bullied” (Vol. 49). SLACK 
Incorporated: Journal of Psychosocial nursing. 
[6] Somdeb Maji, Saswati Bhattacharya and Debasruti Ghosh., 2016. Cognitive Coping and 
Psychological Problems among Bullied and Non-bullied Adolescents. Journal of 
Psychosocial Research, Vol. 11(No. 2,), pp.387-396. 
Nguyễn Thị Vân Thanh 
98 
[7] Furnham, A., Mar 19, 2006. Bullies and their victims - it's all about personality: [final 1 
edition]. Sunday Times. Retrieved from Retrieved from https://search-proquest-
com.dbonline.cesti.gov.vn/docview/316630787?accountid=39958 
[8] Trần Văn Công, Bahr Weiss, David Cole., 2009. “Bị bắt nạt bởi bạn cùng lứa và mối liên hệ 
với nhận thức bản thân, trầm cảm ở học sinh phổ thông”. Tạp chí Tâm lí học, 11-2009 (Số 
11 (126)), tr.50-60. 
[9] Nguyễn Thị Duyên, 2012. Nghiên cứu mối liên hệ giữa đặc điểm nhân cách và hiện tượng 
bị bắt nạt ở học sinh phổ thông trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh. Luận văn Thạc sĩ Tâm lí học, 
chuyên ngành Tâm lí học lâm sàng trẻ em và vị thành niên, Trường Đại học Giáo dục, Đại 
học Quốc gia Hà Nội. 
[10] Leeth, C., 2011. Minnesota Multiphasic Personality Inventory-Adolescent (MMPI-A). In J. 
A. Sam Goldstein, Encyclopedia of Child Behavior and Development (pp. 92-162). Boston, 
MA: Springer. doi:https://doi.org/10.1007/978-0-387-79061-9_1809 
[11] Nguyễn Thị Vân Thanh, 2010. Nghiên cứu khả năng ứng dụng trắc nghiệm MMPI-A. Hồ 
Chí Minh: Bệnh viện tâm thần TP. Hồ Chí Minh. 
[12] Aaron T. Beck, R. A., 1996. BDI-II, Beck Depression Inventory: Manual, Gutman Reserve 
Test Collection. Psychological Corporation. 
[13] Cristina Cusin, H. Y., 2010. Chapter 2. Rating Scales for Depression. In M. A. Lee Baer, 
Handbook of Clinical Rating Scales and Assessment in Psychiatry and Mental Health (pp. 
7-12). New York, NY 10013, USA: Humana Press. doi:10.1007/978-1-59745-387-5 
[14] Pomeroy, E., 2014. Clinical Assessement Workbook: Balancing Strengths and Differential 
Diagnosis. Austin: University of Texas. 
ABSTRACT 
Research of personality features of high school students being bullied in Hochiminh city 
Nguyen Thi Van Thanh 
Institute of Human and Social Sciences, Ho Chi Minh city University of Technology 
Bullying is a prominent issue and has been increasingly concerned in recent years. There is 
some evidence that mental health problems in bullied children who are are not necessarily the 
result of bullying but may be a process of mental health problems. This research studies the 
personality of bullied students at school in aspects of clinical psychology, thereby investigating 
mental health problems under the dominant clinical psychological characteristics of the bullied 
school students. 34 high school bullied students are examined by using MMPI-A, BDI-SF. and a 
clinical interview. A typical personality feature of high school students being bullied is 
depression. Their depression has typical symptoms, such as somatic symptoms, social 
avoidance/discomfort, alienation, and low aspiration. Their depression includes subjective 
depression and psychomotor retardation and physical malfunctioning and mental dullness and 
brooding. Moreover, the high school students being bullied are living with anxiety, suspicion, 
prosecuted ideas. However, this research only focuses on bullied students who were bullied face-
to-face. 
Keywords: personality feature, high school student, bullying victim, school bullying, bullied 
student 

File đính kèm:

  • pdfnghien_cuu_dac_diem_nhan_cach_hoc_sinh_pho_thong_trung_hoc_b.pdf