Giáo dục kỹ năng ứng phó với biến đổi khí hậu toàn cầu cho học sinh trung học phổ thông qua môn Địa lí

 TNU Journal of Science and Technology 225(10): 169 - 176 
 Email: jst@tnu.edu.vn 169 
GIÁO DỤC KỸ NĂNG ỨNG PHÓ VỚI BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU TOÀN CẦU 
CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG QUA MÔN ĐỊA LÍ 
 Nguyễn Thị Thu Hà 
 Trường Đại học Sư phạm - ĐH Thái Nguyên 
TÓM TẮT 
Biến đổi khí hậu toàn cầu đang trở thành vấn đề cấp thiết đối với xã hội hiện nay. Các hiện 
tượng cực đoạn như thiên tai, lũ lụt, hạn hán, triều cường, xâm nhập mặn ngày càng xảy ra 
phổ biến, gây nhiều thiệt hại và ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống, sinh hoạt và cả tính mạng 
của người dân nếu không có những kỹ năng để ứng phó. Qua nhiều năm giảng dạy, chứng kiến 
hậu quả và khả năng ứng phó của con người với biến đổi khí hậu, tác giả nhận thấy hầu hết các 
em học sinh còn chưa biết đến các kỹ năng ứng phó với sự thay đổi bất thường của tự nhiên và 
cũng như mục tiêu của Bộ Giáo dục – Đào tạo là trang bị cho học sinh những kỹ năng cơ bản để 
ứng phó với biến đổi khí hậu. Mục đích của bài viết này tác giả đề cập vấn đề giáo dục kỹ năng 
ứng phó với biến đổi khí hậu cho học sinh qua môn Địa lí. Để thực hiện tác giả dùng các 
phương pháp nghiên cứu: Thu thập xử lí tài liệu, thực nghiệm, phân tích tổng hợp. Sau khi thực 
hiện, học sinh sẽ có được một số kỹ năng như dự đoán, hành động, khắc phục, giải quyết hậu 
quả và phòng tránh bảo vệ bản thân và cộng đồng... 
Từ khóa: Giáo dục; kỹ năng; ứng phó; biến đổi khí hậu; học sinh; trung học phổ thông; địa lí. 
Ngày nhận bài: 02/8/2020; Ngày hoàn thiện: 22/9/2020; Ngày đăng: 26/9/2020 
EDUCATING RESPONSE SKILLS TO GLOBAL CLIMATE CHANGE 
FOR HIGH SCHOOL STUDENTS THROUGH GEOGRAPHY 
Nguyen Thi Thu Ha 
 TNU - University of Education 
ABSTRACT 
Global climate change is becoming an urgent problem for the society. Extreme phenomena such as 
natural disasters, floods, droughts, high tides, and saline intrusion are increasingly popular, causing 
many damages and significant impacts on people's lives, activities if people lack response skills. 
For many years of teaching and witnessing the consequences and people's ability to respond to 
climate change, the author has realized that most of the students are still unaware of the skills to 
cope with the natural changes and that the goals of the Ministry of Education and Training is 
provide for students with basic skills to cope with climate change. The purpose of this article is to 
address the issue of educating climate change response skills for students through Geography. The 
study was done by applying common research methods, including collection, document 
processing, experimentation and general analysis. Once the problem is solved, the students would 
be competently experienced in several skills, such as prediction, action, overcoming, solving 
consequences and overcome to protect themselves and the community. 
Keywords: Education; skill; response; climate change; student; high school; geography. 
Received: 02/8/2020; Revised: 22/9/2020; Published: 26/9/2020 
Email: ntthadhsptn@gmail.com
Nguyễn Thị Thu Hà Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ ĐHTN 225(10): 169 - 176 
 Email: jst@tnu.edu.vn 170 
1. Mở đầu 
Trong những năm gần đây, cụm từ “biến đổi 
khí hậu” đang được nhiều người quan tâm và 
tìm kiếm nhiều hơn bởi những tác động và 
hậu quả của nó có ảnh hưởng ngày càng lớn 
đến đời sống của con người. Để tồn tại và 
phát triển không có cách nào khác là con 
người phải được trang bị những kỹ năng ứng 
phó cơ bản để giảm thiểu tối đa những tác 
động của biến đổi khí hậu (BĐKH) đến đời 
sống xã hội loài người. Những kỹ năng đó 
phải được trang bị từ rất sớm, ngay từ khi còn 
ngồi trên ghế nhà trường, nhất là bậc trung 
học phổ thông, khi các em đã bắt đầu ý thức 
được những vấn đề lớn và có trách nhiệm với 
bản thân, gia đình và cộng đồng. Bài viết này 
tác giả đề cập đến vấn đề giáo dục kỹ năng 
ứng phó với BĐKH toàn cầu cho học sinh 
trung học phổ thông (THPT) nhằm trang bị 
cho các em những kỹ năng cơ bản để ứng phó 
với sự biến đổi không ngừng của môi trường 
tự nhiên trước khi các em bước vào ngưỡng 
cửa cuộc đời. 
2. Phương pháp nghiên cứu 
Để nghiên cứu, tác giả đã dùng một số 
phương pháp nghiên cứu như thu thập tổng 
hợp tài liệu, thực nghiệm, phân tích tổng 
hợp nhằm phân tích rõ ràng những vấn đề 
học sinh đang còn yếu và thiếu các kỹ năng 
ứng phó với biến đổi khí hậu toàn cầu mà 
loài người đang phải đối mặt. 
3. Nội dung 
3.1. Khái niệm về biến đổi khí hậu và thực 
trạng của biến đổi khí hậu trên thế giới và 
Việt Nam 
3.1.1. Biến đổi khí hậu toàn cầu 
Biến đổi khí hậu toàn cầu là sự thay đổi của 
hệ thống khí hậu gồm khí quyển, thủy quyển, 
sinh quyển, thạch quyển hiện tại và trong 
tương lai bởi các nguyên nhân tự nhiên và 
nhân tạo trong một giai đoạn nhất định từ tính 
bằng thập kỷ hay hàng triệu năm. Sự biển đổi 
có thể là thay đổi thời tiết bình quân hay thay 
đổi sự phân bố các sự kiện thời tiết quanh một 
mức trung bình. Sự biến đổi khí hậu có thể 
giới hạn trong một vùng nhất định hay có thể 
xuất hiện trên toàn địa cầu [1]... 
Trong những năm gần đây, biến đổi khí hậu 
(BĐKH) thường đề cập tới là sự thay đổi khí 
hậu được gọi chung bằng hiện tượng nóng lên 
của khí hậu toàn cầu. Hiện tượng này gây ra 
những ảnh hưởng đáng kể đến nhiều thành 
phần và khả năng tự phục hồi hoặc sinh sản 
của nhiều hệ sinh thái trên trái đất [1]. 
Nguyên nhân chính làm biến đổi khí hậu của 
trái đất là do sự gia tăng các hoạt động tạo ra 
chất thải khí nhà kính, các hoạt động khai 
thác quá mức bể hấp thụ và bể chứa khí nhà 
kính như sinh khối, rừng, các hệ sinh thái 
biển, ven bờ và đất liền khác. 
Biến đổi khí hậu toàn cầu đang diễn ra ngày 
càng mạnh mẽ. Biểu hiện đầu tiên đó là sự 
nóng lên của trái đất. Theo các nhà khoa học, 
nhiệt độ của trái đất tăng lên đáng kể trong 
vòng 100 năm qua. Thực tế cho thấy, trong 
những năm gần đây, con người đã chứng kiến 
các đợt nắng nóng đỉnh điểm đến gần 50oC ở 
Australia, Ấn Độ hay lên tới 40oC ở nh ...  đổi khí hậu. 
Sau khi tách biệt ý kiến không còn phụ thuộc 
vào sự chuẩn bị của gia đình mà là những ý 
kiến, kinh nghiệm của cá nhân thì đa số các em 
được hỏi đều đã có những kinh nghiệm nhất 
định cho bản thân, đặc biệt là ý thức cộng đồng 
rất cao. 100 % là thông báo cho người khác 
biết trước khi quá muộn. Tiếp đến là biết tự 
trang bị cho mình một số kĩ năng cơ bản để 
sinh tồn như tự tích trữ lương thực, thực phẩm; 
học bơi, tự biết bảo quản đồ đạc hàng hóa khi 
có thiên tai Như vậy có thể nói, đối với HS 
THPT đã hoàn toàn có thể chủ động ứng phó 
với những biến đổi của khí hậu chứ không còn 
chấp nhận một cách thụ động. 
Bảng 2. Bảng tổng hợp phiếu khảo sát một số 
kinh nghiệm của cá nhân đối phó với thiên tai 
và ứng phó với biến đổi khí hậu (%) 
STT Tình huống 
Cách giải quyết 
Đồng 
ý 
Không 
đồng 
 ý 
Ý 
kiến 
khác 
1 Tích trữ lương thực 95 0 5 
2 Gia cố nhà cửa 83 9 8 
3 Di tản nơi khác khi cần thiết 89 5 6 
4 
Thông báo cho người 
khác biết 
100 0 0 
5 
Dời đồ đạc, hàng hóa lên 
nơi cao 
83 5 12 
6 
Chấp nhận và chờ đợi 
thiên tai đi qua 
6 92 2 
7 Khả năng biết bơi 80 10 10 
8 Có nên học bơi 90 10 0 
9 Dọn dẹp chướng ngại vật 75 22 3 
10 
Tập huấn ứng phó phòng 
tránh thiên tai, biến đổi 
khí hậu 
68 27 5 
Việt Nam nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới 
gió mùa, lại nằm gần 1 trong 5 ổ bão lớn của 
thế giới. Bão tố, lũ lụt hàng năm xảy ra thường 
xuyên ở hầu hết các vùng trong cả nước, gây 
những thiệt hại nặng nề cả về người và của cải 
vật chất. Hàng năm, ngành giáo dục phải gánh 
chịu những tác hại không nhỏ do thiên tai gây 
ra, ảnh hưởng trực tiếp đến các hoạt động dạy 
và học của học sinh và giáo viên. Làm tốt công 
tác phòng, chống thiên tai và ứng phó với biến 
đổi khí hậu trong ngành giáo dục, đặc biệt là 
đối với học sinh THPT, những chủ nhân tương 
lai của đất nước lại càng có ý nghĩa quan trọng 
trong việc tạo sự lan tỏa mạnh mẽ đến cộng 
đồng dân cư trong cả nước [6]. Điều này cũng 
góp phần thực hiện các mục tiêu của Chính 
phủ trong công tác phòng, chống thiên tai và 
ứng phó với biến đổi khí hậu trong giai đoạn 
hiện nay. 
Kế hoạch hành động thực hiện chiến lược quốc 
gia phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai của 
ngành giáo dục thực tế đã được thực hiện và 
đạt được những kết quả nhất định: Kế hoạch 
hành động ứng phó với biến đổi khí hậu của 
ngành Giáo dục giai đoạn 2011 – 2015 [7]; kế 
hoạch hành động thực hiện Chiến lược quốc 
gia phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai của 
Nguyễn Thị Thu Hà Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ ĐHTN 225(10): 169 - 176 
 Email: jst@tnu.edu.vn 174 
ngành Giáo dục giai đoạn 2011 – 2020 Tất 
cả được thực hiện trên cả các phương tiện 
truyền thông, trong các hoạt động chính khóa 
và cả ở trong các hoạt động ngoại khóa trong 
trường học. Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào 
tạo cũng đã từng nhấn mạnh, đây là kế hoạch 
có ý nghĩa cấp thiết không chỉ riêng với ngành 
Giáo dục mà còn mang ý nghĩa cấp quốc gia 
và quy mô toàn cầu. 
Thấy được tầm quan trọng đó, tác giả đã thực 
hiện dạy học tích hợp và lồng ghép những 
kiến thức về ứng phó với biến đổi khí hậu 
toàn cầu không chỉ vào các nội dung bài học 
mà còn tổ chức các hoạt động ngoại khóa 
nhằm thu hút học sinh tham gia và trang bị 
những kiến thức cho học sinh, ví dụ như tổ 
chức thực hiện vào giờ chào cờ, các buổi sinh 
hoạt chuyên đề của các môn học tùy theo đặc 
thù của từng môn: có thể theo các chủ đề mà 
các thầy cô đã chuẩn bị như: Thời tiết và biến 
đổi khí hậu; Nguyên nhân của biến đổi khí 
hậu; tác động của biến đổi khí hậu và ứng phó 
với biến đổi khí hậu. Qua đó tác giả thấy có 
nhiều môn có thể lồng ghép giáo dục kỹ năng 
ứng phó biến đổi khí hậu cho học sinh nhưng 
Địa lí là môn học gần gũi và dễ áp dụng nhất. 
3.2.3. Một số lưu ý khi thực hiện giáo dục kỹ 
năng ứng phó với biến đổi khí hậu toàn cầu 
cho học sinh ở trường THPT 
Để có thể giảm bớt thiệt hại của biến đổi khí 
hậu đã có nhiều công ước chung của Liên hợp 
quốc và đây cũng là công ước mang tính pháp 
lý của thế giới trong việc chống lại sự biến 
đổi khí hậu trên toàn thế giới. Mục tiêu của 
các công ước này là để ổn định nồng độ khí 
thải nhà kính trong bầu khí quyển ở mức độ 
vừa phải. Công ước đã đưa ra một số nguyên 
tắc để thực hiện mục ổn định nồng độ khí nhà 
kính như: phòng ngừa, hiệu quả chi phí, bền 
vững và trách nhiệm chung và yêu cầu các 
nước phát triển phải đi đầu trong công cuộc 
chống lại sự biến đổi khí hậu. Tuy nhiên để 
giảm bớt thiệt hại do biến đổi khí hậu toàn 
cầu gây ra thì không chỉ có vậy mà còn cần 
đến sự hiểu biết và trực tiếp thực hiện của 
người dân. Để trở thành những người dân 
thông thái thì cần phải giáo dục cho họ ngay 
từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Trong 
quá trình thực hiện lồng ghép kỹ năng ứng 
phó với biến đổi khí hậu toàn cầu cho học 
sinh ở trường THPT Thái Nguyên, tác giả 
nhận thấy cần có một số giải pháp như sau: 
Đưa ra những dấu hiệu của biến đổi khí hậu 
toàn cầu để các em sớm nhận ra và có phương 
án ứng phó cụ thể và kịp thời. Ví dụ như nhiệt 
độ trung bình của trái đất tăng, mực nước biển 
dâng, thiên tai và các hiện tượng thời tiết cực 
đoan ở trên thế giới và Việt Nam; những 
thay đổi về khí hậu và thời tiết đã từng xảy ra 
trong lịch sử; xu hướng biến đổi khí hậu có thể 
xảy ra trong thế kỉ XXI và một số kịch bản về 
biến đổi khí hậu (mực nước biển dâng đối với 
Việt Nam và nguy cơ ngập lụt). 
Giáo viên phải làm rõ các nguyên nhân dẫn 
đến sự biến đổi khí hậu toàn cầu, giúp học 
sinh hiểu được ngưỡng chịu đựng của trái đất 
là bao nhiêu; những hoạt động nào và ai là 
người phát thải nhiều nhất 
Thông qua đó, HS hiểu được một số kịch bản 
của biến đổi khí hậu đối với Việt Nam. Chẳng 
hạn, nếu nước biển dâng 100 cm thì có tới 34 
tỉnh/ thành phố ở vùng đồng bằng, ven biển 
và các đảo, quần đảo ( hai quần đảo Trường 
Sa và Hoàng Sa) của Việt Nam có nguy cơ bị 
ngập. Theo kịch bản này, các đảo bị tác động 
mạnh nhất là các đảo có tiềm năng phát triển 
kinh tế - xã hội như cụm đảo Vân Đồn, cụm 
đảo Côn Đảo, Phú Quốc [8] nên có ảnh 
hưởng lớn đến đời sống sinh hoạt và phát 
triển kinh tế của người dân. Từ đó HS biết 
cách hành động và có những giải pháp cụ thể. 
GV phân tích để học sinh hiểu được nguyên 
nhân, biểu hiện và tác động của biến đổi khí 
hậu tới xã hội loài người, nhất là với Việt 
Nam, một đất nước có nguy cơ phải chịu ảnh 
hưởng nhiều của biến đổi khí hậu. Nguy cơ bị 
tổn thương có thể cao hơn so với các nước 
khác trên thế giới. Điều này được cụ thể hóa 
trong sơ đồ hình 1. 
Nguyễn Thị Thu Hà Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ ĐHTN 225(10): 169 - 176 
 Email: jst@tnu.edu.vn 175 
Nguyên 
nhân 
BĐKHTC 
Biểu 
hiện 
Tác 
động 
 Ứ
Ứng 
phó 
Hình 1. Sơ đồ hệ thống hóa về cách ứng phó 
biến đổi khí hậu toàn cầu 
Từ biến đổi khí hậu toàn cầu phải hiểu được 
nguyên nhân; từ biến đổi khí hậu toàn cầu 
phải hiểu biểu hiện; từ biến đổi khí hậu toàn 
cầu phải hiểu tác động và từ biến đổi khí hậu 
toàn cầu phải hiểu được cách ứng phó. 
Ứng phó với biến đổi khí hậu toàn cầu là mục 
tiêu chính mà giáo viên hướng tới. Vì vậy, 
việc giáo dục những kỹ năng này cho học 
sinh là nội dung cốt lõi của mọi hoạt động. 
Giáo viên xây dựng những kịch bản để học 
sinh tham gia ứng phó bằng cách xây dựng 
những trò chơi, hay cho các em tự xây dựng 
thiết kế những sơ đồ mà các em cảm thấy cần 
thiết khi có biến đổi khí hậu xảy ra như giáo 
viên đưa ra ở hình 2. 
Hình 2. Sơ đồ thể hiện cách ứng phó an toàn 
với biến đổi khí hậu toàn cầu 
Từ chỗ khí hậu bị biến đổi như thế nào? Biểu 
hiện ra sao? Tác động như thế nào đến xã hội 
loài người? Nguyên nhân dẫn đến biến đổi 
khí hậu toàn cầu và cuối cùng là giải pháp 
ứng phó ra sao? Và ứng phó để làm gì? Mục 
đích của ứng phó là nhằm làm giảm nhẹ 
những tác động của BĐKH đến con người, để 
thích nghi và để có được cuộc sống an toàn. 
Để ứng phó với biến đổi khí hậu cần phải trang 
bị cho học sinh nhiều kiến thức ngay từ khi còn 
ngồi trên ghế nhà trường. Để đơn giản hóa việc 
trang bị những kiến thức này cho học sinh, GV 
thực hiện thông qua các trò chơi về biến đổi khí 
hậu: vẽ tranh, thông điệp yêu thương 
Trong các trò chơi, nhằm trang bị cho HS 
những kiến thức cơ bản về BĐKH, GV soạn 
ra những câu hỏi liên quan và có các đoạn 
video, tranh ảnh minh họa để HS hiểu rõ hơn. 
Một ví dụ cụ thể về trò chơi Đuổi hình bắt chữ, 
GV chuẩn bị phương tiện, địa điểm, đối tượng 
áp dụng (người chơi), ban giám khảo, dẫn 
chương trình, nội dung và phương pháp. 
Đối tượng là toàn thể học sinh của trường. 
Các đội chơi là HS của các lớp thực nghiệm 
và đối chứng chia thành 3 đội, mỗi đội 6 HS, 
chọn từ các lớp trên. Thời gian là 2 tiết thứ 
hai đầu tuần. 
Cách chơi: Trò chơi chia thành 4 phần: Khởi 
động; Đuổi hình bắt chữ; Khán giả và Hùng biện 
Phần khởi động, các đội giới thiệu về tên các 
thành viên, tên đội và nêu lên thông điệp mà 
đội cần hướng tới. 
Phần Đuổi hình bắt chữ gồm 3 gói câu hỏi 
cho các đội lựa chọn, mỗi đội chọn một gói 
gồm 6 câu hỏi. Các câu hỏi xoay quanh chủ 
đề BĐKH với các mảnh ghép. Ví dụ: 
Câu 1. Tên lớp không khí có tác dụng ngăn 
cản những tia bức xạ có hại cho con người và 
sinh vật trên trái đất? 
Câu 2. Khi có động đất hoặc núi lửa phun 
ngầm dưới đáy biển sẽ gây ra hiện tượng này? 
Câu 3. Sự kiện này thường được tổ chức vào 
ngày thứ 7 cuối cùng của tháng 3 ? 
Câu 4. Tên viết tắt của Ủy ban liên chính phủ 
về BĐKH của Liên hợp quốc? 
Câu 5. Tên loại chất khí có trong các thiết bị 
làm lạnh gây ra sự thủng tầng ôzôn ? 
Câu 6: Khi nhiệt độ trái đất tăng cao hậu quả 
tất yếu là? 
Đáp án: Câu 1: Ôzôn; Câu 2: Sóng thần; Câu 
3: Giờ trái đất; Câu 4: IPCC; Câu 5: CFC; 
Câu 6: Nước biển dâng. 
Phần dành cho khán giả gồm 5 câu hỏi và phần 
hùng biện về một bức tranh khoảng 10 phút. 
Giảm nhẹ 
Thích nghi 
An toàn 
Ứng phó
BĐKH 
toàn cầu 
Nguyễn Thị Thu Hà Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ ĐHTN 225(10): 169 - 176 
 Email: jst@tnu.edu.vn 176 
Ban giám khảo chấm điểm, thư kí tổng hợp 
và công bố điểm và trao giải cho các đội. Trò 
chơi kết thúc. 
3.2.4. Một số kỹ năng cần đạt được sau khi 
thực hiện 
- Dự đoán: Thông qua những biểu hiện của thời 
tiết, những dấu hiệu bất thường của tự nhiên 
(nắng, mưa thất thường, thời tiết oi bức, biểu 
hiện của các loài vật: chim, cá, chó, mèođể 
dự đoán sẽ có sự bất thường của tự nhiên sẽ xảy 
ra: Động đất, núi lửa, sóng thần, sạt lở... 
- Hành động: Một khi những hiện tượng đó 
xảy ra thì phải biết cách hành động, lên 
phương án cụ thể. Tự tin, bình tĩnh không 
hoảng loạn trước mọi tình huống. 
- Khắc phục, giải quyết hậu quả: Khi các 
hiện tượng kết thúc biết tìm cách khắc phục 
cho phù hợp và hiệu quả nhất, giảm tổn thất 
và an toàn nhất cho bản thân, gia đình và 
cộng đồng. 
- Phòng tránh: Lên phương án phòng tránh 
cho các tình huống xấu nhất có thể xảy ra vào 
bất cứ khi nào. 
4. Kết luận 
Biến đổi khí hậu đã và đang gây nên những 
hậu quả vô cùng nghiêm trọng đối với đời 
sống và hoạt động sản xuất của con người. 
Theo các chuyên gia, Việt Nam là một trong 
năm quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất của 
biến đổi khí hậu toàn cầu. Để đối phó với 
thực trạng này, ngoài các giải pháp về khoa 
học - công nghệ, việc bồi dưỡng, giáo dục cho 
học sinh những kiến thức cơ bản về BĐKH và 
cách ứng phó là vấn đề rất quan trọng. Trên 
cơ sở nghiên cứu và thực hiện ở trường THPT 
Thái Nguyên, tác giả nhận thấy đa số các em 
hưởng ứng và có những kĩ năng cơ bản sau 
khi tham gia hoạt động. Tuy nhiên tác giả có 
một số đề xuất như sau: 
+ Tăng cường các hoạt động ngoại khóa để 
nâng cao những kiến thức cơ bản về biến đổi 
khí hậu cho học sinh. 
+ Đối với GV cần nâng cao kiến thức về công 
nghệ thông tin để phục vụ cho hoạt động dạy 
học được tốt hơn. 
+ Đối với HS cần nâng cao ý thức tự giác, 
tích cực trong việc lĩnh hội kiến thức về biến 
đổi khí hậu. Thường xuyên tự tìm hiểu trên 
các phương tiện thông tin đại chúng, sách 
báo, Internet để bổ sung trau dồi thêm 
những kiến thức về biến đổi khí hậu. 
+ Học sinh cần tự giác tuyên truyền những kiến 
thức về biến đổi khí hậu và cách ứng phó cho 
người thân, bạn bè và ở địa phương sinh sống. 
Biến đổi khí hậu đã thực sự tác động mạnh 
mẽ đến nước ta. Để giảm nhẹ thiệt hại cho 
người dân thì chọn cách ứng phó với biến đổi 
khí hậu toàn cầu là lựa chọn an toàn và phù 
hợp nhất. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO/ REFERNCES 
[1]. Prime Minister, “National strategy on climate 
change” (Promulgate together with decision. 
No. 2139/QĐ-TTg on December 5, 2011 of 
Prime Minister), 2011. 
[2]. Q. P. Duong, X. T. Nguyen, and H. H. N. 
Nguyen, “Indigenous knowledge of ethnic 
minorities in responding to climate change in 
the northern mountainous region of Vietnam,” 
TNU Journal of Science and Technology, vol. 
225, no. 7, pp. 257-264, 2020. 
[3]. T. T. H. Nguyen, “Land and climate change 
adaptation in the Mekong Delta,” TNU 
Journal of Science and Technology, vol. 191, 
no. 15, pp. 99 -104, 2018. 
[4]. T. F. Stocker Dahe Qin, “Report of the 
Intergovernmental Panel on Climate Change,” 
University of Bern, 2013. [Online]. Available: 
http//www.ipcc.ch.reports/. [Accessed November 
25, 2019]. 
[5]. N. T. Luong, and D. N. Phan, "The impact of 
climate change on agricultural production and 
farmers' migration," Department of 
Meteorology, Hydrology and Climate Change 
- Ministry of Natural Resources and 
Environment, 2010. [Online]. Available: 
 [Accessed November 
27, 2019]. 
[6]. Ministry of Education and Training, A guide 
to teaching and learning about climate 
change adaptation, 2012. 
[7]. Prime Minister, National strategy for 
natural disaster prevention and mitigation 
to 2020, 2016. 
[8]. T. Tran, V. T. Nguyen, T. L. H. Huynh, V. K. 
Mai, X. H. Nguyen, and H. P. Doan, 
Scenarios of climate change and sea level rise 
for Vietnam. Publisher Resources and Map 
Vietnam, 2016.