Bài giảng Hệ thống truyền động trên ô tô - Bài 3: Hệ thống lái - Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật TP Hồ Chí Minh

Bài 3:
HỆ THỐNG LÁI
TRƯỜNG CAO ĐẲNG KINH TẾ - KỸ THUẬT TP.HCM
KHOA CÔNG NGHỆ KỸ THUẬT CƠ KHÍ
NỘI DUNG BÀI HỌC
3.1 CÔNG DỤNG, PHÂN LOẠI, YÊU CẦU
LÀM VIỆC
3.2 CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG HỆ THỐNG
LÁI
3.3 HỆ THỐNG LÁI TRỢ LỰC ĐIỀU KHIỂN
ĐIỆN TỬ (EPS)
3.4 CÁC DẠNG HƯ HỎNG THƯỜNG GẶP
3.1 CÔNG DỤNG, PHÂN LOẠI, YÊU CẦU LÀM VIỆC
3.1.1 NHIỆM VỤ
• Hệ thống lái của ôtô cho phép người lái
điều khiển hướng chuyển động của xe
bằng cách xoay các bánh dẫn hướng
3.1.2 YÊU CẦU
• Tính linh hoạt tốt
• Lực lái thích hợp
• Phục hồi vị trí êm
• Giảm thiểu truyền các chấn động từ mặt
đường lên vô lăng
3.1 CÔNG DỤNG, PHÂN LOẠI, YÊU CẦU LÀM VIỆC
3.1.3 PHÂN LOẠI
Theo bố trí vành tay lái:
• Hệ thống lái với vành lái bố trí bên trái
(Tay lái thuận)
• Hệ thống lái với vành lái bố trí bên
phải (Tay lái nghịch)
3.1 CÔNG DỤNG, PHÂN LOẠI, YÊU CẦU LÀM VIỆC
3.1.3 PHÂN LOẠI
Theo số lượng bánh dẫn hướng:
• Hệ thống lái với các bánh dẫn hướng ở
cầu trước.
• Hệ thống lái với các bánh dẫn hướng ở
hai cầu.
• Hệ thống lái với các bánh dẫn hướng ở
tất cả các cầu.
3.1 CÔNG DỤNG, PHÂN LOẠI, YÊU CẦU LÀM VIỆC
3.1.3 PHÂN LOẠI
Theo kết cấu và nguyên lý của cơ
cấu lái:
• Cơ cấu lái loại trục vít – cung răng;
• Cơ cấu lái loại trục vít – con lăn;
• Cơ cấu lái loại đai ốc bi (bi tuần hoàn);
• Cơ cấu lái loại trục vít – thanh răng
3.1 CÔNG DỤNG, PHÂN LOẠI, YÊU CẦU LÀM VIỆC
3.1.3 PHÂN LOẠI:
Theo kết cấu bộ trợ lực
• Loại trợ lực bằng khí nén.
• Loại trợ lực bằng thủy lực.
• Loại trợ lực bằng điện
• Loại trợ lực liên hợp.
3.2 CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG HỆ THỐNG LÁI
3.2.1 CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG CHUNG
• Hệ thống lái bao gồm các bộ phận:
• Vô lăng: điều khiển hoạt động lái
• Trục lái: kết nối vô lăng với cơ cấu lái
• Cơ cấu lái: chuyển đổi moment đánh
lái và góc quay từ vô lăng , truyền tới
bánh xe thông qua thanh dẫn động lái
• Hệ dẫn động lái: gồm các thanh truyền
và tay đòn, truyền chuyển động của cơ
cấu lái tới các bánh dẫn hướng trái và
phải
3.2 CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG HỆ THỐNG LÁI
3.2.2 VÔ LĂNG
• Vô lăng thường có dạng tròn, được gắn
và trục lái để kết nối với phần còn lại hệ
thống lái
• Là bộ phận trong hệ thống lái tiếp nhận
điều khiển trực tiếp từ người lái, được sử
dụng trong hệ thống lái ô tô du lịch và
thương mại
• Ngoài ra, trên vô lăng còn bố trí túi khí,
công tắc còi và các công tắc điều khiển
khác.
3.2 CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG HỆ THỐNG LÁI
3.2.3 TRỤC LÁI
• Trôc l¸i bao gåm:
• Trôc l¸i chÝnh truyÒn chuyÓn ®éng quay cña
v« lăng tíi c¬ cÊu l¸I
• Ống ®ì trôc l¸i ®Ó cè ®Þnh trôc l¸i chÝnh vµo
th©n xe.
• Trong trôc l¸i cã mét c¬ cÊu hÊp thu va ®Ëp t¸c
®éng lªn ngưêi l¸i khi xe bÞ tai n¹n.
• Trôc l¸i chÝnh cßn cã thể có mét sè kÕt cÊu
dïng ®Ó khèng chÕ vµ ®iÒu chØnh hÖ thèng l¸i:
c¬ cÊu kho¸ tay l¸i, c¬ cÊu tay l¸i nghiªng, c¬
cÊu trưît tay l¸i
3.2 CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG HỆ THỐNG LÁI
3.2.3 TRỤC LÁI
3.2.3.1 C¬ cÊu hÊp thô va ®Ëp
• Khi xe bÞ ®©m, c¬ cÊu nµy gióp ngưêi l¸i
tr¸nh thư¬ng tÝch do trôc l¸i chÝnh g©y
ra b»ng 2 c¸ch:
• G·y t¹i thêi ®iÓm xe bÞ ®©m (va ®Ëp
s¬ cÊp)
• Gi¶m va ®Ëp thø cÊp t¸c ®éng lªn c¬
thÓ ngưêi l¸i khi c¬ thÓ ngưêi l¸i bÞ x«
vµo v« lăng do qu¸n tÝnh.
3.2 CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG HỆ THỐNG LÁI
3.2.3 TRỤC LÁI
3.2.3.1 C¬ cÊu hÊp thô va ®Ëp
• Trôc l¸i hÊp thô va ®Ëp ®ưîc ph©n lo¹i như
sau:
• KiÓu gi¸ ®ì uèn
• KiÓu bi
• KiÓu cao su silic«n
• KiÓu ăn khíp
• KiÓu èng xÕp
3.2 CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG HỆ THỐNG LÁI
3.2.3 TRỤC LÁI
3.2.3.1 C¬ cÊu hÊp thô va ®Ëp kiểu gi¸ ®ì uèn
3.2 CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG HỆ THỐNG LÁI
3.2.3 TRỤC LÁI
3.2.3.2 Cơ cấu nghiêng vô lăng
3.2 CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG HỆ THỐNG LÁI
3.2.3 TRỤC LÁI
3.2.3.2 Cơ cấu nghiêng vô lăng
3.2 CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG HỆ THỐNG LÁI
3.2.3 TRỤC LÁI
3.2.3.3 Cơ cấu trượt vô lăng
3.2 CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG HỆ THỐNG LÁI
3.2.3 TRỤC LÁI
3.2.3.4 C¬ cÊu kho¸ tay l¸i
3.2 CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG HỆ THỐNG LÁI
3.2.3 TRỤC LÁI
3.2.3.4 C¬ cÊu kho¸ tay l¸i
• Ổ khóa điện loại ấn:
3.2 CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG HỆ THỐNG LÁI
3.2.3 TRỤC LÁI
• Ổ khóa điện loại ấn:
3.2 CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG HỆ THỐNG LÁI
3.2.3 TRỤC LÁI
• Ổ khóa điện loại ấn:
3.2 CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG HỆ THỐNG LÁI
3.2.3 TRỤC LÁI
• Ổ khóa điện loại ấn:
3.2 CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG HỆ THỐNG LÁI
3.2.3 TRỤC LÁI
• Ổ khóa điện loại ấn:
3.2 CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG HỆ THỐNG LÁI
3.2.4 CƠ CẤU LÁI THÔNG THƯỜNG
• Cơ cấu lái loại trục vít – thanh răng;
• Cơ cấu lái loại đai ốc bi (bi tuần hoàn);
• Cơ cấu lái loại trục vít – cung răng;
• Cơ cấu lái loại trục vít – con lăn;
3.2 CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG HỆ THỐNG LÁI
3.2.4.1 Loại trục vít – thanh răng
3.2 CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG HỆ THỐNG LÁI
3.2.4.1 Loại trục vít – thanh răng
3.2 CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG HỆ THỐNG LÁI
3.2.4.2 Loại bi tuần hoàn
3.2 CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG HỆ THỐNG LÁI
3.2.4.3 Loại trục vít – bánh vít
• 1-Vô lăng, 2-Trục lái
• 3-Trục vít, 4-Bánh vít dạng hình quạt
• 5-Đòn quay đứng, 6-Thanh kéo dọc,
• 7-Đòn quay ngang, 8-Mặt bích,
• 9-Thanh nối, 10-Thanh ngang
• 11-Cầu trước hay dầm đỡ, 12-Trục ( trụ
) đứng)
• 13-Trục hay ngỗng trục của bánh xe dẫn
hướng
3.2 CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG HỆ THỐNG LÁI
3.2.4.3 Loại trục vít – bánh vít
• Khi người lái quay vô lăng, qua cơ cấu lái
(trục vít 3 và bánh răng hình quạt 4),
đòn quay 5, thanh kéo dọc 6, đòn quay
ngang 7, làm cho mặt bích 8 và trục của
bánh xe 13 ở bên trái quay quanh trục
đứng 12 theo chiều quay của vô
lăng,đồng thời qua thanh nối 9 và thanh
ngang hay đòn đẩy 10, làm cho mặt bích
và trục của bánh xe dẫn hướng bên phải
cũng theo chiều quay của vô lăng.
3.2 CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG HỆ THỐNG LÁI
3.2.4.3 Loại trục vít – con lăn
• 1 - Trục chủ động, 2 - Vỏ cơ cấu lái.
• 3, 13 - Trục vít lõm, 4 - Đệm điều chỉnh.
• 5 - Nắp dưới, 6 - Trục con lăn
• 7 - Con lăn, 8, 10 - Trục bị động.
• 9 - Bạc trục bị động, 11 - Ốc đổ dầu.
• 12 - Nắp. 14 - Đòn quay.
3.2 CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG HỆ THỐNG LÁI
3.2.4.3 Loại trục vít – con lăn
• Khi trục chủ động (1) quay làm trục vít
lõm (3) quay theo. Do trục vít lõm (3)
ăn khớp với con lăn (7) nên làm nó qu