Giải pháp nuôi tôm công nghiệp tại huyện Thạnh phú, tỉnh Bến Tre

 67 
GIẢI PHÁP NUÔI TÔM CÔNG NGHIỆP 
TẠI HUYỆN THẠNH PHÚ, TỈNH BẾN TRE 
SV: Nguyễn Minh Triệu 
Lớp: ĐHSĐỊA 15A 
GVHD: TS. Phùng Thái Dương 
 Tóm tắt: Thạnh Phú là một huyện nằm cuối dòng sông Cửu Long có 17 xã và 1 
thị trấn có diện tích là 411 km2, dân số là 139.417 người (2016). Phần lớn diện tích 
đất đai bị nhiễm mặn và phèn rất khó để canh tác nông nghiệp, nên người dân nơi đây 
chủ yếu phát triển kinh tế bằng nghề nuôi tôm [2]. 
 Việc khai thác điều kiện tự nhiên để nuôi tôm ở nơi đây nhìn chung còn thiếu 
tổng thể, đơn điệu, nhỏ lẽ, chưa mang lại giá trị kinh tế cao, chưa xứng đáng tiềm 
năng của vùng. Trên cơ sở quan sát, phân tích thực trạng chúng tôi đề ra một số giải 
pháp: 
 - Thường xuyên tổ chức đánh giá, tổng kết các mô hình nuôi tôm thành công 
trong thực tiễn như mô hình nuôi tôm 2 giai đoạn, cần ứng dụng công nghệ thông tin, 
viễn thám để quản lí môi trường dịch bệnh,... 
 - Đa dạng hóa nguồn huy động vốn, xây dựng chính sách tín dụng phù hợp, xây 
dựng kế hoạch bố trí tăng kinh phí ngân sách hàng năm,... 
 - Đầu tư mở rộng khu sản xuất, tiếp tục hướng dẫn người dân đầu tư hoàn chỉnh 
hệ thống ao nuôi,... 
 Hy vọng với những giải pháp chúng tôi đề ra sẽ cải thiện được chất lượng con 
tôm nơi đây, tăng năng suất, sức cạnh tranh trên thị trường,... Chất lượng cuộc sống 
người dân nâng cao cũng như phát triển kinh tế huyện một cách bền vững. 
 Từ khóa: Nuôi tôm công nghiệp tại Thạnh Phú tỉnh Bến Tre, giải pháp nuôi tôm 
công nghiệp. 
 1. Đặt vấn đề 
 Vấn đề nuôi tôm công nghiệp của huyện Thạnh Phú tỉnh Bến Tre là một trong 
những hoạt động nông nghiệp gần đây được tỉnh quan tâm, nhưng bên cạnh đó chất 
lượng con tôm ở huyện Thạnh Phú không cao, năng suất thấp không thể cạnh tranh 
trên thị trường ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống người dân cũng như phát triển 
kinh tế huyện. 
 Diện tích chung toàn huyện là 41.180 ha, nhiễm mặn đến 27.856 ha, còn lại 
13.324 ha vùng nước lợ từ thị trấn Thạnh Phú trở lên giáp với huyện Mỏ Cày [3]. 
 Người dân nơi đây chủ yếu là nuôi đơn lẽ, chưa áp dung thành tựu KH – KT vào 
chăn nuôi cũng như công tác quản lí dịch bệnh và nguồn thức ăn cho tôm, giá cả phụ 
thuộc vào thương lái, không khai thác toàn bộ tiềm năng, thế mạnh tự nhiên mang lại 
để phát triển con tôm ảnh hưởng đến kinh tế. 
 Qua quan sát và tìm hiểu thực tế, trước đây chưa ai nghiên cứu về mô hình nuôi 
tôm công nghiệp tại huyện Thạnh Phú tỉnh Bến Tre nên mô hình nuôi tôm công nghiệp 
nơi đây không khai thác hết thế mạnh của vùng. Trên cơ sở đó, kết hợp với kiến thức 
chuyên ngành Địa Lí chúng tôi đã nghiên cứu đề ra những giải pháp để nuôi tôm công 
 68 
nghiệp nơi đây có hiệu quả nhất, nâng cao chất lượng con tôm, quản lí tốt dịch bệnh 
cũng như nguồn thức ăn, giá cả, hỗ trợ người dân về kĩ thuật nuôi tôm công nghiệp, 
khai thác được toàn bộ tiềm năng, thế mạnh của huyện phát triển kinh tế nơi đây một 
các hiệu quả nhất. 
 Bên cạnh những giải pháp chúng tôi đề ra, cần phát huy các buổi tọa đàm, hỗ trợ 
kĩ thuật chuyển giao công nghệ cho người dân, cũng như hỗ trợ nguồn vốn, phát triển 
các mô hình hợp tác, liên kết các hộ nuôi, cơ sở sản xuất nhỏ lẻ lại thành Tổ hợp tác, 
Hợp tác xã, tập trung các đầu mới liên kết với các doanh nghiệp cung cấp vật tư đầu 
vào và thị trường tiêu thụ theo chuỗi giá trị, giảm bớt các khu trung gian. 
 2. Thực trạng nuôi tôm công nghiệp tại huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre 
 2.1. Thực trạng nuôi tôm công nghiệp tại huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre 
 Năm 2013, dù trong điều kiện diễn biến bất lợi của thời tiết nhưng tình hình nuôi 
tôm thủy sản trên địa bàn huyện Thạnh Phú diễn ra khá thuận lợi. Toàn huyện đã thả 
nuôi thủy sản các loại trên diện tích 16.771 ha, đạt sản lượng 24.000 tấn [3]. 
 Diện tích nuôi ngoài vùng quy hoạch trên địa bàn huyện là 353,8 ha; trong đó, có 
35,46 ha trong vùng ngọt hóa, 299,56 ha ngoài đê bao, 18,78 ha trên đất giồng cát. 
Đồng thời, người dân đã sử dụng nguồn nước ngầm để phục vụ cho việc nuôi tôm. Và 
hiện nay, các hộ nuôi cho rằng diện tích mà họ sử dụng để nuôi thủy sản nước mặn, lợ 
là diện tích đất sử dụng kém hiệu quả (đất bìa chéo, đất lá). Mặt khác, một yếu tố 
khách quan là Dự án Ngọt hóa 418 chưa được khép kín (cống Giồng Luông, cống Cái 
Quao chưa được đầu tư) tình hình xâm nhâp mặn sâu và lâu nên năng suất cây trồng 
không mang lại hiệu quả cao, cũng là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến 
người dân nuôi thủy sản không theo đúng quy hoạch. [3] 
Hình 2.1: Nuôi tôm ngoài vùng quy hoạch 
 Hiện UBND huyện Thạnh Phú đã chỉ đạo cho các ngành, đoàn thể tiếp tục tuyên 
truyền, vận động nhân dân chấp hành các quy định của pháp luật về nuôi thủy sản theo 
đúng quy hoạch; vận 
động các hộ dân nuôi 
thủy sản nước mặn, 
nước lợ ngoài vùng 
quy hoạch và trên đất 
giồng cát chuyển sang 
hình thức nuôi thủy 
sản nước ngọt (tôm 
càng xanh, cá lóc, cá 
rô...); đồng thời, chỉ 
đạo cho ngành chức 
năng xử lý nghiêm các 
hộ vi phạm trong lĩnh vực bảo vệ môi trường.. 
 2.2. Đánh giá chung về thực trạng nuôi tôm công nghiệp tại huyện Thạnh 
Phú, tỉnh Bến Tre 
 69 
 Qua tìm hiểu thực trạng chúng tôi thấy rằng: 
 Theo chúng tôi việc nuôi tôm ở huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre còn khá rời rạt, 
chưa đúng vùng chuyên canh ảnh hưởng đến môi trường cũng như chất lượng của sản 
phẩm. 
 Trong năm 2017, tình hình nuôi thủy sản chuyên canh nước mặn, nước lợ - đặc 
biệt là mô hình nuôi thâm canh tôm thẻ chân trắng ngoài vùng quy hoạch và trên đất 
giồng cát diễn biến phức tạp, với diện tích khá lớn (dù ngành chức năng huyện đã tiến 
hành nhiều hoạt động tuyên truyền, vận động, xử phạt hành chính theo quy định của 
pháp luật). Theo phân tích của Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Phòng 
NN&PTNT) huyện Thạnh Phú, nguyên nhân dẫn đến tình trạng nuôi tôm bộc phát, 
ngoài vùng quy hoạch chủ yếu gồm: do tình hình triều cường, xâm nhập mặn diễn biến 
phức tạp và lấn sâu vào nội đồng trong vùng ngọt hóa đã tạo điều kiện cho người dân 
phát triển mô hình nuôi thâm canh tôm thẻ chân trắng; vì lợi nhuận từ nuôi tôm thẻ 
chân trắng cao hơn so với các hình thức canh tác nông nghiệp khác do thời gian nuôi 
thâm canh tôm thẻ chân trắng ngắn, khoảng từ 2 đến 2 tháng rưỡi và tôm có khả năng 
thích nghi độ mặn thấp và phát triển thuận lợi với môi trường nên người dân đã tự ý 
chặt phá bỏ dừa, mía trong vùng ngọt hóa và chuyển từ cây hàng năm, cây lâu năm 
trên đất giồng cát để thực hiện mô hình [3]. 
 3. Giải pháp để phát triển nuôi tôm công nghiệp có hiệu quả tại huyện 
Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre 
 3.1. Về tổ chức và quản lý sản xuất 
 Cần xây dựng vùng nuôi thâm canh ứng dụng công nghệ cao tập trung theo tiêu 
chuẩn GAP, tạo sản lượng hàng hóa lớn phục vụ xuất khẩu và tiêu thụ trong nước gắn 
với truy xuất nguồn gốc 
 Nên cải tiến quy trình nuôi tôm quảng canh, tôm rừng, tôm lúa để nâng cao năng 
suất, tạo sản phẩm xuất khẩu chất lượng cao và bảo vệ môi trường sinh thái. 
 Phát triển ngành tôm gắn với thị trường tiêu thụ, nâng cao chất lượng và xây dựng 
các thương hiệu sản phẩm tôm theo từng đối tượng, phương thức nuôi. 
 Đầu tư phát triển ngành tôm theo tư duy hệ thống và chuỗi giá trị, trong đó doanh 
nghiệp đóng vai trò dẫn dắt và là động lực của toàn chuỗi giá trị. 
 Tổ chức lại sản xuất theo hướng hợp tác, liên kết các cơ sở sản xuất nhỏ lẻ để tạo 
vùng nguyên liệu tập trung quy mô lớn, tạo đầu mối để liên kết với các doanh nghiệp 
cung ứng vật tư đầu vào và tiêu thụ sản phẩm đầu ra. 
 Thường xuyên rà soát hoàn chỉnh quy hoạch, công bố quy hoạch đảm bảo thích 
ứng với biến đổi khí hậu; tập trung phát triển nhanh, mạnh các đối tượng có thị trường 
tốt, nhân rộng và phát triển mô hình nuôi tôm theo công nghệ cao, nuôi an toàn sinh 
học, nuôi 2 giai đoạn để nâng cao năng suất, sản lượng và phát triển bền vững 
 Cần tiếp tục triển khai tốt Kế hoạch số 330/KH-UBND ngày 25/4/2017 về việc 
thực hiện Nghị quyết 03-NQ/TU của Tỉnh ủy về xây dựng và hoàn thiện chuỗi giá trị 
sản phẩm nông nghiệp chủ lực tỉnh Bến Tre giai đoạn 2016-2020 và định hướng đến 
2025; Chương trình phát triển thủy sản tỉnh Bến Tre giai đoạn 2018-2020 và giai đoạn 
2021-2030 [3]. 
 70 
 Phát triển các mô hình hợp tác, liên kết các hộ nuôi, cơ sở sản xuất nhỏ lẻ lại 
thành các Tổ hợp tác, Hợp tác xã để tạo ra các vùng sản xuất nguyên liệu lớn, tập trung 
làm đầu mối liên kết với các doanh nghiệp cung ứng vật tư đầu vào và tiêu thụ sản 
phẩm theo chuỗi giá trị, giảm bớt các khâu trung gian. 
Hình 3.1. Mô hình nuôi tôm theo hình thức hợp tác xã chuyên canh 
 Chuyển đổi cơ cấu một số vùng sản xuất nông nghiệp kém hiệu quả thành vùng 
nuôi thủy sản chuyên canh, phù hợp với quy hoạch, gắn với chế biến và thị trường tiêu 
thụ. 
 Kiểm tra, kiểm soát hệ thống sản xuất và phân phối con giống, thức ăn, thuốc, 
hóa chất, vật tư phục vụ ngành tôm trên địa bàn toàn tỉnh, quan trắc môi trường và 
kiểm soát chặt chẽ tình hình dịch bệnh tại các vùng nuôi tập trung. 
 3.2. Về khoa học công nghệ và khuyến ngư 
 Nên phối hợp với các Trường, Viện nghiên cứu tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu 
ứng dụng công nghệ mới, đặc biệt là các công nghệ mang tính đột phá phù hợp với 
từng khâu của chuỗi sản xuất vật tư (giống, thức ăn, thuốc, chế phẩm xử lý môi 
trường, thiết bị), nuôi thương phẩm, chế biến, bảo quản và tiêu thụ sản phẩm tôm. 
 Thường xuyên tổ chức đánh giá, tổng kết các mô hình sản xuất thành công trong thực 
tiễn như mô hình nuôi tôm 2 giai đoạn, mô hình nuôi tôm trong nhà kín, sử dụng chế 
phẩm sinh học trong ao tôm nuôi sinh thái,...để phổ biến, tuyên truyền và nhân rộng 
[4]. 
 Cần ứng dụng công nghệ thông tin, phương pháp quản trị tiên tiến trên thế giới 
vào quản lý ngành tôm; áp dụng công nghệ tin học, viễn thám để quản lý môi trường, 
dịch bệnh và các khâu trong chuỗi sản xuất ở các vùng nuôi tập trung. 
 71 
Hình 3.2. Chuyển giao kĩ thuật cho người nuôi tôm, đánh giá chất lượng tôm 
 Củng cố mạng lưới khuyến ngư cơ sở có nghiệp vụ và chuyên môn sâu để hướng 
dẫn, hỗ trợ người dân ứng dụng khoa học - công nghệ vào nuôi tôm biển; đào tạo cho 
người lao động trực tiếp sản xuất tại các hộ dân, trang trại, doanh nghiệp nuôi trồng 
thủy sản về kỹ thuật nuôi tôm và các biện pháp phòng ngừa dịch bệnh... 
 3.3. Về xây dựng cơ sở hạ tầng 
 Đầu tư hệ thống thủy lợi cho vùng nuôi tôm biển tập trung; ưu tiên thực hiện các 
Dự án xây dựng cơ sở hạ tầng, đặc biệt là hệ thống kênh cấp, thoát nước đối với các 
vùng nuôi tôm tập trung. 
 Đầu tư mở rộng khu sản xuất giống tập trung huyện Thạnh Phú, khuyến khích 
các doanh nghiệp có uy tín đầu tư sản xuất giống tôm nước lợ có chất lượng tại tỉnh để 
đáp ứng nhu cầu của người nuôi tôm. 
 Tiếp tục hướng dẫn người dân đầu tư hoàn chỉnh hệ thống ao nuôi, trại sản xuất 
giống tôm biển theo đúng quy trình kỹ thuật. 
 Đầu tư hệ thống điện 3 pha vùng nuôi tôm tập trung, đặc biệt đối với các vùng 
nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao [4]. 
 3.4. Về phòng chống dịch bệnh 
 Xây dựng và triển khai thực hiện tốt công tác phòng, chống dịch bệnh thủy sản 
hàng năm trên địa bàn tỉnh. 
 Nâng cao vai trò quản lý, điều hành của Ban chỉ đạo phòng chống dịch bệnh thủy 
sản và Ban chỉ đạo vụ nuôi thủy sản các cấp; nâng cao hiệu quả công tác quản lý môi 
trường, dịch bệnh. 
 Tăng cường tuyên truyền vận động người dân không xả chất thải, mầm bệnh 
chưa qua xử lý theo quy định ra môi trường tự nhiên, đồng thời kiên quyết xử lý 
nghiêm các trường hợp vi phạm. 
 72 
Hình 3.3. Kỹ sư hướng dẫn người dân người dân tôm bị nhiễm EMS/AHPND 
 3.5. Về cơ chế, chính sách 
 Chính sách về khoa học công nghệ: 
 - Khuyến khích các hoạt động nghiên cứu, chuyển giao ứng dụng công nghệ cao, 
tiên tiến, thân thiện với môi trường vào sản xuất ở các khâu của chuỗi giá trị tôm. 
 - Khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư nghiên cứu và hợp tác với các cơ quan 
nghiên cứu công lập để tận dụng cơ sở vật chất, nguồn lực, từ đó đẩy nhanh tiến độ 
trong nghiên cứu công nghệ phát triển ngành tôm (đặc biệt các mô hình nuôi tôm ứng 
dụng công nghệ cao, xây dựng nhà máy chế biến tôm tại tỉnh) [4]. 
 Triển khai và thực hiện tốt các chính sách giao, cho thuê sử dụng đất, mặt nước 
để nuôi tôm; chính sách về tín dụng. 
 3.6. Về đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ ngành 
tôm 
 Sắp xếp, tổ chức, củng cố, nâng cấp và mở rộng hệ thống cơ sở đào tạo nguồn 
nhân lực phù hợp với nhu cầu phát triển ngành tôm; có chính sách khuyến khích các 
cơ sở nghiên cứu. 
 Quan tâm công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực quản lý, trình độ 
chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, công chức chuyên ngành; đảm bảo quyền 
lợi của người lao động, có chính sách chăm lo đời sống cho công nhân để công nhân 
gắn bó làm việc lâu dài cho doanh nghiệp. 
 Tổ chức tập huấn, đào tạo, hướng dẫn kỹ thuật, hỗ trợ xây dựng mô hình trình 
diễn trong nuôi tôm thương phẩm để người sản xuất, doanh nghiệp tiếp cận các tiến bộ 
kỹ thuật mới. 
 3.7. Huy động nguồn vốn thực hiện 
 Đa dạng hóa các nguồn vốn huy động, gắn với nguồn vốn của các chương trình, 
đề án, dự án đã được phê duyệt và đang triển khai để thực hiện đầu tư xây dựng cơ sở 
hạ tầng vùng sản xuất tập trung. 
 Xây dựng chính sách tín dụng phù hợp, đảm bảo người nuôi có đủ vốn sản xuất; 
huy động và sử dụng tối đa hiệu quả của các nguồn vốn đầu tư, vốn vay lãi suất thấp, 
vốn vay theo cơ chế ưu đãi, phát huy cao các nguồn nội lực đồng thời tạo mọi điều 
 73 
kiện để tranh thủ khai thác các yếu tố, nguồn vốn hợp pháp từ bên ngoài (bao gồm vốn 
của trung ương, quốc tế, vốn của các địa phương...). 
 Xây dựng kế hoạch bố trí tăng kinh phí ngân sách hàng năm, hỗ trợ, khuyến 
khích phát triển công nghệ hiện đại, nhất là hỗ trợ các dự án chuyển giao công nghệ 
tiên tiến. 
 Xã hội hóa nguồn vốn đầu tư vào phát triển ngành tôm. 
 Nhu cầu sử dụng vốn ngân sách: xây mới và nâng cấp cơ sở hạ tầng như kênh 
cấp thoát nước vùng nuôi tôm, các khu sản xuất giống tập trung, quy hoạch vùng nuôi, 
lưới điện, giao thông; tăng cường cho công tác khuyến ngư, nghiên cứu, ứng dụng 
chuyển giao công nghệ mới, hỗ trợ đào tạo lao động, xúc tiến thương mại,... 
 4. Kết luận 
 Ngành nuôi tôm công nghiệp ở tỉnh Bến Tre nói chung, huyện Thanh Phú nói 
riêng chưa chuyên canh ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm, chưa đáp ứng nhu cầu 
của thị trường đặt ra, hiện nay đang khắc phục bằng nhiều giải pháp đặt ra nhưng hiệu 
quả mang lại chưa cao.Vì vậy, cần đưa nhiều lộ trình một cách cụ thể, rõ ràng, hướng 
con tôm đến sản xuất bền vững đáp ứng được nhu cầu, đồng thời mang lại hiệu quả 
kinh tế. 
 Bên cạnh đó, người dân không sản xuất ồ ạt, nhỏ lẻ,tràn lan.,... Cần thực hiện 
đúng lộ trình, giải pháp đạt ra để con tôm ngày càng cải thiệt chất lượng, có sức cạnh 
tranh trên thị trường, mang lại hiệu quả kinh tế cao, tăng nguồn thu nhập. 
 Qua những giải pháp chúng tôi đề xuất như trên, hi vọng ngành nuôi tôm công 
nghiệp tại huyện Thạnh Phú tỉnh Bến Tre sẽ có nhũng chuyển biến tích cực dự đoán 
sản lượng tôm sẽ được nâng cao từ 23.000 tấn (2013) có thể tăng lên khoảng 38.000 
tấn trong năm 2019 mang giá trị kinh tế cao cho người dân, cũng như đóng góp vào sự 
phát triển GDP của toàn tỉnh. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
 [1]. Khang Việt (2013), Bí quyết thành công, kỹ thuật nuôi tôm hiệu quả, Nxb. 
Tri Thức 
 [2]. Võ Văn Bé - Lê Ngọc Quân - Võ Quốc Trung (2013), Tài liệu hướng dẫn kĩ 
thuật nuôi tôm sú – lúa, Nxb. Văn hóa Dân tộc, Hà Nội 
 [3]. Phòng NN&PTNT huyện Thạnh Phú 
 [4]. Cổng thông tin điện tử Bến Tre,  [truy cập ngày: 
28/03/2019]. 
 [5]. https://drtom.vn/quy-trinh-nuoi-tom-su-tham-canh.html, [truy cập ngày: 
28/03/2019].