Nghiên cứu kết quả điều trị tấn công ở bệnh nhân viêm cầu thận Lupus có sử dụng Mycophenolate Mofetil tại trung tâm dị ứng - miễn dịch lâm sàng, Bệnh viện Bạch Mai

T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 3-2019 
 49 
NGHIÊN CỨU KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ TẤN CÔNG Ở BỆNH NHÂN 
VIÊM CẦU THẬN LUPUS CÓ SỬ DỤNG 
MYCOPHENOLATE MOFETIL TẠI TRUNG TÂM DỊ ỨNG - 
MIỄN DỊCH LÂM SÀNG, BỆNH VIỆN BẠCH MAI 
 Bùi Văn Khánh1; Nguyễn Văn Đoàn1; Nguyễn Đặng Dũng2 
TÓM TẮT 
Đặt vấn đề: mycophenolate mofetil là một thuốc ức chế miễn dịch được khuyến cáo sử dụng 
cho bệnh nhân viêm cầu thận lupus, tuy nhiên tại Việt Nam chưa có nghiên cứu đánh giá hiệu 
quả điều trị mycophenolate mofetil ở bệnh nhân viêm cầu thận lupus, do đó chúng tôi tiến hành 
nghiên cứu này nhằm đánh giá hiệu quả điều trị mycophenolate mofetil ở bệnh nhân viêm cầu 
thận lupus trên đối tượng người Việt Nam. Đối tượng và phương pháp: nghiên cứu tiến cứu, với 
các chỉ tiêu lâm sàng và xét nghiệm thu thập trên 56 bệnh nhân viêm cầu thận lupus trước và 
sau điều trị mycophenolate mofetil tại Trung tâm Dị ứng - Miễn dịch Lâm sàng, Bệnh viện Bạch 
Mai từ tháng 8 - 2015 đến 6 - 2018. Kết quả: 91,1% nữ, tuổi hay gặp nhất < 40 chiếm 89,2%. 
Biểu hiện lâm sàng hay gặp là ban đỏ (41,1%), viêm khớp (60,7%), điểm hoạt động của bệnh 
SLEDAI trung bình 20,7 ± 6,2, tỷ lệ giảm bổ thể C3 và C4 lần lượt 90,6% và 69,8%. Giá trị 
trung bình protein niệu 24 giờ 4,14 ± 4,36 g/24 giờ; 92,6% bệnh nhân dương tính với ANA và 
75,5% bệnh nhân dương tính với Ds-ADN. Sau 6 tháng điều trị bằng mycophenolate mofetil, 
89,5% bệnh nhân đáp ứng, trong đó đáp ứng hoàn toàn 57,9%, đáp ứng một phần 31,6% và 
10,2% bệnh nhân không đáp ứng điều trị. Kết luận: bệnh nhân viêm cầu thận lupus có biểu hiện 
lâm sàng đa dạng, không chỉ có tổn thương thận đơn thuần. Kết quả điều trị tấn công có sử 
dụng mycophenolate mofetil cho tỷ lệ đáp ứng điều trị cao. 
* Từ khóa: Viêm cầu thận lupus; Mycophenolate mofetil; Điều trị tấn công. 
Evaluation of the Effect of Mycophenolate Mofetil on Lupus 
Nephritis Patients at Center of Allergy and Clinical Immunology, 
Bachmai Hospital 
Summary 
Introduction: The recent recommendations for management of lupus nephritis by mycophenolate 
mofetil, but no study has evaluated the effectiveness of mycophenolate mofetil in treatment of 
lupus nephritis in Vietnam. Here, we asessesed the renal response to mycophenolate mofetil in 
induction therapies in Vietnamese patients with lupus neprhtis. Methods: This study is a retrospective 
analysis clinical manifestations and laboratory test were collected before and after treatment by 
mycophenolate mofetil and analysed by SPSS 20.0 program. Results: Of the 56 patients with 
lupus nephritis, 91.1% female, the age group most affected was under 40 years old (89.2%), 
1. Bệnh viện Bạch Mai 
2. Học viện Quân y 
Người phản hồi: Nguyễn Đặng Dũng (dzdungmd@yahoo.com) 
Ngày nhận bài: 12/11/2018; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 16/01/2019 
 Ngày bài báo được đăng: 01/03/2019 
T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 3-2019 
 50 
the main of manifestations were skin malar rash (41.1%), arthritis (60.7%), hematological 
disorders (66.7%), oral ulcer (25%), the mean of SLEDAI 20.7 ± 6.2, the mean of urine protein 
24h were 4.14 ± 4.36 g/24 hours; 96.2% ANA positive; 75.5% Ds-DNA positive. After 6 months 
of treatment, the remission rate was 89.5%, with 57.9% complete response, 31.6% partial 
response, and 10.2% of patients did not respond to treatment. Conclussion: Based on the 
results of this study, we observed that patients with lupus nephritis treated with mycophenolate 
mofetil had a high remission rates. 
* Keywords: Lupus nephritis; Mycophenolate mofetil; Remission rates. 
ĐẶT VẤN ĐỀ 
Lupus ban đỏ hệ thống (systemic lupus 
erythematosus - SLE) là một bệnh tự miễn 
có đặc trưng bởi thương phức tạp nhiều 
hệ thống cơ quan trong cơ thể, do cơ thể 
sản xuất ra tự kháng thể [8]. Hiện không 
có tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán bệnh 
lupus ban đỏ hệ thống. Bộ tiêu chuẩn 
chẩn đoán lupus ban đỏ hệ thống được 
Hội Khớp học Mỹ (American Rheumotism 
Association - ARA) đề xuất lần đầu tiên 
năm 1971, tiêu chuẩn này được cập nhật 
hai lần sau đó vào năm 1982 và 1997 [8]. 
Tổn thương thận lupus hiện là yếu tố tiên 
lượng bất lợi tới tình trạng nặng, cũng 
như tỷ lệ tử vong của bệnh nhân (BN). 
Điều trị viêm cầu thận (VCT) lupus 
luôn được các nhà nghiên cứu trên thế 
giới quan tâm và đã có nhiều thử nghiệm 
lâm sàng ngẫu nhiên phân loại và đánh 
giá vai trò của thuốc ức chế miễn dịch 
trong điều trị VCT lupus. Hiện nay trên thế 
giới cũng như Việt Nam đã có hướng dẫn 
điều trị VCT lupus có sử dụng thuốc ức 
chế miễn dịch [1, 9]. 
Mycophenolate mofetil (MMF) là thuốc 
ức chế miễn dịch mới có khả năng ức chế 
biệt hoá cả lympho bào T và B. Khoảng 
một thập kỷ trở lại đây, MMF được chấp 
thuận chỉ định an toàn và hiệu quả trong 
điều trị BN VCT lupus trên thế giới, cũng 
như tại Việt Nam [1, 9, 10]. Ở Việt Nam 
chưa có nghiên cứu nào đánh giá hiệu 
quả của MMF trong điều trị tấn công BN 
VCT lupus. Vì vậy, chúng tôi tiến hành đề 
tài này nhằm: 
- Khảo sát đặc điểm lâm sàng và xét 
nghiệm của BN VCT lupus. 
- Đánh giá kết quả điều trị tấn công ở 
BN VCT lupus có sử dụng MMF sau 3 và 
6 tháng điều trị. 
ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP 
NGHIÊN CỨU 
1. Đối tượng nghiên cứu. 
56 BN được chẩn đoán VCT lupus tại 
Trung tâm Dị ứng - Miễn dịch Lâm sàng, 
Bệnh viện Bạch Mai từ tháng 6 - 2015 
đến 12 - 2017 theo tiêu chuẩn của Hội Khớp 
học Mỹ (1997) [9]: 
- BN được chẩn đoán lupus theo Hội 
Khớp học Mỹ (1997). 
- Protein niệu > 0,5 g/24 giờ hoặc > 3+ 
hoặc có trụ tế bào trong nước tiểu (trụ 
hồng cầu, trụ bạch cầu hoặc trụ phối hợp). 
- Hồng cầu niệu > 5 hồng cầu/vi trường, 
loại trừ các nguyên nhân khác như sỏi 
thận, nhiểm khuẩn đường tiết niệu. 
Phân loại mô bệnh học theo phân loại 
của Hội Thận học/Hội Bệnh thận Quốc tế 
2003 (ISN/RPS). 
BN điều trị tấn công bằng MMF khi 
được chẩn đoán VCT lupus trên lâm sàng, 
xét nghiệm hoặc có hình ảnh mô bệnh học 
T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 3-2019 
 51 
phân loại nhóm I