Nghiên cứu đặc điểm xạ hình chức năng thận ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2

CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC 
101
1 Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch
2 Bệnh viện Kiên Lương
Người phản hồi (Corresponding): Võ Duy Ân (bsanpnt@yahoo.com)
Ngày nhận bài: 20/5/2018, ngày phản biện: 05/6/2018
Ngày bài báo được đăng: 30/6/2018
NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM XẠ HÌNH CHỨC NĂNG THẬN Ở 
BỆNH NHÂN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TÝP 2
Võ Duy Ân1, Huỳnh Kim Liễu2
TÓM TẮT
Nghiên cứu mức lọc cầu thận trên 61 bệnh nhân bị đái tháo đường týp 2 bằng 
xạ hình thận với 99mTc-DTPA tại bệnh viện 175. Mục tiêu: (1) Nghiên cứu đặc điểm 
xạ hình chức năng thận ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2. (2) Tìm hiểu mối liên quan 
giữa mức lọc cầu thận với đường máu, HbA1c, tăng huyết áp và albumin niệu ở bệnh 
nhân đái tháo đường týp 2. Phương pháp: Mô tả, tiến cứu, cắt ngang. Khám lâm sàng, 
xét nghiệm cận lâm sàng và làm xạ hình chức năng thận cho các bệnh nhân. Kết quả: 
Mức lọc cầu thận của nhóm nghiên cứu là 75,4 ± 22,3 ml/phút/1,73m2, của thận trái là 
35,0 ± 13,0 thấp hơn của thận phải là và 39,8 ± 11,9 với p<0,01. Không có mối tương 
quan giữa mức lọc cầu thận với glucose máu và HbA1c; nguy cơ giảm mức lọc cầu thận 
ở nhóm có tăng huyết áp đi kèm OR=6,5 với p<0,01; với albumin niệu (+) là OR=4,2 
với p 10 năm OR=3,5 với p<0,01. Kết luận: Mức lọc cầu 
thận của nhóm nghiên cứu là 75,4 ± 22,3 ml/phút/1,73m2, của thận trái thấp hơn của 
thận phải, với p<0,01. Không có mối tương quan giữa mức lọc cầu thận với glucose 
máu và HbA1c; tăng nguy cơ giảm mức lọc cầu thận ở nhóm có tăng huyết áp đi kèm.
Từ khoá: Mức lọc cầu thận, Đái tháo đường, albumin niệu.
STUDY OF RADIATION CHARACTERISTICS THE KIDNEY 
FUNCTION IN PATIENTS WITH TYPE 2 DIABETES
TẠP CHÍ Y DƯỢC THỰC HÀNH 175 - SỐ 14 - 6/2018 
102
ABSTRACT
A Research glomerular filtration rate (GFR) of 61 patients with type 2 diabetes 
mellitus with renal scanning 99mTc-DTPA glomerular filtration rate at the hospital 175. 
Objective: (1) To study characteristics of imaging of renal function. (2) Understanding 
the relationship between GFR with blood sugar, HbA1c, blood pressure and albumin-
uria in patients with type 2 diabetes. Methods: Descriptive, prospective, cross-sectional 
study. Clinical examination, Clinical tests and 99mTc-DTPA GFR gamma - camera re-
nography for patients. Result: GFR of the study group was 75,4 ± 22,3 ml/phut/1,73m2, 
the left kidney was 35,0 ± 13,0 is lower than the right kidney and 39,8 ± 11,9; p <0,01. 
There is no correlation between GFR with blood glucose and HbA1c, the risk of reduced 
GFR in hypertensive group associated is OR = 6,5 with p<0,01; albuminuria (+) is OR 
= 4,2 with p 10 years is OR = 3,5 with p <0.01. Conclu-
sion: GFR of the left kidneys is lower than the right kidney; correlation decreased GFR 
associated with hypertension, albuminuria and disease duration.
Keywords: GFR, diabetes, albuminuria
ĐẶT VẤN ĐỀ
Đái tháo đường (ĐTĐ), đặc biệt 
ĐTĐ týp 2 một bệnh khá phổ biến, gặp 
hầu hết ở mọi lứa tuổi với những mức độ 
khác nhau. Việt Nam không phải là quốc 
gia có tỉ lệ ĐTĐ cao nhất thế giới nhưng 
có tốc độ phát triển nhanh nhất thế giới.
Biến chứng thận là một trong 
những biến chứng nặng nề nhất đối với 
bệnh nhân ĐTĐ, nguy cơ dẫn đến tàn phế 
và tử vong do suy thận. Không những thế, 
biến chứng thận còn ảnh hưởng tới chất 
lượng sống của người bệnh, nó cũng tác 
động rất xấu đến sự xuất hiện, tiến triển 
và gia tăng của các biến chứng mạn tính 
khác như tăng huyết áp, bệnh lý mạch 
máu lớn, bệnh lý võng mạc mắt, nhiễm 
toan.
Việc nghiên cứu xạ hình chức 
năng thận ở bệnh nhân ĐTĐ, góp phần 
phát hiện sớm tổn thương thận, đánh giá 
tác động của ĐTĐ đối với chức năng thận. 
Vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên 
cứu đề tài này với các mục tiêu sau:
1. Nghiên cứu đặc điểm xạ hình 
chức năng thận ở bệnh nhân đái tháo 
đường týp 2
2. Tìm hiểu mối liên quan giữa 
mức lọc cầu thận với đường máu, HbA1c, 
tăng huyết áp và albumin niệu ở bệnh 
nhân đái tháo đường týp 2. 
ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP 
NGHIÊN CỨU
1. Đối tượng nghiên cứu
- Nghiên cứu được tiến hành tại 
Bệnh viện 175/ Bộ Quốc Phòng với 61 
bệnh nhân (BN) ĐTĐ týp 2 nằm điều trị 
CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC 
103
nội trú tại khoa A1 và A 21. Thỏa các điều 
kiện:
+ Chẩn đoán ĐTĐ theo tiêu 
chuẩn ADA 2010 hoặc BN đang kiểm 
soát đường huyết bằng thuốc.
+ Đồng ý tham gia nghiên cứu
- Tiêu chuẩn loại trừ: 
+ Không thực hiện được kỹ thuật 
xạ hình (bị các bệnh lý cấp tính, phụ nữ có 
thai và cho con bú, ).
+ Có bệnh lý ác tính kèm theo
+ Bệnh nhân không hợp tác 
nghiên cứu.
2. Phương pháp nghiên cứu
- Thiết kế nghiên cứu: Đây là 
nghiên cứu mô tả cắt ngang
- Ghi nhận các chỉ số nhân trắc và 
huyết áp: Tuổi; Giới; Cân nặng; Thời gian 
bị bệnh; Huyết áp;
- Tất cả các xét nghiệm BUN, 
creatinin huyết thanh, đường máu, HbA1C, 
định lượng albumin niệu và microalbumin 
niệu được thực hiện tại phòng xét nghiệm 
bệnh viện 175/ Bộ Quốc Phòng theo quy 
trình đã được chuẩn hóa theo quy định 
của Bộ Y tế. Các đối tượng được dặn 
nhịn ăn 12 giờ, không ăn sáng vào hôm 
xét nghiệm. 6 giờ 30 phút lấy 2 ml máu, 
sử dụng mẫu nước tiểu sáng sớm để xét 
nghiệm.
- Đánh giá tổn thương thận theo 
KDOQI-2007:
Đạm niệu Giá trị (mg/g creatinine)
Normoalbuminuria < 30
Microalbuminuria 30 - 300
Macroalbuminuria > 300
- Chụp xạ hình đánh giá chức 
năng thận với DCPX Tc99m-DTPA bằng 
máy gamma SPECT Millennium MG 
(USA) theo một qui trình thống nhất cho 
tất cả đối tượng nghiên cứu. Thời gian ghi 
hình 21 phút, liều DCPX từ 8-15 mCi với 
thể tích từ 0,3-0,7 ml. Xử lý số liệu bán tự 
động theo phương pháp Gates.
3. Phân tích số liệu
Số liệu thu được xử lý theo các thuật 
toán thường dùng trong thống kê y sinh học 
sử dụng phần mềm SPSS 22.0 (2013)
Xác định giá trị trung bình các 
chỉ số ( X ± SD): tuổi, thời gian bị bệnh, 
đường máu, HbA1C, creatinin huyết 
thanh; tỷ số albumin niệu/creatinin niệu 
(mg/g); mức lọc cầu thận (ml/phút/1,73 
m2).
- Tim hệ số tương quan