Bài giảng Giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên

GIÁO DỤC, RÈN LUYỆN 
ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG 
CHO CÁN BỘ, ĐẢNG VIÊN 
TS. Nguyễn Xuân Phƣơng 
GVCC - TRƢỞNG KHOA 
phuongxdd@gmail.com 
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ KHU VỰC I 
KHOA XÂY DỰNG ĐẢNG 
***** 
NỘI DUNG CHÍNH 
I. Đạo đức và đạo đức 
cách mạng 
II. Nội dung giáo dục đạo đức cách 
mạng cho cán bộ, đảng viên theo 
tƣ tƣởng Hồ Chí Minh 
III. Tu dƣỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng 
theo tƣ tƣởng, tấm gƣơng Hồ Chí Minh 
I. ĐẠO ĐỨC VÀ ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG 
1. ĐẠO ĐỨC: 
Là một hình thái ý thức xã hội đặc biệt, bao gồm một hệ 
thống quan điểm, quan niệm, những qui tắc, chuẩn mực xã hội; 
hình thành, tồn tại và phát triển từ nhu cầu xã hội nhằm điều 
chỉnh hành vi ứng xử của con ngƣời. 
Bị chi phối bởi 
điều kiện lịch sử, 
chính trị, kinh tế, 
văn hoá, phong 
tục, tập quán,.. 
Ý thức, năng 
lực, hành vi 
tự giác (Tự 
nhận thức) 
Phải phù 
hợp lợi ích 
xã hội, lợi 
ích cá nhân 
Mang tính 
kế thừa, 
phát triển, 
giao thoa 
2. ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG 
a. Khái niệm: Đạo đức cách mạng là những chuẩn mực của 
ngƣời cộng sản về “cái chân, cái thiện, cái mỹ” nhằm điều 
chỉnh hành vi ứng xử giữa họ với nhau, với tổ quốc và với nhân 
dân. Đạo đức cách mạng mang bản chất, phẩm chất GCCN và 
NDLD, kết hợp với những giá trị đạo đức truyền thống dân tộc. 
Biểu hiện: 
- Nhận rõ phải, trái, tiếp thu cái tốt, bài trừ cái xấu, lạc hậu; 
- Giữ vững lập trƣờng cách mạng, bản lĩnh chính trị, suốt đời 
đấu tranh cho cách mạng, phục vụ giai cấp và nhân dân; 
- Tận trung với nƣớc, tận hiếu với dân; 
- Không sợ khó khăn, không ngại hi sinh, gian khổ; 
- Đặt lợi ích giai cấp, nhân dân lên trƣớc lợi ích cá nhân. 
b. Vai trò của đạo đức cách mạng 
Đạo đức 
cách mạng 
Là “cái gốc” 
của ngƣời 
cách mạng. 
Giữa đức và 
tài thì đức 
là gốc. 
Đạo đức cách 
mạng là cơ sở 
để phát triển tài 
năng con ngƣời, 
là nguồn lực, 
động lực tinh 
thần để thực 
hiện sự nghiệp 
cách mạng. 
Đạo đức cách 
mạng là nhân tố 
làm nên sức lôi 
cuốn của cán bộ, 
đảng viên, sức 
mạnh của Đảng, 
của dân tộc và sức 
hấp dẫn của chủ 
nghĩa xã hội đối 
với nhân dân và xã 
hội. 
II. NỘI DUNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CÁCH 
MẠNG CHO CÁN BỘ, ĐẢNG VIÊN 
1. Tận trung với nƣớc, với Đảng, tận hiếu với dân, 
suốt đời phấn đấu hy sinh vì độc lập tự do của Tổ 
quốc, vì hạnh phúc của nhân dân 
Kế thừa tƣ tƣởng trung hiếu 
phong kiến nhƣng phát triển 
lên tầm cao mới, chiều sâu 
mới: Trung với nƣớc, với 
Đảng, với cách mạng và hiếu 
với nhân dân, chứ không chỉ 
trung với vua và hiếu với cha 
mẹ nhƣ xã hội phong kiến 
Đây là chuẩn 
mực đạo đức 
bao trùm, là 
định hƣớng 
chính trị đạo 
đức lớn nhất 
của mỗi con 
ngƣời 
Là khát 
vọng của 
con ngƣời 
muốn 
vƣơn lên 
để tự hoàn 
thiện 
mình. 
*TẬN TRUNG VỚI NƢỚC, VỚI ĐẢNG: 
- Trung thành với mục đích, lý tƣởng của Đảng, của dân tộc. 
- Tận tuỵ hy sinh phấn đấu vì mục đích, lý tƣởng của Đảng, 
của nhân dân, của dân tộc. 
Muốn trung phải: 
- Học tập nâng cao nhận thức tƣ tƣởng, chính trị; tin tƣởng 
vào Đảng, vào chế độ xã hội chủ nghĩa. 
- Quyết tâm hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ đƣợc Đảng và nhân 
dân giao phó; 
- Kiên quyết đấu tranh với những biểu hiện xa rời mục tiêu, lý 
tƣởng của Đảng, những nhận thức lệch lạc, sai trái trong cán 
bộ, đảng viên và nhân dân. 
- Đấu tranh chống các luận điệu xuyên tạc, những âm mƣu phá 
hoại Đảng, chế độ của các thế lực thù địch. 
*TẬN HIẾU VỚI DÂN LÀ TÌNH YÊU THƢƠNG CON NGƢỜI 
Mục đích của ngƣời cộng sản là đấu tranh để 
giải phóng con ngƣời, vì con ngƣời 
Yêu thƣơng tất cả mọi ngƣời, không phân biệt, 
nhƣng trƣớc hết là ngƣời lao động, nghèo khổ, bị 
áp bức, bóc lột. 
Tôn trọng con ngƣời, biết nâng đỡ, rộng lƣợng 
và khoan dung với mọi ngƣời; nhƣng phải luôn 
nghiêm khắc với bản thân mình 
Tin tƣởng vào khả năng tự giải phóng, tự hoàn 
thiện mình theo lý tƣởng “chân, thiện, mỹ” của 
con ngƣời. 
Để hiếu với dân phải: 
• Gần gũi nhân dân, nắm vững tâm tƣ, nguyện 
vọng của nhân dân để đề ra chủ trƣơng, 
đƣờng lối, chính sách phục vụ cho mục đích, 
lợi ích của nhân dân. 
• Nói cho dân biết, hƣớng dẫn cho dân làm và 
làm cho dân tin, dân theo. 
• Kiên quyết đấu tranh với những biểu hiện 
quan liêu, hách dịch, sách nhiễu dân... 
- Trau dồi chủ nghĩa tập thể yêu cầu mỗi cán bộ, đảng viên 
biết kết hợp một cách hài hoà quyền lợi và nghĩa vụ, tự do và 
trách nhiệm, lợi ích của cá nhân và lợi ích của tập thể trong 
hoạt động của mình theo phƣơng châm: “ Mỗi người vì mọi 
người, mọi người vì mỗi người”, nhằm xây dựng cộng đồng 
vững mạnh, góp phần đắc lực của mỗi ngƣời vào sự nghiệp 
chung, thực hiện cần, kiệm, liêm chính, chí công, vô tƣ, kiên 
quyết chống tham nhũng, lãng phí. 
- Chống chủ nghĩa cá nhân là chống các biểu hiện nhƣ: thói 
ích kỷ, tƣ tƣởng cục bộ, bản vị, vô tổ chức, háo danh, kèn cựa 
địa vịtrái với chủ nghĩa tập thể, gây tác hại lớn cho sự 
nghiệp cách mạng. 
 2. TRAU DỒI CN TẬP THỂ, CHỐNG CN CÁ NHÂN 
3. YÊU LAO ĐỘNG, LAO ĐỘNG SÁNG TẠO, CHỐNG 
CHÂY LƢỜI, ĂN BÁM 
Lao động là 
điểm khác căn 
bản giữa con 
ngƣời với động 
vật. Lao động là 
để cải tạo tự 
nhiên, xã hội, 
bản thân để 
phục vụ mục 
đích và lợi ích 
của con ngƣời. 
Bất cứ lao động nào 
cũng đều đƣợc quí 
trọng. Vì vậy phải yêu 
lao động và yêu ngƣời 
lao động. Tuy nhiên, 
Trong lao động phải 
luôn sáng tạo, mang lại 
hiệu quả thiết thực, có 
năng suất, chất lƣợng 
cao. 
Yêu lao động, 
quí trọng ngƣời 
lao động cho 
nên phải kiên 
quyết chống tƣ 
tƣởng coi khinh 
ngƣời lao động, 
lƣời lao động, 
ăn bám. 
4. TINH THẦN NỖ LỰC HỌC TẬP, CẦU TIẾN BỘ: 
• Phải học tập để tiếp thu kiến thức khoa học, kiến 
thức thực tiễn của cuộc sống, làm giàu trí tuệ cho 
mình, góp phần xây dựng đất nƣớc. 
• Học tập là để tránh bảo thủ, giáo điều, chủ quan, 
duy ý chí, kinh nghiệm chủ nghĩa. 
• Trong học tập phải có thái độ nghiêm túc, cầu tiến 
bộ; chống tƣ tƣởng coi thƣờng học tập, coi thƣờng 
khoa học, coi khinh lý luận. 
* Tinh thần quốc tế trong sáng luôn đối lập với 
chủ nghĩa vị kỷ, chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi hoặc 
chủ nghĩa nƣớc lớn (sô vanh). 
• Tinh thần quốc tế trong sáng hƣớng vào mục 
tiêu hoà bình, hữu nghị, dân chủ và tiến bộ xã 
hội, chống sự can thiệp nội bộ của nhau. 
• Tinh thần quốc tế trong sáng sẽ làm cho con 
ngƣời sống cao thƣợng, đẹp đẽ. 
5. TINH THẦN QUỐC TẾ TRONG SÁNG: 
Nhân, nghĩa: Là yêu nƣớc, yêu đồng bào, quê 
hƣơng, gia đình, bạn bè; luôn phụng sự cho mục 
đích của dân tộc, của nhân dân; đấu tranh chống 
lại những điều bất nhân, bất nghĩa, những hành 
động gây tội ác đối với con ngƣời 
Ngoài những nội dung trên, Hồ Chí Minh còn cụ 
thể hóa các đức tính “nhân, nghĩa, trí, dũng, cần, 
kiện, liêm, chính, chí công, vô tƣ” thành những tiêu 
chí cụ thể cho những ngƣời cộng sản để tu dƣỡng, 
rèn luyện hàng ngày. Đây là những đức tính hoàn 
toàn khác với tƣ tƣởng đạo đức phong kiến. 
Trí, dũng: 
Trí là sự sáng suốt trong suy nghĩ, biết phân biệt đúng 
sai để có cách xử lý đúng đắn đối với mọi ngƣời. 
Dũng là có tinh thần kiên quyết đấu tranh bảo vệ cái 
đúng, bảo vệ chân lý, không sợ khó khăn, dũng cảm tự 
phê bình và phê bình để phát huy ƣu điểm, khắc phục 
khuyết điểm. 
Cần, kiệm: 
Cần là siêng năng, chăm chỉ, đạt năng suất cao trong 
lao động, công tác và học tập. 
Kiệm là biết sử dụng sức ngƣời, tiền của, thời gian hợp 
lý nhất, có lợi nhất, không để lãng phí, mất mát, gây tổn 
thất tiền của của Nhà nƣớc và nhân dân. 
- Liêm, chính: 
Liêm là luôn giữ mình trong sạch, không tham ô, không 
tƣ lợi, tôn trọng và bảo vệ của công, không vì lợi ích của 
mình mà xâm hại lợi ích ngƣời khác. 
Chính là ngay thẳng, thật thà, không a dua, xu nịnh, 
không khuất phục bất cứ ai làm những việc bất công, phi 
pháp, phi đạo lý để bảo vệ lẽ phải, bảo vệ sự công bằng xã 
hội và phẩm giá con ngƣời. 
- Chí công, vô tư: 
Là khi làm bất cứ một việc gì cũng đừng nghĩ đến mình 
trƣớc mà phải luôn nghĩ đến ngƣời khác, khi hƣởng thụ thì 
mình nên đi sau; phải lo trƣớc thiên hạ, vui sau thiên hạ. 
III. TU DƢỠNG, RÈN LUYỆN ĐẠO ĐỨC CÁCH 
MẠNG THEO TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH 
1. PHƢƠNG CHÂM: 
- Tự mình tu dƣỡng đạo đức là chính, sự giúp đỡ 
của tổ chức, của tập thể là quan trọng. 
- Tu dƣỡng đạo đức suốt đời. 
- Nói đi đôi với làm, phải luôn luôn nêu gƣơng đạo 
đức cách mạng. 
- Xây đi đôi với chống: Xây dựng đạo đức mới, 
chống tƣ tƣởng đạo đức lạc hậu, chống các hành vi vi 
phạm đạo đức. 
2. BIỆN PHÁP: 
Đối với cá nhân: 
Một là: Phải “chính tâm tu thân”, tự mình tu 
dƣỡng đạo đức cách mạng: 
- Tự mình nỗ lực phấn đấu, rèn luyện đạo đức 
theo tƣ tƣởng và tác phong Hồ Chí Minh; kiên quyết 
khắc phục những thói hƣ, tật xấu, khuyết, nhƣợc 
điểm, chống những biểu hiện cá nhân chủ nghĩa của 
bản thân mình trong suy nghĩ và hành động. 
- Tự mình học tập những gƣơng đạo đức tốt, 
thông qua hành động cụ thể mà nêu gƣơng đạo đức 
cách mạng, làm tấm gƣơng sáng cho những ngƣời 
xung quanh học tập, noi theo. 
Hai là: Kiên quyết đấu tranh chống các biểu hiện tiêu 
cực, tƣ tƣởng lạc hậu, những hành vi đạo đức xấu nhƣ: 
- Những nhận thức lệch lạc, trái với quan điểm, đƣờng 
lối của Đảng, trái với ý chí và nguyện vọng của nhân dân. 
- Lối sống không lành mạnh, buông thả, sống không có 
mục đích, lý tƣởng rõ ràng, trái với thuần phong mỹ tục 
và truyền thống văn hoá của dân tộc 
- Bệnh cá nhân chủ nghĩa nhƣ: tham lam, lợi dụng 
cƣơng vị công tác để mƣu cầu lợi ích cá nhân, không quan 
tâm đến những ngƣời xung quanh, coi thƣờng những 
ngƣời lao động chân tay 
- Thói ỷ lại, dựa dẫm ngƣời khác, dựa dẫm vào tập 
thể, vào cấp trên, lƣời lao động, ăn bám 
Ba là: Nỗ lực học tập, cầu tiến bộ, 
Tích cực học tập bằng nhiều hình thức, phƣơng pháp thích 
hợp nhằm nâng cao nhận thức tƣ tƣởng, chính trị, đạo đức, lối 
sống, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, năng lực để hoàn thành 
xuất sắc công việc của mình. Chống tƣ tƣởng lƣời học tập, coi 
khinh khoa học... 
Bốn là, nêu cao tinh thần trách nhiệm trƣớc công việc: 
- Nêu cao tinh thần trách nhiệm đối với công việc đƣợc phân 
công, nói đi đôi với làm, làm việc khoa học, sáng tạo, đạt chất 
lƣợng, hiệu quả cao nhất; thƣờng xuyên quan tâm giúp đỡ 
những ngƣời xung quanh để họ cùng hoàn thành tốt nhiệm vụ 
của mình. 
- Kiên quyết đấu tranh chống tƣ tƣởng vô trách nhiệm trƣớc 
công việc đƣợc giao ngay cả đối với bản thân mình. 
- Tạo điều kiện thuận lợi để mọi ngƣời đƣợc học tập 
nâng cao nhận thức tƣ tƣởng, chính trị, đạo đức cách 
mạng, lối sống lành mạnh, trình độ chuyên môn 
nghiệp vụ. 
- Luôn quan tâm và tổ chức tốt việc giáo dục lý 
tƣởng, lẽ sống, phong cách làm việc cho các thành 
viên của tổ chức mình, nhất là đối với thế hệ trẻ. 
Đối với tập thể: 
Phải luôn chăm lo giúp đỡ, giáo dục, rèn luyện đạo 
đức, lối sống cho các thành viên của mình. Cụ thể là: 
• Quan tâm giáo dục lý luận cách mạng, truyền 
thống văn hoá của dân tộc, truyền thống cơ quan, 
đơn vị; xây dựng điển hình tiên tiến, nêu gƣơng đạo 
đức tốt để mọi ngƣời học tập, phê phán những hành 
vi đạo đức, lối sống không lành mạnh 
• Tổ chức tốt việc học tập và làm theo tấm gƣơng 
đạo đức Hồ Chí Minh theo tinh thần Chỉ thị 03 của 
Bộ Chính trị; thƣờng xuyên kiểm tra, đôn đốc, kiểm 
tra việc thực hiện, phổ biến những kinh nghiệm hay, 
những nhân tố mới trong quá trình thực hiện. 
Tƣ tƣởng đạo đức Hồ Chí Minh là nguồn, là nhân tố làm 
nên sức mạnh của dân tộc, của Đảng, thúc đẩy mọi ngƣời vƣơn 
lên tự hoàn thiện mình, xây dựng một xã hội nhân đạo và văn 
minh. Việc học tập tƣ tƣởng đạo đức Hồ Chí Minh là rất quan 
trọng, nhất là đối với cán bộ, đảng viên trƣớc yêu cầu phát 
triển mới của cách mạng và xu hƣớng biến đổi của thời đại. 
Tuy nhiên, việc học tập mới chỉ nâng cao nhận thức lý luận về 
tƣ tƣởng đạo đức cách mạng của Hồ Chí Minh. Vấn đề quan 
trọng hơn, có ý nghĩa quyết định đó là hành động theo tƣ 
tƣởng Hồ Chí Minh. 
 Nâng cao phẩm chất đạo đức theo tƣ tƣởng, tác phong Hồ 
Chí Minh là “một cuộc chiến khổng lồ” nhằm “chống lại 
những gì đã cũ kỹ, hƣ hỏng, để tạo ra những cái mới mẻ, tốt 
tƣơi” (Lời Hồ Chí Minh), xây dựng một nền đạo đức mới: Đạo 
đức cách mạng. 
KẾT LUẬN