Nghiên cứu ứng dụng kỹ thuật hấp phụ miễn dịch vi hạt đánh dấu huỳnh quang phát hiện kháng thể kháng hla trong huyết thanh bệnh nhân suy thận mạn tính dự kiến ghép thận

T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 3-2019 
 5 
NGHIÊN CỨU ỨNG DỤNG KỸ THUẬT HẤP PHỤ MIỄN DỊCH 
VI HẠT ĐÁNH DẤU HUỲNH QUANG PHÁT HIỆN KHÁNG THỂ 
KHÁNG HLA TRONG HUYẾT THANH BỆNH NHÂN SUY THẬN 
MẠN TÍNH DỰ KIẾN GHÉP THẬN 
 Đỗ Khắc Đại1; Nguyễn Ngọc Tuấn1 
 Hoàng Trung Kiên1; Nguyễn Đặng Dũng1 
TÓM TẮT 
Mục tiêu: sàng lọc phát hiện kháng thể kháng HLA trong huyết thanh bệnh nhân nhận thận 
ghép bằng kỹ thuật hấp phụ miễn dịch vi hạt đánh dấu huỳnh quang và đánh giá hiệu quả định 
danh kháng thể kháng HLA trong huyết thanh bệnh nhân suy thận mạn dự kiến ghép thận bằng 
kỹ thuật hấp phụ miễn dịch vi hạt đánh dấu huỳnh quang. Đối tượng và phương pháp: sử dụng 
2 bộ kít sàng lọc và định danh kháng thể kháng HLA trên 55 mẫu huyết thanh được thu thập từ 
55 bệnh nhân suy thận và phân tích bằng kỹ thuật hấp phụ miễn dịch vi hạt đánh dấu huỳnh 
quang trên hệ thống Luminex 200 tại Bộ môn Miễn dịch, Học viện Quân y. Kết quả: 27/55 mẫu 
huyết thanh (49,09%) có kháng thể kháng HLA dương tính, trong đó dương tính với lớp I + lớp 
II chiếm tỷ lệ cao nhất (44.44%). Định danh được 17 loại kháng thể kháng HLA-A; 31 loại kháng 
thể kháng HLA-B và 22 loại kháng thể kháng HLA lớp II. Kết luận: đã ứng dụng thành công kỹ 
thuật hấp phụ miễn dịch vi hạt đánh dấu huỳnh quang trong xét nghiệm sàng lọc và định danh 
kháng thể kháng HLA trong huyết thanh của bệnh nhân suy thận mạn tính dự kiến ghép thận. 
* Từ khoá: Suy thận mạn tính (dự kiến ghép thận); Phát hiện kháng thể kháng HLA; Kỹ thuật 
hấp phụ miễn dịch vi hạt đánh dấu huỳnh quang. 
Application of Fluorescence Covalent Microbead Immunosorbent 
Assay in Detection of Anti-HLA Antibodies in Recipient Candidates 
for Kidney Transplant 
Summary 
Objectives: Anti-HLA antibodies in serum of kidney transplant recipients may significantly be 
involved in antibody-mediated graft rejection. Identification of the antibodies before kidney 
transplant in these patients, therefore, helps clinicians to better manage the patients both 
pre-and post-transplant. The aims of the present study are to screen and to identify anti-HLA 
antibodies in serum of recipient candidates for kidney transplant at 103 Military Hospital. 
Subjects and methods: A fluorescence covalent microbead immunosorbent assay test kit, along 
with Luminex 200 analyzer, were adopted in the study which allowed screening and identifying 
anti-HLA antibodies present in 55 serum samples from 55 recipient candidates for kidney transplant. 
1. Học viện Quân y 
Người phản hồi (Corresponding): Nguyễn Ngọc Tuấn (nguyenngoctuanmd@gmail.com) 
Ngày nhận bài: 21/12/2018; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 25/01/2019 
 Ngày bài báo được đăng: 28/02/2019. 
T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 3-2019 
 6 
Results: 27 (out of 55) serum samples (49.09%) were reactive to anti-HLA antibodies; samples 
simultaneously reactive to anti-HLA class I and class II accounted for 44.4% of total number 
of reactive samples. HLA class I antibodies identified include 17 anti-HLA-A and 31 anti-HLA-B; 
for HLA class II antibodies, 22 anti-HLA-DR antibodies were identified. Conclusions: Fluorescence 
covalent microbead immunosorbent assay with Luminex 200 analyzer were effective in screening 
and identification of anti-HLA antibodies in kidney transplant recipients. 
* Keywords: Kidney transplant; Recipient candidates for kidney transplant; Anti-HLA antibody; 
Fluorescence covalent microbead immunosorbent assay. 
ĐẶT VẤN ĐỀ 
Kể từ khi ca ghép thận đầu tiên trên 
thế giới thành công năm 1954, ghép thận 
đã trở thành phương pháp điều trị tối ưu 
nhất đối với bệnh nhân (BN) suy thận 
mạn (STM) giai đoạn cuối. Tại Việt Nam, 
ca ghép thận đầu tiên được thực hiện 
thành công tại Bệnh viện Quân y 103 vào 
tháng 6 - 1992. Từ đó đến nay, đã có 
hàng ngàn BN được ghép thận thành 
công tại các trung tâm y tế lớn trên toàn 
quốc. Một trong những vấn đề quan trọng 
nhất trong ghép thận đó là tình trạng đào 
thải thận ghép, nguyên nhân do đáp ứng 
miễn dịch của cơ thể túc chủ chống lại 
mô ghép khác gen. Trong đó, phản ứng 
đào thải thận ghép tối cấp, cấp tính và 
mạn tính qua trung gian kháng thể được 
nhiều tác giả công bố [1]. 
Nhiều phương pháp xét nghiệm phát 
hiện kháng thể kháng - kháng nguyên HLA 
trước ghép (xét nghiệm tiền mẫn cảm) 
được ứng dụng trên lâm sàng nhằm hạn 
chế phản ứng đào thải thận ghép tối cấp 
và cấp tính qua trung gian kháng thể như 
kỹ thuật gây độc tế bào phụ thuộc bổ 
thể (CDC); kỹ thuật ELISA và kỹ thuật 
hấp phụ miễn dịch vi hạt đánh dấu huỳnh 
quang (FCMIA). Trong đó, kỹ thuật FCMIA 
là kỹ thuật mới với nhiều ưu điểm nổi bật 
như có độ nhạy và độ chính xác cao trong 
việc phát hiện kháng thể kháng lại kháng 
nguyên HLA so với kỹ thuật CDC và ELISA. 
Tại Học viện Quân y, việc triển khai 
thành công kỹ thuật này có ý nghĩa thực 
tiễn rất quan trọng, góp phần hạn chế tối 
đa phản ứng đào thải mô ghép trong 
ghép thận, cũng như theo dõi xuất hiện 
của kháng thể kháng HLA sau ghép 
nhằm nâng cao hiệu quả trong chẩn 
đoán và điều trị cho BN nhận thận ghép. 
Xuất phát từ những phân tích trên, nhóm 
nghiên cứu tiến hành đề tài này nhằm 
mục tiêu: Sàng lọc phát hiện kháng thể 
kháng HLA trong huyết thanh bằng kỹ 
thuật FCMIA và hiệu quả định danh 
kháng thể kháng HLA ở BN STM tính dự 
kiến ghép thận. 
ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP 
NGHIÊN CỨU 
1. Đối tượng và vật liệu nghiên cứu. 
* Đối tượng nghiên cứu: 55 mẫu huyết 
thanh được thu thập từ 55 BN STM tính 
dự kiến ghép thận và có chỉ định ghép 
thận tại Bệnh viện Quân y 103. 
T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 3-2019 
 7 
* Vật liệu nghiên cứu: 
- 2 kít xét nghiệm: 
 + Kít xét nghiệm sàng lọc phát hiện 
kháng thể kháng HLA (LMX) (Hãng 
Immucor, Mỹ). 
 + Kít xét nghiệm định danh kháng thể 
kháng HLA (ID1 và ID2) (Hãng Immucor, Mỹ). 
- Hoá chất và sinh phẩm xét nghiệm: 
+ Hỗn hợp với số lượng bằng nhau 
các loại hạt từ khác nhau, mỗi loại hạt từ 
huỳnh quang được gắn lên bề mặt một 
ho