Giải pháp điều khiển laser điều trị nội tĩnh mạch không xâm lấn và laser châm cứu hai bước sóng trong y học cổ truyền và phục hồi chức năng

Thông tin khoa học công nghệ 
Tạp chí Nghiên cứu KH&CN quân sự, Số 59, 02 - 2019 213
GIẢI PHÁP ĐIỀU KHIỂN LASER ĐIỀU TRỊ NỘI TĨNH MẠCH 
KHÔNG XÂM LẤN VÀ LASER CHÂM CỨU HAI BƯỚC SÓNG 
TRONG Y HỌC CỔ TRUYỀN VÀ PHỤC HỒI CHỨC NĂNG 
Phạm Văn Hòa1*, Vũ Ngọc Tuấn1, Đặng Việt Hùng1, 
Bùi Thị Thanh Tâm1, Nguyễn Thị Thủy2 
Tóm tắt: Bài báo trình bày một số kết quả trong việc xây dựng giải pháp điều 
khiển laser điều trị nội tĩnh mạch không xâm lấn và laser châm cứu hai bước sóng 
ứng dụng trong chuyên khoa y học cổ truyền và phục hồi chức năng. Giải pháp 
được thực hiện trên cơ sở tích hợp hai chức năng laser điều trị trên cùng một thiết 
bị, cho phép thực hiện đồng thời và tự động cả laser điều trị nội tĩnh mạch không 
xâm lấn và laser châm cứu hai bước sóng theo các phác đồ điều trị khác nhau, giảm 
thời gian và tăng hiệu quả điều trị. 
Từ khóa: Laser điều trị; Laser nội tĩnh mạch; Laser châm cứu; Laser hai bước sóng; Điều khiển laser. 
1. ĐẶT VẤN ĐỀ 
Hiện nay, kỹ thuật laser trong y học hiện đại nói chung, trong y học cổ truyền và phục 
hồi chức năng nói riêng ngày càng được sử dụng rộng rãi, phát huy hiệu quả so với các 
phương pháp truyền thống khác. Trong đó, laser công suất thấp được sử dụng để điều 
trị nhiều chứng bệnh khác nhau, không gây ra hiệu ứng nhiệt đáng kể hoặc các tổn thương 
mô như phẫu thuật bằng laser. Các nước phát triển trên thế giới đã áp dụng hiệu quả laser 
công suất thấp hơn 40 năm nay tại các cơ sở điều trị phục hồi chức năng. Bên cạnh laser 
chiếu ngoài đang được sử dụng để điều trị một số bệnh ngoài da và viêm nhiễm, laser nội 
tĩnh mạch và laser châm cứu ngày càng được sử dụng phổ biến [4,5]. Tuy nhiên, các thiết 
bị laser điều trị có trên thị trường hiện nay chủ yếu chỉ thực hiện các chức năng riêng lẻ, 
hoạt động độc lập, hiệu quả điều trị chưa cao. 
Bài báo sẽ trình bày một số kết quả trong việc xây dựng giải pháp tích hợp điều khiển 
laser điều trị nội tĩnh mạch không xâm lấn và laser châm cứu hai bước sóng trên cùng một 
thiết bị, ứng dụng trong chuyên khoa y học cổ truyền và phục hồi chức năng. Thiết bị đã 
được chế tạo và thử nghiệm tại bệnh viện, được đánh giá cao về độ an toàn, tính ổn định 
và khả năng điều trị trên một số bệnh nhân. 
2. ỨNG DỤNG LASER NỘI TĨNH MẠCH VÀ LASER CHÂM CỨU TRONG Y 
HỌC CỔ TRUYỀN VÀ PHỤC HỒI CHỨC NĂNG 
2.1. Laser nội tĩnh mạch (Intravenous Laser Irradiation of Blood) 
Laser nội tĩnh mạch sử dụng chiếu bức xạ laser công suất thấp vào trong lòng tĩnh 
mạch máu, có 2 phương pháp chính: Trực tiếp (xâm lấn) dẫn truyền tia laser qua hệ kim 
quang vô trùng đi vào tĩnh mạch của cơ thể; Phương pháp gián tiếp (không xâm lấn) sử 
dụng laser chiếu ngoài da tại các vùng tĩnh mạch nông (cổ tay, lỗ mũi, khớp gối, dưới 
lưỡi), năng lượng laser sau khi đã bị hấp thụ qua da, mô, thành mạch máu, sẽ tiếp tục đi 
vào máu. Laser nội tĩnh mạch không xâm lấn vẫn phát huy được hiệu quả điều trị như 
phương pháp chiếu trực tiếp, nhưng không đòi hỏi độ vô trùng cao, kỹ thuật thực hiện 
cũng dễ dàng hơn và không tốn vật tư tiêu hao, tuy nhiên thường đòi hỏi công suất laser 
lớn hơn [2,5]. 
Thông tin khoa học công nghệ 
P. V. Hòa, , N. T. Thủy, “Giải pháp điều khiển laser  và phục hồi chức năng.” 214 
Khi bức xạ laser tương tác với hệ thống sống, năng lượng của photon laser được hấp 
thụ bởi các phần tử trong cơ thể, hiệu ứng của laser xảy ra theo 6 bước: tương tác với 
quang thụ thể, biến đổi quang thụ thể, biến đổi phân tử, biến đổi dưới mức tế bào, biến đổi 
mức tổ chức và cơ thể [2,3,5]. Laser nội tĩnh mạch có một số tác dụng sinh học tích cực 
như: Điều chỉnh miễn dịch đặc hiệu và không đặc hiệu; Tăng cường hoạt tính kháng oxi 
hóa; Tăng khả năng kết hợp oxi với hồng cầu, tăng khả năng vận chuyển oxi trong máu; 
Giảm kết dính hồng cầu, hoạt hóa hệ tiêu sợi huyết; Chống rung, chống loạn nhịp, điều 
chỉnh huyết áp; Tác động tới cấu trúc và tính thấm màng, chuyển hóa và điều hòa tế bào, 
sự tổng hợp ATP và các polymer sinh học Trong đó, tác dụng sinh tổng hợp ATP giúp 
hình thành năng lượng của tế bào là rất quan trọng, làm cho các quá trình tái sinh, phục hồi 
mô mềm và mô liên kết cũng tăng theo [1,2,3,5]. Như vậy, laser nội tĩnh mạch có tác dụng 
cả ở mức tế bào và mức dưới tế bào. 
2.2. Laser châm cứu (Acupuncture Laser) 
Laser châm cứu sử dụng năng lượng laser công suất thấp chiếu trực tiếp lên các huyệt 
vị kinh điển trong Đông y châm cứu, là phương pháp điều trị được sử dụng phổ biến ở các 
nước phương Đông cũng như các nước phát triển như: Nga, Đức, Áo, Pháp, Hà Lan, Thụy 
Sĩ Châm cứu bằng laser sẽ thực hiện các phép châm gần giống như châm cứu truyền 
thống (gồm: bổ, tả, bình bổ, bình tả) thông qua các thông số của laser như: tần số điều 
biến chùm tia, công suất phát xạ, thời gian điều trị tại từng huyệt vị trên cơ thể. Ngoài ra, 
khi chiếu chùm laser lên các huyệt vị của cơ thể sống, một loạt phản ứng quang hóa, quang 
sinh, hóa học cũng như các quá trình vật lý sẽ liên tiếp xảy ra. Các phân tử trong tế bào 
được chuyển lên trạng thái kích thích với hoạt tính sinh học mạnh hơn, sắp xếp lại các quá 
trình phản ứng của tế bào, từ đó cơ thể tự xác lập lại những thay đổi rất đa dạng ở mức độ 
tế bào, tạo nên nhiều đáp ứng tích cực tới các hệ thống chức năng của cơ. Việc này đóng 
vai trò quan trọng trong điều trị, nhờ đó châm cứu bằng laser tạo ra nhiều đáp ứng ưu việt 
hơn so với châm cứu cổ truyền phương Đông mà y học hiện đại đã khẳng định như: chống 
viêm, chống đau, chống tổn thương và tái sinh tế bào, tăng hệ miễn dịch, hệ tim mạch, hệ 
nội tiết [3,5,6]. 
Trong laser châm cứu, bước sóng của laser đóng vai trò khá quan trọng, đã được nhiều 
kết quả nghiên cứu lâm sàng trên thế giới khẳng định. Trong đó, việc tác động laser hai 
bước sóng (thường kết hợp laser 650nm và 808nm) cho hiệu ứng kích thích sinh học mạnh 
hơn, tăng 1,5 – 2 lần so với một bước sóng [3,5,6]. Một số thiết bị laser châm cứu 2 bước 
sóng điển hình đang được sử dụng như: HY30-D, GD-56T của Trung Quốc