Ẩm thực ngày tết của người Hoa Phúc Kiến ở thành phố Hồ Chí Minh

TẠPCHÍ KHOAHỌCTRƯỜNGĐẠI HỌCTRÀVINH, SỐ 36, THÁNG 12NĂM2019 DOI: 10.35382/18594816.1.36.2019.312
ẨM THỰC NGÀY TẾT CỦA NGƯỜI HOA PHÚC KIẾN
Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Đặng Hoàng Lan1
LUNAR NEW YEAR CUISINE OF CHINESE FUJIAN
IN HO CHI MINH CITY
Dang Hoang Lan1
Tóm tắt – Ẩm thực là lĩnh vực thể hiện
nét riêng biệt đặc thù trong văn hoá của từng
dân tộc nói chung, cũng như tộc người Hoa
nói riêng. Chính những nét văn hoá riêng đó
đã tạo nên phong tục tập quán của họ. Vì
thế, việc tìm hiểu món ăn ngày tết của người
Hoa Phúc Kiến tại Thành phố Hồ Chí Minh
và so sánh với ẩm thực của nhóm Phúc Kiến
ở Trung Quốc sẽ giúp chúng ta hiểu thêm ý
nghĩa của từng món ăn trong dịp xuân về;
đồng thời, nghiên cứu góp phần tìm hiểu về
con người và quá trình sinh sống của người
Hoa Phúc Kiến ở Việt Nam sâu sắc hơn. Bài
viết tiếp cận nghiên cứu từ góc độ dân tộc
học, làm rõ những sở thích, nhu cầu trong ăn
uống của tộc người Hoa thông qua chuyến
khảo sát và cuộc phỏng vấn sâu do tác giả
thực hiện tại Quận 5, Thành phố Hồ Chí
Minh.
Từ khóa: ẩm thực ngày Tết, người Hoa
Phúc Kiến, Thành phố Hồ Chí Minh.
Abstract – Cuisine is a field that shows
peculiar peculiarities in the culture of each
nation in general, as well as the Chinese
nation in particular. Those unique cultural
traits have created their own customs and tra-
1Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – Đại
học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh
Ngày nhận bài: 8/10/2019; Ngày nhận kết quả bình duyệt:
6/11/2019; Ngày chấp nhận đăng: 4/3/2020
Email: danghoanglan0708@gmail.com
1University of Social Sciences and Humanities – Vietnam
National University Ho Chi Minh City (VNUHCM)
Received date: 8th October 2019; Revised date: 6th
November 2019; Accepted date: 4th March 2020
ditions. Therefore, learning about lunar New
Year’s dishes of Chinese Fujian in Ho Chi
Minh City and comparing with the cuisine
of the Fujian group in China will help us
understand more about the meaning of each
dish. Besides, the study contributes deeply
understanding of the people and living pro-
cess of the Chinese Fujian in Viet Nam. This
study approaches research from the perspec-
tive of Ethnology, clarifying the hobbies and
needs of the Hoa ethnic group from their
statements, through in-depth interviews by
the author.
Keywords: Chinese Fujian, Ho Chi Minh
City, lunar New Year cuisine.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Ẩm thực là một trong ba lĩnh vực thiết yếu
của đời sống: nhà ở, trang phục, ăn uống.
Đây là ba nhu cầu lớn nhất của cuộc sống
con người, được gọi là “văn hoá đảm bảo
đời sống” (Life-sustaining Culture). Trong xã
hội, ăn uống đã trở thành một nhu cầu cấp
thiết của con người. Con người cần có thức
ăn để sống. Con người cũng cần nghĩ đến ăn
uống trước rồi mới nghĩ đến văn chương, âm
nhạc, hội hoạ, khoa học. Ở Việt Nam, người
Việt có câu “có thực mới vực được đạo”,
người Hoa thì có câu “dĩ thực vi tiên” với ý
nghĩa lấy cái ăn làm trước. Khi ẩm thực của
mỗi dân tộc đã vượt lên trên ý nghĩa thuần
tuý, nó trở thành một nghệ thuật đa dạng và
là đặc trưng văn hoá của mỗi dân tộc.
Dân tộc Hoa ở Thành phố Hồ Chí Minh có
382.825 người (chiếm 81,78% trong tổng số
11
TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH, SỐ 36, THÁNG 12 NĂM 2019 VĂN HÓA - GIÁO DỤC - NGHỆ THUẬT
dân tộc thiểu số) gồm năm nhóm ngôn ngữ
chính: Quảng Đông, Triều Châu, Khách Gia,
Phúc Kiến, Hải Nam. Người Hoa sinh sống
ở hầu hết các quận huyện, nhưng tập trung
chủ yếu ở khu vực Chợ Lớn (Quận 11, 6, 5,
8, Bình Tân và Tân Phú) [1].
Phúc Kiến là tỉnh nằm ở vùng ven biển
phía Đông Nam của Trung Quốc ngày nay.
Tỉnh Phúc Kiến giáp với tỉnh Chiết Giang ở
phía Bắc, với tỉnh Giang Tây ở phía Tây và
với tỉnh Quảng Đông ở phía Nam. Đài Loan
nằm ở phía Đông của tỉnh Phúc Kiến, qua eo
biển Đài Loan. Tên gọi Phúc Kiến bắt nguồn
từ việc kết hợp tên gọi của hai thành phố
Phúc Châu và Kiến Châu (tên cũ của Kiến
Âu) trên địa phận vào thời nhà Đường [2].
Trải qua nhiều biến cố, đến nay, tỉnh Phúc
Kiến thuộc khu kinh tế Bờ Tây Eo biển của
Trung Quốc. Bề dày lịch sử góp phần tạo nên
nền văn hóa ẩm thực Phúc Kiến đa sắc màu.
Người Phúc Kiến thuộc nhóm người Hoa
đã đến và định cư ở Việt Nam sớm, từ sau
khi nhà Minh bị Mãn Thanh lật đổ. Người
Phúc Kiến có nguồn gốc địa lí từ Áo Môn –
Tchang Tchéou/Tsuan Tchéou (Trung Quốc),
thuộc ngôn ngữ Áo Môn, Hokkien [3]. Người
Hoa Phúc Kiến đến Việt Nam chủ yếu là từ
các phủ/huyện Tuyền Châu, Chương Châu và
Phúc Châu. Tuy nhiên, người Phúc Châu lại
nói một phương ngữ khác so với phần còn
lại của tỉnh Phúc Kiến, được gọi là phương
ngữ Phúc Châu (hay là tiếng Mân Đông).
Trong quá trình định cư ở Việt Nam, người
Hoa Phúc Kiến tiếp tục phát triển những đặc
trưng văn hóa của mình, hội nhập vào văn
hóa người Việt, trên cơ sở những yếu tố văn
hoá truyền thống.
Ẩm thực là một trong những bộ phận kết
tinh văn hoá của các dân tộc, trong đó có
người Hoa Phúc Kiến Việt Nam. Nó góp
phần tạo dựng truyền thống, phong tục – tập
quán. Tìm hiểu ẩm thực ngày Tết của người
Hoa Phúc Kiến tại Thành phố Hồ Chí Minh
thông qua chủng loại và ý nghĩa của từng
món ăn có thể giúp chúng ta nắm bắt được
tính đa dạng, phong phú của văn hoá tộc
người này.
II. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
Trong Vài món ăn truyền thống của người
Hoa Quảng Đông ở Thành phố Hồ Chí Minh
(khu vực Quận 5, 6), Đặng Hoàng Lan đã giới
thiệu ẩm thực của người Hoa Quảng Đông
dùng trong các dịp cúng tế, lễ tết và kể cả
ngày thường [4]. Trong đó, tác giả đã trình
bày cách chế biến và ý nghĩa của các món
ăn được sử dụng. Ngoài ra, tác giả cũng so
sánh ẩm thực giữa hai nền văn hóa Hoa –
Việt, mỗi một tộc người đều có các món đặc
trưng riêng. Họ đã giao lưu và bổ sung cho
nhau để làm phong phú thêm kho tàng ẩm
thực của dân tộc mình. Bài viết đã cung cấp
những kiến thức cơ bản trong văn hóa ẩm
thực của người Hoa Quảng Đông. Đây là cơ
sở dữ liệu mà chúng tôi kế thừa và tiếp tục
nghiên cứu ẩm thực người Hoa ở Việt Nam.
Từ đó, chúng tôi có cách nhìn chung trong
sự so ... ụng nhiều
nhất. Có thể kể một số loại bánh như bánh
tổ, bánh bò (phá cú), bánh lá đào, bánh đậu
phộng, bánh trung thu, bánh long phụng,
bánh nhân cốm, bánh hạt sen, bánh ú, bánh
pía, mè láo.
Bánh tổ (bánh niên cao)
Bánh tổ (tiềm ké), còn gọi là bánh niên
cao (Nian Gao – 粘糕) , là loại bánh truyền
thống, không thể thiếu trong các dịp lễ tết.
Bánh này tượng trưng cho “niên niên cao
thăng” hoặc “bách sự cự cao”, trong tiếng
Trung, nó đồng âm với từ “một năm mới
cao”, nghĩa là một năm mới ngày càng tốt
đẹp và phát triển hơn. Ở Trung Quốc, món
bánh này cũng là một món quà biếu Tết
không thể thiếu, nó mang ý nghĩa như một
lời cầu chúc cho một năm mới thịnh vượng
và gặt hái được nhiều thành công.
Nguyên liệu chính của bánh niên cao là bột
gạo nếp, bột mì, muối và đường. Bánh được
gói trong lá chuối đã bôi dầu và hấp trong
45-50 phút. Mỗi vùng khác nhau sẽ có một
loại bánh niên cao khác nhau: ở Thượng Hải
thì bánh màu trắng; ở Quảng Đông thì bánh
màu nâu; ở Phúc Kiến, người ta làm bánh từ
bột gạo và khoai môn. Ngoài ra, một số nơi
còn làm bánh với táo tàu, vừng trắng, chà là
đỏ, hoặc nhiều loại hạt khác nhau để món ăn
càng thêm đặc biệt.
Người Hoa Phúc Kiến ở Thành phố Hồ
Chí Minh thường tự làm hoặc mua bánh tổ
có dán chữ “phước” hoặc chữ “đại cát” bằng
giấy đỏ, chữ nhũ vàng hay mực tàu. Bánh này
thường có hai loại, một làm bằng bột mì, một
làm bằng bột gạo và kèm thêm các nguyên
liệu như đường, hạt dẻ, quả chà là, lá sen.
Cũng giống như bánh chưng, bánh tét của
Việt Nam, bánh niên cao ngoài ăn trực tiếp,
người ta còn sáng tạo ra nhiều cách ăn mới
đa dạng như cắt nhỏ bánh rồi xào cùng với
các nguyên liệu khác hoặc tẩm bột rồi rán
giòn.
Chè trôi nước (chè ỉ)
Chè trôi nước là món ăn đặc trưng trong
dịp tết, ngoài ra nó còn được sử dụng chính
trong lễ hội đèn lồng ở Trung Quốc. Chè
trôi nước trong tiếng Trung được gọi là
Ta¯ngyuán, còn trong quan niệm của người
Hoa gốc Quảng Đông, chè trôi nước được
gọi là thoón diễn (nổi lên, làm ăn phát đạt)5.
Từ này phát âm tương tự như từ "đoàn viên".
Ngoài ra, do hình dáng tròn tròn của nhiều
viên chè trong chén nên món này cũng còn
mang ý nghĩa gia đình sum vầy. Đó là lí do
vì sao món chè trôi nước được yêu thích vào
ngày Tết ở Trung Quốc. Nó ngụ ý là người
ăn vào sẽ vui vẻ, hạnh phúc, mát mẻ, viên
mãn như vị ngọt ngào của đường.
Có rất nhiều loại chè được nấu vào dịp tết,
tùy vào khẩu vị của người chủ nhà như món
chè ỉ, nấu bằng bột nếp, vo viên tròn xoe, bên
trong có viên đường tán bé xíu hình vuông
(tượng trưng cho trời và đất) có ý nghĩa chỉ
sự viên mãn. Ngoài ra, còn có chè mè đen
(chí mà phù), chè đậu xanh (lục tào xá), chè
đậu đỏ táo khô (lùng tào xá), chè hạt sen
(lín chí cẩn), chè khoai môn (phù thẩu), chè
khoai lang (phán xì thoỏn). Nhưng đặc biệt
nhất vẫn là chè ỉ, nó biểu trưng cho sự kết
hợp, đoàn tụ của gia đình. Đây có thể coi
là món tráng miệng ngọt ngào, ấm áp vào
những ngày đầu năm mới.
Trứng trà (hột gà trà)
Trứng trà (hột gà trà) là một món ăn nhẹ,
ngon và bổ dưỡng, không thể thiếu trong
những bữa cơm sum họp gia đình của người
Hoa, bởi vì theo quan niệm của người Hoa,
đây là một món ăn mang lại sự thịnh vượng
và may mắn.
Cách làm món trứng trà tương đối đơn
giản. Đầu tiên, người ta luộc chín trứng gà
rồi dùng thìa đập nhẹ cho nát vỏ. Trứng sau
khi đập được đun với nước trà cùng các loại
gia vị khác như nước tương, hoa hồi, lá quế,
vỏ quýt, đường, muối. . . Trứng tiếp tục được
đun trong vòng một giờ đồng hồ, rồi ủ trong
khoảng năm giờ sau đó để có được một món
trứng trà ngon. Trứng trà thành phẩm sau khi
được vớt ra, không chỉ có những đường vân
đẹp mắt như viên thạch anh màu hạt dẻ, mà
nó còn có vị ngon đậm đà của trứng, cùng
5Quan Quảnh Toàn, người Hoa Quảng Đông ở Quận 6,
Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 14/10/2019.
17
TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH, SỐ 36, THÁNG 12 NĂM 2019 VĂN HÓA - GIÁO DỤC - NGHỆ THUẬT
hương thơm đặc biệt của thảo dược.
Người Hoa Quảng Đông thì lại cho “trứng
vào Hồng Trà nhuộm đỏ, dâng cúng ông bà,
đây là tục lệ, trứng chẵn chứ không lẻ”6.
Bánh mứt và trái cây
Cũng như người Việt, người Hoa cũng
dùng khay bánh mứt Tết để cúng giao thừa
và tiếp đãi khách thăm nhà vào dịp năm mới.
Đối với người Hoa Phúc Kiến, cúng giao thừa
phải có 12 đĩa bánh mứt, tượng trưng cho 12
tháng trong năm, năm nào nhuần thì bày 13
đĩa.
Trong nhà của người Hoa Phúc Kiến vào
dịp tết thường có một khay mứt để tiếp đãi
khách. Khay mứt Tết thường có hình tròn,
với 6 hoặc 8 ngăn nhỏ. Theo quan niệm của
người Hoa, hình tròn tượng trưng cho sự trọn
vẹn, viên mãn, còn số 6 và số 8 là hai con
số may mắn, con số của phát tài, phát lộc.
Mỗi ngăn nhỏ của khay mứt sẽ đựng một loại
bánh, kẹo, mứt khác nhau với những ý nghĩa
tượng trưng khác nhau như hạt dưa đỏ mang
lại niềm vui và may mắn; mứt gừng là lời
cầu chúc cho gia đình đầm ấm, hạnh phúc;
bánh, kẹo mang đến thật nhiều sự ngọt ngào
cho năm mới; mứt dừa tượng trưng cho sự
sum vầy, đoàn viên; lạc (đậu phộng) là biểu
tượng của sự trường thọ; mứt bí là lời cầu
chúc sức khỏe và phát triển; long nhãn mang
ý nghĩa sinh thật nhiều con trai; mứt kim quất
là màu vàng của an lành và thịnh vượng. . .
Ngoài ra, tùy từng vùng khác nhau mà thành
phần của khay mứt Tết sẽ có sự thay đổi đa
dạng khác nhau, để phù hợp khẩu vị của tất
cả mọi người.
Ngày Tết, người Hoa Phúc Kiến thường sẽ
chọn các loại trái cây như táo, cam, quýt,
bưởi, quất, mỗi loại trái cây có một ý nghĩa
đặc biệt đối với người Hoa, như trái táo tượng
trưng cho sự hòa bình; trái cam cho sự thịnh
vượng; trong đó quýt là loại trái cây tượng
trưng cho sự may mắn, vì xuất phát từ chữ
Hán: 桔子 (một bên là chữ 木 “mộc”, một
bên là chữ 吉 “kiết”, “kiết” đồng âm với từ
“kiết” là “cát”, chỉ sự may mắn, tốt lành).
Những quả này có hình tròn, màu vàng tượng
6Quan Quảnh Toàn, người Hoa Quảng Đông ở Quận 6,
Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 14/10/2019
trưng cho sự may mắn, thịnh vượng, phát tài
phát lộc. Hơn nữa, khi chọn mua trái cây,
người ta cũng thường chọn những quả còn
đầy đủ cuống lá, vì theo họ đây là biểu tượng
của sự trường thọ và tài lộc.
Người Hoa Phúc Kiến có thể mua những
chậu cây nhỏ để chưng kiểng trong nhà. Hoặc
mua trái để chưng lên bàn thờ, họ thường
chọn những quả còn lá tươi, vì lá biểu tượng
cho sự trường thọ, nhưng người Hoa không
bao giờ mua 4 quả, bởi theo họ số 4 tượng
trưng cho chữ "tử", là biểu tượng của cái chết,
một điều cần tránh trong dịp Tết đến, xuân
về.
C. Đồ uống vào dịp lễ tết truyền thống
Bên cạnh những món ăn truyền thống được
dùng trong dịp lễ tết, trà và rượu là hai loại
thức uống không thể thiếu khi nhắc đến ẩm
thực người Hoa.
Trung Quốc được xem là “quê hương của
trà” bởi đây là quốc gia đầu tiên phát hiện
ra trà và sử dụng trà như một đồ uống. Trà
không chỉ là thức uống thanh nhiệt, mà còn
chữa được bệnh. Trà được liệt vào một trong
bảy thứ quan trọng trong cuộc sống, có thể
thấy uống trà là điều rất quan trọng. Đặc
biệt, khi có khách quý đến thăm nhà, thay
vì mời rượu trong những buổi gặp mặt đầu
năm, người Hoa thường dùng trà để tiếp đãi
khách quý. Trà đóng vai trò quan trọng trong
văn hóa cũng như đời sống ẩm thực của người
Hoa.
Đối với người Hoa, thưởng trà đã trở thành
nét văn hóa đặc sắc tự bao đời. Việc pha trà,
uống trà là thói quen, là niềm vui và là nghệ
thuật; trong nghệ thuật trà, mùi và hương vị
của trà là điều quan trọng nhất. Mỗi vùng
miền, địa phương lại có sở thích uống trà,
cách pha, cách thưởng thức trà khác nhau.
Người Bắc Kinh thích uống trà hoa nhài;
người Thượng Hải lại thích uống trà xanh;
người Phúc Kiến thích trà đen; còn người ở
miền Nam tỉnh Hồ Nam thường lấy trà gừng
muối để tiếp khách.
Trong những bữa cơm gia đình đoàn tụ hay
những buổi tiệc quan trọng, trà là loại thức
uống không thể thiếu trên bàn ăn của người
18
TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH, SỐ 36, THÁNG 12 NĂM 2019 VĂN HÓA - GIÁO DỤC - NGHỆ THUẬT
Hoa. Trà được dùng trong suốt bữa ăn, vì hầu
hết các món Trung Hoa đều có nhiều dầu mỡ
và kèm theo nhiều hương vị mặn, chua, cay,
chính vì thế uống trà sẽ giúp cân bằng lại
khẩu vị mỗi khi chuyển sang một món ăn
khác. Nhiều loại trà nổi tiếng có xuất xứ từ
Phúc Kiến như trà Ô Long, nham trà Vũ Di
(武夷岩茶), trà Mẫn Nam, trà Thiết Quan
Âm và trà hoa nhài Phúc Châu.
Rượu được xem là một loại thức uống
truyền thống của người Hoa. Uống rượu và
kính rượu là một trong những điểm quan
trọng không thể thiếu trong văn hoá chiêu
đãi khách của người Trung Hoa và họ cho
rằng nó là một phần không thể thiếu trong
văn hoá giao tiếp, làm ăn của họ.
Theo tương truyền, nguồn gốc của rượu
xuất phát từ các loại thức uống lên men có
cồn của người Trung Hoa. Cũng giống như
Việt Nam, phần lớn các loại rượu của họ đều
được chế biến từ những loại ngũ cốc, mà tiêu
biểu nhất là gạo.
Người ta phân rượu thành hai loại chính
là hoàng tửu và mễ tửu. Hoàng tửu được lên
men và ủ trực tiếp từ ngũ cốc, như gạo hoặc
lúa mì và trải qua thời gian dài nấu mới thành
phẩm. Thông thường, hoàng tửu chỉ có nồng
độ dưới 20 độ cồn. Loại rượu này được xem
là rượu nhẹ, chúng được khử trùng và đóng
chai đem bán trên thị trường. Hoàng tửu cũng
được sử dụng làm nguyên liệu để chưng cất
thành mễ tửu (rượu gạo trắng), thêm vào đó
những phụ gia cần thiết. Mễ tửu có nồng độ
cồn cao, thông thường sẽ lớn hơn 30 độ cồn
và khi uống vào sẽ có cảm giác cay và nóng
đốt trong cổ.
Ở Trung Quốc, nổi tiếng nhất là rượu Mao
Đài (tỉnh Quý Châu). Rượu Mao Đài được
tôn là quốc tửu. Ngoài ra, chúng ta còn có
thể kể đến rượu Phần và rượu Trúc Diệp
Thanh (tỉnh Sơn Tây); rượu Ngũ Lương Dịch,
rượu Kiếm Nam Xuân, rượu Đại Khúc, rượu
Đặc Khúc, rượu Lô Châu Lão Diếu (tỉnh Tứ
Xuyên); rượu Cổ Tỉnh (tỉnh An Huy); rượu
Dương Hà Đại Khúc (tỉnh Giang Tô); rượu
Đồng (tỉnh Quý Châu); rượu Mỹ Vị Tư (tỉnh
Sơn Đông); rượu nho đỏ Bắc Kinh, rượu nho
trắng Sa Thành (tỉnh Hà Bắc); rượu nho trắng
Dân Quyền (tỉnh Hà Nam); rượu nếp Thiệu
Hưng (tỉnh Chiết Giang)...
Người Hoa nói chung và người Hoa Phúc
Kiến nói riêng thích uống rượu vào các
dịp quan trọng như ngày tết Nguyên đán,
tết Trùng dương, ngày thôi nôi, ngày mừng
thọ. . . Khi mời rượu, chủ nhân phải rót đầy
tràn li, vì rót vơi sẽ bị cho là không tôn
trọng khách; phải mời bậc trưởng thượng
uống trước. Người mời rượu nên đứng dậy,
hai tay nâng li. Khi cụng li, người nhỏ tuổi
(hay người có địa vị thấp hơn) phải để li thấp
hơn miệng li người kia một chút, khi nâng
li thì mời mọc đẩy đưa, chúc tụng qua lại.
Những câu chúc thường được sử dụng như
“Chúc ngài phúc như Đông hải, thọ tỉ Nam
sơn”; hay “Tửu phùng tri kỉ thiên bôi thiểu”
trong bài thơ Xuân nhật Tây Hồ ký Tạ Pháp
– Âu Dương Tu ngụ ý “Cùng bạn hiền ngàn
li không đủ”.
V. KẾT LUẬN
Những nội dung được nêu trên cho chúng
ta thấy, trong quá trính hội nhập với khu vực
và thế giới hiện nay, Thành phố Hồ Chí Minh
đã thể hiện được tính năng động qua văn hoá
ẩm thực, nhiều món ăn của người Hoa từ
các nước và vùng lãnh thổ đã du nhập vào
Thành phố như các món từ Nhật Bản, Đài
Loan, Hồng Kông, Singapore. . . Các trường
phái văn hoá ẩm thực có nhiều điểm khác
nhau, nhưng rất uyển chuyển trong việc lựa
chọn nguyên liệu để phù hợp với khẩu vị và
nguyên liệu sẵn có của từng vùng miền. Điều
này càng làm cho ẩm thực ngày tết của người
Hoa Phúc Kiến tại Thành phố Hồ Chí Minh
thay đổi và được bổ sung ngày một phong
phú, đa dạng hơn.
Trong xu hướng hội nhập quốc tế như hiện
nay tại Thành phố Hồ Chí Minh, địa điểm thể
hiện sự giao lưu giữa các tộc người sống cộng
cư cùng với các dân tộc trên thế giới đậm đặc
nhất, trong từng món ăn cũng được biến đổi
thể hiện sự giao lưu giữa các tộc người sống
cộng cư tại đây. Điều đó cho thấy sự dung
hợp văn hoá trong ẩm thực của người Hoa
Phúc Kiến tại Thành phố Hồ Chí Minh.
Ẩm thực ngày tết đã phần nào cho thấy
sự đa dạng trong văn hoá ẩm thực của người
19
TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH, SỐ 36, THÁNG 12 NĂM 2019 VĂN HÓA - GIÁO DỤC - NGHỆ THUẬT
Hoa Phúc Kiến. Mỗi món ăn đều mang ý
nghĩa biểu tượng riêng của nó; nó ẩn chứa
những khát vọng, ước mong, niềm tin của con
người. Ẩm thực của người Hoa Phúc Kiến
thay đổi theo từng lứa tuổi, gia đình, địa vị xã
hội và điều kiện kinh tế. Ngày xuân sum vầy
bên bữa cơm gia đình, mọi người không chỉ
được thưởng thức món ăn ngon mà còn hào
hứng khi được lắng nghe những câu chuyện
có ý nghĩa thú vị đằng sau mỗi món ăn đó.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Tổng cục Thống kê. Kết quả sơ bộ tổng điều tra dân
số và nhà ở năm 2019; 2019.
[2] Wikipedia. Phúc kiến; 1999. Truy cập từ:
https://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%BAc_Ki%E1
%BA%BFn [Truy cập ngày 23/5/2019].
[3] Tsai Maw Kuey. Les Chinois au Sud Viet Nam (Người
Hoa ở miền Nam Việt Nam) bản dịch của Ủy ban
Nghiên cứu Sử học và Khoa học của Bộ Quốc gia
Giáo dục Sài Gòn [Đỗ Văn Anh dịch]. Paris: Trường
Đại học Sorbonne; 1968.
[4] Đặng Hoàng Lan. Vài món ăn truyền thống của người
Hoa Quảng Đông ở Thành phố Hồ Chí Minh. Tạp chí
Nguồn sáng dân gian. 3/2010;3:93.
[5] Vũ Văn Tuấn. Văn hóa ẩm thực của người Hán ở Tứ
Xuyên, Trung Quốc [Luận văn Thạc sĩ]. Trường Đại
học Khoa học Xã hội và Nhân văn – Đại học Quốc
gia Thành phố Hồ Chí Minh; 2013.
[6] Trần Anh Thư. Ẩm thực người Hoa Phúc Kiến ở Thành
phố Hồ Chí Minh (khu vực Chợ Lớn). Nhà Xuất bản
Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh; 2017.
[7] Quận ủy – Ủy ban nhân dân Quận 5. Địa chí văn hoá
Quận 5, Thành phố Hồ Chí Minh. Thành phố Hồ Chí
Minh; 2000.
[8] Đỗ Huyền. 4 món ngon hút hồn du khách
ở Phúc Kiến. Thành phố Hồ Chí Minh;
2014. Truy cập từ: https://vnexpress.net/du-
lich/4-mon-ngon-hut-hon-du-khach-o-phuc-
kien-2982036.html?fbclid=IwAR3wqoXNiq8-
eHs3QGkKgNYB8dGqh7-
FZ50YDQGR_Q3N_4hkax4kKsF5qns [Truy cập
ngày 20/5/2019].
[9] Hoàng Hà. Phật Nhảy Tường món ngon
danh tiếng bậc nhất Trung Hoa; 2016. Truy
cập từ: https://dantri.com.vn/du-lich/phat-nhay-
tuong-mon-ngon-danh-tieng-bac-nhat-trung-hoa-
20161214141214796.htm [Truy cập ngày 21/5/2019].
20