Bài giảng Độ phì nhiêu đất đai và phân bón - Chương 2: Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng cây trồng

Chương 2
CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG 
ĐẾN SINH TRƯỞNG CÂY 
TRỒNG
BÀI 1: CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG 
ĐẾN SỰ SINH TRƯỞNG
CỦA CÂY TRỒNG
?!
.
Đất đai
Cây
trồng
khí hậu
Các yếu tố ảnh hưởng đến tiềm 
năng năng suất của cây trồng
• Các yếu tố về khí hậu
Mưa Lượng mưa - Sự phân bố mưa
Nhiệt độ không khí
Ẩm độ tương đối 
Ánh sáng - Hàm lượng chiếu sáng - Cường độ 
chiếu sáng - Thời gian chiếu sáng
Vị trí địa lí - Vĩ độ Kinh độ -
Gió Tốc độ gió 
Sự phân bố gió
Nồng độ CO2
Phân bố lượng mưa trên thế giới
Vòng tuần hoàn của nước
Nước trên trái đất
Hiện trạng về nguồn nước
Lượng mưa
• Trung bình của Việt Nam: 1200 – 2000mm
• Ninh Thuận: 700 – 800 mm ở Phan Rang
1100 mm ở vùng núi
Thừa Thiên Huế: 2700 mm
Hậu qủa của mưa acid
ẩm độ không khí của Việt Nam
• 80 %
Ánh sáng
Vị trí địa lí
Gió 
Khí CO2
• Chất hữu cơ
• Sa cấu 
• Cấu trúc
• Khả năng trao đổi cation
• Độ bảo hòa base
• Độ dốc và địa hình
• Nhiệt độ đất
• Các yếu tố quản lý - Làm đất -Thoát thủy
• Độ sâu tầng đất mặt
Các yếu tố về đất
Phân bố đất ở Việt Nam
Chất hữu cơ
Độ dày các tầng đất
Tầng A ảnh hưởng lớn 
đến sự sinh trưởng 
phát triển của cây trồng
Tầng B
Tầng C
A
B
C
Ẩm độ đất
ảnh hưởng của pH đến 
sự hữu dụng một số chất dinh dưỡng
pH = 4,3
pH = 5,6
Khả năng trao đổi cation của đất
Làm đất
Các yếu tố về cây trồng
Giống /loài
Thời gian sinh trưởng
Đặc tính sinh học của hạt giống
Đặc điểm canh tác - Khoảng cách gieo trồng
Yêu cầu chăm sóc
Hiệu quả sử dụng nước - Sự hữu dụng của nước 
- Bốc thoát hơi nước
Sâu bệnh - Côn trùng - Sâu hại - Cỏ dại
Dinh dưỡng
Hiệu suất thu hoạch
Giống và nhu cầu dinh dưỡng 
của cây trồng
Đầy đủ chất 
dinh dưỡng
Thiếu kali
Vai trò của công tác giống
Tầm quan trọng của sự tiếp tục 
nghiên cứu di truyền học
ảnh hưởng của chế độ tưới
Năng lượng bức xạ mặt trời
Các chất độc 
trong đất
BÀI 2 CÁC NGUYÊN TỐ DINH DƯỠNG 
CẦN THIẾT CHO CÂY TRỒNG
Thiếu dinh dưỡng (deficient):
Ngưỡng (critical range):
Đủ dinh dưỡng (sufficient):
Thừa hay ngộ độc (excessive/toxic):
Thiếu Phosphate
Lá bình thường
Thiếu kali
Thiếu đạm
Thiếu
Nồng độ tới hạn
Đủ chất dinh dưỡng
Gây độc
Các nguyên tố hóa học cần thiết cho sinh 
trưởng và phát triển của cây trồng
Bắp
Đạm (N)
Triệu chứng thiếu đạm
Cà chua
Cỏ alfalfa
N• Thaønh phaàn cuûa caùc amino acids vaø proteins
• Thaønh phaàn cuûa nucleic acids (DNA vaø RNA)
• Thaønh phaàn cuûa dieäp luïc toá ( chlorophyll)
• Raát nhieàu enzymes coù chöùa N
• Coù theå söû duïng laïi khi proteins phaân giaûi vaø ñöïoc taùi 
toång hôïp. 
• Di chuyeån deã daøng trong caây
• Thöøa: phaåm chaát/naêng suaát
P 
Đủ lânThiếu lân
Bắp
• Döï tröû vaø vaän chuyeån naêng löôïng (ADP vaø ATP)
• Thaønh phaàn cuûa caùc nucleic acids (DNA vaø RNA)
• Thaønh phaàn cuûa phosphoproteins vaø phospholipids
• nhieàu enzymes coù chöùa P
• Phaùt trieån reã vaø chaát löôïng haït (caây laáy haït)
• Di chuyeån trong caây
Thiếu lân
K
Triệu chứng thiếu K
Thiếu kali trên cỏ alfalfa
• Haáp thu vaø caân baèng nöôùc cuûa caây thoâng qua taùc 
ñoäng cuûa aùp suaát thaåm thaáu
• Caân baèng cation ñoái vôùi vaän chuyeån anion
• cofactor cuûa nhieàu enzymes
• Lieân quan ñeán nhieàu tieán trình nhö toång hôïp proteins, 
ATP vaø trong quang hôïp
• Khoâng tham gia caáu taïo baát cöù hôïp chaát naøo 
• Di chuyeån trong caây
Thiếu kali
Ca 
• Thaønh phaàn cuûa maøng teá baøo (calcium pectate)
• Quan troïng ñoái vôùi haáp thu dinh döôõng
• Quan troïng ñoái vôùi phaùt trieån vaø phaân chia teá 
baøo
• Caân baèng cation cho vaän chuyeån anion
• Khoâng di chuyeån trong caây
Mg 
• Thaønh phaàn cuûa chlorophyll
• Hoaït hoùa nhieàu enzymes
• Thaønh phaàn cuûa ribosomes neân raát quan 
troïng trong toång hôïp protein
• Di chuyeån trong caây
STriệu chứng thiếu S
Thiếu S trên lúa mì
Thaønh phaàn cuûa caùc amino acids (cysteine vaø 
methionine) vaø caùc proteins coù caùc amino acids 
naøy
Quan troïng trong toång hôïp vitamins, hormones, caùc 
saûn phaåm trao ñoåi chaát khaùc
Thaønh phaàn cuûa glycocides chaát taïo muøi vò ñaëc bieät 
nhö haønh, toûi, muù taïc, 
Khoâng di chuyeån trong caây
Thiếu S trên cây bông vải
Bo
Ngộ độc Bo
• Lieân quan ñeán vaän chuyeån ñöôøng xuyeân qua 
maøng teá baøo vaø trao ñoåi chaát carbohydrate
• Quan troïng trong phaùt trieån teá baøo
• Quan troïng trong hình thaønh noát saàn caây hoï 
ñaäu
• Khoâng di chuyeån trong caây
Fe 
Thiếu Fe trên lúa mì
Fe
• Lieân quan ñeán caùc phaûn öùng oxi hoùa-khöû 
trong teá baøo
• Lieân quan ñeán quang hôïp
• Lieân quan ñeán toång hôïp chlorophyll vaø protein
• Quan troïng trong caùc enzymes hoâ haáp
• Khoâng di chuyeån trong caây
Thiếu sắt trên đậu phụng
Cu 
Thiếu Cu trên lúa mì
Cu
• Lieân quan ñeán caùc phaûn öùng oxi 
hoùa-khöû trong caây
• Hoaït hoùa nhieàu loaïi enzymes
• Lieân quan ñeán hình thaønh vaùch teá 
baøo
• Khoâng di chuyeån trong caây
Zn
Thiếu Zn trên bông vải
Zn
• Lieân quan ñeán toång hôïp vaø hoaït 
hoùa enzyme
• Thaønh phaàn cuûa auxin (ñieàu hoøa 
sinh tröôûng)
• Khoâng di chuyeån trong caây
Mn 
Mn
• Lieân quan ñeán caùc phaûn öùng oxi hoùa-khöû 
trong teá baøo
• Lieân quan ñeán quang hôïp photosynthesis (hình 
thaønh O2)
• Coù theå thay theá magnesium trong vai troø hoaït 
hoùa caùc enzymes
• Khoâng di chuyeån trong caây
Cl
Mo