Mối quan hệ giữa kỹ năng tự nhận thức và tinh thần lạc quan của trẻ vị thành niên

Tạp chí Khoa học và Giáo dục, Trƣờng Đại học Sƣ phạm Huế 
ISSN 1859-1612, Số 04(32)/2014: tr. 69-77 
MỐI QUAN HỆ GIỮA KỸ NĂNG TỰ NHẬN THỨC 
VÀ TINH THẦN LẠC QUAN CỦA TRẺ VỊ THÀNH NIÊN 
NGUYỄN PHƯỚC CÁT TƯỜNG 
ĐINH THỊ HỒNG VÂN – TRẦN THỊ HÓA 
Trường Đại học Sư phạm – Đại học Huế 
Tóm tắt: Nghiên cứu này nhằm khảo sát mối quan hệ giữa kỹ năng tự nhận 
thức và tinh thần lạc quan của trẻ vị thành niên. Nghiên cứu đƣợc thực hiện 
trên 150 học sinh lớp 8 và lớp 9, Trƣờng Trung học Cơ sở (THCS) Phong 
Hiền, Phong Điền, Tỉnh Thừa Thiên Huế. Hệ số Pearson cho thấy tinh thần 
lạc quan tƣơng quan thuận với kỹ năng tự nhận thức. Đồng thời, mối quan hệ 
này vẫn đảm bảo sự nhất quán khi đƣợc xét dƣới góc độ giới tính và khối 
lớp. Kết quả nghiên cứu đã góp phần chứng minh mối quan hệ giữa tinh thần 
lạc quan và kỹ năng tự nhận thức. Một số kiến nghị đã đƣợc đề xuất nhằm 
hỗ trợ trẻ vị thành niên nâng cao kỹ năng tự nhận thức trên cơ sở phát huy 
tinh thần lạc quan. 
Từ khóa: kỹ năng tự nhận thức, tinh thần lạc quan, trẻ vị thành niên 
1. ĐẶT VẤN ĐỀ 
Vị thành niên là lứa tuổi có nhiều biến động về sự phát triển tâm sinh lý và nhận thức xã 
hội. Đây cũng chính là giai đoạn trẻ bắt đầu hành trình “tôi đi tìm tôi” của mình. Trẻ bắt 
đầu tự đánh giá lại chính bản thân, có khả năng tự nhận thức cao và cũng dễ bị tổn 
thƣơng, dễ có những hành vi chống đối cha mẹ hoặc thầy cô giáo. Đối với nhiều em, sự 
mất cân xứng giữa “cái tôi” bên ngoài (những thay đổi về hình dáng, về cơ quan sinh 
dục...) và “cái tôi” bên trong (những cách thức ứng xử, những hiểu biết về chính cơ thể 
mình và ngƣời khác...) khiến các em bỡ ngỡ và lúng túng. Trẻ dễ bị khủng hoảng và dễ 
có những hành vi lệch lạc nếu nhƣ không xây dựng đƣợc một hình ảnh đúng đắn và 
tích cực về chính bản thân mình. Các hiện tƣợng tự tử, vi phạm pháp luật, có thai ngoài 
ý muốn hiện nay ở trẻ vị thành niên phần nhiều là hậu quả của việc trẻ nhận thức lệch 
lạc về bản thân. Có thể nhận định rằng càng hiểu rõ về bản thân, trẻ vị thành niên càng 
có thể kiểm soát và lựa chọn hành vi muốn biểu hiện. Sự lựa chọn này trở thành một sức 
mạnh nội tại không ai có thể lấy đi. Mặt khác, tự nhận thức cũng giúp trẻ vị thành niên 
nhận rõ mình có những điểm yếu nào để có thể khắc phục kịp thời. Đồng thời, trẻ không 
tự đẩy bản thân vào những thế yếu, theo đuổi những cái viển vông, không thực tế và 
không phù hợp với năng lực hiện có của mình. Việc hình thành và phát triển kỹ năng tự 
nhận thức, vì thế, đóng một vai trò hết sức quan trọng đối với sự hoàn thiện nhân cách 
của trẻ vị thành niên. 
Kỹ năng tự nhận thức là một kỹ năng phức tạp, chịu ảnh hƣởng của khá nhiều yếu tố. 
Kearney nhấn mạnh rằng các đặc điểm sinh học, tâm lý, nhận thức, xã hội, môi trƣờng, 
văn hóa... đều góp phần ảnh hƣởng đến sự phát triển cá nhân và kỹ năng tự nhận thức 
của trẻ vị thành niên [3]. Tinh thần lạc quan là một trong những yếu tố này. Một số 
70 NGUYỄN PHƢỚC CÁT TƢỜNG và cs. 
nghiên cứu đã khẳng định vai trò quan trọng của tinh thần lạc quan đối với kỹ năng tự 
nhận thức. Nghiên cứu của Mäkikangas, Kinnunen, Feldt cho thấy rằng tinh thần lạc 
quan và việc nhận thức về giá trị của bản thân có mối tƣơng quan rất cao [4]. Theo đó, 
những cá nhân với tinh thần lạc quan cao có khả năng nhận định về giá trị, vị trí của cá 
nhân một cách tích cực hơn. Ngoài ra, họ đồng thời là những ngƣời tự tin về năng lực và 
phẩm chất của mình [4]. Luận án tiến sỹ của Wenglert cũng củng có kết quả này: những 
ngƣời tự tin về tƣơng lai của mình là những ngƣời đánh giá cao về giá trị của bản thân 
hơn là những ngƣời bi quan về tƣơng lai của chính mình [6]. 
Ở lứa tuổi vị thành niên, sự nhận thức không chính xác về bản thân thƣờng bắt nguồn từ 
sự lạc quan thái quá hoặc sự bi quan quá mức. Trẻ vị thành niên cần nhận thức đƣợc 
tầm quan trọng của tinh thần lạc quan đối với kỹ năng tự nhận thức để có ý thức rèn 
luyện tinh thần lạc quan cho bản thân. Việc nghiên cứu mối quan hệ giữa tinh thần lạc 
quan và kỹ năng tự nhận thức trên trẻ vị thành niên, vì vậy, có tính cấp thiết lớn, bởi 
việc xác định vững chắc mối quan hệ này sẽ đặt nền tảng cho việc đề xuất các biện pháp 
nâng cao tinh thần lạc quan cho trẻ vị thành niên, nhằm giúp các em phát triển kỹ năng 
tự nhận thức một cách thuận lợi và dễ dàng hơn. Tuy nhiên, hiện nay, ở Việt Nam và 
trên thế giới, việc nghiên cứu về mối tƣơng quan giữa tinh thần lạc quan và kỹ năng tự 
nhận thức trên đối tƣợng vị thành niên vẫn chƣa đƣợc quan tâm một cách thích đáng. 
Có thể khẳng định rằng mảng đề tài nghiên cứu này cần đƣợc chú trọng hơn nữa. 
2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 
Để khảo sát và đánh giá mối quan hệ giữa kỹ năng tự nhận thức và tinh thần lạc quan 
của trẻ vị thành niên, chúng tôi sử dụng hai phƣơng pháp chủ yếu: phƣơng pháp điều tra 
bằng bảng hỏi và phƣơng pháp trắc nghiệm. 
a. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi 
Bảng hỏi khảo sát kỹ năng tự nhận thức của trẻ vị thành niên đƣợc thiết kế phỏng theo 
phần đánh giá “Tự nhận thức” trong Bảng hỏi “Trí tuệ cảm xúc” (EI Questionnaire) từ 
website silver.clarinet.com - một website chuyên tổ chức các khóa tập huấn, khóa học, 
khóa huấn luyện về kỹ năng mềm và kỹ năng lãnh đạo trực tuyến tại Hoa Kỳ[1]. Bảng 
hỏi này đƣợc xây dựng dựa trên quan điểm của Daniel Goldman [2]về tự nhận thức, 
gồm có 16 item, đánh giá ở ba khía cạnh: 
+ Tự nhận thức xúc cảm bản thân (emotion self-awareness): bộc lộ cảm xúc; lý do nảy 
sinh xúc cảm và ảnh hƣởng của xúc cảm với hoạt động và các mối quan hệ của cá nhân. 
(3 item) 
+ Tự đánh giá bản thân (self-assessment): nhận thức đƣợc điểm mạnh và điểm yếu của 
bản thân; đánh giá và rút kinh nghiệm từ những trải nghiệm của bản thân; tiếp thu 
những phản hồi một cách vô tƣ, có những mục tiêu mới, học tập không ngừng và tự 
phát triển bản thân; có khả năng tự trào về bản thân. (6 item) 
+ Sự tự tin (self-confidence): có khả năng hoạt động độc lập; hiện diện một cách tự tin 
và thể hiện “sự có mặt” của bản thân với mọi ... ≤6 
Xét từng mặt biểu hiện của nhóm tiểu kỹ năng tự đánh giá, chúng tôi ghi nhận đƣợc 
những kết quả khá tốt. Có đến gần 50% các em luôn luôn tìm kiếm cơ hội để mở rộng 
vốn tri thức và kỹ năng của bản thân, 48% các em luôn luôn thừa nhận những điểm 
mạnh và điểm yếu của bản thân. Điều này có thể giúp các em nhận ra đƣợc những ƣu 
điểm của bản thân để từ đó có thể phát huy những điểm mạnh, bên cạnh đó hạn chế, 
khắc phục những nhƣợc điểm bản thân còn tồn tại. 
Đối với kĩ năng tự nhận thức cảm xúc, các số liệu khảo sát cho thấy 42% các em luôn 
luôn nhận biết đƣợc các tình huống gây nên cảm xúc riêng của bản thân mình (Ví dụ: 
em biết điều gì khiến em vui, điều gì làm em buồn). Ngoài ra, 23,3% các em luôn luôn 
biết đƣợc cảm xúc của mình có thể ảnh hƣởng đến các hoạt động và mối quan hệ của 
bản thân. Đây chính là việc các em nhận ra cầu nối giữa tình cảm và suy nghĩ của bản 
X
X
X X
X
X X
MỐI QUAN HỆ GIỮA KỸ NĂNG TỰ NHẬN THỨC VÀ TINH THẦN LẠC QUAN... 73 
thân, sự liên quan giữa cảm xúc, lời nói và hành động. Quan trọng hơn, việc hiểu đƣợc 
tình cảm, cảm xúc của bản thân sẽ giúp các em kiểm soát đƣợc tình cảm và hành vi của 
chính mình. 
Đối với kĩ năng thể hiện sự tự tin, kết quả khảo sát cho thấy 48% các em luôn luôn có 
quyết tâm làm bằng đƣợc điều đã định, dù khó khăn trở ngại đến mấy cũng không thay 
đổi. Nhƣ vậy, nhìn chung mức độ tần suất thực hiện các nội dung của kỹ năng tự nhận 
thức ở các em HS THCS Phong Hiền, Phong Điền, Thừa Thiên Huế là tƣơng đối khá. Ở 
một số mặt thể hiện, mức độ luôn luôn chiếm số lƣợng khá lớn các em trong nhóm mẫu. 
Tuy nhiên, vẫn còn khá nhiều HS chƣa quan tâm thực hiện tốt một số nội dung quan 
trọng của kỹ năng tự nhận thức. Chẳng hạn nhƣ đến 51% các em hiếm khi biến việc 
tham gia các hoạt động ngoại khóa, hoạt động xã hội thành cơ hội để học hỏi những 
điều mới hoặc mở rộng kinh nghiệm cá nhân; 48% các em cảm thấy hiếm khi tự tin để 
học tập, làm việc mà không cần giám sát trực tiếp; 41% các em hiếm khi bù đắp những 
điểm yếu của mình bằng cách làm việc với những ngƣời khác có điểm mạnh cần thiết 
mà các em không có; 24% các em hiếm khi bộc lộ cảm xúc của bản thân mình. 
Nhƣ vậy, khi xét điểm trung bình chung trên toàn mẫu, tần suất thực hiện các nội dung 
của kỹ năng tự nhận thức của HS THCS trƣờng Phong Hiền, Phong Điền, Tỉnh Thừa 
Thiên Huế ở trên mức trung bình, nhƣng khá nhiều các em thậm chí “không bao giờ” 
hoặc “hiếm khi” thực hiện một số nội dung quan trọng của kỹ năng này. Nhìn chung, có 
thể kết luận rằng kỹ năng tự nhận thức ở HSTHCS Phong Hiền, Phong Điền – Thừa 
Thiên Huế vẫn còn một số hạn chế và chƣa thực sự thuần thục. Việc đề xuất các biện 
pháp nâng cao kỹ năng này cho các em là điều hết sức cần thiết. 
2.2. Mối quan hệ giữa kỹ năng tự nhận thức và tinh thần lạc quan của học 
sinhTrường Trung học Cơ sở Phong Hiền, Phong Điền, Tỉnh Thừa Thiên Huế 
Tinh thần lạc quan đƣợc định nghĩa là “sự mong đợi về kết quả tốt đẹp hơn là kết quả 
xấu sẽ xảy ra khi đối mặt với những vấn đề trong các lĩnh vực quan trọng của cuộc 
sống”[5, 219]. Với điểm trung bình chung trên toàn mẫu là 14,7 và 57,9% các em đạt 
điểm trung bình dƣới 15 theo trắc nghiệm mà Scheier và Carver [5] đề xuất, kết quả 
khảo sát cho thấy HS THCS Phong Hiền, Phong Điền – Thừa Thiên Huế có khuynh 
hƣớng nhìn nhận sự việc một cách bi quan hơn là lạc quan. 
Tuy nhiên, vẫn có 63 em, chiếm 42,1% trong nhóm mẫu, đạt điểm trung bình ≥ 15, 
nghĩa là các em có khuynh hƣớng nhìn nhận cuộc sống theo hƣớng lạc quan, tích cực. 
Các em cho rằng những khi chƣa biết chuyện gì xảy ra, các em vẫn mong chờ những 
điều tốt đẹp sẽ đến, luôn lạc quan về tƣơng lai của mình. Tỉ lệ này cho thấy bên cạnh 
những HS có tinh thần bi quan thì còn có những HS lạc quan trong cuộc sống. Đây là 
một dấu hiệu khá tích cực đƣợc ghi nhận từ nghiên cứu này. 
Kết quả bảng 2 cho thấy có sự tƣơng quan thuận giữa tinh thần lạc quan và kĩ năng tự 
nhận thức (r = 0,20, p<0,05). Tuy mức độ tƣơng quan không chặt chẽ nhƣng đã thể hiện 
vai trò của tinh thần lạc quan đối với kỹ năng tự nhận thức. Nhƣ vậy, có thể nhận định 
rằng những trẻ vị thành niên có tinh thần lạc quan cao hơn sẽ có kỹ năng tự nhận thức 
74 NGUYỄN PHƢỚC CÁT TƢỜNG và cs. 
tốt hơn và ngƣợc lại. Kết quả nghiên cứu này, về cơ bản, khá giống với kết quả nghiên 
cứu của Makikangas và cộng sự[4] và Wenglert [6] trong kết luận về tính ƣu việt của 
tinh thần lạc quan đối với việc hình thành và phát triển kỹ năng tự nhận thức. 
Bảng 2. Cặp biến xét tương quan giữa tinh thần lạc quan và kỹ năng tự nhận thức 
Cặp biến xét tương quan r 
Tinh thần lạc quan và kĩ năng tự nhận thức 0,20* 
Tinh thần lạc quan và tự nhận thức cảm xúc 0,04 
Tinh thần lạc quan và tự đánh giá chính xác 0,25* 
Tinh thần lạc quan và sự tự tin 0,17* 
Chú thích *: Tương quan nhị biến có ý nghĩa ở mức 0,05 
 r: Hệ số tương quan 
Xét một cách cụ thể hơn, kết quả khảo sát còn cho thấy tinh thần lạc quan tƣơng quan 
với các tiểu kĩ năng của kĩ năng tự nhận thức, cụ thể là tƣơng quan với kĩ năng đánh giá 
chính xác và thể hiện sự tự tin. 
Mối tƣơng quan này cho thấy khi các em có tinh thần lạc quan, các em có thể đánh giá 
chính xác bản thân hơn. Vì luôn mong chờ những điều tốt đẹp sẽ đến nên các em luôn 
vui vì đƣợc là chính mình, chấp nhận sự không hoàn hảo của bản thân và tin rằng cá 
nhân có thể thay đổi theo chiều hƣớng tích cực. Theo đó, các em dễ dàng cởi mở để 
thừa nhận những điểm mạnh, điểm yếu của bản thân, lắng nghe và tiếp nhận những ý 
kiến đóng góp của ngƣời khác; đôi khi, các em còn tự phê bình mình một cách hài hƣớc. 
Đồng thời, với tinh thần lạc quan về tƣơng lai của bản thân và xã hội, các em luôn chủ 
động tìm kiếm cơ hội để mở rộng vốn tri thức và kĩ năng của bản thân và biến việc tham 
gia các hoạt động ngoại khóa, hoạt động xã hội thành cơ hội để học hỏi những điều mới. 
Bên cạnh đó, tinh thần lạc quan và kỹ năng thể hiện sự tự tin có mối liên hệ với nhau; 
tuy ở mức độ thấp nhƣng có thể khẳng định rằng trẻ vị thành niên có tinh thần lạc quan 
sẽ tự tin hơn trong hoạt động và cuộc sống của mình. Đối với một số em có tính bi quan, 
khi gặp những vấn đề khó khăn các em dễ dàng bỏ cuộc và đổ lỗi cho số phận. Còn đối 
với các em có tinh thần lạc quan, khi đứng trƣớc các vấn đề cần thực hiện, các em quyết 
làm bằng đƣợc điều đó, dù khó khăn đến mấy cũng không thay đổi. Lạc quan khiến các 
em tự tin và biến các khó khăn thành cơ hội để khám phá khả năng của bản thân. Điều 
này đồng nghĩa với việc các em sẵn sàng gánh chịu những rủi ro về phía bản thân hoặc 
công việc để đạt đƣợc những mục tiêu quan trọng. 
Để khẳng định thêm tính chặt chẽ của mối quan hệ giữa kỹ năng tự nhận thức và tinh 
thần lạc quan, chúng tôi tiếp tục khảo sát mối tƣơng quan này dƣới góc độ giới tính và 
khối lớp. Kết quả hiển thị ở bảng 3 đều cho thấy rằng khác biệt về giới và khối lớp 
không điều tiết mối quan hệ giữa kỹ năng tự nhận thức và tinh thần lạc quan. Kết quả 
này góp phần khẳng định tính phổ quát của mối quan hệ này: cho dù là nữ hay nam, dù 
MỐI QUAN HỆ GIỮA KỸ NĂNG TỰ NHẬN THỨC VÀ TINH THẦN LẠC QUAN... 75 
ở khối lớp nào thì tinh thần lạc quan của trẻ vị thành niên đều tác động đến việc hình 
thành và phát triển kỹ năng tự nhận thức. 
Bảng 3. Cặp biến xét tương quan giữa tinh thần lạc quan và kỹ năng tự nhận thức 
dưới góc độ giới tính và khối lớp 
Cặp biến xét tương quan rNam nNữ rLớp 8 rLớp 9 
Tinh thần lạc quan và kĩ năng tự nhận 
thức 
0,13* 0,24* 0,11* 0,36* 
Tinh thần lạc quan và tự nhận thức cảm 
xúc 
 0,18 -0,12 0,02 -0,10 
Tinh thần lạc quan và tự đánh giá chính 
xác 
 0,12* 0,32* 0,12* 0,40* 
Tinh thần lạc quan và sự tự tin 0,08 0,18* 0,03 0,36* 
Chú thích *: Tương quan nhị biến có ý nghĩa ở mức 0,05 
 r: Hệ số tương quan 
Xét một cách cụ thể, hệ số tƣơng quan Pearson hiển thị ở bảng 3 cho thấy rằng mối 
quan hệ giữa kỹ năng tự nhận thức với tinh thần lạc quan, cũng nhƣ các kỹ năng thành 
phần với đặc điểm nhân cách này ở nữ HS chặt chẽ hơn nam HS; ở HS lớp 9 chặt chẽ 
hơn HS lớp 8. Số liệu khảo sát này ít nhiều phản ánh rằng sự tác động của tinh thần lạc 
quan đối với kỹ năng tự nhận thức ở nữ HS mạnh mẽ hơn nam HS, ở HS lớp 9 mạnh mẽ 
hơn HS lớp 8. 
Nhƣ vậy, có thể thấy rằng nhìn chung việc rèn luyện tinh thần lạc quan sẽ góp phần làm 
cho việc hình thành và phát triển kỹ năng tự nhận thức đƣợc thuận lợi và dễ dàng hơn, 
đặc biệt là đối với HS nữ và HS lớp 9. 
4. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT 
Kỹ năng tự nhận thức là một kỹ năng rất quan trọng đối với trẻ vị thành niên. Việc xác 
định các yếu tố ảnh hƣởng tác động đến việc hình thành và phát triển kỹ năng này ở trẻ 
là hết sức cần thiết. Nghiên cứu này đã góp phần chứng minh vai trò của tinh thần lạc 
quan đối với kỹ năng tự nhận thức. Kết quả nghiên cứu cho thấy những trẻ vị thành niên 
có tinh thần lạc quan cao đạt mức độ kỹ năng tự nhận thức cao hơn. Ngoài ra, khi xét 
mối quan hệ giữa các kỹ năng thành phần và tinh thần lạc quan, cũng nhƣ xem xét mối 
quan hệ này dƣới góc độ giới tính và năm học, quá trình khảo sát đều đem lại những kết 
quả thống nhất, chứng tỏ sự ổn định của mối tƣơng quan giữa kỹ năng tự nhận thức và 
tinh thần lạc quan. 
Việc rèn luyện tinh thần lạc quan, vì thế, có một ý nghĩa quan trọng trong việc hình 
thành và phát triển kỹ năng tự nhận thức cho trẻ vị thành niên. Tổ chức những hoạt 
động ngoại khóa, các khóa tập huấn nhằm nâng cao nhận thức của trẻ vị thành niên về 
vai trò của tinh thần lạc quan nói chung và tinh thần lạc quan đối với kỹ năng tự nhận 
76 NGUYỄN PHƢỚC CÁT TƢỜNG và cs. 
thức nói riêng, nhằm trang bị cho trẻ kỹ năng tự nhận thức trên cơ sở phát huy và rèn 
luyện tinh thần lạc quan là những việc làm cấp thiết mà các nhà giáo dục, các nhà tham 
vấn cần quan tâm thực hiện. 
Thông qua những khóa tập huấn, những hoạt động ngoại khóa, trƣớc hết, các chuyên 
gia, các nhà giáo dục cần giúp trẻ vị thành niên nâng cao nhận thức tích cực. Dƣới nhiều 
hình thức nhƣ thảo luận nhóm, giải quyết tình huống, trò chơi đóng vai..., các chuyên 
gia, các nhà giáo dục hƣớng dẫn trẻ dần học cách chấp nhận những gì mà trẻ không thể 
thay đổi, biết loại bỏ những suy nghĩ tiêu cực ra khỏi tâm trí, không tự dằn vặt bản thân, 
và tập trung vào những gì tích cực. Động viên trẻ suy nghĩ về mục tiêu, đề ra một danh 
sách những việc muốn thực hiện, những sự kiện thú vị trong cuộc đời hay những điều 
mà bản thân các em cảm thấy trân trọng và biết ơn... 
Thứ hai, cần khuyến khích trẻ vị thành niên học hỏi từ những ngƣời lạc quan và tránh bị 
nhiễm suy nghĩ tiêu cực từ những ngƣời bi quan. Chỉ dẫn các em trò chuyện với những 
ngƣời lạc quan để học hỏi kinh nghiệm từ họ, xem cách họ nhìn nhận, giải quyết vấn đề 
nhƣ thế nào; đồng thời tránh xa những ngƣời có suy nghĩ tiêu cực và những nơi khiến 
các em có những suy nghĩ tiêu cực. 
Thứ ba, hƣớng dẫn các em cách thiết lập các mối quan hệ xã hội tốt đẹp thông qua việc 
chủ động giao tiếp với mọi ngƣời, làm quen thêm bạn bè mới, kết bạn với anh chị lớp 
trên, thƣờng xuyên giữ liên lạc với bạn bè, ngƣời thân. Trong thời khóa biểu, khuyến 
khích các em đề ra kế hoạch đi chơi cùng bạn bè, gia đình của mình, tham gia các hoạt 
động xã hội, hoạt động tình nguyện, câu lạc bộ. Đồng thời, cũng cần giúp các em hiểu 
rằng chính những chỗ dựa xã hội này có thể giúp các em điều chỉnh những suy nghĩ bi 
quan khi các em có những vấn đề không giải quyết đƣợc. 
Dƣới sự hƣớng dẫn của những chuyên gia và các nhà giáo dục, trẻ nhận thức đƣợc rằng 
tinh thần lạc quan cần phải rèn luyện thì mới có đƣợc. Quan trọng hơn, sở hữu đƣợc nét 
nhân cách tích cực này, trẻ vị thành niên có thêm công cụ tâm lý hiệu quả hỗ trợ tích 
cực nhất cho quá trình hình thành và phát triển kỹ năng tự nhận thức của bản thân. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
[1] Emotional Intelligence Questionnaire, Truy cập ngày 13 tháng 06 năm 2012, 
www.ukha.co.uk/wp-content/uploads/2013/01/EI-Questionnaire.pdf/ 
[2] Goleman, D. (1995). Emotional intelligence: Why it can matter more than IQ for 
character, health and lifelong achievement, New York: Bantam. 
[3] Phan Thị Mai Hƣơng (2007). Các cách ứng phó của trẻ vị thành niên với hoàn cảnh 
khó khăn, NXB Khoa học Xã hội. 
[4] Kearney, C.A. (1999). Gender differences and self-esteem, Journal of Gender 
Specific Medicine, 2 (3), 46 – 52. 
[5] Scheier, M.F. & Carver, S.C. (1985). Optimism, coping, and health: Assessment and 
implications of generalized outcome expectancies, Health Psychology,4(3), 219 – 
247. 
MỐI QUAN HỆ GIỮA KỸ NĂNG TỰ NHẬN THỨC VÀ TINH THẦN LẠC QUAN... 77 
[6] Wenglert, L. (2000). On the relation of optimism and self-esteem to sensual-aesthetic 
capacity and subjective health, Doctoral thesis, Stockholm University, Faculty of 
Social Sciences, Department of Psychology. 
Title: THE RELATIONSHIP BETWEEN SKILLS OF SELF-AWARENESS AND 
OPTIMISM AMONG ADOLESCENTS 
Abstract: This paper investigates the relationship between skills of self-awareness and 
optimism among adolescents. This survey was completed by 150 students in the 8
th
 and 9
th
grade of Phong Hien Secondary School, Phong Dien, Thua Thien Hue Province. The study 
results showed that there was a positive significant correlation between optimism and skills of 
self-awareness. This positive correlation remained remarkably consistent across gender and 
grade groups. Some implications were also proposed to enhance students’ optimism, which in 
turn, effectively helps improve their skills of self - awareness. 
Key words: skills of self-awareness, optimism, adolescents 
ThS. NGUYỄN PHƢỚC CÁT TƢỜNG 
Khoa Tâm lý – Giáo dục, Trƣờng Đại học Sƣ phạm – Đại học Huế 
ĐT: 0120 606 6034, Email: catnguyen1174@yahoo.com 
TS. ĐINH THỊ HỒNG VÂN 
Khoa Tâm lý – Giáo dục, Trƣờng Đại học Sƣ phạm – Đại học Huế 
ĐY: 0169 770 5701, Email: dthvan2000@yahoo.com 
TRẦN THỊ HÓA 
Cựu sinh viên, Khoa Tâm lý – Giáo dục, Trƣờng Đại học Sƣ phạm – Đại học Huế 
ĐT: 0169 765 1112, Email: tranthihoa_tlgd@yahoo.com