Bài giảng Mạng máy tính - Chương 1: Cơ bản về mạng máy tính - Ngô Hồng Sơn

1Mạng máy tính
Giảng viên: Ngô Hồng Sơn
Bộ môn Truyền thông và Mạng máy tính
Khoa CNTT- ðHBK Hà Nội
2Nội dung

 Giới thiệu môn học

 Cơ bản về mạng máy tính

 Lược sử mạng máy tính và Internet

 Internet ở Việt Nam
3Giới thiệu môn học
Mục ñích
Chủ ñề và lịch học
ðánh giá
Liên hệ giáo viên
4Mục ñích môn học
Source: Hung Q Ngo’ course
5Mục ñích môn học
Kết thúc môn học này, các sinh viên ngành CNTT 
sẽ có khả năng: 

 Nêu và giải thích các công nghệ liên quan ñến
mạng máy tính và Internet

 Nguyên lý cơ bản của mạng máy tính

 Họ giao thức TCP/IP

 Giải thích ñược Internet hoạt ñộng như thế nào

 Sử dụng hiệu quả Internet, vận dụng ñể có thể cài
ñặt các công nghệ và dịch vụ mới
6Lịch học dự kiến
Tầng liên kết dữ liệu3-Oct-087
Tầng ứng dụng, Web, Mail, FTP, DNS26-Sep-086
Tầng giao vận, TCP, UDP19-Sep-085
Bài toán và các giao thức chọn ñường ñi12-Sep-084
Tầng mạng, IP5-Sep-083
Cơ bản về mạng máy tính29-Aug-082
Giới thiệu môn học, lịch sử mạng máy tính22-Aug-081
7Lịch học dự kiến
Tổng kết và ôn tập28-Nov-0815
Topic presentation21-Nov-0814
Topic presentation14-Nov-0813
Topic presentation7-Nov-0812
Advanced topic: An toàn an ninh mạng31-Oct-0811
Advanced topic: Mạng thế hệ mới24-Oct-0810
Tầng vật lí, các vấn ñề về truyền số liệu17-Oct-089
LAN (VLAN, WLAN), WAN (...)10-Oct-088
8ðánh giá kết quả

 Bài tập lớn 40%

 Hai bài

 Thi cuối kỳ 60%
9Cách làm việc

 ðể học tốt

 ðọc tài liệu trước khi ñến lớp

 Tham gia tích cực vào bài giảng

 Thảo luận, trả lời và ðẶT câu hỏi. 

 Tìm kiếm câu trả lời trên Web hoặc thảo luận với bạn bè

 Liên hệ với giáo viên

 8:30 – 10:00 sáng thứ 2 hàng tuần.

 Bộ môn TTM – Khoa CNTT, 329 C1 

 ðT: 8680896

 Mail: sonnh@it-hut.edu.vn
10
Tài liệu tham khảo

 [1] Nguyễn Thúc Hải, “Mạng máy tính và các hệ thống
mở”

 [2] W. Stallings, “Data and Computer Communications”, 
Mac Millan, 

 [3] James F. Kurose, Keith W. Ross, “Computer 
networks: a top-down approach featuring the Internet”, 
Addison Wesley.
11
Cơ bản về
mạng máy tinh
Khái niệm mạng máy tính
Kiến trúc mạng
Chuyển mạch gói vs. chuyển mạch kênh
12
Mạng máy tính là gì
13
Cái gì ñây?
14
Khái niệm

 Tập hợp các máy tính kết nối với
nhau dựa trên một kiến trúc nào
ñó ñể có thể trao ñổi dữ liệu

 Máy tính: máy trạm, máy chủ, bộ
ñịnh tuyến

 Kết nối bằng một phương tiện
truyền

 Theo một kiến trúc mạng

 Các dạng máy tính?
15
Ví dụ về mạng máy tính

 Mạng Internet

 Mạng Ethernet

 Mạng LAN không dây: 802:11

 Hệ thống mạng ngân hàng: mạng lưới máy
rút tiền

 Hệ thống bán vé tàu qua mạng

 
16
Internet ngày nay

 Hàng triệu thiết bị kết nối: 
hosts = end systems

 chạy các ứng dụng
mạng
Home network
Institutional network
Mobile network
Global ISP
Regional ISP
router
PC
server
wireless
laptop
cellular 
handheld
wired
links
access 
points

 ðường truyền

 Cáp quang, ñồng, 
vệ tinh, 

 Tốc ñộ truyền = 
băng thông

 Bộ ñịnh tuyến: chuyển
tiếp các gói tin (dữ liệu)
17
Xử lý tập trung hay phân tán

 Mạng ñiện thoại công cộng, 
tập trung: mạng xử lý mọi
thứ

 Máy tính có khả năng lớn hơn

 Hầu hết các chức năng tập
trung ở mạng máy tính

 Mạng: Truyền dữ liệu
PSTN Internet
PSTN: Public Switch Telephone Network
18
Kiến trúc mạng

 Kiến trúc mạng: Hình trạng (topology) và giao thức
(protocol)

 Hình trạng mạng

 Trục (Bus), Vòng (Ring), Sao (Star)

 Thực tế là sự kết hợp của nhiều hình trạng khác nhau
19
Giao thức là gì?
Giao thức người-người
yêu cầu
trả lời
request
response
Hi
Hi
Anh cho hỏi
mấy giờ rồi ạ?
2:00
Thời gian
Giao thức máy-máy
20
Giao thức mạng

 Protocol: Quy tắc ñể truyền thông

 Gửi một thông ñiệp với yêu cầu hoặc thông tin

 Nhận một thông ñiệp với thông tin, sự kiện hoặc hành
ñộng

 ðịnh nghĩa khuôn dạng và thứ tự truyền, nhận
thông ñiệp giữa các thực thể trên mạng hoặc các
hành ñộng tương ứng khi nhận ñược thông ñiệp

 Ví dụ về giao thức mạng: TCP, UDP, IP, HTTP, 
Telnet, SSH, Ethernet, 
21
Mô hình truyền thông
Chuyển mạch gói vs. Chuyển mạch kênh
Hướng liên kết vs. Không liên kết
22
Chuyển mạch gói vs. Chuyển
mạch kênh

 Chuyển mạch kênh

 Trao ñổi dữ liệu sử dụng một kênh riêng .

 Mỗi liên kết sử dụng một kênh. Tài nguyên cho kênh ñó
không ñược sử dụng bởi người khác trừ khi ñóng liên kết

 Chuyển mạch gói

 Dữ liệu ñược chia thành các gói nhỏ (packets), và ñược
chuyển qua mạng

 Nhiều liên kết có thể chia sẻ một kênh

 Internet (với giao thức IP – Internet Protocol) sử dụng
chuyển mạch gói
23
Chuyển mạch kênh
Tài nguyên ñược gán riêng cho mỗi kênh
Kể cả khi tài nguyên của kênh ñó ñangg rỗi, 
người khác cũng không ñược dùng
24
Chuyển mạch gói
Toàn bộ băng thông ñược chia sẻ cho tất cả mọi người, 
Nếu còn băng thông, ai cũng có thể sử dụng
25
Chuyển mạch gói vs. Chuyển
mạch kênh

 Chuyển mạch kênh

 Mỗi kênh chỉ dùng cho duy nhất 1 liên kết

 Bảo ñảm băng thông (cần cho các ứng dụng audio/video)

 Lãng phí nếu liên kết ñó không sử dụng hết khả năng của
kênh

 Chuyển mạch gói

 Tăng hiệu quả sử dụng băng thông

 Tốt cho các dạng dữ liệu ñến ngâu nhiên, không ñịnh trước

 Hạn chế: Tắc nghẽn làm trễ và mất gói tin, không bảo ñảm
băng thông
26
Truyền thông hướng liên kết
vs. không liên kết

 Truyền thông hướng liên kết :

 Dữ liệu ñược truyền qua một liên kết ñã ñược
thiết lập

 Ba giai ñoạn: Thiết lập liên kết, truyền dữ liệu, 
Hủy bỏ liên kết

 Tin cậy

 Truyền thông không liên kết

 Không thiết lập liên kết, chỉ có giai ñoạn truyền dữ
liệu

 Không tin cậy - “Best effort”
27
Một số tham số trong mạng
28
Các tham số cơ bản

 Băng thông - Bandwidth

 Thông lượng - Throughput

 ðộ trễ- Delay

 ðộ mất gói tin - Loss
29
Băng thông

 Khái niệm

 ðơn vị

 bps, kbps, Mbps, Gbps, Tbps

 Uplink/downlink 
30
Vì sao có mất và trễ tin?
Các gói tin phải xếp hàng trong bộ ñịnh tuyến!

 Tốc ñộ ñến của các gói tin vượt quá khả năng
ñường ra

 Các gói tin phải xếp hàng chờ ñến lượt
A
B
G