Kiến thức, thực hành của bà mẹ về chăm sóc trẻ bị tiêu chảy cấp tại khoa tiêu hóa Bệnh viện Nhi Thái Bình năm 2019

SỐ 4 (57) - Tháng 07-08/2020
Website: yhoccongdong.vn76
JOURNAL OF COMMUNITY MEDICINE 2020
TÓM TẮT
Chúng tôi thực hiện nghiên cứu điều tra mô tả qua 
theo dõi dọc tại khoa Tiêu hóa Bệnh viện Nhi Thái 
Bình tìm hiểu kiến thức, thực hành về chăm sóc trẻ 
mắc tiêu chảy cấp. Kết quả cho thấy các bà mẹ biết về 
nguyên nhân mắc tiêu chảy với điểm trung bình kiến 
thức trên điểm kiến thức tối đa là 1,91/4; do ăn uống 
không vệ sinh (75,2%), vệ sinh cho trẻ không tốt là 
59%.Có 62,9 % số các bà mẹ trả lời đúng dấu hiệu 
tiêu chảy. Các bà mẹ có kiến thức về phòng bệnh tiêu 
chảy cần sử dụng nước sạch và ăn uống hợp vệ sinh 
(62,1% và 60,7%); nuôi con bằng sữa mẹ (56,3%) và 
sử dụng thực phẩm an toàn (53,9%). Thực hành chăm 
sóc trẻ bị tiêu chảy trẻ bị tiêu chảy: số bà mẹ cho trẻ 
bú như bình thường chiếm tỷ lệ thấp 26,9%. Có 40,1% 
bà mẹ cho con ăn uống bình thường. Có 95,9% các bà 
mẹ cho trẻ uống oresol khi bị tiêu chảy đợt này. Hầu 
hết các bà mẹ được hướng dẫn và tư vấn khi trẻ bị tiêu 
chảy đợt này (99,3%).
Từ khóa: Tiêu chảy cấp, bà mẹ, chăm sóc trẻ.
ABSTRACT:
KNOWLEDGE, PRACTICE OF MOTHERS 
ON LOOKING AFTER CHILDREN WITH 
ACUTE DIARRHEA AT THAI BINH PEDIATRIC 
HOSPITAL IN 2019
The descriptive, longitudinal study was implemented 
at department of Gastroenterology in Thai Bình 
Pediatric Hospital to assess the knowledge and practice 
of mothers on looking after children with acute diarrhea. 
The results showed that the mean score of mothers 
having knowledge on the reason of acute diarrhea was 
1.94/4, in which unhygienic feeding and caring children 
were the main reasons (75.2% and 59% respectively). 
The percentage of participants had correct knowledge 
about the symptoms of acute diarrhea was 62.9%. The 
preventive measures which mothers selected were 
using clean water (62.1%), hygienic feeding (60.7%), 
breastfeeding (56.3%) and using safe foods (53.9%). 
Regarding mother’s practice, only 26.9% of mothers still 
performed breastfeeding and 40.1% of mother let their 
children eat and drink as usual. 95.9% 
Those who let their children take oresol in this acute 
diarrhea were 95.9%. And in this acute diarrhea, 99.3% 
of mothers were trained and guided on caring of acute 
diarrhea.
Key words: Acute diarrhea, mothers, children care.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Tiêu chảy là tình trạng cơ thể rối loạn hấp thu nước 
và điện giải dẫn đến bài tiết quá mức các thành phần 
chứa trong ruột. Bệnh tiêu chảy vẫn là căn bệnh chiếm 
tỷ lệ cao trong cơ cấu bệnh tật ở trẻ em. Một số nghiên 
cứu cho thấy có tới 70% tử vong do tiêu chảy ở trẻ em 
lứa tuổi dưới 24 tháng và ở các nước đang phát triển 
[55], [58]. Nguyên nhân chính của tử vong do tiêu chảy 
là tình trạng mất nước và hậu quả thiếu dinh dưỡng 
nặng. Theo WHO và UNICEF hàng năm trẻn thế giới 
có khoảng 2 tỷ trường hợp mắc bệnh tiêu chảy và 1,9 
triệu trẻ em dưới 5 tuổi chết vì tiêu chảy, chủ yếu là ở 
các nước phát triển [75].
Khi trẻ mắc bệnh nhiễm trùng như tiêu hóa, hô hấp 
đặc biệt là viêm phổi và tiêu chảy thì trẻ không chỉ biếng 
ăn, nôn trớ, tiêu chảy mà còn tăng mức tiêu hao năng 
lượng, chính vì thế mà trẻ bị sút cân và SDD. Do đó chăm 
sóc tốt trẻ bệnh, không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả 
điều trị bệnh, mà còn có vai trò phòng chống SDD trẻ 
em. Mặt khác, người mẹ có vai trò quan trọng trong việc 
Ngày nhận bài: 07/05/2020 Ngày phản biện: 14/05/2020 Ngày duyệt đăng: 22/05/2020
KIẾN THỨC, THỰC HÀNH CỦA BÀ MẸ VỀ CHĂM SÓC TRẺ BỊ 
TIÊU CHẢY CẤP TẠI KHOA TIÊU HÓA BỆNH VIỆN NHI THÁI 
BÌNH NĂM 2019
Đinh Thị Kim Anh1, Ninh Thị Nhung1, Nguyễn Thị Minh Chính2
1. Trường Đại học Y Dược Thái Bình
2. Bệnh viện Nhi Thái Bình
SỐ 4 (57) - Tháng 07-08/2020
Website: yhoccongdong.vn 77
VI
N
S
C K
H E
C NG
NG 
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
chăm sóc và nuôi dạy con cái, bao gồm việc nuôi dưỡng, 
chăm sóc sức khỏe lúc khỏe mạnh lẫn lúc ốm đau [6]. Vì 
vậy, sự hiểu biết và thực hành trong chăm sóc trẻ của các 
bà mẹ trong giai đoạn trẻ bệnh có vai trò quyết định đến 
việc giảm mức độ trầm trọng của bệnh cũng như quá trình 
hồi phục của trẻ. Để tìm hiểu về kiến thức, thực hành của 
bà mẹ về việc chăm sóc trẻ bệnh tại Bệnh viện Nhi Thái 
Bình, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài với mục tiêu: 
Mô tả kiến thức, thực hành của bà mẹ về chăm sóc trẻ bị 
tiêu chảy cấp tại khoa Tiêu hóa Bệnh viện Nhi Thái Bình 
năm 2019.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN 
CỨU
1. Địa bàn nghiên cứu
Khoa Tiêu hóa của Bệnh viện Nhi tỉnh Thái Bình
2. Đối tượng nghiên cứu
- Bà mẹ của những bệnh nhi dưới 25 tháng tuổi được 
chẩn đoán là tiêu chảy cấp điều trị nội trú tại khoa Tiêu 
hóa Bệnh viện Nhi Thái Bình
3. Thời gian nghiên cứu
Nghiên cứu được thực hiện từ tháng 10/2019 đến 
12/2019
4. Phương pháp nghiên cứu
* Thiết kế nghiên cứu: Dịch tễ học mô tả qua theo dõi 
dọc trong thời gian từ khi trẻ nhập viện đến khi ra viện.
* Chọn mẫu và cỡ mẫu:
+ Cỡ mẫu:
Cỡ mẫu được tính theo công thức sau:
n= 2
2
2/1
)1(
e
ppZ −×−α
- n: Cỡ mẫu nghiên cứu là số bà mẹ tham gia 
nghiên cứu 
- a/2: Độ tin cậy lấy ở ngưỡng a = 0,05; Z
1-a/2
 = 1,96
- e: Độ sai lệch mong muốn, trong nghiên cứu này 
chúng tôi chọn e=0,045
- p: Tỷ lệ suy dinh dưỡng của trẻ em tại bệnh viện 
p=0,25 [37] 
Với các dữ liệu trên n được tính là 360 bà mẹ. Thực 
tế chúng tôi đã điều tra được 412 bà mẹ.
+ Chọn mẫu
Kể từ ngày 1/11/2019, bất cứ bệnh nhi nào nhập khoa 
Tiêu hóa của Bệnh viện Nhi Thái Bình phù hợp với tiêu 
chuẩn chọn mẫu và tiêu chuẩn loại mẫu đều được đưa vào 
nghiên cứu. Tiến hành chọn mẫu cho đến khi đủ cỡ mẫu 
đã tính.
5. Xử lý số liệu
Các số liệu được nhập vào máy tính và phân tích dựa 
trên phần mềm Epi-Data, SPSS và sử dụng các thuật toán 
thống kê y học
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
85%
14,8% 0,2%
1 con
2 con
3 con
Biểu đồ 1. Số con dưới 5 tuổi của bà mẹ được điều tra (n=412) 
Biểu đồ 1 cho thấy trong 412 bà mẹ điều tra, chúng tôi đã điều tra được 85,0% bà mẹ có 1 con, 14,8% số bà mẹ 
sinh 2 c