Đánh giá kết quả phẫu thuật nội soi cắt trực tràng trước thấp trong điều trị ung thư trực tràng trên và giữa

182
Tạp chí Y Dược học - Trường Đại học Y Dược Huế - Tập 7, số 5 - tháng 11/2017
JOURNAL OF MEDICINE AND PHARMACY
ĐáNH GIá KẾT QUẢ PHẪU THUẬT NỘI SOI 
CẮT TRỰC TRÀNG TRƯỚC THẤP TRONG ĐIỀU TRỊ 
UNG THƯ TRỰC TRÀNG TRÊN VÀ GIỮA
Trần Ngọc Thông1,2, Đặng Ngọc Hùng2, Lê Mạnh Hà1, Phạm Anh Vũ1, Phạm Như Hiệp2, Lê Lộc2
(1) Trường Đại học Y Dược - Đại học Huế; 
(2) Bệnh viện Trung ương Huế
Tóm tắt
Đặt vấn đề: Đánh giá tính khả thi, độ an toàn và kết quả sau phẫu thuật nội soi cắt trước thấp điều trị ung 
thư trực tràng trên và giữa. Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu tiến cứu từ 8/2013 đến 8/2017 gồm 
45 bệnh nhân được chẩn đoán ung thư trực tràng trên và giữa.Tiến hành phẫu thuật nội soi cắt trước thấp 
tại Bệnh viện Trung ương Huế. Kết quả: Gồm 45 bệnh nhân: 26 nam,1 9 nữ; tỷ lệ nam/nữ: 1,37. Tuổi trung 
bình: 60,3 ± 11,5. Không có tai biến trong mổ, không có chuyển mổ mở, có 3 ca dò xì miệng nối (6,7%) trong 
đó 2 ca mổ lại, tỷ lệ tử vong 0%. Thời gian theo dõi trung bình 36 tháng: có 2 ca tái phát miệng nối; tỷ lệ sống 
thêm là 100%. Kết luận: Phẫu thuật nội soi cắt trước thấp trong điều trị ung thư trực tràng trên và giữa là an 
toàn và khả thi, đảm bảo về mặt ung thư học, thời gian sống thêm sau mổ là tốt.
Từ khóa: trực tràng trước thấp, ung thư trực tràng
Abstract
EVALUATION THE RESULTS OF LAPAROSCOPIC LOW ANTERIOR 
RESECTION FOR TREATMENT UPPER 
AND MIDDLE RECTAL CANCER
Tran Ngoc Thang1,2, Dang Ngoc Hung2, Le Manh Ha1, Pham Anh Vu1, Pham Nhu Hiep2, Le Loc2
(1) Hue University of Medicine and Pharmacy - Hue University
(2) Hue Central Hospital
Introduction: To evaluate the feasibility and benefits of laparoscopic low anterior resection for upper 
and middle rectal cancer treatment. Material and method: Prospective study from 8/2013 to 8/2017 at 
Hue Central Hospital, a laparoscopic low anterior resection was performed in 45 patients with upper and 
mid rectal cancer. Result: There were 29 males and 16 females with the mean age of 60.3 ± 11.5 (range 
38 – 75), no conversion, have three cases anastomotic leakage, the mortaliy rate was 0%. Mean follow-up 
duration 36 months: have tow cases local recurrence (4.4%), the overall survival rate was 100%. Conclusion: 
Laparoscopic low anterior resection for treatment upper and mid rectal cancer is safe and effective, initial 
results is good.
Keywords: upper and middle rectal cancer, Laparoscopic low anterior resection
Địa chỉ liên hệ: Trần Ngọc Thông, email: tranngocthong77@gmail.com
Ngày nhận bài: 5/10/2017; Ngày đồng ý đăng: 4/11/2017; Ngày xuất bản: 16/11/2017
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Ung thư đại trực tràng là một bệnh ác tính hay 
gặp ở đường tiêu hóa, bệnh khá phổ biến ở các nước 
Âu Mỹ, chiếm hàng đầu trong ung thư đường tiêu 
hóa tại các nước Mỹ và Pháp. Theo thống kê của Hiệp 
hội Ung thư Hoa kỳ, trong năm 2009 ung thư đại trực 
tràng chiếm 9% trong tất cả nguyên nhân gây tử vong 
do ung thư, mỗi năm có khoảng 150.000 ca ung thư 
đại trực tràng được phát hiện và hơn 40.000 ca được 
chẩn đoán ung thư trực tràng[3]. Tại Việt nam ung 
thư đại trực tràng đứng hàng thứ hai trong ung thư 
đường tiêu hóa sau ung thư dạ dày[1].
Phẫu thuật nội soi trong điều trị ung thư trực 
tràng đã có nhiều tiến bộ như phẫu thuật Miles nội 
soi, phẫu thuật nội soi cắt trước cực thấp bảo tồn cơ 
thắt trong điều trị ung thư trực tràng dưới và phẫu 
thuật nội soi cắt trước thấp trong ung thư trực tràng 
trên và giữa[5,7]. Trong phẫu thuật nội soi cắt trước 
thấp kinh điển đòi hỏi một đường mở bụng từ 4 – 
6cm (ở hố chậu trái, hoặc đường giữa hay đường 
ngang trên xương mu) để lấy bệnh phẩm và hổ trợ 
thực hiện miệng nối đại trực tràng bằng stapler EEA. 
Tuy nhiên chính đường mổ này gây nên một số biến 
183
Tạp chí Y Dược học - Trường Đại học Y Dược Huế - Tập 7, số 5 - tháng 11/2017
JOURNAL OF MEDICINE AND PHARMACY
chứng như nhiễm trùng, thoát vị vết mổ, tăng chỉ số 
đau sau mổ cũng như bị ảnh hưởng về mặt thẩm 
mỹ[2,6,8].
Ngoài ra, một số tác giả trong và ngoài nước đã 
thực hiện thành công phẫu thuật nội soi ổ bụng cắt 
đại tràng, trực tràng và lấy bệnh phẩm qua ngã tự 
nhiên (hậu môn hoặc âm đạo) gọi là Hybrid NOTES. 
Phương pháp này giúp phát huy được một phẫu 
thuật nội soi kinh điển và tránh được đường mở 
bụng, qua đó làm giảm các tai biến và biến chứng 
liên quan đến vết mổ[14,19].
Vì vậy chúng tôi thực hiện nghiên cứu này nhằm 
mục đích đánh giá tính khả thi, độ an toàn và kết 
quả sau phẫu thuật nội soi cắt trực tràng trước thấp 
điều trị ung thư trực tràng trên và giữa.
2. ĐốI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHáP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu
Từ 8/2013 dến 8/ 2017, gồm 45 bệnh nhân với 
chẩn đoán ung thư trực tràng trên và giữa, được 
phẫu thuật nội soi cắt trực tràng trước thấp tại Bệnh 
viện Trung ương Huế.
Tiêu chuẩn chọn bệnh: 
- Bệnh nhân ung thư trực tràng trên và giữa được 
chẩn đoán xác định dựa vào triệu chứng lâm sàng, 
các xét nghiệm cận lâm sàng: nội soi trực tràng kèm 
sinh thiết u, chụp CT scanner bụng, siêu âm bụng, 
chụp MRI (nếu có), siêu âm nội soi trực tràng.
- Ung thư trực tràng trên và giữa giai đoạn:
T ≤T
3
, N
0 – 3
, M
0
.
- Xạ và hóa trị sau phẫu thuật.
Tiêu chuẩn loại trừ:
- Ung thư giai đoạn tiến triển T
4
.
- Ung thư đã di căn xa đến các cơ quan khác như 
gan, phổi, thận
- Bệnh nhân có các bệnh lý toàn thân nặng kèm 
theo: hô hấp, tim mạch, rối loạn đông máu chống 
chỉ định phẫu thuật nội soi.
2.2. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu tiến cứu và theo dõi dọc
Phương pháp phẫu thuật
- Tư thế bệnh nhân: Bệnh nhân nằm tư thế ngữa, 
hai chân dạng ra và gấp lại theo tư thế sản khoa.
- Vị trí trocar và các bước phẫu tích: chúng tôi 
đặt 4 trocar theo các vị trí sau:
Phẫu tích và kẹp thắt (bằng hemolock) động mạch, tĩnh mạch mạc treo tràng dưới tận gốc.
184
Tạp chí Y Dược học - Trường Đại học Y Dược Huế - Tập 7, số 5 - tháng 11/2017
JOURNAL OF MEDICINE AND PHARMACY
- Cắt mạc Toldt từ đại tràng Sigma đến đại tràng góc lách