Bài giảng Lập trình - Bài 2: Các câu lệnh rẽ nhánh - Trường Đại học Khoa học tự nhiên TP Hồ Chí Minh

Trường ĐH Khoa Học Tự Nhiên Tp. Hồ Chí Minh 
TRUNG TÂM TIN HỌC 
2015 
Nhập môn lập trình 
Bài 2- Các Câu Lệnh Rẽ Nhánh 
Nhập môn lập trình 2 
Mục tiêu 
- Hiểu và cài đặt được câu lệnh if 
- Hiểu và cài đặt được câu lệnh ifelse 
- Hiểu và cài đặt được câu lệnh if lồng nhau 
- Hiểu và cài đặt được câu lệnh switch 
Nhập môn lập trình 3 
1. Giới thiệu 
Có 3 loại cấu trúc điều khiển, Các cấu trúc này điều 
khiển thứ tự thực thi các lệnh của chương trình. 
Cấu trúc tuần tự (sequence): thực hiện các 
lệnh theo thứ tự từ trên xuống . 
Cấu trúc lựa chọn (selection): dựa vào kết quả 
của biểu thức điều kiện mà những lệnh tương 
ứng sẽ được thực hiện. Các cấu trúc lựa chọn 
gồm: 
− If 
− switch. 
Nhập môn lập trình 4 
1. Giới thiệu 
Cấu trúc lặp (repetition or loop): lặp lại 1 hay 
nhiều lệnh cho đến khi biểu thức điều kiện có 
giá trị sai. Các cấu trúc lặp gồm: 
− for 
− while 
− do ... while. 
 Tuy nhiên, thứ tự thực hiện các lệnh của 
chương trình còn bị chi phối bởi các lệnh nhảy 
như continue, break, goto. 
Nhập môn lập trình 5 
2. Lệnh và khối lệnh 
Lệnh (statement): một biểu thức kết thúc bởi 1 
dấu chấm phẩy gọi là 1 lệnh. 
Ví dụ: 
int a, b, c ; 
a=10 ; 
a++; 
Nhập môn lập trình 6 
2. Lệnh và khối lệnh 
Khối lệnh (block): một hay nhiều lệnh được bao 
quanh bởi cặp dấu { } gọi là một khối lệnh. Về 
mặt cú pháp, khối lệnh tương đương 1 câu lệnh 
đơn. 
Ví dụ: 
if (a<b) 
{ 
 temp=a; 
 a=b; 
 b=temp; 
} 
Trường ĐH Khoa Học Tự Nhiên Tp. Hồ Chí Minh 
TRUNG TÂM TIN HỌC 
2015 
Các cấu trúc lựa chọn 
 
Nhập môn lập trình 8 
3. Cấu trúc IF 
1. Dạng 1: 
1. Cú pháp: 
 if(expression) 
 statement; 
● Ý nghĩa: 
 Expression được định trị. Nếu 
 kết quả là true thì statement được thực thi, 
ngược lại, không làm gì cả. 
Lưu đồ cú pháp 
Nhập môn lập trình 9 
3. Cấu trúc IF 
Ví dụ: Viết chương trình nhập vào một số nguyên a. In ra 
màn hình kết quả a có phải là số dương không. 
#include 
#include 
int main() 
{ 
 int a; 
 cout >a; 
 if(a>=0) 
 cout << a << " is a positive.”; 
 getch(); 
 return 0; 
} 
Nhập môn lập trình 10 
3. Cấu trúc IF 
1. Dạng 2: 
1. Cú pháp: 
if (expression) 
 statement1; 
else 
 statement2; 
● Ý nghĩa: 
− Nếu Expression được định là true thì 
statement1 được thực thi. 
− Ngược lại, thì statement2 được thực thi. 
Lưu đồ cú pháp 
Nhập môn lập trình 11 
3. Cấu trúc IF 
 Ví dụ: Viết chương trình nhập vào một số nguyên a. In ra 
màn hình kết quả kiểm tra a là số âm hay dương. 
#include 
#include 
int main() 
{ 
int a; 
cout > a; 
if(a>=0) 
 cout << a << " is a positive.”; 
 else 
 cout << a << " is a negative.”; 
getch(); return 0; 
} 
Nhập môn lập trình 12 
3. Cấu trúc IF 
Lưu ý: 
1. Ta có thể sử dụng các câu lệnh ifelse lồng 
nhau. Khi dùng ifelse lồng nhau thì else sẽ kết 
hợp với if gần nhất chưa có else. 
2. Nếu câu lệnh if “bên trong” không có else thì 
phải đặt trong cặp dấu {} 
Nhập môn lập trình 13 
4. Cấu trúc switch 
1. Cấu trúc switch là một cấu trúc lựa chọn có 
nhiều nhánh, được sử dụng khi có nhiều lựa 
chọn. 
2. Cú pháp: 
 switch(expression) 
 { 
case value_1: statement_1; [break;] 
case value_n: statement_n; [break;] 
[default : statement;] 
} 
Nhập môn lập trình 14 
4. Cấu trúc switch 
Nhập môn lập trình 15 
4. Cấu trúc switch 
1. Giải thích: 
− Expression sẽ được định trị. 
− Nếu giá trị của expression bằng value_1 thì 
thực hiện statement_1 và thoát. 
− Nếu giá trị của expression khác value _1 thì so 
sánh với value_2, nếu bằng value_2 thì thực 
hiện statement_2 và thoát., so sánh tới 
value_n. 
− Nếu tất cả các phép so sánh đều sai thì thực 
hiện statement của default. 
Nhập môn lập trình 16 
4. Cấu trúc switch 
1. Lưu ý: 
− Expression trong switch() phải có kết quả 
là giá trị kiểu số nguyên (int, char, long). 
− Các giá trị sau case phải là hằng nguyên. 
− Không bắt buộc phải có default. 
− Khi thực hiện lệnh tương ứng của case có 
giá trị bằng expression, chương trình thực 
hiện lệnh break để thoát khỏi cấu trúc 
switch. 
Nhập môn lập trình 17 
4. Cấu trúc switch 
Ví dụ: Nhập vào một số nguyên, chia số nguyên này cho 2 lấy phần dư. 
Kiểm tra nếu phần dư bằng 0 thì in ra thông báo “là số chẳn”, nếu số dư 
bằng 1 thì in thông báo “là số lẽ”. 
#include 
#include 
void main () { 
 int n, remainder; 
 cout>n; remainder = (n % 2); 
 switch(remainder) 
 { 
 case 0: cout << n << ” is an even."; break; 
 case 1: cout << n << ” is an odd."; break; 
 } 
 getch(); } 
Nhập môn lập trình 18 
Thảo luận