Đánh giá công tác điều dưỡng bệnh nhân đột quỵ nhồi máu não điều trị tiêu huyết khối tại Bệnh viện Quân y 103

TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 3-2015 
95 
ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC ĐIỀU DƢỠNG BỆNH NHÂN ĐỘT QUỴ 
NHỒI MÁU NÃO ĐIỀU TRỊ TIÊU HUYẾT KHỐI 
TẠI BỆNH VIỆN QUÂN Y 103 
 Đặng Phúc Đức*; Nguyễn Minh Hiện* Hoàng Cao Xạ** 
TÓM TẮT 
 Điều trị tiêu huyết khối đường tĩnh mạch bệnh nhân (BN) đột quỵ nhồi máu não (NMN) cấp 
đòi hỏi công tác điều dưỡng rất khẩn trương, chính xác, theo dõi chặt chẽ. Mục tiêu: đánh giá 
công tác điều dưỡng và điều trị BN bằng phương pháp tiêu huyết khối đường tĩnh mạch. 
Phương pháp: nghiên cứu tiến cứu. Kết quả: nghiên cứu 65 BN đột quỵ NMN cấp trong 18 tháng: 
thực hiện tổng cộng 218 lượt thủ thuật; không xảy ra tai biến do thủ thuật; rút ngắn thời gian 
nhập viện - điều trị từ 82 ± 20 xuống 65 ± 20 phút; thời gian nằm viện trung bình 7,2 ± 3,8 ngày. 
* Từ khóa: Tiêu huyết khối; Đột quỵ nhồi máu não; Công tác điều dưỡng. 
 Evaluation of Nursing for Ischemic Stroke Patients Treated by 
Thrombolysis in 103 Hospital 
Summary 
Intravenous thrombolysis method required nurses work fast, accurately, and observe patients 
closely. Objectives: To evaluate nursing care of patients who treated by thrombolysis. Method: 
Prospective study. Result: Studied 65 acute ischemic stroke in period of 18 months: applied 
nursing technique 218 times without accident; hospital gate - treatment time reduced from 82 ± 
20 minutes to 65 ± 20 minutes; mean time of stay in hospital was 7.2 ± 3.8 days. 
* Key words: Thrombolysis; Ischemic stroke; Nursing work. 
ĐẶT VẤN ĐỀ 
Đột quỵ NMN xảy ra do tình trạng 
nghẽn/tắc động mạch não gây tổn thương 
nhu mô não do động mạch đó chi phối. 
Đột quỵ NMN có tỷ lệ tử vong cao; mức 
độ di chứng nặng. Việc tái thông nhanh 
chóng mạch máu bị tắc có ý nghĩa quan 
trọng. Một phương pháp tái thông mạch 
máu ở BN đột quỵ NMN cấp là điều trị 
thuốc tiêu huyết khối đường tĩnh mạch. 
Thuốc có tác dụng làm tiêu fibrin của cục 
máu đông, nhờ đó làm tan huyết khối. 
Tuy nhiên, để điều trị có hiệu quả và 
giảm thiểu nguy cơ tai biến đòi hỏi nhiều 
yếu tố: tốc độ triển khai công việc rất 
khẩn trương (trong vòng 3 giờ từ khi khởi 
phát); tiêu chuẩn chọn lựa BN chặt chẽ; 
quy trình thao tác nhanh - chính xác; theo 
dõi và chăm sóc tỉ mỉ Để đạt được 
những yêu cầu đó, đòi hỏi điều dưỡng 
viên phải hiểu rõ công việc, thao tác 
thuần thục, phối hợp nhịp nhàng. 
* Bệnh viện Quân y 103 
** Bệnh viện Đa khoa Thành phố Nam Định 
Người phản hồi (Corresponding): Đặng Phúc Đức (dangphucduc103@gmail.com) 
Ngày nhận bài: 30/01/2015; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 10/02/2015 
 Ngày bài báo được đăng: 26/02/2015 
TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 3-2015 
96 
Từ đầu năm 2013, Khoa Đột quỵ, 
Bệnh viện Quân y 103 đã triển khai kỹ 
thuật điều trị tiêu huyết khối đường tĩnh 
mạch cho BN đột quỵ NMN cấp. Chúng 
tôi tiến hành nghiên cứu này nhằm: 
- Nhận xét đặc điểm BN đột quỵ NMN 
cấp trong vòng 3 giờ đầu được điều trị 
thuốc tiêu huyết khối. 
- Đánh giá kết quả công tác điều 
dưỡng và điều trị BN bằng phương pháp 
dùng thuốc tiêu huyết khối đường tĩnh 
mạch. 
ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP 
NGHIÊN CỨU 
1. Đối tƣợng nghiên cứu. 
65 BN đột quỵ NMN cấp điều trị tại 
Khoa Đột quỵ, Bệnh viện Quân y 103 từ 
tháng 1 - 2013 đến 6 - 2014. 
* Tiêu chuẩn lựa chọn: 
- Tiêu chuẩn chẩn đoán đột quỵ não 
theo Tổ chức Y tế Thế giới. 
- Đột quỵ thiếu máu não cấp trong 3 
giờ đầu. 
- 5 < NIHSS < 22 điểm. 
- Cắt lớp vi tính sọ não hoặc cộng 
hưởng từ không có xuất huyết nội sọ. 
- Cắt lớp vi tính sọ não hoặc cộng 
hưởng từ: vùng đậm độ < 1/3 khu vực 
phân bố của động mạch não giữa. 
* Tiêu chuẩn loại trừ: 
- Đột quỵ hay chấn thương sọ não 
trong 3 tháng trước. 
- Đại phẫu hay có chấn thương trầm 
trọng trong 14 ngày trước. 
- Bệnh sử có xuất huyết não hay dị 
dạng mạch máu não. 
- Xuất huyết tiêu hóa hay đường tiết 
niệu trong 21 ngày trước. 
- Chọc động mạch hay chọc dò tủy 
sống 7 ngày trước. 
- Triệu chứng thần kinh cải thiện nhanh 
hay NIHSS < 5. 
- Huyết áp > 185/110 mmHg: dùng thuốc 
tiêm tĩnh mạch để hạ huyết áp. 
- Co giật lúc khởi bệnh. 
- Nghi ngờ xuất huyết khoang dưới nhện. 
- Nhồi máu cơ tim trong vòng 3 tháng. 
- Đang dùng kháng đông hay INR > 1,7. 
- Trị liệu heparin trong 48 giờ trước đó. 
- Tiểu cầu < 100.000/mm3. 
- Đường máu 22,2 
mmol/l. 
- Phụ nữ có thai. 
2. Phƣơng pháp nghiên cứu. 
Nghiên cứu tiến cứu 
* Một số chỉ tiêu nghiên cứu: 
Thang điểm hôn mê Glasgow (1978): 
đánh giá mức độ hôn mê dựa vào 3 chỉ 
tiêu: đáp ứng mở mắt; vận động và lời 
nói. Điểm từ 15 (hoàn toàn tỉnh táo) đến 3 
(hôn mê sâu, mất hoàn toàn đáp ứng). 
Phân độ sức cơ của Hội đồng Nghiên 
cứu Y học Anh (1994) (MRC): chia làm 6 
độ từ 0 (liệt hoàn toàn) đến 5 (sức cơ 
bình thường). 
Thang điểm đột quỵ của Viện Nghiên 
cứu Sức khỏe Mỹ (NIHSS) đánh giá mức 
độ lâm sàng của BN đột quỵ. Thang điểm 
từ 0 (bình thường) đến 42 (nặng nhất). 
* Đánh giá nhanh tình trạng BN và 
chuẩn bị điều trị: cần tiến hành hết sức 
khẩn trương các nội dung: 
- Đánh giá nhanh ABC: 
+ Đường thở (Airway): kiểm tra xem 
đường thở có lưu thông tốt không?, Thể 
hiện bằng thở êm, đều. 
TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 3-2015 
97 
+ Hô hấp (Breathing): kiểu thở BN bình 
thường không?, tần số thở?, màu sắc da?. 
+ Tuần hoàn (Circulation): đo mạch, 
huyết áp. 
- Đánh giá ý thức (theo thang điểm 
Glasgow); độ liệt (theo thang điểm MRC); 
mức độ lâm sàng (theo thang điểm NIHSS). 
- Đặt đường truyền tĩnh mạch natriclorua 
0,9% với khóa 3 chạc. 
- Khẩn trương hoàn thành các xét 
nghiệm cần thiết: cắt lớp vi tính não, công 
thức máu, chức năng đông máu, nhóm 
máu; sinh hóa máu. 
- Giải thích, động viên BN và thân nhân. 
- Chuẩn bị sẵn sàng thuốc tiêu huyết 
khối, các thuốc và phương tiện cấp cứu 
cần thiết. 
* Quy trình điều trị tiêu huyết khối 
đường tĩnh mạch: 
- rtPA (actilyse) lọ 50 mg kèm dung 
môi, tổng liều 0,9 mg/kg (tối đa 90 mg). 
- Tiêm tĩnh mạch chậm 10% tổng liều 
trong vòng 1 - 2 phút,