Nghiên cứu chế tạo thiết bị quang trị liệu bằng công nghệ Diode phát quang ứng dụng trong vật lý trị liệu

Lê Lã Vương Linh Nghiên cứu chế tạo thiết bị quang trị liệu... 
 98 
NGHIÊN CỨU CHẾ TẠO THIẾT BỊ QUANG TRỊ LIỆU 
BẰNG CÔNG NGHỆ DIODE PHÁT QUANG ỨNG DỤNG 
TRONG VẬT LÝ TRỊ LIỆU 
Lê Lã Vương Linh 
Trường Đại học Thủ Dầu Một 
TÓM TẮT 
Quang liệu pháp là phương pháp điều trị hỗ trợ đã minh chứng tác dụng trị liệu và ý 
nghĩa xã hội đáng kể qua nhiều nghiên cứu và ứng dụng thực tiễn trên thế giới và trong 
nước. Bài báo này giới thiệu một phương án sử dụng nguồn sáng diode phát quang với ưu 
điểm tính đơn sắc, đảm bảo công suất phù hợp, có khả năng kết hợp bước s ng và giá 
thành r nhằm chế tạo thiết bị hỗ trợ vật lý trị liệu, đặc biệt điều trị giảm đau. Thiết bị 
quang trị liệu LED chế tạo được có công suất thấp từ 5mW – 100 mW, phát bức xạ theo 
dạng đầu chùm. Mỗi đầu phát gồm 10 bóng LED, trong đ c 6 bóng LED bước sóng 
650nm và 4 bóng LED bước sóng 940nm. Tần số điều biến của thiết bị được điều chỉnh 
theo tần số sinh học từ 5Hz đến 128Hz. Bài báo cũng trình bày về tính an toàn của thiết bị 
và một số kết quả điều trị ứng dụng ban đầu. 
Từ khoá : phát quang, tần số sinh học, hiệu ứng hai bước sóng 
1. GIỚI THIỆU 
Liệu pháp ánh sáng, hay còn gọi là quang trị liệu sử dụng diode phát quang (LED) đã 
được nghiên cứu và ứng dụng từ nhiều năm nay [1, 2, 3]. Các nghiên cứu của Cục Quản trị 
Hàng không Không gian Hoa kỳ (NASA) cho thấy ảnh hưởng tích cực của ánh sáng bước 
sóng đỏ vùng khả kiến (660nm) và bước sóng vùng hồng ngoại gần (904nm) lên quá trình 
làm lành vết thương, giảm nhiễm trùng và giảm các cơn đau. Đặc biệt các thiết bị 
WARP10, WARP75 ứng dụng công nghệ HEALS (High Emissivity Aluminiferous 
Luminescent Substrate) do hãng Quantum Devices trong hợp tác nghiên cứu với NASA chế 
tạo thiết bị chiếu sáng cho cây trồng trong không gian đã ứng dụng dạng thiết bị đó trong y 
học [4]. Y văn thế giới đã ghi nhận được hơn 20 thay đổi tích cực của các quá trình sinh 
học, hóa học và sinh lý trên các tổ chức sống từ mức tế bào đến mức cơ quan. Các kết quả 
phổ biến như làm lành vết thương, thúc đẩy trao đổi chất, giảm đau và nâng cao thể trạng 
chung với liệu pháp chiếu LED với các bước sóng và tần số điều biến xung thích hợp. 
Ở Việt Nam, các thiết bị quang trị liệu hướng kỹ thuật laser đã được nhiều đơn vị 
nghiên cứu chế tạo và ứng dụng như Trung tâm Công nghệ Laser (Bộ Khoa học Công 
nghệ), Trung tâm Vật lý Y sinh học (Bộ Quốc phòng), đặc biệt công nghệ thiết bị laser bán 
dẫn công suất thấp do Phòng thí nghiệm Công nghệ laser Trường Đại học Bách khoa 
TP.HCM chế tạo đã được chuyển giao cùng với công nghệ điều trị nhiều chứng và bệnh 
cho nhiều cơ sở y tế cộng đồng. 
Tạp chí Khoa học Đại học Thủ Dầu Một Số 5(30)-2016 
 99 
Trong những năm gần đây, công nghệ LED có những bước phát triển vượt bậc về công 
năng, hiệu suất sử dụng, đa dạng về bước sóng từ vùng hồng ngoại đến vùng cực tím và đặc 
biệt về giá thành, mở ra những hướng ứng dụng phong phú trong mọi lĩnh vực. Giải Nobel 
Vật lý năm 2014 cho các nhà vật lý Isamu Akasaki, Hiroshi Amano và Shuji Nakamura về 
phát minh LED xanh là minh chứng thuyết phục cho xu hướng nói trên [5]. Trên cơ sở đó, 
một số loại LED công suất cao có thể sử dụng thay thế laser tạo nên hướng phát triển khá 
mới của lĩnh vực thiết bị y tế là nghiên cứu phát triển các thiết bị chẩn đoán và điều trị ứng 
dụng kỹ thuật quang học không xâm lấn bằng công nghệ LED. Ưu điểm nổi bật của thiết bị 
quang học này so với các thiết bị truyền thống là không gây đau, an toàn, cho kết quả nhanh 
và giá thành thấp. Trên thế giới, hướng nghiên cứu mới này đã được tập trung nghiên cứu 
từ vài thập kỷ nay và bước đầu đã đạt được nhiều thành tựu nổi bật: thiết bị vật lý trị liệu 
quang học [6], thiết bị nội soi, thiết bị scan chức năng hồng ngoại gần (fNIRS), các kỹ thuật 
xét nghiệm sinh hoá tự động, thiết bị chẩn đoán ung thư quang học 
Trong quá trình sử dụng thiết bị quang trị liệu laser bán dẫn trong y học cổ truyền, tác 
giả đã tích luỹ nhiều kinh nghiệm và hiểu biết về tác dụng hỗ trợ điều trị của liệu pháp ánh 
sáng. Một trong những hướng điều trị được giới y học thế giới quan tâm hàng đầu trong y 
học phục hồi chức năng là điều trị giảm đau, còn gọi là y học đau (Pain Medicine). Nhiều 
loại thiết bị với công nghệ khác nhau, nhiều liệu pháp (hoá dược, vật lý trị liệu và kể cả 
tâm lý học) được quan tâm nghiên cứu một cách đa dạng [7]. Tại Việt nam đã có một số 
bệnh viện, cơ sở đào tạo thành lập các khoa điều trị đau được xây dựng nhằm phục vụ cho 
chuyên ngành này, nhưng chủ yếu vẫn sử dụng liệu pháp hoá dược, chứ chưa quan tâm 
phức hợp đến ứng dụng tác nhân vật lý. Trung tâm Vật lý Y sinh học Bộ Quốc phòng, 
Phòng thí nghiệm Công nghệ laser Trường Đại học Bách Khoa TP.HCM là một trong số ít 
cơ sở nghiên cứu có các công trình nghiên cứu quan tâm đến phương pháp điều trị đau bằng 
các tác nhân vật lý phối hợp [6, 8, 9]. 
2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH THIẾT BỊ 
2.1. Cơ sở lý luận của phương pháp quang trị liệu bằng công nghệ diode phát 
quang kết hợp hai bước sóng 
Tác dụng của ánh sáng LED trong điều trị viêm và giảm đau: Theo các tài liệu công 
bố về tác dụng quang trị liệu [6], năng lượng photon của LED có tác dụng làm tăng vi tuần 
hoàn ở mô, nuôi dưỡng các mô dưới da bị tổn thương, làm giảm phù nề và thúc đẩy quá 
trình chống viêm. Năng lượng photon không có tác dụng diệt khuẩn trực tiếp, nhưng có khả 
năng kích thích thực bào làm giảm bớt chất sinh bệnh của tụ cầu, tăng hoạt hoá của hệ miễn 
dịch đặc hiệu và tăng hoạt hoá các men. Ngoài ra, năng lượng photon đủ để kích thích tạo 
sợi collagen bị huỷ phá bởi quá trình viêm loét. 
Tác dụng giảm đau được giải thích trên cơ sở các quá trình: kích thích ty thể dẫn tới 
tăng tổng hợp ATP; tăng dòng máu và dòng lympho; tác dụng lên các phân tử nước trong 
quá trình chuyển hoá; giảm các chất trung gian gây viêm và gây đau; giải phóng các chất 
morphin nội sinh (cơ chế trung ương); ức chế hoạt tính thần kinh ngoại vi (cơ chế ngoại 
biên); kích th