Bài giảng Thống kê ứng dụng - XD - Chương 5: Thu thập dữ liệu & chọn mẫu - Đặng Thế Gia

10/7/2017
1
Bộ môn Kỹ Thuật Xây Dựng
Khoa Công Nghệ, Trường Đại Học Cần Thơ
MÔN HỌC
THỐNG KÊ ỨNG DỤNG (KC107)
GIÁO VIÊN PHỤ TRÁCH
ĐẶNG THẾ GIA
Chương 5:
THU THẬP DỮ LIỆU & CHỌN MẪU
(Data Collection and Sampling)
1. Giới thiệu
2. Nguồn dữ liệu (Sources of data)
3. Chọn mẫu (Sampling)
4. Phương pháp & Kế hoạch chọn mẫu 
(Sampling Methods & Plans)
5. Các lỗi trong chọn mẫu (Erorres in 
Sampling)
Nội dung chương
GIỚI THIỆU
INTRODUCTION
Đặng Thế Gia, BM Kỹ thuật xây dựng. ĐH Cần Thơ
10/7/2017
2
• Là quá trình gom góp và đo lường thông tin về các biến số 
quan tâm theo một cách làm được thiết lập có hệ thống,
cho phép người ta trả lời các câu hỏi nghiên cứu đã được 
nêu, các kiểm định các giả thuyết, và đánh giá kết quả.
• Việc thu thập dữ liệu của nghiên cứu là phổ biến trong tất 
cả các lĩnh vực nghiên cứu bao gồm: khoa học tự nhiên và 
xã hội, nhân văn, kinh doanh, quản lý, kỹ thuật,
• Dù nhiều phương pháp khác nhau tùy theo chuyên ngành, 
nhưng sự nhấn mạnh về đảm bảo thu thập chính xác và 
trung thực là giá trị chung.
Thu thập dữ liệu
Đặng Thế Gia, BM Kỹ thuật xây dựng. ĐH Cần Thơ
Mẫu ngẫu nhiên - Định nghĩa toán học
Đặng Thế Gia, BM Kỹ thuật xây dựng. ĐH Cần Thơ
NGUỒN DỮ LIỆU
SOURCES OF DATA
Đặng Thế Gia, BM Kỹ thuật xây dựng. ĐH Cần Thơ
Đặng Thế Gia, BM Kỹ thuật xây dựng. ĐH Cần Thơ
• Độ tin cậy (realiability) và độ chính xác (accuracy) của dữ 
liệu ảnh hưởng đến tính hợp lệ (validity) của kết quả phân 
tích thống kê.
• Độ tin cậy và độ chính xác của dữ liệu phụ thuộc vào 
phương pháp thu thập dữ liệu.
• Ba trong số các nguồn dữ liệu thống kê phổ biến nhất là:
• Dữ liệu đã xuất bản (dữ liệu thứ cấp)
• Nghiên cứu quan sát
• Nghiên cứu thực nghiệm
Nguồn dữ liệu
(Sources of Data)
10/7/2017
3
Đặng Thế Gia, BM Kỹ thuật xây dựng. ĐH Cần Thơ
• Đây thường là nguồn dữ liệu ưa thích do chi phí thấp và 
tiện lợi.
• Dữ liệu được xuất bản được tìm thấy dưới dạng tài liệu in, 
băng, đĩa và trên Internet.
• Dữ liệu được xuất bản bởi tổ chức.
Dữ liệu đã xuất bản
(Published Data)
Đặng Thế Gia, BM Kỹ thuật xây dựng. ĐH Cần Thơ
• Khi dữ liệu thứ cấp không có sẵn hoặc nhất thiết phải có dữ 
liệu sơ cấp.
• Nghiên cứu quan sát là phép đo thực hiện trên một biến 
được quan sát và ghi lại mà không kiểm soát bất kỳ yếu tố 
nào có thể ảnh hưởng đến giá trị của chúng.
• Nghiên cứu thực nghiệm là phép đo thực hiện trên một 
biến được quan sát và ghi lại, đồng thời kiểm soát các yếu 
tố có thể ảnh hưởng đến các giá trị của chúng.
Nghiên cứu quan sát & thực nghiệm
(Observational and experimental studies)
Đặng Thế Gia, BM Kỹ thuật xây dựng. ĐH Cần Thơ
• Khảo sát thu thập thông tin từ người dân.
• Khảo sát có thể được thực hiện bằng:
• Phỏng vấn cá nhân
• Phỏng vấn qua điện thoại
• Phiếu trắc nghiêm hay Bảng câu hỏi
Bảng câu hỏi chất lượng cần được thiết kế tốt
• Bảng câu hỏi càng ngắn càng tốt
• Ngắn, đơn giản, từ ngữ đơn giản
• Bắt đầu với các câu hỏi nhân khẩu học để giúp 
người trả lời khởi đầu thoải mái
• Sử dụng các câu hỏi có hai phương án trả lời
(dichotomous questions) và câu hỏi nhiều lựa
chọn
• Sử dụng các câu hỏi mở một cách thận trọng
• Tránh sử dụng các câu hỏi hàng đầu
• Kiểm tra trước bảng câu hỏi
• Khi soạn bảng câu hỏi, hãy suy nghĩ về cách 
bạn dự định sử dụng các dữ liệu thu thập được
Khảo sát
(Surveys)
CHỌN MẪU
SAMPLING
Đặng Thế Gia, BM Kỹ thuật xây dựng. ĐH Cần Thơ
10/7/2017
4
• Giả sử ta cần nghiên cứu một tính chất (thông số) nào đó 
của một quần thể. 
• Trong thực tế số phần tử của đám đông quá lớn hoặc vì lý 
do nào đó không thể khảo sát được toàn bộ quần thể. 
• Tuy nhiên chúng ta vẫn muốn có một kết luận chính xác về 
tính chất (thông số) của của các cá thể/phần tử trong quần 
thể. 
• Khi đó, ta thường chọn ra một tập hợp các phần tử từ đám 
đông đó đại diện cho đám đông. Tập hợp này được gọi là 
mẫu. 
Mẫu ngẫu nhiên
Đặng Thế Gia, BM Kỹ thuật xây dựng. ĐH Cần Thơ
Đặng Thế Gia, BM Kỹ thuật xây dựng. ĐH Cần Thơ
• Động lực để tiến hành một thủ tục lấy mẫu:
• Chi phí
• Quy mô tổng thể
• Khả năng phá hoại bản tính của quán trình lấy mẫu
• Kích thước mẫu và mục tiêu tổng thể phải giống nhau.
Chọn mẫu
(Sampling)
KẾ HOẠCH CHỌN MẪU
SAMPLING PLANS
Đặng Thế Gia, BM Kỹ thuật xây dựng. ĐH Cần Thơ
Phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên
1. Mẫu ngẫu nhiên đơn giản
• Mẫu ngẫu nhiên hoàn lại
• Mẫu ngẫu nhiên không hoàn lại
2. Mẫu ngẫu nhiên phân tầng
3. Mẫu ngẫu nhiên hệ thống
4. Mẫu ngẫu nhiên cơ học
5. Mẩu “điển hình”
6. Mẫu ngẫu nhiên nhiều nhóm
Đặng Thế Gia, BM Kỹ thuật 
xây dựng. ĐH Cần Thơ
10/7/2017
5
Mẫu ngẫu nhiên đơn giản
(Simple random sampling)
• Là một tập hợp con của các cá thể/phần tử (một mẫu) 
được lựa chọn từ một tập hợp lớn hơn (một quần thể). 
Mẫu ngẫu nhiên đơn là một kỹ thuật khảo sát không thiên 
vị.
• Mỗi cá thể/phần tử được chọn ngẫu nhiên và hoàn toàn 
tình cờ, như vậy mỗi cá thể đều có cùng xác suất được 
chọn ở các giai đoạn trong quá trình lấy mẫu, và mỗi tập 
hợp con của k cá thể này có cùng xác suất được chọn 
mẫu như bất kỳ tập con của k cá thể khác. 
Đặng Thế Gia, BM Kỹ thuật xây dựng. ĐH Cần Thơ
Mẫu hoàn lại
Đặng Thế Gia, BM Kỹ thuật xây dựng. ĐH Cần Thơ
Mẫu không hoàn lại
Đặng Thế Gia, BM Kỹ thuật xây dựng. ĐH Cần Thơ
Cách thực hiện
• Đối với phương pháp này trước tiên người nghiên cứu 
cần lập danh sách các đơn vị của tổng thể chung theo một 
trật tự nào đó ví dụ như lập theo tên, theo quy mô, hoặc 
theo địa chỉ, Sau đó đánh STT vào trong danh sách.
• Dùng các phương pháp ngẫu nhiên như rút thăm, dùng 
bảng số ngẫu nhiên, dùng hàm random của máy tính để 
chọn ra từng đơn vị trong tổng thể chung vào mẫu.
• Phương pháp này thường vận dụng khi các đơn vị của 
tổng thể chung nằm ở vị trí địa lý gần nhau, các đơn vị 
đồng đều nhau về đặc điểm. Phương pháp này thông 
thường được áp dụng trong quá trình kiểm tra chất lượng 
sản phẩm trong dây chuyền sản xuất hàng loạt.
Đặng Thế Gia, BM Kỹ thuật xây dựng. ĐH Cần Thơ
10/7