Khảo sát mối liên quan giữa chỉ số chức năng tim với nồng độ CRP huyết tương ở bệnh nhân viêm khớp dạng thấp

TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 5-2019 
 61 
KHẢO SÁT MỐI LIÊN QUAN GIỮA CHỈ SỐ CHỨC NĂNG TIM 
VỚI NỒNG ĐỘ CRP HUYẾT TƢƠNG Ở BỆNH NHÂN 
VIÊM KHỚP DẠNG THẤP 
ơ 
 Hoàng Trung Dũng1; Đoàn Văn Đệ2; Nguyễn Đức Điển2 
TÓM TẮT 
Mục tiêu: đánh giá thay đổi một số chỉ số chức năng tim ở bệnh nhân viêm khớp dạng thấp 
và tìm hiểu mối liên quan giữa một số chỉ số chức năng tim với nồng độ CRP huyết tương. 
Đối tượng và phương pháp: 122 bệnh nhân viêm khớp dạng thấp và 51 người khỏe mạnh làm 
nhóm chứng được khảo sát chỉ số chức năng tim bằng siêu âm Doppler tim và xét nghiệm nồng 
độ CRP huyết tương. Kết quả: có sự thay đổi một số chỉ số chức năng tim ở bệnh nhân viêm 
khớp dạng thấp so với nhóm chứng. Có mối tương quan yếu giữa một số chỉ số chức năng tim 
với nồng độ CRP huyết tương ở bệnh nhân viêm khớp dạng thấp. Kết luận: có mối tương quan 
giữa chỉ số chức năng tim với nồng độ CRP huyết tương ở bệnh nhân viêm khớp dạng thấp 
* Từ khóa: Viêm khớp dạng thấp; Chỉ số chức năng tim; Nồng độ CRP huyết tương. 
Relationship between Cardiac Function Index with Plasma CRP 
Levels in Patients with Rheumatoid Arthritis 
Summary 
Objectives: To assess changes in some cardiac function indexes in patients with rheumatoid 
arthritis and to investigate the correlation between some cardiac function indexes and plasma 
CRP levels. Subjects and methods: 122 patients with rheumatoid arthritis and 51 healthy 
controls were examined for cardiac function index by cardiac Doppler ultrasonography and 
plasma CRP levels test. Results: There was a change in some cardiac function indexes in 
rheumatoid arthritis patients compared with controls. There was a weak correlation between 
some cardiac function indexes and plasma CRP levels in rheumatoid arthritis patients. 
Conclusion: There was a correlation between some cardiac function indexes with plasma CRP 
levels in patients with rheumatoid arthritis. 
* Keywords: Rheumatoid arthritis; Cardiac function index; Plasma CRP levels. 
ĐẶT VẤN ĐỀ 
Viêm khớp dạng thấp (VKDT) là bệnh 
viêm khớp mạn tính tự miễn, tổn thương 
cơ bản tại màng hoạt dịch khớp. Ngoài tổn 
thương khớp, bệnh có thể kèm theo tổn 
thương tim: viêm cơ tim, viêm màng ngoài 
tim, bệnh lý van tim... dẫn đến suy tim. 
Đây là một yếu tố tiên lượng nặng có thể 
dẫn tới tử vong. 
Protein C phản ứng (CRP) là một protein 
của phản ứng viêm. Theo Graf. J và CS 
(2009) [1], nồng độ CRP có liên quan chặt 
chẽ với biến cố tim mạch ở bệnh nhân 
(BN) viêm khớp dạng thấp (VKDT). 
1. Bệnh viện Bạch Mai 
2. Bệnh viện Quân y 103 
Người phản hồi (Corresponding): Hoàng Trung Dũng (dungbsbm@yahoo.com) 
Ngày nhận bài: 10/02/2019; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 19/03/2019 
 Ngày bài báo được đăng: 29/05/2019 
TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 5-2019 
 62 
Nguyên nhân hàng đầu gây tử vong 
của BN VKDT là tổn thương tim mạch [2]. 
Nồng độ CRP huyết tương góp phần làm 
tăng tỷ lệ suy tim và tử vong ở BN VKDT. 
Nếu không được phát hiện sớm và điều 
trị kịp thời, tổn thương tim mạch sẽ ảnh 
hưởng đến chất lượng cuộc sống và là 
nguy cơ tử vong. Do đó, việc khảo sát 
nồng độ CRP huyết tương và chỉ số 
chức năng tim của BN rất cần thiết. 
Vì vậy, chúng tôi tiến hành đề tài nhằm: 
Khảo sát mối liên quan giữa chỉ số chức 
năng tim với nồng độ CRP huyết tương ở 
BN VKDT. 
ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP 
NGHIÊN CỨU 
1. Đối tƣợng nghiên cứu. 
Nhóm nghiên cứu: 122 BN VKDT đến 
khám và điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai 
từ tháng 10 - 2014 đến 04 - 2018. Chẩn 
đoán VKDT theo tiêu chuẩn ACR 1987 [3] 
và 51 người bình thường làm nhóm chứng. 
Loại khỏi nghiên cứu những BN có 
nhiễm khuẩn: viêm phổi, viêm khớp nhiễm 
khuẩn, viêm tiết niệu sinh dục BN có 
bệnh nội khoa khác kết hợp có thể ảnh 
hưởng đến chức năng tim: tăng huyết áp, 
bệnh Basedow, hội chứng Cushing, lupus 
ban đỏ hệ thống, hội chứng thận hư, 
đái tháo đường... 
2. Phƣơng pháp nghiên cứu. 
Nghiên cứu tiến cứu, mô tả cắt ngang, 
có so sánh bệnh chứng. 
Tất cả BN được khám lâm sàng và làm 
một số xét nghiệm để xác định VKDT. 
Siêu âm đánh giá chức năng tim: thực 
hiện trên máy siêu âm Doppler màu 4D 
Prosoud F75 (Hãng Aloka) tại phòng siêu 
âm tim, Bệnh viện Bạch Mai. Xét nghiệm 
nồng độ CRP huyết tương làm tại Khoa 
Hóa sinh, Bệnh viện Bạch Mai. 
Tiến hành siêu âm tim thăm dò một số 
chỉ số chức năng thất trái: 
- Doppler xung qua van hai lá: đo vận 
tốc tối đa của sóng đổ đầy đầu tâm 
trương E (cm/s), vận tốc tối đa của sóng 
đổ đầy cuối tâm trương A (cm/s), thời 
gian giảm tốc của sóng đổ đầy đầu tâm 
trương DT (ms). Tính tỷ lệ E/A. Đo thời 
gian co cơ đồng thể tích IVCT (ms), thời 
gian giãn cơ đồng thể tích IVRT (ms), thời 
gian tống máu thất trái ET (ms). Tính chỉ 
số Tei = (IVCT + IVRT)/ET [4]. 
- Doppler mô cơ tim vách liên thất và 
thành bên vòng van hai lá: đo vận tốc cơ 
tim tối đa tâm thu Sm (cm/s), vận tốc cơ 
tim tối đa đầu thì tâm trương Em (cm/s), 
vận tốc cơ tim tối đa cuối thì tâm trương 
Am (cm/s). Tính tỷ lệ E/Em và Em/Am [5]. 
Xét nghiệm nồng độ CRP huyết tương: 
định lượng bằng phương pháp miễn dịch 
đo độ đục trên máy AU 5800 với test 
(Hãng Beckman Coulter). 
* Xử lý số liệu: tất cả số liệu được xử 
lý bằng phần mềm SPSS 20.0. Biến định 
lượng biểu diễn X ± SD (t-test). Đánh giá 
mối tương quan bằng hệ số r. So sánh có 
ý nghĩa thống kê khi p < 0,05. 
TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 5-2019 
 63 
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN 
1. Một số chỉ số chức năng tim của đối tƣợng nghiên cứu. 
Bảng 1: Chỉ số siêu âm Doppler qua van hai lá và chỉ số Tei thất trái. 
Chỉ số Nhóm bệnh (n = 122) Nhóm chứng (n = 51) p 
E (cm/s) 69,00 ± 16,71 69,72 ± 12,87 > 0,05
*
A (cm/s) 71,44 ± 15,84 64,82 ± 12,41 < 0,01
*
Tỷ lệ E/A 1,02 ± 0,35 1,11 ± 0,28 < 0,05
+
DT (ms) 162,93 ± 49,79 184,49 ± 37,51 < 0,01
+
IVRT (ms) 78,34 ± 23,16 84,31 ± 16,27 < 0,05
+
Tei thất trái 0,61 ± 0,35 0,55 ± 0,09 > 0,05
+
Sóng A ở nhóm bệnh cao hơn nhóm chứng (p &