Nghiên cứu trường hợp đánh giá cải thiện điều kiện lao động theo chương trình WISH tại làng nghề tái chế nhôm Bình Yên tỉnh Nam Định

| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
Taïp chí Y teá Coâng coäng, 3.2017, Soá 43 15
trình phoûng vaán.
2.3. Thieát keá nghieân cöùu: Moâ taû caét ngang
2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu
2.4.1. Côõ maãu
Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå 
xaùc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 5 tuoåi: 
Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi = 0,05), p = 0,37 [3],  = 0,14 
tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø 
choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con 
döôùi 5 tuoåi.
2.4.2. Caùch choïn maãu: 
Choïn maãu nhieàu giai ñoaïn
Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh: 
Hoøa Bình-mieàn Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân 
Giang- Mieàm Nam; 
Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao 
goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù 
khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ; 
Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù 
con döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu 
tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo 
phöông phaùp laø “coång lieàn coång”.
2.5. Phöông phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu
Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø 
chænh söûa sau khi coù thöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi.
Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân 
phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.
Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung 
caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn 
cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh 
nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, 
ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû 
soùt thoâng tin. Giaùm saùt vieân kieåm tra phieáu khi keát 
thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi.
2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng 
sau khi thu thaäp ñöôïc kieåm tra, laøm saïch, maõ hoaù vaø 
nhaäp baèng phaàn meàm Epidata 3.1, xöû lyù thoáng keâ 
baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä 
%, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2. 
2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc 
tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa 
phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân 
cöùu vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn 
toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc 
ñích nghieân cöùu.
3. Keát quaû
3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/
buù ñuùng khi bò tieâu chaûy 
Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/
buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö 
(n=409)
Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà 
caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû 
mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi 
bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù 
ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%. 
Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò 
tieâu chaûy (n=409)
Noäi dung
Thaønh 
thò
Noâng 
thoân
Mieàn nuùi Toång
p
n % n % n % n %
Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7
0,006Sôï treû beänh naëng 
theâm
5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1
Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình 
thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng 
vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù 
bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám 
tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh 
thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng 
do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa 
2
21 2
1p P
N x
px
Z D H§ ·¨ ¸© ¹

 
2Tạp chí Y tế Công cộng, Số 46 tháng 12/2018
Nghiên cứu trường hợp đánh giá cải thiện điều kiện
lao động theo chương trình WISH tại làng nghề tái chế 
nhôm Bình Yên tỉnh Nam Định
Đỗ Minh Sinh, Vũ Thị Thúy Mai
Tóm tắt: Điều kiện lao động đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an toàn cho người lao 
động, tuy nhiên thực tế hiện nay cho thấy điều kiện lao động tại các làng nghề đang tiềm ẩn nhiều 
yếu tố nguy cơ gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe người lao động. Mục tiêu của nghiên cứu này 
là đánh giá cải thiện điều kiện lao động tại làng nghề tái chế nhôm Bình Yên tỉnh Nam Định. Nghiên 
cứu can thiệp cộng đồng không có nhóm chứng được triển khai từ 2015-2016 trên 20 hộ gia đình 
sản xuất tái chế nhôm tại làng Bình Yên tỉnh Nam Định. Chương trình WISH được sử dụng để can 
thiệp cải thiện điều kiện lao động. Phương pháp quan sát hiện trường bằng bảng kiểm được áp 
dụng để theo dõi sự thay đổi. Kết quả cho thấy sau 12 tháng can thiệp tỷ lệ thực hiện cải thiện điều 
kiện lao động thành công đạt 69,8%. Trong đó cao nhất là nhóm môi trường lao động đạt 75,7%, 
thấp nhất là nhóm thiết kế nơi làm việc cũng đạt 58,8%. Cần triển khai chương trình WISH trên quy 
mô rộng hơn đồng thời nghiên cứu đánh giá sự thay đổi các chỉ số sức khỏe của người lao động.
Từ khóa: làng nghề, tái chế kim loại, người lao động, điều kiện lao động.
A Case Study to review working condition i provement
in WISH Program for Binh Yen Aluminium Recycling 
Village, Nam Dinh Province
Do Minh Sinh, Vu Thi Thuy Mai
Abstract: Working conditions play an important role in ensuring workers’ safety. However, the 
current situation shows that working conditions in craft villages have many potential risk factors. 
T is study aimed to review working condition improvement in Binh Yen Aluminum Recycling Village, 
Nam Dinh Province. Community-based intervention trial was conducted from 2015 to 2016 on 20 
aluminum recycling households in Binh Yen village, Nam Dinh province. The WISH program was 
applied to improve working conditions. Field observation was us d to monitor change. The results
show that after 12 months of intervention, working condition improvement successful rate reached 
69.8%. The highest improvement rate was found with the working environment group - 75.7%, while 
lowest one was fo ... l: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com
4. Boä Y teá
Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com
32 ạ ế ô ộ , Số 46 tháng 12/2018
dụng đã giảm xuống 56,2% sau can thiệp [14]. 
Một nghiên cứu khác tại Thái Lan cho kết quả 
sau can thiệp cải thiện ĐKLĐ đã tăng được thời 
gian NLĐ làm việc tại lò nung từ 15 phút lên 
đến 45 phút [10]. Các chương trình can thiệp 
cải thiện điều kiện lao động còn được chứng 
minh có tác dụng tích cực đối với tình trạng đau 
mỏi xương, khớp nghề nghiệp. Nhận định này 
đã được chứng minh trong nhiều nghiê ứu 
trước đây. Kết quả áp dụng chương trình WISE 
tại một số cơ sở sản xuất vừa và nhỏ ở Thái Lan 
cho thấy sau can thiệp tỷ lệ người lao động báo 
cáo gặp các tình trạng đau nhức ở vai, gáy, cột 
sống, đầu gối giảm xuống một cách có ý nghĩa 
thống kê [7]. Kết quả này cũng tương đồng so 
với một báo cáo gần đây ở Trung Quốc. Theo 
đó tỷ lệ người lao động bị đau nhức ở cổ, vai, 
cột sống, thắt lưng sau can thiệp đã giảm xuống 
từ 9% - 13% so với trước can thiệp [13]. 
Nguyên nhâ gây ra tai nạn lao động rất đa 
dạng và có thể không đồng nhất giữa những 
NLĐ khác nhau. Trước tiên đó là việc không 
đảm bảo các quy tắc về an oàn vệ sinh lao động 
(AT-VSLĐ), không sử dụng phương tiện bảo vệ 
cá n â . Do gánh nặng lao động và gánh nặng 
tư thế lao động lớn dẫn đến tình trạng mệt mỏi 
giảm tập trung làm gia tăng nguy cơ tai nạn. 
Một nguyên nhân quan trọng khác là do điều
kiện làm việc không an toàn như máy, thiết bị 
không được bảo dưỡng, sửa chữa kịp thời... Tìm 
cách loại bỏ các yếu tố này chính là mục đích 
của các can thiệp cải thiện ĐKLĐ. Để thực hiện 
được mục tiêu trên, trong nghiên cứu tại làng
Bình Yên một loạt các hoạt động cải thiện đã 
được thực hiện. (i) Thảo luận với NLĐ và chủ 
hộ sản xuất về tầm quan trọng của AT-VSLĐ 
rồi từ đó xây dựng nội quy sản xuất an toàn và 
treo ở nơi dễ quan sát (bảng 3.2). (ii) Treo các 
phương tiện bản vệ cá nhân ở gần vị trí làm việc 
để NLĐ thuận iệ rong việc sử dụng và cất giữ 
(bảng 3.1). (iii) Thiết kế các tấm che chắn cho 
bộ phận truyền động nguy hiểm của máy cán, 
máy cắt. Thực hiện kiểm tra bảo dưỡng máy, 
thiết bị định kỳ (bảng 3.3). Các hoạt động trên 
có thể giúp làm giảm tỷ lệ mới mắc và hạn chế 
tính chất nghiêm trọng của tai nạn lao động.
Với những nhận định và minh chứng ở trên có 
thể khẳng định rằng chương trình can thiệp cải 
thiện điều kiện lao động WISH tại làng Bình Yên 
đã giúp tạo ra môi trường làm việc an toàn hơn 
từ đó giúp đảm bảo an toàn và nâng cao sức khỏe 
cho người lao động. WISH là một phương pháp 
hướng dẫn trực tiếp tại hộ gia đình do đó để có 
thể hướng dẫn được nhiều hộ gia đình đòi hỏi 
sự lỗ lực của nhà nghiên cứu cả về thời gian và 
năng lực chuyên môn - đây là điểm khác biệt của 
WISH so với WISE và WIND. Do vậy để có thể
triển khai WISH trên quy mô lớn, các dự án cần 
đào tạo được một đội ngũ cộng tác viên chuyên 
nghiệp, tâm huyết và được trả thù lao tương xứng. 
Một điểm hạn chế của nghiên cứu này đó là 
cỡ mẫu hộ gia đình tham gia chương trình can 
thiệp trong nghiên cứu này chỉ có 20/300 hộ gia 
đình trong làng. Bên cạnh đó kết quả của ác
chương trình can thiệp mới chỉ dừng lại ở việc 
mô tả số lượng những cải thiện đã được thực 
hiện mà chưa đi sâu vào phân tích hiệu quả của 
các cải thiện đó đối với sức khỏe của người lao 
động. Những th y đổi về sức khỏe như thay đổi 
về tình trạng mệt mỏi sau ca lao động, thay đổi 
về khả năng làm việc, thay đổi về rối loạn cơ-
xương-khớp, tình ạng tai nạn lao động  cầ
được mô tả để thấy rõ được hiệu quả của các 
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
Taïp chí Y teá Coâng coäng, 3.2017, Soá 43 15
trình phoûng vaán.
2.3. Thieát keá nghieân cöùu: Moâ taû caét ngang
2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu
2.4.1. Côõ maãu
Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå 
xaùc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 5 tuoåi: 
Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi = 0,05), p = 0,37 [3],  = 0,14 
tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø 
choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con 
döôùi 5 tuoåi.
2.4.2. Caùch choïn maãu: 
Choïn maãu nhieàu giai ñoaïn
Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh: 
Hoøa Bình-mieàn Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân 
Giang- Mieàm Nam; 
Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao 
goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù 
khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ; 
Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù 
con döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu 
tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo 
phöông phaùp laø “coång lieàn coång”.
2.5. Phöông phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu
Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø 
chænh söûa sau khi coù thöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi.
Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân 
phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.
Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung 
caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn 
cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh 
nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, 
ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû 
soùt thoâng tin. Giaùm saùt vieân kieåm tra phieáu khi keát 
thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi.
2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng 
sau khi thu thaäp ñöôïc kieåm tra, laøm saïch, maõ hoaù vaø 
nhaäp baèng phaàn meàm Epidata 3.1, xöû lyù thoáng keâ 
baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä 
%, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2. 
2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc 
tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa 
phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân 
cöùu vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn 
toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc 
ñích nghieân cöùu.
3. Keát quaû
3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/
buù ñuùng khi bò tieâu chaûy 
Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/
buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö 
(n=409)
Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà 
caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû 
mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi 
bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù 
ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%. 
Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò 
tieâu chaûy (n=409)
Noäi dung
Thaønh 
thò
Noâng 
thoân
Mieàn nuùi Toång
p
n % n % n % n %
Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7
0,006Sôï treû beänh naëng 
theâm
5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1
Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình 
thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng 
vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù 
bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám 
tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh 
thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng 
do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa 
2
21 2
1p P
N x
px
Z D H§ ·¨ ¸© ¹

 
33Tạp chí Y tế Công cộng, Số 46 tháng 12/2018
chương trình can thiệp.
5. Kết luận
Tỷ lệ thực hiện cải thiện điều kiện lao động 
thành công đạt 69,8%. Trong đó cao nhất là 
nhóm môi trường lao động đạt 75,7%; tiếp theo 
là những cải thiện về cất giữ và vận chuyển 
nguyên vật liệu đạt 72%; những cải thiện về 
đảm bảo an toàn máy đạt 70,5%; những cải 
thiện về cơ sở phúc lợi và tổ chức công việc đạt 
65,4%; thấp nhất là nhóm thiết kế nơi làm việc 
cũng đạt 58,8%.
Để đánh giá được đầy đủ hiệu quả của chương 
trình WISH cần áp dụng chương trình can thiệp 
này trên quy mô rộng hơn đồng thời đánh giá 
sự thay đổi về tình trạng sức khỏe của người lao 
động tham gia chương trình.
Tài liệu tham khảo
Tiế g Việt
1. Cục An toàn Vệ sinh la động-Bộ Lao động 
thương binh và Xã hội (2012), Báo cáo kết quả 
dự án “Thực hiện hiệu quả Chương trình quốc 
gia về An toàn - Vệ sinh lao động nhằm cải thiện 
an toàn và sức khỏe tại nơi làm việc ở Việt Nam”.
2. Đào Phú Cường (2012), Điều kiện lao độ à 
giải pháp cải thiện tại một số cơ sở sản xuất cơ 
khí vừa và n ỏ tỉnh Nam Định, Luận án Tiến sĩ 
Y tế công cộng, Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương.
3. Dương Xuâ Điệp (2011), Đ nh iá hiện
trạng và đề xuất các giải pháp cải thiện sức 
khỏe môi trường tại làng nghề cơ khí Tống Xá, 
huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định, Luận văn Thạc sĩ 
ngành: Khoa học môi trường, Trường Đại học 
Khoa học Tự nhiên.
4. Nguyễn Thị Liên Hương (2005), “Nghiên 
cứu điều kiện làm việc và sức khỏe người lao
động một số làng nghề”, Tạp chí Y học thực 
hành. 10, tr. 39-43.
5. Nguyễn Thị Liên Hương (2012), Nghiên cứu 
nguy cơ sức khỏe ở các làng nghề tại một số 
tỉnh phía Bắc và giả pháp can thiệp, Cục Quả
lý môi trường y tế.
6. Vũ Minh Phượng (2003), Khảo sát điều kiện 
lao động và tình hình sức khỏe của người lao 
động làng nghề Đại Bái-Bắc Ninh, Luận văn 
thạc sĩ y tế công cộng, Trường Đại học Y Hà 
Nội.
Tiếng Anh
7. T Ebara et al. (2007), “Impact of ISO/
TS 20646-1 “Ergonomic procedures for the 
improvement of local muscular workloads” on 
work-related musculoskeletal disorders”, Ind 
Health. 45(2), page 256-267.
8. Jarucha K phuthin (2011), “Appli ation of 
wish technique in improving working condition 
safety and health of informal workers in Muang 
District,Surin Province”, Journal of Preventive
Medicine Association of Th iland. 1(1), page 45-57.
9. Tsuyoshi Kawakami, Sara Arphorn and 
Yuka Ujita (2006), Work improvement for 
safe home, International Labour Organization, 
Tha land.
10. S Krungkraiwong, T Itani and R 
Amornratanapaichit (2006), “Promotion 
of a healthy work life at small enterprises 
in Thailand by participatory methods”, Ind 
Health. 44(1), page 108-111.
11. Aniruth Manothum and Jittra 
Rukijkanpanich (2010), “A participatory 
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |
14 Taïp chí Y teá Coâng coäng, 3.2017, Soá 43
1. Ñaët vaán ñeà
Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em 
laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng 
nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu 
chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 
5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc 
tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5]. 
Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9 
laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so 
vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa 
hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá 
baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh 
vaø xöû lí kòp thôøi khi bò beänh. Ñeå phoøng choáng beänh, 
ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng 
phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû 
lyù khi treû bò maéc beänh ñeå giaûm tyû leä maéc vaø töû vong. 
Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu: 
“Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà 
phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp 
tính ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam”, vôùi 
muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 
5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån 
hoâ haáp ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam 
naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò 
phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng 
caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn 
hieän nay.
2. Phöông phaùp nghieân cöùu
2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu
Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3 
tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho 
3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam.
2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu
Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.
Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi 
5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû 
lôøi phoûng vaán.
Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn 
hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian 
nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù 
mothers being able to detect some severe signs of diarrhea and ARI was low. Only 6.6% of mothers 
recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of 
mothers recognized signs of dyspnea (25.9 % in urban and 1.5% in mountainous region). Mothers’ 
knowledge about prevention of diarrhea and ARI in urban was better than that of mothers in rural and 
mountain regions.
Keywords: Diarrhea, acute respiratory infections, knowledge, under 5-year-old child.
Taùc giaû:
1. Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi
Email: thangtcyt@gmail.com
2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá
Email: longmoh@yahoo.com
3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi
Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com
4. Boä Y teá
Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com
3 ạ ế ô ộ , Số 46 tháng 12/2018
approach to health promotion for informal 
sector workers in Thailand”, J Inj Violence 
Res. 2(2), page 111-120.
12. Inese Mârtiòsone et al. (2010), “Possible 
hazards of work environment in metal processing 
industry in Latvia”, Proceedings of the Latvian 
academy of sciences. 64, page 61-65.
13. Jian Shuai et al. (2014), “Assessing the 
effects of an educational program for the 
prevention of work-related musculoskeletal 
disorders a ong sch ol teachers”, BMC Public 
Health. 14(1), page 1211.
14. H. Takeyama et al. (2006), “A case study on 
evaluations of improvements i pleme ted by 
WISE projects in the Philippines”, Ind Health. 
44(1), page 53-7.