Đề cương ôn tập giữa kì II môn Ngữ văn 9 - Năm học 2020-2021

ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP GIỮA KÌ II
NĂM HỌC: 2020-2021
A. THƠ HIỆN ĐẠI
I. Mùa xuân nho nhỏ.
1) Tác giả, tác phẩm:
* Tác giả: Thanh Hải.
– Thanh Hải (1930-1980) tên khai sinh là Phạm Bá Ngoãn, quê ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế.
– Ông hoạt động văn nghệ từ cuối những năm kháng chiến chống Pháp. Trong thời kỳ chống Mỹ cứu nước, Thanh Hải ở lại quê hương hoạt động và là một trong những cây bút có công xây dựng nền văn học Cách mạng ở miền Nam từ những ngày đầu.
* Tác phẩm:
– Hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ được viết vào tháng 11/1980, không bao lâu trước khi nhà thơ qua đời, thể hiện niềm yêu mến cuộc sống đất nước thiết tha và ước nguyện của tác giả.
– Bố cục: Gồm 4 phần:
+ Khổ 1: Cảm xúc trước mùa xuân thiên nhiên, đất trời
+ Khổ 2+3: Cảm xúc về mùa xuân của đất nước
+ Khổ 4+5: Suy nghĩ và ước nguyện của tác giả trước mùa xuân đất nước.
+ Khổ cuối: Lời ngợi ca quê hương, đất nước qua điệu dân ca xứ Huế.
– Nội dung: bài thơ là tiếng lòng tha thiết yêu mến và gắn bó với đất nước, với cuộc đời, thể hiện ước nguyện chân thành của nhà thơ được cống hiến cho đất nước, góp một “mùa xuân nho nhỏ” của mình vào mùa xuân lớn của dân tộc.
2) Nội dung
 a) Ý nghĩa nhan đề: Mùa xuân nho nhỏ.
– “Mùa xuân nho nhỏ” là một sáng tác độc đáo, một phát hiện mới mẻ của nhà thơ.
– Hình ảnh “Mùa xuân nho nhỏ” là biểu tượng cho những gì tinh tuý, đẹp đẽ nhất của sự sống và cuộc đời mỗi con người.
– Thể hiện quan điểm về sự thống nhất giữa cái riêng với cái chung, giữa cá nhân và cộng đồng.
-– Thể hiện nguyện ước của nhà thơ muốn làm một mùa xuân, nghĩa là sống đẹp, sống với tất cả sức sống tươi trẻ của mình nhưng rất khiêm nhường là một mùa xuân nhỏ góp vào mùa xuân lớn của thiên nhiên, đất nước, của cuộc đời chung và khát vọng sống chân thành, cao đẹp của nhà thơ. Đó cũng chính là chủ đề của bài thơ mà nhà thơ muốn gửi gắm.
I. Néi dung 
 Mïa xu©n nho nhá lµ tiÕng lßng tha thiÕt yªu mÕn vµ g¾n bã víi ®Êt n­íc, víi cuéc ®êi; thÓ hiÖn ­íc nguyÖn ch©n thµnh cña nhµ th¬ ®­îc cèng hiÕn cho ®Êt n­íc, gãp mét “ mïa xu©n nho nhá” cña m×nh vµo mïa xu©n lín cña d©n téc.
* Mïa xu©n cña thiªn nhiªn ®Êt trêi qua c¶m xóc cña nhµ th¬.
- Bøc tranh mïa xu©n t­¬i th¾m víi nh÷ng h×nh ¶nh, mµu s¾c vµ ©m thanh sèng ®éng. 
+ Mét kh«ng gian cao réng víi dßng s«ng, mÆt ®Êt vµ bÇu trêi bao la.
+ S¾c th¾m cña mïa xu©n thÓ hiªn ë mµu xanh cña dßng s«ng, s¾c tÝm biÕc- s¾c mµu ®Æc tr­ng cña xø HuÕ trªn nhµnh hoa.
+ ¢m thanh vang väng t­¬i vui cña chó chim chiÒn chiÖn hãt vang trêi.
- C¶m xóc say s­a ng©y ngÊt cña nhµ th¬ tr­íc khung c¶nh mïa xu©n t­¬i ®Ñp, trµn ®Çy søc sèng cña ®Êt trêi.
+ Nhµ th¬ ®­a tay høng tõng “giät long lanh r¬i” cña mïa xu©n : cã thÓ hiÓu ®©y lµ tõng giät m­a xu©n long lanh, còng cã thÓ lµ tõng giät s­¬ng mai trªn cá c©y hoa l¸.
+ NghÖ thuËt Èn dô c¶m gi¸c ®· diÔn t¶ c¶nh s¾c tuyÖt ®Ñp : Nhµ th¬ ®­a tay høng tõng giät ©m thanh cña mïa xu©n ( g¾n víi hai c©u th¬ tr­íc ). TiÕng chim ®­îc c¶m nhËn b»ng thÝnh gi¸c ®­îc c¶m nhËn b»ng thÞt gi¸c ®· thµnh h÷u h×nh víi h×nh ¶nh “t«i ®­a tay t«i høng” th× tõng “giät long lanh” ¸nh s¸ng vµ mµu s¾c Êy cã thÓ c¶m nhËn b»ng xóc gi¸c.
* Mïa xu©n cña ®Êt n­íc.
- Mét mïa xu©n cña ®Êt n­íc ®ang dùng x©y vµ chiÕn ®Êu víi h×nh ¶nh “ng­êi cÇm sóng”, “ng­êi ra ®ång”.
- Mét ®Êt n­íc víi bao con ng­êi ®ang ®em mïa xu©n ®Õn mäi miÒn trªn ®Êt n­íc qua h×nh ¶nh “Léc gi¾t ®Çy trªn l­ng...léc tr¶i dµi n­¬ng m¹ ”.
- Mét ®Êt n­íc ®ang v÷ng vµng ®i lªn trong nhÞp ®iÖu hèi h¶ vµ nh÷ng ©m thanh x«n xao ®­îc gîi ra tõ h×nh ¶nh so s¸nh kú vÜ cña thiªn nhien “§Êt n­íc nh­ v× sao ”.
* Kh¸t väng, t©m nguyÖn cao ®Ñp cña nhµ th¬.
- Kh¸t väng ®­îc hoµ nhËp vµo vµo cuéc sèng cña ®Êt n­íc, ®­îc cèng hiÕn phÇn tèt ®Ñp dï lµ nhá bÐ cña m×nh cho cuéc ®êi chung.
+ Nhµ th¬ ®· dïng nh÷ng h×nh ¶nh ®Ñp cña thiªn nhiªn ®Ó nãi lªn ­íc nguyÖn cña m×nh mong ­íc ®­îc lµm “con chim hãt”; lµm “mét nhµnh hoa” ®Ó ®­îc mang tiÕng hãt, ®­îc d©ng h­¬ng s¾c cho ®êi.
+ Nh÷ng h×nh ¶nh cµnh hoa, con chim ë ®©y ®­îc xuÊt hiÖn tõ khæ th¬ ®Çu ®· t¹o nªn sù ®èi øng chÆt chÏ vµ mang thªm ý nghÜa míi : m×nh lµ nh÷ng yÕu tè lµm nªn mïa xu©n. 
+ Trong kh¸t väng khiªm nh­êng cña nhµ th¬ ®· thÓ hiÖn mét nh©n sinh quan cao ®Ñp : vÊn ®Ò ý nghÜa cña ®êi sèng c¸ nh©n trong mèi quan hÖ víi céng ®ång.
+ Trong h×nh ¶nh mïa xu©n nho nhá, cµnh hoa, con chim hãt, nèt trÇm xao xuyÕn, ta thÊy kh¸t väng b×nh dÞ mµ khiªm nh­êng mµ rÊt ®çi tha thiÕt cña nhµ th¬ : mçi ng­êi h·y mang ®Õn cho cuéc ®êi chung mét nÐt riªng, c¸i phÇn tinh tuý cña m×nh dï rÊt bÐ nhá.
II. NghÖ thuËt
 - ThÓ th¬ 5 ch÷ gÇn víi c¸c ®iÖu ca, ®Æc biÖt lµ d©n ca miÒn Trung cã ©m h­ëng nhÑ nhµng, tha thiÕt.
- H×nh ¶nh th¬ tù nhiªn gi¶n dÞ giµu ý nghÜa biÓu tr­ng kh¸i qu¸t ®­îc ph¸t triÓn tõ nh÷ng h×nh ¶nh thùc lÆp l¹i n©ng cao.
- CÊu tø cña bµi th¬ chÆt chÏ mµ tù nhiªn dùa trªn sù ph¸t triÓn cña h×nh ¶nh mïa xu©n : tõ mïa xu©n cña ®Êt trêi sang mïa xu©n cña ®Êt n­íc vµ mïa xu©n cña mçi ng­êi gãp vµo mïa xu©n lín cña dan téc.
– Giọng điệu bài thơ phù hợp với cảm xúc của tác giả: Ở đoạn đầu vui, say sưa với vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên, rồi phấn chấn, hối hả trước khí thế lao động của đất nước. Và cuối cùng là trầm lắng, hơi trang nghiêm mà thiết tha bộc bạch, tâm niệm.
II. Viếng lăng Bác
1) Tác giả, tác phẩm:
* Tác giả: Viễn Phương.
– Viễn Phương (1928 – 2005), tên khai sinh là Phan Thanh Viễn, quê ở tỉnh An Giang.
– Trong kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ, ông hoạt động ở Nam Bộ , là một trong những cây bút có mặt sớm nhất của lực lượng văn nghệ giải phóng ở miền Nam thời kì chống Mĩ cứu nước.
– Thơ ông thường nhỏ nhẹ, giàu tình cảm, giàu chất mộng mơ ngay trong hoàn cảnh khốc liệt của chiến trường.
– Tác phẩm tiêu biểu: Mắt sáng học trò (1970); Như mây mùa xuân (1978); Phù sa quê mẹ(1991);
* Tác phẩm:
– Hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ được viết vào tháng 4 năm 1976, một năm sau ngày giải phóng miền Nam,đất nước vừa được thống nhất. Đó cũng là khi lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh vừa được khánh thành,nhà thơ lần đầu tiên được ra thăm Bác.Tình cảm đố ... n, còn xác những mảnh gang, mảnh thép. Họ chính là những con người đã mang đến mùa xuân cho đất nước.
+ Tác giả sử dụng biện pháp lặp cấu trúc câu, giúp câu thơ có nhịp điệu sôi động của ngày hội mùa xuân. Từ "lộc" thể hiện trời, sức xuân như bao phủ lên đất nước. 
- Hai câu thơ tiếp:
+ Biện pháp lặp cấu trúc câu "tất cả như", hai từ láy tượng hình, tượng thanh "xôn xao, hối hả" tô đậm thêm không khí khẩn trương, bận rộn của cả nước trong những ngày đầu giành được độc lập, nhịp sống lao động diễn ra không ngừng nghỉ. 
- Bốn câu thơ cuối: Từ những con người cụ thể, nhà thơ nghĩ về đất nước trong cảm nhận khái quát với bao tình cảm vừa thương xót vừa tự hào
+ Chặng đường của đất nước với 4000 năm trường tồn, lúc suy vong, lúc hưng thịnh với bao thử thách vất vả và gian lao. Trong thời gian đó, nhân dân ta từ thế hệ này qua thế hệ khác đã đem xương máu, mồ hôi, lòng quả cảm và tinh thần yêu nước để xây dựng và bảo vệ đất nước.
+ “đất nước như vì sao " là một hình ảnh so sánh đẹp và đầy ý nghĩa: Sao là nguồn sáng lấp lánh, là vẻ đẹp bầu trời, vĩnh hằng trong không gian thời gian. So sánh đất nước với vì sao là biểu lộ niềm tự hào với đất nước Việt nam anh hùng, giàu đẹp, khẳng định sự trường tồn của dân tộc.
+ "Cứ đi lên phía trước” là cách nói nhân hoá khẳng định hành trang đi tới tương lai của dân tộc ta không một thế lực nào có thể ngăn cản được. Ba tiếng "cứ đi lên " thể hiện chí khí, quyết tâm và niềm tin sắt đá của dân tộc để xây dựng một đất nước giàu mạnh.
ĐỀ 2: Cho khổ thơ:
 Đất nước bốn ngàn năm
 .....Cứ đi lên phía trước
                                                      (Trích “Mùa xuân nho nhỏ” – Thanh Hải )
Câu hỏi:
1. Nêu hoàn cảnh sáng tác bài thơ và cho biết hoàn cảnh ấy gắn bó như thế nào với quan niệm sống của tác giả ?
2. Mạch cảm xúc của bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” được triển khai như thế nào?
3. Bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” được kết thúc bằng một khổ thơ – khúc ca rộn ràng ngợi ca quê hương đất nước. Chép chính xác khổ thơ ấy và qua đó em hiểu được vẻ đẹp gì trong tâm hồn tác giả ?
4. Hãy viết đoạn văn quy nạp khoảng 12 câu phân tích khổ thơ trên. Trong đoạn văn có sử dụng câu ghép và phép nối để liên kết ( gạch chân dưới câu ghép đó và từ ngữ dùng làm phép nối )
GỢI Ý: 
1. - HCST: 11/1980, khi tác giả đang nằm trên giường bệnh (hoặc tác giả đang ở trong những ngày cuối đời)
- HCST gắn bó chặt chẽ với quan niệm sống của tác giả: Trên giường bệnh, t/g vẫn nghĩ đến dân tộc, đất nước thể hiện quan niệm sống phải được cống hiến cho đất nước, góp sức nhỏ của  mình vào cái chung của cả dân tộc
2. - Mạch cảm xúc: từ ngợi ca mùa xuân thiên nhiên, mở rộng ra mùa xuân quê hương đất nước, lắng sâu vào suy tư ước nguyện và kết thúc trong khúc ca rộn ràng ca ngợi quê hương
3- Chép chính xác khổ thơ kết thúc
- Vẻ đẹp tâm hồn tác giả: Lạc quan, tha thiết yêu cuộc sống, yêu quê hương
4. Nội dung:
- Khổ thơ mở đầu với hình ảnh “Đất nước bốn nghìn năm”, với số từ cụ thể “bốn nghìn” đã nhấn mạnh quãng thời gian phát triển lâu dài của đất nước
-  Nghệ thuật nhân hóa với hình ảnh đất nước “vất vả và gian lao” gợi sự khó khăn, thử thách nhưng vẫn mãi trường tồn của đất nước
- Hình ảnh so sánh “Đất nước như vì sao”
+ Sao là thiên nhiên, nguồn sáng lấp lánh, vẻ đẹp vĩnh  hằng của vũ trụ
+ Hình ảnh rạng ngời của lá cờ Tổ quốc
 Niềm tự hào của tác giả về đất nước, về tương lai tươi sáng
- Phụ từ “cứ” kết hợp động từ “đi lên”: quyết tâm cao độ, hiên ngang, tiến lên mọi thử thách của nhân dân, đất nước
 Cảm xúc của nhà thơ trước mùa xuân của đất nước
ĐỀ 3: Đọc đoạn thơ sau và trả lời câu hỏi
"Ta làm con chim hót
.....
 Dù là khi tóc bạc". (Ngữ văn 9, tập 2)
Câu hỏi: 
Câu 1:  Đoạn thơ trên được trích từ tác phẩm nào? Tác giả của đoạn thơ trên là ai?
Câu 2:  Nêu nội dung chính của đoạn thơ trên.
Câu 3: Các hình ảnh "con chim", "một cành hoa", "một nốt trầm" có những đặc điểm gì giống nhau?
Câu 4: Hãy xác định 2 biện pháp tu từ chính được tác giả sử dụng trong đoạn thơ và phân tích hiệu quả nghệ thuật của chúng.
Câu 5: Từ ngữ liệu trên, hãy viết đoạn văn ngắn khoảng 200 từ về lẽ sống của thanh niên trong trong thời đại ngày nay.
GỢI Ý
Câu 1: Đoạn thơ trên được trích từ tác phẩm: Mùa xuân nho nhỏ,Tác giả Thanh Hải 
Câu 2: Nội dung chính của đoạn thơ là khát vọng mãnh liệt của nhà thơ khi muốn hóa thân mình thành một “mùa xuân nho nhỏ” lặng lẽ tỏa hương cho đời để cống hiến cho đất nước, nhân dân những điều cao đẹp.
Câu 3. Các hình ảnh con chim, một cành hoa, một nốt trầm có những đặc điểm giống nhau:
-Là những hình ảnh bình dị, khiêm nhường của thiên nhiên, cuộc sống mang lại niềm vui, vẻ đẹp cho đời một cách tự nhiên.
-Là những hình ảnh mang ước nguyện chân thành, tha thiết của nhà thơ: được cống hiến những gì tốt đẹp, dù nhỏ bé, đơn sơ cho cuộc đời chung.
Câu 4: Phép điệp ngữ: “ta làm”, “dù là”. 
- Tác dụng: góp phần khẳng định tình cảm và trách nhiệm của nhà thơ đối với đất nước, nhân dân. Phép ẩn dụ “mùa xuân nho nhỏ” là khát vọng dâng hiến, cống hiến cho đời.
Câu 5.
1. Yêu cầu về kĩ năng và hình thức: Yêu câu viết được đoạn văn khoảng 200 từ 
diến dạt lưu loát, văn phong trong sáng, có cảm xúc, không mắc lỗi chính tả, chữ 
viết đẹp, dùng từ, đặt câu đúng.
2. Yêu cầu về nội dung: Chấp nhận những suy nghĩ khác nhau miễn là có sức thuyết phục. Dưới đây là một số gợi ý cơ bản
- Dâng cho đời là lẽ sống biết cống hiến một cách tự nguyện, chân thành những gì tốt đẹp nhất cho cuộc đời chung.
- Đó là lẽ sống có ý nghĩa tích cực, mang lại niềm hạnh phúc cho chính mình, cho xã hội, xuất phát từ ý thức trách nhiệm, từ tình yêu với cuộc đời. Nhiều bạn trẻ ngày nay có lối sống đẹp đẽ ấy. (nêu một vài dẫn chứng)
- Xác định nhận thức, hành động đúng cho mọi người. Sống cho đời nhưng không cần ồn ào, phô trương; không nên làm mất đi bản sắc riêng của mình thì mới thực sự có ý nghĩa.
Đề 4: Đọc đoạn thơ sau và trả lời câu hỏi
« Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng. »
(Trích Viếng lăng Bác, Ngữ văn 9, tập hai, NXB Giáo dục)
Câu hỏi : 
Câu 1. Tác giả của khổ thơ trên là ai? Phần in đậm trong câu thơ: Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam là thành phần biệt lập cảm thán hay câu cảm thán?
Câu 2. Chỉ ra sự khác nhau về ý nghĩa giữa hình ảnh hàng tre bát ngát ở câu thơ thứ hai (Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát) và cây tre trung hiếu ở câu cuối (Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này) của bài thơ.
Câu 3. Việc lặp lại một hình ảnh (chi tiết) ở đầu và cuối tác phẩm tương tự như trên còn thấy trong nhiều bài thơ khác. Kể tên một bài thơ mà em đã học (ghi rõ tên tác giả) có đặc điểm đó.
Câu 4. Viết một đoạn văn (khoảng 10 câu) theo cách lập luận diễn dịch làm rõ tâm trạng, cảm xúc của tác giả ở khổ thơ trên, trong đó có sử dụng phép nối để liên kết và một câu ghép (gạch dưới câu ghép và từ ngữ dùng làm phép nối).
GỢI Ý: 
Câu 1.– Tên tác giả: Viễn Phương (Phan Thanh Viễn) 
– Câu cảm thán: Ôi! 
Câu 2. - Hình ảnh: ” hàng tre bát ngát” (câu 2) có ý nghĩa thực,
Hình ảnh lăng Bác tạo cảm giác thân thuộc gần gũi, vì có sự xuất hiện của "hàng tre ". Hai sắc thái được diễn tả là 'bát ngát" và "xanh xanh" để bao quát không gian rộng, thoáng và yên bình, không gian mở ra ngút ngát. Thăm Bác, nhìn thấy hàng tre cũng là lúc tác giả nói lên cảm giác xúc động mãnh liệt về hình ảnh biểu tượng của dân tộc. Thán từ "Ôi !" cùng với cảm nhận dáng tre "đứng thẳng hàng" nghiêm trang cũng tạo nên cảm giác thành kính thiêng liêng trước lăng Bác. Không những thế, tư thế "đứng thẳng hàng" còn đặt trong thế đối lập với "bão táp mưa sa"gợi lên phẩm chất của tre dẻo dai, cứng cáp bền bỉ, cũng là tư thế hiên ngang của dân tộc vượt qua bao thử thách gian lao để đi đến thắng lợi vinh quang. Để từ đó, tác giả như cảm nhận giây phút về bên Bác, có toàn thể dân tộc cùng canh giấc ngủ cho Người.
-  Hình ảnh “cây tre trung hiếu” có ý nghĩa tượng trưng (ẩn dụ) cho khát vọng của nhà thơ muốn hoá thân “làm cây tre trung hiếu chốn này” – bồi đắp tâm hồn và phẩm chất để sống xứng đáng với tình thương của Bác. Đó cũng là lời hứa tiếp tục thực hiện ước vọng của Người. 
Câu 3. Học sinh nêu đúng: Tên bài thơ có kết cấu tương tự và tên tác giả ( Đoàn thuyền đánh cá – Huy Cận, Ông Đồ – Vũ Đình Liên, Khi con tu hú – Tố Hữu) 
Câu 4.  Học sinh hoàn thành đoạn văn diễn dịch:
- Mở đoạn: đạt yêu cầu về hình thức nội dung 
- Thân đoạn: Biết bám sát vào ngữ liệu, khai thác hiệu quả các nghệ thuật, dẫn chứng, lí lẽ làm rõ tâm trạng, cảm xúc của nhà thơ trong 4 câu thơ.
Tâm trạng mong mỏi thể hiện qua cách xưng hô, thái độ. 
Cảm xúc trào dâng được ra thăm lăng. cảm nhận sức sống của hàng tre, dân tộc 
Lưu ý: Sử dụng ghép nối để liên kết và có 1 câu ghép
- Kết đoạn: Khái quát lại vấn đề.
GỢI Ý PHẦN ĐỌC HIỂU NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
* đề 1: 
1/ Thể thơ & PTBĐ: HS tự xác định
-Để làm ra hoa, rễ đã phải: (chú ý hoạt động ) 
VD: xoắn đau núm ruột, chắt chiu từng giọt,..... HS phát hiện tiếp.
2/ - BPTT nhân hóa
- Tác dụng của biện pháp nhân hoá: làm cho hình ảnh "rễ" sinh động và có hồn. Giúp người đọc như thấy được sự đau đớn không nói thành lời của hình tượng “rễ”
mà phải gượng cười cho qua.
Bài thơ gợi nhớ tình cảm đạo lí : (HS phát hiện)
3. Bày tỏ được suy nghĩ; diễn đạt rõ ràng, thuyết phục về ý nghĩa lời khuyên trong câu cuối bài thơ.
Gợi ý: “Bắt đầu từ rễ em ơi!”? nhắc nhớ con người về nguồn cội, nhắn gửi thông điệp về lối sống nghĩa tình, chung thủy, biết ơn nguồn cội.
(HS dựa vào dàn ý đề cương ở học kì I.)
* đề 2: 
* Gợi ý:
a. Phương thức biểu đạt chính: Tự sự: 
b. Ngôi kể: Thứ ba: 
c. Tình huống bất ngờ trong câu chuyện: Cô gái sững người khi nhận ra người bấy lâu nay luôn khích lệ, động viên cho giọng hát của cô lại là một ông cụ bị điếc: 0,5 điểm
d. Ý nghĩa câu chuyện gửi tới người đọc: 
- Trước khó khăn, thử thách, con người cần có niềm tin, nghị lực vượt lên hoàn cảnh để chiến thắng hoàn cảnh. 
- Truyện còn đề cao sức mạnh của tình yêu thương con người.
(HS dựa vào dàn ý đề cương ở học kì I.)
*Đề 3: a. Thể thơ: 
b. Biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn thơ: 
Điệp ngữ, (yêu cầu chỉ rõ)
Ẩn dụ (yêu cầu chỉ rõ)
c. Đoạn thơ cho ta liên tưởng đến bài thơ nào đã hoc? HS nêu tên TG,TP?
d. Nội dung chính của đoạn:
Thể hiện ước nguyện sống, cống hiến hết sức cao đẹp để xây dựng quê hương, đất nước của nhà thơ.
* Đoạn văn về sức mạnh của ước mơ:
* Giải thích vấn đề
- Ước mơ là ước mong, khát vọng, là những gì tốt đẹp mà ta luôn hướng tới. Mỗi người sẽ có những ước mơ khác nhau.
- Con đường đạt được ước mơ chính là cách thức để ta biến ước mơ thành hiện thực.
* Phân tích, bàn luận vấn đề.
- Tại sao con người cần có ước mơ?
+ Ước mơ chính là động lực thúc đẩy ta hành động.
+ Người có ước mơ là người sống có lí tưởng riêng và nhất định sẽ thành công với những sự lựa chọn của mình.
- Con đường thực hiện ước mơ:
+ Không ngừng nâng cao năng lực của bản thân, trau dồi tri thức và kĩ năng.
+ Không chùn bước trước khó khăn, sẵn sàng vượt qua mọi trở ngại.
+ Con đường thực hiện ước mơ phải bắt đầu từ ngày hôm nay, từ những bước nhỏ nhất.
+ Điều quan trọng nhất trong quá trình đi đến ước mơ đôi khi không phải là đích đến mà là hành trình.
- Phê phán những kẻ bất chấp tất cả để đạt được ước muốn của mình.
- Liên hệ bản thân: Em có ước mơ gì? Em đã lựa chọn con đường nào để thực hiện những ước mơ đó?
* Đề 4: a, Phương thức biểu đạt chính trong văn bản trên :HS tự xác định 
(Nếu học sinh ghi hai phương thức biểu đạt trở lên thì không cho điểm)
b, Văn bản trên liên quan đến phương châm lịch sự.
c, Phân tích cấu tạo ngữ pháp:HS thực hiện
- Xét theo mục đích nói 
* Sức mạnh của lời cảm ơn, xin lỗi hoặc vấn đề Cho & Nhận.
*Nêu vấn đề.
*Giải thích vấn đề:
+ Cho tức là hành động đem những thức thuộc về mình mang đến cho người khác. Cho chính là sự san sẻ, giúp đỡ, yêu thương xuất phát từ tâm, từ tim của một người. Dù “cho” rất nhỏ, rất đời thường nhưng đó là cả một tấm lòng đáng quý.
+ Nhận là hành động cầm lấy cái được trao cho mình. Nhận ở đây còn là nhận sự yêu thương của người khác với mình, là nhận lại sự đáp trả, đền ơn.
+ Cho và nhận là một mối quan hệ nhân quả nhưng ẩn chứa trong đó rất nhiều mối quan hệ tương trợ, bổ sung cho nhau.
*Bàn luận vấn đề:
+ Nếu con người biết cho và nhận, cuộc sống sẽ trở nên hạnh phúc hơn, các mối quan hệ xã hội trở nên tốt đẹp hơn.
+ Phê phán những người cho đi có mục đích, chỉ biết nhận mà không biết cho.
+ Liên hệ bản thân: Em đã cho và nhận những gì trong cuộc sống.
 * Nêu vấn đề: Giới thiệu về cho và nhận trong cuộc sống
* Giải thích:
- Cho: Ban tặng, sẻ chia, chuyển những thứ thuộc quyền sở hữu của mình sang cho người khác mà không đổi lấy thứ gì.
- Nhận: Lấy về cái được cho, được ban tặng.
-> Cho và nhận là truyền thống đạo đức tốt đẹp của dân tộc ta từ bao đời nay.
-> Cho và nhận có mối quan hệ mật thiết với nhau.
* Biểu hiện:
- Chúng ta có thể cho đi những thứ vật chất, tiền bạc thông qua các hành động từ thiện, quyên góp ủng hộ những người gặp hoàn cảnh khó khăn, hoạn nạn.
- Đó cũng có thể là những hành động giúp đỡ, chia sẻ nỗi buồn, nỗi mất mát với những người xung quanh mình.
- Cho và nhận là hành động xuất phát từ tình yêu thương giữa con người với con người.
- Đó là hành động hoàn toàn tự nguyện, không vụ lợi cá nhân.
- Khi chúng ta cho đi cũng là lúc chúng ta được nhận lại. Điều chúng ta nhận lại có thể là một lời cảm ơn chân thành, một nụ cười, một cử chỉ ấm áp khiến chúng ta vui lòng.
* Ý nghĩa của cho và nhận:
- Cho và nhận gắn kết con người lại với nhau nhiều hơn.
- Giúp chúng ta biết yêu thương đồng loại, sống nhân ái, vị tha hơn.
- Những người biết cho đi sẽ được mọi người quý mến.
* Bài học:
- Không sống ích kỉ mà phải biết chia sẻ với người khác, biết cho đi.
- Phê phán lối sống vị kỉ, chỉ biết nhận mà không biết cho đi.
- Khẳng định vai trò, tầm quan trọng của cho và nhận trong cuộc sống.
*Các đề đọc - hiểu về nghị luận xã hội như Tình yêu thương, biết ơn, nghị lực sống, lí tưởng sống, yêu nước,.., xem lại dàn ý đề cương của học kì I.