Kiến thức và thực hành về an toàn truyền máu của điều dưỡng tại Bệnh viện Đa khoa Tiền Giang năm 2009

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 4 * 2010 Nghiên cứu Y học
Hội Nghị Nhi Khoa Mở Rộng BV. Nhi Đồng 2 – Lần XIX - Năm 2010 1 
KIẾN THỨC VÀ THỰC HÀNH VỀ AN TOÀN TRUYỀN MÁU 
CỦA ĐIỀU DƯỠNG TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA TIỀN GIANG NĂM 2009 
Trịnh Xuân Quang*, Võ Thị Mười Hai*, Nguyễn Thị Thu Thủy*, Phan Ngọc Xuân* 
TÓM TẮT 
Mục tiêu: Đánh giá kiến thức thực hành về an toàn truyền máu của điều dưỡng tại Bệnh viện Đa Khoa 
Trung Tâm Tiền Giang năm 2009. 
Phương pháp nghiên cứu: cắt ngang mô tả. 
Kết quả: Kiến thức và thực hành của điều dưỡng về an toàn truyền máu còn hạn chế; 58,9% điều dưỡng 
không biết nhiệt độ bảo quản máu, 20% điều dưỡng không làm phản ứng chéo tại giường trước khi truyền máu, 
50% điều dưỡng không nhớ thời gian làm nguội máu trước truyền, 79,2% điều dưỡng không thực hiện phản 
ứng vi sinh vật khi truyền máu 
Kết luận: Việc nâng cao kiến thức và thực hành an toàn truyền máu cho điều dưỡng là rất quan trọng, 
vì vậy cần tăng cường tập huấn và giám sát thường xuyên quy trình truyền máu nhằm đảm bảo an toàn cho 
người bệnh. 
Từ khóa: an toàn, truyền máu. 
ABSTRACT 
THE KNOWLEGDE, PRACTICE OF NURSES ON SAFE IN BLOOD INFUSION IN TIEN GIANG 
GENERAL HOSPITAL IN 2009 
Trinh Xuan Quang, Vo Thi Muoi Hai, Nguyen Thi Thu Thuy, Phan Ngoc Xuan 
* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 14 - Supplement of No 4 - 2010: 227 – 233 
Aim: to determine the knowlegde, practice of nurses on safe in blood infusion in Tien Giang General Hospital 
in 2009. 
Study design: Cross- sectional. 
Results: the knowlegde, practice of nurses on safe in blood infusion was limited; 58.9% nurses not know 
temperature for blood preservation, 50% not remember the time that make blood cool, 
Conclusion: Improving knowledge and practice safe blood transfusion for Nursing is very important, hence 
the need to strengthen training and regular monitoring process to ensure transfusion safety for patients. 
Key words: safe, blood infusion. 
ĐẶT VẤN ĐỀ 
Truyền máu là một phương pháp điều trị 
không thể thiếu trong rất nhiều chuyên khoa. 
Bên cạnh việc cứu sống bệnh nhân, mang lại 
hiệu quả điều trị mà chưa có một dược phẩm 
nào thay thế được, các phản ứng miễn dịch 
của truyền máu có thể gây tử vong trước mắt 
và ảnh hưởng sức khỏe người bệnh về sau nếu 
việc truyền máu không tuân thủ đúng qui chế 
truyền máu. 
An toàn truyền máu là một qui trình khép 
kín(3), từ việc chỉ định truyền máu đúng, sử dụng 
đúng máu và các chế phẩm phù hợp, theo dõi và 
xử trí tốt các biểu hiện trong quá trình truyền 
máu, theo dõi các tai biến có thể xảy ra trong và 
sau khi truyền máu(1)  nhằm hạn chế và phòng 
* Bệnh viện Đa khoa Tiền Giang 
Tác giả liên lạc: CN Trịnh Xuân Quang, ĐT: 0913689622, Email: khthbvtg@gmail.com 
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 4 * 2010 Nghiên cứu Y học
Hội Nghị Nhi Khoa Mở Rộng BV. Nhi Đồng 2 – Lần XIX - Năm 2010 2 
ngừa các phản ứng bất lợi có thể ảnh hưởng đến 
tính mạng bệnh nhân cũng như sức khỏe của 
bệnh nhân về sau. 
Tình hình ở nước ta nhu cầu máu rất lớn, với 
gần 80 triệu dân, với số lượng người bệnh hàng 
năm chúng ta cần khoảng 400.000 lít máu(2). Năm 
2008, tại Bệnh viện Đa khoa trung tâm Tiền 
Giang đã sử dụng hơn 5.000 đơn vị máu để điều 
trị cho người bệnh cùng với sự phát triển các 
chuyên khoa sâu, theo dự đoán số lượng máu sử 
dụng sẽ tăng hơn nữa vào những năm tới. 
Hiện nay, tại các cơ sở điều trị, công tác 
truyền máu thường do điều dưỡng đảm nhận, 
do đó người điều dưỡng giữ vai trò hết sức quan 
trọng cuối cùng của việc thực hiện truyền máu 
an toàn.Vì vậy, yêu cầu người điều dưỡng cần có 
đầy đủ kiến thức và kỹ năng về an toàn truyền 
máu là điều rất cần thiết tại các cơ sở y tế.Vì thế, 
chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài “Kiến 
thức, thực hành về an toàn truyền máu của điều 
dưỡng” tại Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền 
Giang năm 2009. 
Mục tiêu nghiên cứu 
Mục tiêu tổng quát 
Đánh giá kiến thức, thực hành về an toàn 
truyền máu của điều dưỡng tại Bệnh viện Đa 
khoa Trung tâm Tiền Giang. 
Mục tiêu cụ thể 
Đánh giá kiến thức về an toàn truyền máu 
của điều dưỡng tại Bệnh viện Đa khoa Trung 
tâm Tiền Giang năm 2009. 
Đánh giá thực hành về an toàn truyền máu 
của điều dưỡng tại Bệnh viện Đa khoa Trung 
tâm Tiền Giang năm 2009. 
Xây dựng qui trình chuẩn trong thực hành 
an toàn truyền máu. 
ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 
Đối tượng nghiên cứu 
Điều dưỡng (ĐD) đang công tác tại các khoa 
lâm sàng. 
Cỡ mẫu 
278 ĐD đang công tác ở các khoa lâm sàng 
tại thời điểm nghiên cứu. 
Phương pháp nghiên cứu 
Cắt ngang mô tả. 
Công cụ nghiên cứu 
Bộ câu hỏi được thiết kế sẵn. 
Xử lý số liệu 
Sử dụng phần mềm Epi Info 6.0 
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 
Đặc điểm mẫu nghiên cứu 
Bảng 1: Phân bố về nhóm tuổi 
Nhóm tuổi Tổng số (n = 278) Tỷ lệ (%) 
< 25 36 13% 
25 – 40 128 46% 
> 40 114 41% 
Nhận xét: ĐD nhóm tuổi > 25 tuổi chiếm đa 
số. 
Bảng 2: Trình độ chuyên môn 
Trình ñộ CM Tổng số (n = 278) Tỷ lệ (%) 
Trung học 270 97% 
Đại học 8 3% 
Nhận xét: Đa số điều dưỡng có trình độ 
trung học (97%). 
Bảng 3: Nơi công tác 
Khối Tổng số (n = 278) Tỷ lệ (%) 
Nội 88 31,6% 
Ngoại 151 54,4% 
Chuyên khoa 39 14% 
Nhận xét: 54,4% điều dưỡng đang công tác 
thuộc khối ngoại. 
Bảng 4: Thâm niên công tác 
Thâm niên Tổng số (n = 278) Tỷ lệ (%) 
< 5 năm 78 28 
5 – 10 năm 63 22,7 
10 -20 năm 43 15,5 
> 20 năm 94 33,8 
Nhận xét: ĐD có thâm niên công tác > 20 
chiếm tỉ lệ cao (33,8%). 
Bảng 5: Y lệnh truyền máu tại khoa, phòng đang 
công tác 
Y lệnh TM Tổng số (n = 278) Tỷ lệ (%) 
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 4 * 2010 Nghiên cứu Y học
Hội Nghị Nhi Khoa Mở Rộng BV. Nhi Đồng 2 – Lần XIX - Năm 2010 3 
Không có 33 11,9 
Ít khi 91 32,7 
Thường xuyên 154 55,4 
Nhận xét: 55,4% ĐD các khoa thường xuyên 
có nhận y lệnh truyền máu 
Kiến thức về an toàn truyền máu 
Bảng 6: Nguồn tiếp nhận thông tin 
Nguồn TT Tổng số (n = 278) Tỷ lệ (%) 
Trường học 173 62,2