Tóm tắt Luận án Nghiên cứu tác dụng và cơ chế hạ glucose máu của dịch ép thân cây chuối tiêu (musa x paradisiaca l.) trên thực nghiệm

Trong những năm qua, số các nghiên cứ u về đái tháo đườ ng đã

tăng lên nhanh chóng. Kết quả là sự ra đời của các thuốc mới và các

ứng dụng trong điều tr.ịCác thuốc điều triđái tháo đường ̣ đang đươc̣ sử

dụng đã cho thấy những hiệu quả nhất địn.hTuy nhiên, hiêụ quả lâu dài

trong viêc̣ ngăn ngừ a các biến chứ ng của đái tháo đường thông qua

kiểm soát glucose máuvâñ còn hạn chế, đồng thờ i những phản ứ ng bất

lơị khi sử duṇ g thuốc vâñ là một vấn đề đáng lưu ý. Do đó, môṭ trong

những mối quan tâm hàng đầu của các nhà khoa hoc̣ hiêṇ nay là viêc̣

tìm ra những thuốc mới điều trị đái tháo đường dưạ trên sự khám phá

các đích tác dụng mới, nhằm nâng cao hiêụ quả điều tri ̣đái tháo đườ n,g

đồng thờ i giảm đươc̣ những phản ứ ng bất lơ.ịTừ hướng nghiên cứu đó,

đã có nhiều loại thảo dược được nghiên cứu và chứng minh tác dụng hạ

glucose máu như: Dây đau xương, Chè xanh, Thổ phục linh.

Cây Chuối tiêu (Musa x paradisiaca L.) được biết đến như một loại

thực phẩm và cũng là một vị thuốc. Theo kinh nghiệm dân gian của

đồng bào dân tộc thiểu số phía Bắc Việt Nam và một số quốc gia trên

thế giới, phần thân chuối ép lấy nước uống để điều trị đái tháo đường,

kết quả hạ glucose máu. Tuy nhiên, cho đến thời điểm này chưa có tài

liệu khoa học nào của Việt Nam nghiên cứu về tác dụng sinh học của

thân cây chuối tiêu. Hiện nay, trên thế giới có một vài nghiên cứu về tác

dụng điều trị đái tháo đường của thân cây chuối tiêu nhưng chỉ mới ở

mức độ sàng lọc, kết quả chưa thống nhất, chưa có một nghiên cứu có

hệ thống nào đánh giá được tác dụng và cơ chế tác dụng hạ glucose

máu của dược liệu này. Để có những bằng chứng khoa học về tác dụng

và cơ chế tác dụng của thân cây chuối tiêu trong điều trị đái tháo đường

luận án tiến hành đề tài “Nghiên cứu tác dụng và cơ chế hạ glucose

máu của dịch ép thân cây chuối tiêu (Musa x paradisiacal L.) trên

thực nghiệm” với 2 mục tiêu.

1. Đánh giá tác dụng hạ glucose máu của cắn toàn phần từ

dịch ép thân cây chuối tiêu trên chuột thực nghiệm.

2. Nghiên cứu cơ chế hạ glucose máu của cắn toàn phần và

một số chất phân lập từ dịch ép thân cây chuối tiêu

Tóm tắt Luận án Nghiên cứu tác dụng và cơ chế hạ glucose máu của dịch ép thân cây chuối tiêu (musa x paradisiaca l.) trên thực nghiệm trang 1

Trang 1

Tóm tắt Luận án Nghiên cứu tác dụng và cơ chế hạ glucose máu của dịch ép thân cây chuối tiêu (musa x paradisiaca l.) trên thực nghiệm trang 2

Trang 2

Tóm tắt Luận án Nghiên cứu tác dụng và cơ chế hạ glucose máu của dịch ép thân cây chuối tiêu (musa x paradisiaca l.) trên thực nghiệm trang 3

Trang 3

Tóm tắt Luận án Nghiên cứu tác dụng và cơ chế hạ glucose máu của dịch ép thân cây chuối tiêu (musa x paradisiaca l.) trên thực nghiệm trang 4

Trang 4

Tóm tắt Luận án Nghiên cứu tác dụng và cơ chế hạ glucose máu của dịch ép thân cây chuối tiêu (musa x paradisiaca l.) trên thực nghiệm trang 5

Trang 5

Tóm tắt Luận án Nghiên cứu tác dụng và cơ chế hạ glucose máu của dịch ép thân cây chuối tiêu (musa x paradisiaca l.) trên thực nghiệm trang 6

Trang 6

Tóm tắt Luận án Nghiên cứu tác dụng và cơ chế hạ glucose máu của dịch ép thân cây chuối tiêu (musa x paradisiaca l.) trên thực nghiệm trang 7

Trang 7

Tóm tắt Luận án Nghiên cứu tác dụng và cơ chế hạ glucose máu của dịch ép thân cây chuối tiêu (musa x paradisiaca l.) trên thực nghiệm trang 8

Trang 8

Tóm tắt Luận án Nghiên cứu tác dụng và cơ chế hạ glucose máu của dịch ép thân cây chuối tiêu (musa x paradisiaca l.) trên thực nghiệm trang 9

Trang 9

Tóm tắt Luận án Nghiên cứu tác dụng và cơ chế hạ glucose máu của dịch ép thân cây chuối tiêu (musa x paradisiaca l.) trên thực nghiệm trang 10

Trang 10

Tải về để xem bản đầy đủ

pdf 27 trang minhkhanh 9640
Bạn đang xem 10 trang mẫu của tài liệu "Tóm tắt Luận án Nghiên cứu tác dụng và cơ chế hạ glucose máu của dịch ép thân cây chuối tiêu (musa x paradisiaca l.) trên thực nghiệm", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên

Tóm tắt nội dung tài liệu: Tóm tắt Luận án Nghiên cứu tác dụng và cơ chế hạ glucose máu của dịch ép thân cây chuối tiêu (musa x paradisiaca l.) trên thực nghiệm

Tóm tắt Luận án Nghiên cứu tác dụng và cơ chế hạ glucose máu của dịch ép thân cây chuối tiêu (musa x paradisiaca l.) trên thực nghiệm
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ 
TRƢỜNG ĐẠI HỌC DƢỢC HÀ NỘI 
NGUYỄN THỊ ĐÔNG 
NGHIÊN CỨU TÁC DỤNG VÀ CƠ CHẾ HẠ 
GLUCOSE MÁU CỦA DỊCH ÉP THÂN CÂY 
CHUỐI TIÊU (MUSA X PARADISIACA L.) 
TRÊN THỰC NGHIỆM 
Chuyên ngành: Hoá sinh Dược 
Mã số: 62720408 
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ DƢỢC HỌC 
HÀ NỘI, NĂM 2017 
Công trình đƣợc hoàn thành tại: Bộ môn Hoá sinh, 
trƣờng Đại học Dƣợc Hà Nội 
 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: 
PGS.TS. Phùng Thanh Hƣơng 
GS.TS. Nguyễn Hải Nam 
Phản biện 1 : .. 
 .. 
Phản biện 2 : .. 
 .. 
Phản biện 3 : .. 
 .. 
Luận án sẽ đƣợc bảo vệ trƣớc Hội đồng đánh giá luận án 
cấp trƣờng họp tại: Trƣờng Đại học Dƣợc Hà Nội 
Vào hồi .giờngày.tháng. năm 2017 
Có thể tìm hiểu luận án tại: Thƣ viện Quốc gia Việt Nam 
Thƣ viện Trƣờng ĐH Dƣợc HN 
 1 
ĐẶT VẤN ĐỀ 
Trong những năm qua, số các nghiên cứu về đái tháo đường đa ̃
tăng lên nhanh chóng. Kết quả là sự ra đời của các thuốc mới và các 
ứng dụng trong điều trị. Các thuốc điều tri ̣ đái tháo đường đang đươc̣ sử 
dụng đã cho thấy những hiệu quả nhất định. Tuy nhiên, hiêụ quả lâu dài 
trong viêc̣ ngăn ngừa các biến chứng của đái tháo đường thông qua 
kiểm soát glucose máu vâñ còn hạn chế, đồng thời những phản ứng bất 
lơị khi sử duṇg thuốc vâñ là một vấn đề đáng lưu ý. Do đó, môṭ trong 
những mối quan tâm hàng đầu của các nhà khoa hoc̣ hiêṇ nay là viêc̣ 
tìm ra những thuốc mới điều trị đái tháo đường dưạ trên sư ̣khám phá 
các đích tác dụng mới, nhằm nâng cao hiêụ quả điều tri ̣ đái tháo đường, 
đồng thời giảm đươc̣ những phản ứng bất lơị. Từ hướng nghiên cứu đó, 
đã có nhiều loại thảo dược được nghiên cứu và chứng minh tác dụng hạ 
glucose máu như: Dây đau xương, Chè xanh, Thổ phục linh. 
Cây Chuối tiêu (Musa x paradisiaca L.) được biết đến như một loại 
thực phẩm và cũng là một vị thuốc. Theo kinh nghiệm dân gian của 
đồng bào dân tộc thiểu số phía Bắc Việt Nam và một số quốc gia trên 
thế giới, phần thân chuối ép lấy nước uống để điều trị đái tháo đường, 
kết quả hạ glucose máu. Tuy nhiên, cho đến thời điểm này chưa có tài 
liệu khoa học nào của Việt Nam nghiên cứu về tác dụng sinh học của 
thân cây chuối tiêu. Hiện nay, trên thế giới có một vài nghiên cứu về tác 
dụng điều trị đái tháo đường của thân cây chuối tiêu nhưng chỉ mới ở 
mức độ sàng lọc, kết quả chưa thống nhất, chưa có một nghiên cứu có 
hệ thống nào đánh giá được tác dụng và cơ chế tác dụng hạ glucose 
máu của dược liệu này. Để có những bằng chứng khoa học về tác dụng 
và cơ chế tác dụng của thân cây chuối tiêu trong điều trị đái tháo đường 
luận án tiến hành đề tài “Nghiên cứu tác dụng và cơ chế hạ glucose 
máu của dịch ép thân cây chuối tiêu (Musa x paradisiacal L.) trên 
thực nghiệm” với 2 mục tiêu. 
1. Đánh giá tác dụng hạ glucose máu của cắn toàn phần từ 
dịch ép thân cây chuối tiêu trên chuột thực nghiệm. 
2. Nghiên cứu cơ chế hạ glucose máu của cắn toàn phần và 
một số chất phân lập từ dịch ép thân cây chuối tiêu 
 2 
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN 
1.1. ĐẠI CƢƠNG VỀ BỆNH ĐÁI THÁO ĐƢỜNG 
Trong phần đại cương về bệnh đái tháo đường, luận án đã 
trình bày các nội dung: định nghĩa, dịch tễ, phân loại, tiêu chuẩn 
chẩn đoán, cơ chế bệnh sinh của bệnh đái tháo đường . 
1.2. CÁC CƠ CHẾ GÂY HẠ GLUCOSE MÁU 
Tăng glucose máu mạn tính là đặc trưng cơ bản của bệnh đái 
tháo đường , gây ra các biến chứng nguy hiểm. Vì vậy hầu hết các 
thuốc điều trị bệnh đái tháo đường đều nhằm mục đích làm hạ 
glucose máu với các cơ chế khác nhau. Nhìn chung, cơ chế hạ 
glucose máu rất phong phú. Mỗi thuốc có thể tác động theo một 
hoặc nhiều cơ chế khác nhau. Luận án đã trình bày một số cơ chế hạ 
glucose máu đã được áp dụng trong điều trị hoặc trong các nghiên 
cứu thực nghiệm như: 
Tăng cường số lượng insulin thông qua ức chế kênh KATP, 
tăng nồng độ calci nội bào, kích thích tiểu đảo tụy sản xuất insulin 
và thông qua các incretin, một số hormon nguồn gốc từ ruột tăng tiết 
insulin. 
Tăng cường nhạy cảm của mô đích với insulin thông qua 
việc hoạt hóa AMPK, tăng gia nhâp̣ glucose vào cơ , giảm tân tạo 
glucose ở gan , tăng hoaṭ đôṇg của ty thể ... gây ha ̣glucose máu . 
Thông qua receptor PPAR là kích thích biệt hoá tế bào mỡ, kích 
thích các enzym và protein vận chuyển của tế bào mỡ, làm tăng nhạy 
cảm với insulin ở mô đích . Thông qua quá trình truyền tín hiệu của 
insulin ở tế bào đích tác động vào nguyên nhân gây kháng insulin 
Tác dụng điều hòa, chuyển hóa tương tự như insulin thông 
qua ức chế G6Pase và thông qua hoạt hóa GLUT4. 
 Ức chế tiêu hóa carbohydrat thông qua ức chế enzym α-
amylase và α-glucosidase làm hạ glucose máu sau ăn. 
 3 
1.3. CÁC MÔ HÌNH THỰC NGHIỆM TRONG NGHIÊN CỨU 
THUỐC ĐIỀU TRỊ ĐÁI THÁO ĐƢỜNG 
Luận án đề cập tới mô hình thực nghiệm in vivo và in vitro. 
 Mô hình thực nghiệm in vivo luận án trình bày các mô hình 
gây bệnh đái tháo đường typ 1 và typ 2. Trong đó mô hình gây bệnh 
đái tháo đường typ 1 bao gồm các phương pháp: Đái tháo đường typ 
1 do di truyền, cắt bỏ tuyến tụy, nhiễm virus, sử dụng hóa chất 
(Streptozocin, Alloxan liều cao). Mô hình gây bệnh đái tháo đường 
typ 2 gồm các phương pháp: gây đái tháo đường typ 2 do đột biến 
gen, chế độ ăn nhiều carbohydrat, sử dụng hóa chất (Streptozocin 
liều thấp, Streptozocin kết hợp với nicotinamid, kết hợp STZ liều 
thấp và chế độ ăn giàu chất béo) 
 Mô hình thực nghiệm in vitro bao gồm: Đánh giá tác động 
lên hoạt tính của các enzym tiêu hóa và chuyển hóa glucid. Đánh giá 
khả năng bài tiết insulin của tế bào β đảo tụy (trên đảo tụy cô lập 
hoặc tế bào β đảo tụy, trên khả năng chết theo chương trình hoặc sự 
sinh sản, thay đổi kích thước tế bào β). Đánh giá mức độ nhạy cảm 
của mô đích với insulin (thông qua mức độ mức độ biểu hiện của các 
protein có vai trò quan trọng trong hoạt động của insu ... g kê so với lô chứng âm (p<0,01). 
3.3.2.5. Tác dụng hoạt hoá AMPK trên tế bào cơ vân chuột nhắt 
C2C12 
- Tác dụng của cắn toàn phần 
+ Kết quả đánh giá ảnh hƣởng của mẫu thử trên sự 
phosphoryl hóa AMPK 
Để đánh giá tác dụng phosphoryl hóa AMPKα (Thr172) của 
cắn toàn phần thân cây chuối tiêu, tiến hành thử với 3 nồng độ khác 
nhau, mỗi nồng độ lặp lại thí nghiệm 3 lần.Kết quả được thể hiện ở 
hình 3.21. 
 Chứng 
bệnh 
Chứng 
dƣơng 
Cắn toàn phần (µg/ml) 
12,5 25,0 50,0 
p-AMPK 
β actin 
Hình 3.21. Tác dụng của cắn toàn phần ở các nồng độ khác nhau 
trên lượng AMPKα phosphoryl hóa ở Thr172 
 19 
Mật độ ánh sáng của các dải protein được phân tích bằng phần 
mềm ImageJ, kết quả được trình bày tại hình 3.22 
Hình 3.22. So sánh lượng p-AMPKα (Thr172) giữa các lô ủ với 
cắn toàn phần ở các nồng độ khác nhau 
Nhận xét: Nồng độ cắn là 50 µg/ml làm tăng lượng p-AMPK có ý 
nghĩa thống kê so với lô chứng bệnh (p < 0,05). 
- Tác dụng của hai chất phân lập là cycloeucalenon và 
daucosterol 
Thực nghiệm đánh giá tác dụng hoạt hóa AMPK thông qua 
tăng phosphoryl hóa AMPKα (Thr172) được tiến hành với 2 chất 
phân lập từ phân đoạn ethylacetat của thân cây chuối tiêu là: 
cycloeucalenon (H1) và daucosterol (H2). Kết quả được thể hiện 
trong hình 3.23. 
 Chứng 
Chứng 
dƣơng 
H125 H150 H225 H250 
p-AMPKα 
(Thr172) 
β-actin 
Hình 3.23. Tác dụng của cycloeucalenon (H1) và daucosterol (H2) 
trên lượng AMPK phosphoryl hóa ở Thr172 
 20 
Mật độ ánh sáng của các dải protein được phân tích bằng phần 
mềm ImageJ. Kết quả được trình bày tại hình 3.24 
Hình 3.24. So sánh lượng p-AMPKα (Thr172) giữa các lô ủ với 
Cycloeucalenon (H1) và Daucosterol (H2) ở các nồng độ khác nhau 
Nhận xét: Cả 2 nồng độ thử (25 và 50 µg/ml) của (H1) (H2) đều 
không làm tăng lượng p-AMPK so với chứng âm. 
3.3.2.6. Tác dụng trên sự biệt hóa tế bào 3T3-L1 
Tác dụng ức chế biệt hóa tế bào 3T3-L1 của cắn toàn phần 
thân cây chuối tiêu và hai chất phân lập là cycloeucalenon và 
daucosterol được đánh giá thông qua so sánh lượng TG, kết quả 
được thể hiện trong hình 3.25. 
Hình 3.25. So sánh mức độ tổng hợp triglycerid của tế bào mô mỡ 
3T3-L1 
Nhận xét: Ở nồng độ mẫu thử 0,1 mg/ml, cắn toàn phần thân 
cây chuối tiêu và hai chất cycloeucalenon và daucosterol không có 
tác dụng ức chế sự biệt hóa tế bào 3T3-L1. 
 21 
CHƢƠNG IV. BÀN LUẬN 
4.1. VỀ TÁC DỤNG HẠ GLUCOSE MÁU 
Kết quả của luận án cho thấy, cắn toàn phần thân cây chuối tiêu 
có tác dụng hạ glucose máu trên cả ba mô hình thực nghiệm luận án sử 
dụng. Kết quả hạ glucose máu trên chuột tiêm STZ của luận án phù hợp 
với tác giả nước ngoài đã công bố. Tác dụng hạ glucose máu và tăng 
dung nạp glucose trong test dung nạp glucose đường uống trên chuột 
đái tháo đường typ 2 của luận án là công bố đầu tiên. Tuy nhiên, các bộ 
phận dùng khác là hoa và rễ của cây chuối tiêu cũng đã được các tác giả 
nước ngoài ghi nhận tác dụng tăng dung nạp glucose trên chuột đái tháo 
đường typ 2. 
4.2. VỀ PHÂN LẬP CHẤT TRONG THÂN CÂY CHUỐI TIÊU 
Trong 6 hợp chất phân lập được có 3 hợp chất thuộc nhóm 
sterol là cycloeucalenon, daucosterol và β-sitosterol. Điều này hoàn 
toàn phù hợp với kết quả định tính. Theo đó, trong phân đoạn 
ethylacetat và phân đoạn n-butanol có chứa nhóm hợp chất sterol. 
Trong hai phân đoạn này, phân đoạn ethylacetat ít phân cực hơn phân 
đoạn n-butanol. Thực tế β-sitosterol là một phytosterol có độ phân cực 
hơn cycloeucalenon và daucosterol nên β-sitosterol đã được phân lập từ 
phân đoạn n-butanol. Mặc dù chưa có nghiên cứu nào khác tiến hành 
phân lập các chất trong thân cây chuối tiêu. Tuy nhiên, kết quả các chất 
phân lập được trong thân cây chuối tiêu trong luận án tương tự như các 
chất mà Silva và cộng sự (2014) phân lập được từ quả của cây chuối 
tiêu 
4.3. VỀ CƠ CHẾ TÁC DỤNG HẠ GLUCOSE MÁU CỦA THÂN 
CÂY CHUỐI TIÊU 
 Các nghiên cứu tác dụng hạ glucose máu trên dược liệu đã 
được ghi nhận theo nhiều cơ chế khác nhau. Các kết quả in vivo của 
luận đã ghi nhận dịch ép toàn phần thân cây chuối tiêu có tác dụng 
tương tự như metformin. Do đó, trong các thực nghiệm tiếp theo, luận 
án tìm hiểu cơ chế tác dụng của thân cây chuối tiêu theo hai hướng cơ 
chế đã được khẳng định của metformin đó là tác động trên chuyển hóa 
và tác động trên sự nhạy cảm của mô đích với insulin ở mức độ cơ thể 
và mức độ tế bào, phân tử. 
Về nồng độ insulin huyết thanh: Ở lô chuột uống gliclazid nồng 
độ insulin tăng cao, đi kèm với tăng chức năng bài tiết insulin của tế 
bào β đáp ứng được với sự tăng nồng độ glucose máu do đó làm hạ 
glucose máu. Trong khi đó hai lô chuột uống metformin và dịch ép toàn 
phần thân cây chuối tiêu cũng gây hạ glucose máu khác biệt so với lô 
chứng bệnh. Tuy nhiên theo một cơ chế khác với lô chuột uống 
 22 
gliclazid bởi có sự khác biệt về chỉ số kháng insulin và chức năng bài 
tiết insulin. Do đó có thể suy luận dịch ép toàn phần thân cây chuối tiêu 
có tác dụng hạ glucose máu không phải do kích thích tế bào β đảo tụy 
sản xuất insulin như gliclazid mà tác dụng theo kiểu metformin tác dụng 
hạ glucose máu đa cơ chế. Dựa trên kết quả này, luận án lựa chọn 
chứng dương là metformin định hướng nghiên cứu cơ chế tác dụng của 
dịch ép toàn phần thân cây chuối tiêu. Trên chuột đái tháo đường typ 2 
thực nghiệm, có sự giảm chỉ số kháng insulin và cải thiện chức năng tế 
bào β ở hai lô chuột uống metformin và dịch ép toàn phần so với lô 
chứng bệnh. Cho tới thời điểm này, luận án chưa tìm thấy tài liệu tham 
khảo nào ghi nhận tác dụng của dịch ép toàn phần thân cây chuối tiêu 
trên nồng độ insulin trên chuột đái tháo đường thực nghiệm. Mặt khác, 
trong test dung nạp glucose bằng đường uống, kết quả của luận án 
đã ghi nhận dịch ép toàn phần thân cây chuối tiêu có tác dụng tăng 
dung nạp glucose thể hiện bằng sự tồn lưu glucose trong máu thông 
qua diện tích dưới đường cong (AUC) trong 120 phút của lô chuột 
uống dịch ép toàn phần thân cây chuối tiêu khác biệt so với lô 
chứng bệnh. Trong thí nghiệm này, mức tăng dung nạp glucose của 
lô chuột uống hỗn dịch dịch ép toàn phần thân cây chuối tiêu tương 
tự như lô uống metformin là thuốc từ lâu đã được chứng minh có 
cơ chế tác dụng là làm tăng sử dụng glucose ở tế bào, tăng nhạy cảm 
với insulin, ức chế tổng hợp glucose ở gan. Cũng có thể dịch ép toàn 
phần thân cây chuối tiêu tăng vận chuyển glucose vào trong tế bào do 
tăng tổng hợp GLUT4, một protein có vai trò quan trọng trong vận 
chuyển glucose vào trong tế bào. Bên cạnh đó, mô hình thực nghiệm in 
vivo ghi nhận chuột đái tháo đường typ 2 giảm nồng độ cholesterol và 
triglicerid sau 15 ngày uống cắn toàn phần, kết quả này cho thấy, dịch 
ép toàn phần thân cây chuối tiêu gián tiếp cải thiện tình trạng kháng 
insulin. 
 Ở mức độ tế bào tác dụng của dịch ép toàn phần được đánh giá 
thông qua sự giảm thoái hoá của tế bào beta đảo tụy chuột đái tháo 
đường typ 2 do tác dụng làm tăng nhạy cảm của mô đích với insulin, cải 
thiện tình trạng kháng insulin, nhu cầu sản xuất insulin từ tụy giảm 
xuống, tránh được tình trạng quá tải của tế bào . Trên tế bào mô mỡ 
dịch ép toàn phần và hai chất phân lập được là cycloeucalenon và 
daucosterol không có tác dụng ức chế sự biệt hóa tế bào 3T3-L1 thành 
tế bào mô mỡ. Nồng độ lipid máu của chuột đái tháo đường typ 2 giảm 
thể do các cơ chế khác như tác động lên chuyển hóa lipid ở gan, tác 
động lên chuyển hóa của các lipoprotein. 
 23 
 Ở mức độ phân tử cơ chế hạ glucose máu được thử nghiệm 
thông qua ức chế hai enzym tiêu hoá glucid là α-amylase và α-
glucosidase. Trên mô hình này, cắn toàn phần và hai chất phân lập từ 
thân cây chuối tiêu là daucosterol và betasitosterol có tác dụng ức chế 
enzym α-glucosidase, nhưng chỉ có betasitosterol ức chế enzym α-
amylase. Việc ức chế hai enzym tiêu hoá glucid giúp giảm glucose máu 
sau ăn. Kết quả này của luận án phù hợp với ghi nhận của Reddy và 
cộng sự (2014) về tác dụng ức chế α-amylase và α-glucosidase của thân 
cây chuối tiêu trồng tại Ấn Độ. 
 Kết quả tiếp theo là tác dụng ức chế enzym G6Pase (một 
enzym chủ chốt quyết định tốc độ của con đường tân tạo đường). Hoạt 
độ G6Pase của giảm so với lô chứng bệnh, công bố của luận án là đầu 
tiên về tác dụng này. Các kết quả về ảnh hưởng của thân cây chuối tiêu 
trên chuyển hóa glucid và lipid được minh chứng ở mức độ phân tử bởi 
kết quả về khả năng hoạt hóa AMPK của dược liệu này. Cho tới thời 
điểm này chưa tìm thấy công bố nào về tác dụng hoạt hoá AMPK của 
dịch ép toàn phần thân cây chuối tiêu. 
Trên con đường truyền tín hiệu của insulin với tác dụng ức chế 
PTP1B của cắn toàn phần và hai chất phân lập được là cycloeucalenon 
và acid myristic cho thấy có sự phù hợp giữa các kết quả in vitro và in 
vivo. Cho tới thời điểm này, theo các tài liệu tham khảo được luận án 
chưa tìm thấy có nghiên cứu nào ghi nhận về tác dụng này của thân cây 
chuối tiêu. Cũng trên con đường truyền tín hiệu của insulin về tác cho 
thấy dịch ép toàn phần thân cây chuối không có tác dụng ức chế sự 
phosphoryl hoá IRS (Ser 307). Tuy nhiên, chất phân lập được là 
daucosterol lại thể hiện tác dụng ức chế sự phosphoryl hoá IRS (Ser 307 
Với những tác động của thân cây chuối tiêu trên các con đường 
chuyển hóa, có thể thấy thân cây chuối tiêu có xu hướng tác dụng điều 
hòa chuyển hóa tương tự như một số dược liệu đã được dung điều trị đái 
tháo đường theo y học cổ truyền. Các dược liệu này có thể được dùng 
trong điều trị đái tháo đường để giúp hỗ trợ lập lại cân bằng chuyển hóa, 
làm giảm glucose máu nhưng tránh được các nhược điểm của insulin và 
các thuốc tổng hợp hóa dược. Mặt khác, với sự tăng cường sự đáp ứng 
của mô đích với insulin, kết quả cho thấy thân cây chuối tiêu có khả 
năng cải thiện tình trạng kháng insulin tại mô đích thông qua hoạt hóa 
AMPK và ức chế PTP1B 
 24 
KẾT LUẬN 
1. Tác dụng hạ glucose máu của cắn toàn phần thân cây chuối tiêu 
Cắn toàn phần có tác dụng hạ glucose máu của chuột nhắt tăng 
glucose máu do STZ (150 mg/kg) là 49,6% và giảm nồng độ glucose 
máu 26,34%, nồng độ Cholesterol toàn phần 49,00%, triglycerid 54,1% 
và tăng khả năng dung nạp glucose 27,31% của chuột cống đái tháo 
đường typ 2 thực nghiệm. Cắn phân đoạn ethylacetat và n-butanol được 
điều chế từ dịch ép thân cây chuối tiêu có tác dụng hạ glucose máu trên 
chuột tăng glucose máu bằng STZ liều 150mg/kg là 38,56 và 50,30% và 
hạ glucose máu 44,50 và 49,26% trên chuột cống đái tháo đường typ 2 
thực nghiệm. 
2. Cơ chế hạ glucose máu của thân cây chuối tiêu 
2.1. Trên chuyển hoá 
- Ở mức độ cơ thể: Cắn toàn phần có tác dụng tăng dung nạp 
glucose trên chuột cống đái tháo đường typ 2 thực nghiệm. 
- Ở mức độ tế bào, phân tử: cắn toàn phần giảm hoạt độ enzym 
G6Pase gan của chuột tăng glucose máu bằng STZ liều 150mg/kg là 
44,44% và của chuột đái tháo đường typ 2 thực nghiệm là 40,91%. Cắn 
toàn phần và hai chất phân lập từ thân cây chuối tiêu là daucosterol và 
β-sitosterol ức chế ezym α-glucosidase với IC50 là: 17,43 và 22,60 µM. 
β-sitosterol ức chế ezym α-amylase với IC50 là: 23,88µM. 
2.1. Trên sự nhạy cảm của mô đích với insulin 
 - Ở mức độ cơ thể : cắn toàn phần thân không có tác dụng tăng 
tiết insulin nhưng có tác dụng giảm kháng insulin trên chuột đái tháo 
đường typ 2 thực nghiệm. 
- Ở mức độ tế bào, phân tử: cắn toàn phần giúp cải thiện tình 
trạng tiểu đảo tụy và tế bào β tuyến tụy của chuột đái tháo đường typ 2. 
Cắn toàn phần và hai chất phân lập từ thân cây chuối tiêu là 
cycloeucalenol và acid myristic có tác dụng ức chế PTP1B với IC50 là 
3,11 và 10,75µM. Cắn toàn phần và hai chất phân lập từ thân cây chuối 
tiêu là cycloeucalenol và daucosterol không có tác dụng ức chế sự biệt 
hoá của tế bào mô mỡ 3T3-L1 và sự phosphoryl hóa IRS1 ở Ser 307, 
nhưng daucosterol có tác dụng ức chế sự phosphoryl hóa IRS1 ở Ser 
307 ở nồng độ 50µg/ml 
2.3. Trên chuyển hoá và tăng nhạy cảm của tế bào mô đích với 
insulin 
 Cắn toàn phần có tác dụng, hoạt hóa AMPK ở nồng độ 
50,0µg/ml và có tác dụng giảm nồng độ Cho TP và TG huyết thanh, 
gián tiếp cải thiện tình trạng kháng insulin trên chuột đái tháo đường typ 
2 thực nghiệm. 
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC 
ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN 
1. Phùng Thanh Hương, Nguyễn Thị Đông (2015), “Tác dụng của 
dịch ép thân cây chuối tiêu trên chuột tăng glucose máu bởi 
streptozocin”, Tạp chí Dược liệu, tập 20 số 5 (2), tr.126-131. 
2. Nguyen TD, Nguyen HN, Phung TH (2015)“Chemical 
constituents from Musa paradisiaca L. stem juice”, The 1 st 
International Conference on Pharmacy Education and Research 
Network of ASEAN, pp.270-273. 
3. Phung TH, Nguyen TD (2015), “Effects of Musa paradisiaca L. 
stem juice on experimentally diabetic rats”, The 1 st International 
Conference on Pharmacy Education and Research Network of 
ASEAN, pp.290-293. 
4. Nguyễn Thị Đông, Phùng Thanh Hương, Nguyễn Thị Huyền 
(2016), “Nghiên cứu ảnh hưởng của cao và chất phân lập từ thân cây 
chuối tiêu (Musa paradisiaca L) lên hoạt tính enzym PTP1B”, Tạp 
chí Dược học, số 6/2016, tr.7-9. 
5. Dong Nguyen, Alena Zachariášová, Klára Spurna, Jiří Hričko, 
Huong Phung, Jitka Viktorová, Milena Stránská, Jana Hajšlová and 
Tomáš Ruml (2017), “Antidiabetic Compounds in Stem Juice from 
Banana”, Czech J. Food Sci., 35 (5), pp.407–413. 
6. Huong Thanh Phung, Dong Thi Nguyen, Huyen T. Thu Pham, 
Huong T. Mai Nguyen, Que T. Nguyet Do (2017), “Effects of 
banana stem juice and its two isolates on the phosphorylation of 
AMPK and IRS1 in C2C12 muscle cells”, The 2 st International 
Conference on Pharmacy Education and Research Network of 
ASEAN. 

File đính kèm:

  • pdftom_tat_luan_an_nghien_cuu_tac_dung_va_co_che_ha_glucose_mau.pdf